Wdowieństwo a sytuacja materialna kobiet w starszym wieku w Polsce
Article Sidebar
Published:
Dec 10, 2017
Keywords:
Material situation of older women, material deprivation, poverty, survivor’s pension, widowhood, widow, old people, social gerontology
Main Article Content
Abstract
Widowhood of older women in Poland is an important research topic, especially for two reasons. First, widowed women constitute a relatively large subpopulation in the country. Second, the research conducted in other European countries showed that widowhood is related to a higher risk of poverty among women in older age groups. In the paper, I analyze the material situation of older widows in Poland and determine what factors are related to a higher risk of financial problems among them. In particular, I investigate a role of survivor’s pension for women’s material situation. I use data from the first wave of the Generations and Gender Survey, conducted in Poland (GGS-PL). The sample consists of widowed and married women aged 60–79, living in Poland. I apply the logistic regression analyses and use different measures of financial hardship. Regardless of which measure is used, the results showed that in comparison to marriage, widowhood is related to a higher risk of material deprivation among older women. Survivor’s pension does not mitigate this risk completely, but it is related to a significantly lower risk of a severe material deprivation.
Article Details
How to Cite
Timoszuk, S. (2017). Wdowieństwo a sytuacja materialna kobiet w starszym wieku w Polsce. Studia Demograficzne, (2(172), PP. 121–138. https://doi.org/10.33119/SD.2017.2.4
Section
Original research papers & review papers
References
[1] Ancyparowicz G., 2012, Kapitałowe emerytury i renty a ryzyko ubóstwa w Polsce, [w:] J. Hrynkiewicz (red.), O sytuacji ludzi starszych (s. 83–97), Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
[2] Berg A.I., Hoffman L., Hassing L.B., McClearn G.E., Johansson B., 2009, What matters, and what matters most, for change in life satisfaction in the oldest-old? A study over 6 years among individuals 80+, „Aging & mental health”, vol. 13, 191–201.
[3] Bernard A., Li C., 2006, Death of a Spouse The Impact on Income for senior men and women. Analysis in Brief, Catalougue no. 11-621-MIE – No. 46, Statistics Canada, Ottawa, Ontario.
[4] Bíró A., 2013, Adverse effects of widowhood in Europe, „Advances in Life Course Research”, vol. 18, nr 1, 68–82.
[5] Błędowski P., 2011, Sytuacja ekonomiczna i potrzeby opiekuńcze osób starszych w Polsce, „Polityka Społeczna”, numer tematyczny 4/2011, IPiSS, Warszawa.
[6] Błędowski P., 2012a, Potrzeby opiekuńcze osób starszych, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. PolSenior (s. 449–466), Wydanie I, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań.
[7] Błędowski P., 2012b, Sytuacja ludzi starszych, [w:] Z. Strzelecki (red.), Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2011–2012, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
[8] Błędowski P., 2012c, Sytuacja materialna osób starszych, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. PolSenior (s. 393–406), Wydanie I, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań.
[9] Bound J., Duncan G.J., Laren D.S., Oleinick L., 1991, Poverty dynamics in widowhood, „Journal of Gerontology”, vol. 46, issue 3, 115–124.
[10] Chipperfield J.G., Havens B., 2001, Gender differences in the relationship between marital status transitions and life satisfaction in later life, „The journals of Gerontology. Series B, Psychological sciences and social sciences”, vol. 56, 176–186.
[11] Corden A., Hirst M., Nice K., 2008, Financial Implications of Death of a Partner, Working Paper No. ESRC 2288 12.08, December 2008, Social Policy Research Unit, University of York, źródło: https://www.york.ac.uk/inst/spru/research/pdf/Bereavement.pdf (data dostępu: 20.07.2015).
[12] Czekanowski P., 2003, Sytuacja materialna, [w:] B. Synak (red.), Polska Starość (s. 101–114), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
[13] DiGiacomo M., Davidson P.M., Byles J., Nolan M.T., 2013, An Integrative and Socio-Cultural Perspective of Health, Wealth, and Adjustment in Widowhood, „Health Care for Women International”, vol. 34, s. 1067–1083.
[14] EUROSTAT Glossary, zasób internetowy, http://ec.europa.eu, (data dostępu: 14.08.2016).
