Kierunki zmian w instytucjonalnej opiece nad dziećmi do lat 3 w świetle oczekiwań rodzin – studium przypadku
Article Sidebar
Published:
Jun 2, 2017
Keywords:
Family, family policy, institutional childcare under the age of 3
Main Article Content
Abstract
New solutions in the field of childcare under the age of 3 were introduced in Poland in 2011. This article, based on a survey conducted among Wroclaw families, provides arguments for the thesis that actual implementation of these new solutions is by far insufficient. An analysis of the instruments showed that nurseries are the most popular and recognizable ones – in contrast to other quite unpopular services, such as children’s clubs, daily caregivers and nannies employed on a contractual basis. The results of the research presented in this article, indicate the existence of constraints on both the supply side, including issues related to financial, legal and organizational aspects, as well as on the demand side. The new solutions introduced in 2011 seem not to fully meet the expectations of families.
Article Details
How to Cite
Szczepaniak-Sienniak, J., & Kośny, M. (2017). Kierunki zmian w instytucjonalnej opiece nad dziećmi do lat 3 w świetle oczekiwań rodzin – studium przypadku. Studia Demograficzne, (1(171), pp. 71–96. https://doi.org/10.33119/SD.2017.1.4
Section
Original research papers & review papers
References
[1] Antonnen A., Sipilä J., 1996, European social care services: Is it possible to identify models?, “Journal of European Social Policy”, no. 6(87), s. 87–100.
[2] Bank Danych Lokalnych, GUS, https://bdl.stat.gov.pl (data dostępu: 20.05.2016).
[3] Barnett W.S., 2011, Effectiveness of early educational intervention, “Science” 333(6045), s. 975–978.
[4] Castles F.G., 2003, The world turned upside down: Below replacement fertility, changing preferences and family-friendly public policy in 21 OECD countries, “Journal of European Social Policy”, tom 13, nr 3, s. 209–229.
[5] Ciepielewska-Kowalik A., 2014, Współczesne przemiany europejskich modeli opieki nad dziećmi a model polski (na przykładzie zmian w latach 2007–2012), Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 364, s. 145–159.
[6] Czapiński J., Panek T. (red.), 2015, Raport: Diagnoza Społeczna 2015, Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
[7] Del Boca D., 2002, The effect of child care and part-time opportunities on participation and fertility decisions in Italy, “Journal of Population Economics”, nr 15, s. 549–573.
[8] Del Boca D., Locatelli M., 2006, The determinants of motherhood and work status: A survey, IZA Discussion Paper, nr 2414, Institute for the Study of Labour, Bonn.
[9] Del Boca D., Pasqua S., Pronzato C., 2009, Motherhood and market work decisions in institutional context: a European perspective, “Oxford Economic Papers”, nr 61, s. 47–171.
[10] Esping-Andersen G., 2009, The incomplete revolution: adapting to women’s new roles, Polity Press, Cambridge.
[11] Eurofound, 2015, Families in the economic crisis: Changes in policy measures in the EU, Publications Office of the European Union, Luxembourg http://www.euro.centre.org/data/1454079403_50470.pdf (data dostępu: 10.05.2016).
[12] Eurostat, 2009, Reconciliation between work, private and family life in the European Union. Office for Official Publications of the European Communities, Luxemburg.
[13] Eurostat, 2015, http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Employment_statistics/pl (data dostępu: 28.07.2016).
[14] Galar R., Roman G., Waszkiewicz J., 2015, Strategia „Wrocław w perspektywie 2020 plus”, http://www.wroclaw.pl/biznes/files/dokumenty/1250/strategia-Wroclaw2020-pl.pdf (data dostępu: 26.07.2016).
[15] Gromadzka K., 2008, Praca zawodowa kobiet a ich rola w życiu rodziny, [w:] C. Sadowska-Snarska (red.), Równowaga Praca-Życie-Rodzina, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok, s. 194–198.
[16] GUS, 2014a, Miasta w liczbach 2012, GUS, Warszawa.
[17] GUS, 2014b, Rocznik Demograficzny 2014, GUS, Warszawa.
[18] Haan P., Wrohlich K., 2011, Can child-care policy encourage employment and fertility? Evidence form a structural model, “Labour Economics”, nr 18, s. 498–512.
[19] Heckmann J., 2011, The Economics of Inequality. The Value of Early Childhood Education, American Educator, Spring.