[15] George L.K., 2010, Still happy after all these years: research frontiers on subjective well-being in later life, „The Journals of Gerontology: Social Sciences”, vol. 65B, 331–339.
[16] Hank K., Wagner M., 2013, Parenthood, Marital Status, and Well-Being in Later Life: Evidence from SHARE, „Social Indicators Research”, vol. 114, 639–653.
[17] Hungerford T.L., 2001, The Economic Consequences of Widowhood on Elderly Women, „The Gerontologist”, vol. 41, issue 1, 103–110.
[18] Kotowska I.E., Stachura J., Strzelecki P., 2008, Equality of Retirement Benefits Received By Men and Women in Selected European Countries, Paper presented at the ENEPRI Research Reports, źródło: http://aei.pitt.edu/9445/2/9445.pdf (data dostępu: 13.01.2016).
[19] Kurzynowski A., 1975, Wdowieństwo – problem gerontologii społecznej, [w:] J. Piotrowski (red.), Starzenie się i starość w badaniach gerontologicznych w Polsce. Pamiętnik I Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego, Warszawa 2–3 grudnia 1974 r. (s. 154–159). Polskie Towarzystwo Gerontologiczne. Roczniki Gerontologiczne, Warszawa – Wrocław.
[20] Kurzynowski A., 2004, Wdowieństwo jako faza życia rodzinnego, [w:] Samodzielność ludzi starych z perspektywy medycyny i polityki społecznej. Dotychczasowe doświadczenia UE i Polski, Materiały konferencyjne, PTG, Warszawa, s. 169–174.
[21] Li C., 2004, Widowhood: Consequences on Income for Senior Women, Ottawa, Ontario, Canada: Statistics Canada, źródło: http://www.statcan.gc.ca (data dostępu: 10.01.2016).
[22] Łopata H.Z., 1996, Current widowhood: Myths & Realities, Sage Publications.
[23] Martin-Matthews A., 2011, Revisiting Widowhood in Later Life: Changes in Patterns and Profiles. Advances in Research and Understanding. „Canadian Journal on Aging”, vol. 30, 339–354.
[24] McGarry K., Schoeni R.F., 2005, Widow(er) poverty and out-of-pocket medical expenditures near the end of life, „Journal of Gerontology: Social Sciences”, vol. 60B, issue 3, 160–168.
[25] Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, zasób internetowy, http://stat.gov.pl (data dostępu: 12.09.2015).
[26] Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, zasób internetowy, http://stat.gov.pl (data dostępu: 09.04.2013).
[27] Ory B., Huijts T., 2015, Widowhood and Well-being in Europe: The Role of National and Regional Context, „Journal of Marriage and Family”, vol. 77, 730–746.
[28] Peeters H., De Tavernier W., 2015, Lifecourses, pensions and poverty among elderly women in Belgium: interactions between family history, work history and pension regulations, „Ageing and Society”, vol. 35, 1171–1199.
[29] Ploubidis G.B., Grundy E., 2009, Later-Life Mental Health in Europe : A Country-Level Comparison, „Journal of Gerontology: Social Sciences”, vol. 64B, issue 5, 666–676.
[30] Robine J.-M., Cambois E., 2013, Healthy life expectancy in Europe, „Population Societies”, vol. 499, 1–4.
[31] Salive M.E., 2013, Multimorbidity in older adults, „Epidemiologic Review”, vol. 35, 75–83.
[32] Schaan B., 2013, Widowhood and depression among older Europeans – the role of gender, caregiving, marital quality, and regional context, „Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences Social Sciences”, vol. 68, 431–442.
[33] Szukalski P., 2004, Wdowieństwo w starszym wieku w Polsce jako problem demograficzny, [w:] Samodzielność ludzi starych z perspektywy medycyny i polityki społecznej. Dotychczasowe doświadczenia UE i Polski, Materiały konferencyjne, PTG, Warszawa, s. 175–183.
[34] Szukalski P., 2006, Wdowieństwo w starszym wieku w Polsce, „Gerontologia Polska”, tom 14, nr 2, 63–70.
[35] Szukalski P., 2007, Owdowienie jako zdarzenie demograficzne – ujęcie długookresowe, [w:] E. Ozorowski, R. Horodeński (red.), Małżeństwo. Etyka. Ekonomia (s. 111–122), Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Białystok.
[36] Szukalski P., 2013a, Owdowienia, [w:] P. Szukalski (red.), Małżeństwo: początek i koniec (s. 147–164), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
[37] Szukalski P., 2013b, Społeczno-ekonomiczny kontekst zmian instytucji małżeństwa w powojennej Polsce, [w:] P. Szukalski (red.), Małżeństwo: początek i koniec (s. 11–31), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
[38] Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Tekst jednolity Dz.U. 2017 poz. 1383.
[39] Zaidi A., 2010, Poverty Risks for Older People in EU Countries – An Update, Paper presented at the Policy Brief January (II), Vienna: European Centre for Social Welfare Policy and Research, źródło: http://pdc.ceu.hu (data dostępu: 30.12.2015).
[2] Berg A.I., Hoffman L., Hassing L.B., McClearn G.E., Johansson B., 2009, What matters, and what matters most, for change in life satisfaction in the oldest-old? A study over 6 years among individuals 80+, „Aging & mental health”, vol. 13, 191–201.
[3] Bernard A., Li C., 2006, Death of a Spouse The Impact on Income for senior men and women. Analysis in Brief, Catalougue no. 11-621-MIE – No. 46, Statistics Canada, Ottawa, Ontario.
[4] Bíró A., 2013, Adverse effects of widowhood in Europe, „Advances in Life Course Research”, vol. 18, nr 1, 68–82.
[5] Błędowski P., 2011, Sytuacja ekonomiczna i potrzeby opiekuńcze osób starszych w Polsce, „Polityka Społeczna”, numer tematyczny 4/2011, IPiSS, Warszawa.
[6] Błędowski P., 2012a, Potrzeby opiekuńcze osób starszych, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. PolSenior (s. 449–466), Wydanie I, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań.
[7] Błędowski P., 2012b, Sytuacja ludzi starszych, [w:] Z. Strzelecki (red.), Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2011–2012, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
[8] Błędowski P., 2012c, Sytuacja materialna osób starszych, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. PolSenior (s. 393–406), Wydanie I, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań.
[9] Bound J., Duncan G.J., Laren D.S., Oleinick L., 1991, Poverty dynamics in widowhood, „Journal of Gerontology”, vol. 46, issue 3, 115–124.
[10] Chipperfield J.G., Havens B., 2001, Gender differences in the relationship between marital status transitions and life satisfaction in later life, „The journals of Gerontology. Series B, Psychological sciences and social sciences”, vol. 56, 176–186.
[11] Corden A., Hirst M., Nice K., 2008, Financial Implications of Death of a Partner, Working Paper No. ESRC 2288 12.08, December 2008, Social Policy Research Unit, University of York, źródło: https://www.york.ac.uk/inst/spru/research/pdf/Bereavement.pdf (data dostępu: 20.07.2015).
[12] Czekanowski P., 2003, Sytuacja materialna, [w:] B. Synak (red.), Polska Starość (s. 101–114), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
[13] DiGiacomo M., Davidson P.M., Byles J., Nolan M.T., 2013, An Integrative and Socio-Cultural Perspective of Health, Wealth, and Adjustment in Widowhood, „Health Care for Women International”, vol. 34, s. 1067–1083.
[14] EUROSTAT Glossary, zasób internetowy, http://ec.europa.eu, (data dostępu: 14.08.2016).
[15] George L.K., 2010, Still happy after all these years: research frontiers on subjective well-being in later life, „The Journals of Gerontology: Social Sciences”, vol. 65B, 331–339.
[16] Hank K., Wagner M., 2013, Parenthood, Marital Status, and Well-Being in Later Life: Evidence from SHARE, „Social Indicators Research”, vol. 114, 639–653.
[17] Hungerford T.L., 2001, The Economic Consequences of Widowhood on Elderly Women, „The Gerontologist”, vol. 41, issue 1, 103–110.
[18] Kotowska I.E., Stachura J., Strzelecki P., 2008, Equality of Retirement Benefits Received By Men and Women in Selected European Countries, Paper presented at the ENEPRI Research Reports, źródło: http://aei.pitt.edu/9445/2/9445.pdf (data dostępu: 13.01.2016).
[19] Kurzynowski A., 1975, Wdowieństwo – problem gerontologii społecznej, [w:] J. Piotrowski (red.), Starzenie się i starość w badaniach gerontologicznych w Polsce. Pamiętnik I Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego, Warszawa 2–3 grudnia 1974 r. (s. 154–159). Polskie Towarzystwo Gerontologiczne. Roczniki Gerontologiczne, Warszawa – Wrocław.
[20] Kurzynowski A., 2004, Wdowieństwo jako faza życia rodzinnego, [w:] Samodzielność ludzi starych z perspektywy medycyny i polityki społecznej. Dotychczasowe doświadczenia UE i Polski, Materiały konferencyjne, PTG, Warszawa, s. 169–174.
[21] Li C., 2004, Widowhood: Consequences on Income for Senior Women, Ottawa, Ontario, Canada: Statistics Canada, źródło: http://www.statcan.gc.ca (data dostępu: 10.01.2016).
[22] Łopata H.Z., 1996, Current widowhood: Myths & Realities, Sage Publications.
[23] Martin-Matthews A., 2011, Revisiting Widowhood in Later Life: Changes in Patterns and Profiles. Advances in Research and Understanding. „Canadian Journal on Aging”, vol. 30, 339–354.
[24] McGarry K., Schoeni R.F., 2005, Widow(er) poverty and out-of-pocket medical expenditures near the end of life, „Journal of Gerontology: Social Sciences”, vol. 60B, issue 3, 160–168.
[25] Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, zasób internetowy, http://stat.gov.pl (data dostępu: 12.09.2015).
[26] Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, zasób internetowy, http://stat.gov.pl (data dostępu: 09.04.2013).
[27] Ory B., Huijts T., 2015, Widowhood and Well-being in Europe: The Role of National and Regional Context, „Journal of Marriage and Family”, vol. 77, 730–746.
[28] Peeters H., De Tavernier W., 2015, Lifecourses, pensions and poverty among elderly women in Belgium: interactions between family history, work history and pension regulations, „Ageing and Society”, vol. 35, 1171–1199.
[29] Ploubidis G.B., Grundy E., 2009, Later-Life Mental Health in Europe : A Country-Level Comparison, „Journal of Gerontology: Social Sciences”, vol. 64B, issue 5, 666–676.
[30] Robine J.-M., Cambois E., 2013, Healthy life expectancy in Europe, „Population Societies”, vol. 499, 1–4.
[31] Salive M.E., 2013, Multimorbidity in older adults, „Epidemiologic Review”, vol. 35, 75–83.
[32] Schaan B., 2013, Widowhood and depression among older Europeans – the role of gender, caregiving, marital quality, and regional context, „Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences Social Sciences”, vol. 68, 431–442.
[33] Szukalski P., 2004, Wdowieństwo w starszym wieku w Polsce jako problem demograficzny, [w:] Samodzielność ludzi starych z perspektywy medycyny i polityki społecznej. Dotychczasowe doświadczenia UE i Polski, Materiały konferencyjne, PTG, Warszawa, s. 175–183.
[34] Szukalski P., 2006, Wdowieństwo w starszym wieku w Polsce, „Gerontologia Polska”, tom 14, nr 2, 63–70.
[35] Szukalski P., 2007, Owdowienie jako zdarzenie demograficzne – ujęcie długookresowe, [w:] E. Ozorowski, R. Horodeński (red.), Małżeństwo. Etyka. Ekonomia (s. 111–122), Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Białystok.
[36] Szukalski P., 2013a, Owdowienia, [w:] P. Szukalski (red.), Małżeństwo: początek i koniec (s. 147–164), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
[37] Szukalski P., 2013b, Społeczno-ekonomiczny kontekst zmian instytucji małżeństwa w powojennej Polsce, [w:] P. Szukalski (red.), Małżeństwo: początek i koniec (s. 11–31), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
[38] Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Tekst jednolity Dz.U. 2017 poz. 1383.
[39] Zaidi A., 2010, Poverty Risks for Older People in EU Countries – An Update, Paper presented at the Policy Brief January (II), Vienna: European Centre for Social Welfare Policy and Research, źródło: http://pdc.ceu.hu (data dostępu: 30.12.2015).