[20] Kotowska I., 2007, Uwagi o polityce rodzinnej w Polsce w kontekście wzrostu dzietności i zatrudnienia kobiet, „Polityka Społeczna”, nr 8, s. 13–19.
[21] Kotowska I.E., Jóźwiak J., 2011, Panelowe badanie przemian relacji między pokoleniami, w rodzinie oraz między kobietami i mężczyznami: generacje, rodziny i płeć kulturowa – GGS-PL, „Studia Demograficzne”, nr 1(159), s. 99–106.
[22] Kravdal O., 1996, How the local supply of day-care centres influences fertility in Norway: A parityspecific approach, “Population Research and Policy Review”, tom 15, nr 3, s. 201–218.
[23] Kurowska A., 2010, Bariery i uwarunkowania aktywności zawodowej młodych matek w Polsce, „Polityka Społeczna”, nr 11–12, s. 11–17.
[24] Kurowska A., 2012, Wpływ wybranych instrumentów polityki rodzinnej i polityki zatrudnienia na dzietność oraz aktywność zawodową kobiet, „Polityka Społeczna”, nr 11–12, s. 14–20.
[25] Kurowska A., Szczupak K., 2016, Zmiany w dostępie do usług opieki nad dzieckiem poniżej trzech lat w polskich gminach i popyt na te usługi, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 456, s. 180–191.
[26] Macura M., MacDonald A.L., Haug W. (eds.), 2005, The New Demographic Regime. Population Challenges and Policy Responses, United Nations, New York and Geneva.
[27] Matysiak A., 2007, Indywidualne przesłanki zwiększenia aktywności zawodowej, [w:] I.E. Kotowska, U. Sztanderska, I. Wójcika (red.) Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych, Wyd. Scholar, Warszawa, s. 383–403.
[28] Moroń D., 2011, Zmiany w zakresie instytucjonalnej opieki nad dziećmi do lat trzech w Polsce, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 239.
[29] NIK, 2014, Koordynacja polityki rodzinnej w Polsce. Informacja o wynikach kontroli (KPS-4101-003-01/2014), Warszawa, https://www.nik.gov.pl/plik/id,9100,vp,11306.pdf (data dostępu: 28.02.2016).
[30] Rindfuss R.R., Guilkey D.K., Morgan S.P., Kravdal O., 2010, Child-care availability and fertility in Norway, “Population and Development Review”, tom 36, nr 4, s. 725–748.
[31] Rogaczewska M., 2013, Partycypacyjne tworzenie lokalnej polityki rodzinnej. Poradnik dla samorządowców, Wydanie Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
[32] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (Dz.U. 2014, poz. 925).
[33] Sprawozdanie z realizacji „Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020” za 2015 rok, https://www.mpips.gov.pl/praca/strategie-i-dokumenty-programowe/strategia-rozwoju-kapitalu-ludzkiego-srkl---projekt-z-31072012-r/ (data dostępu: 2.05.2016).
[34] Sprawozdanie Rady Ministrów z realizacji ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2016 r. poz. 157) w 2015 r., http://www.mpips.gov.pl/wsparcie-dla-rodzin-z-dziecmi/opieka-nad-dzieckiemw-wieku-do-lat-trzech/informacje-statystyczne/sprawozdanie-rady-ministrow-z-realizacji-ustawy-zdnia-4-lutego-2011-r-o-opiece-nad-dziecmi-w-wieku-do-lat-3-w-latach-2011-2012/ (data dostępu: 23.08.2017).
[35] SRKL 2020 (Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020), https://www.mpips.gov.pl/praca/strategiei-dokumenty-programowe/strategia-rozwoju-kapitalu-ludzkiego-srkl---projekt-z-31072012-r/ (data dostępu: 10.05.2016).
[36] Szelewa D., 2011, Usługi opiekuńcze dla małych dzieci: główne argumenty za rozszerzeniem dostępu do publicznych usług opieki nad dzieckiem, „Warszawskie Debaty o Polityce Społecznej”, Friedrich-Ebert-Stiftung, ICRA.
[37] Szczepaniak-Sienniak J., 2016, Polityka rodzinna w Polsce. Kierunki zmian i ich uwarunkowania, [w:] M. Kiełkowska (red.), „Zeszyty Demograficzne” cz. 2, pt. Polityki rodzinne wobec zmian demograficznych, Instytut Obywatelski, Warszawa (w druku).
[38] US we Wrocławiu, 2014, Rocznik Statystyczny Wrocławia 2014, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław.
[39] US we Wrocławiu, 2016, Rocznik Statystyczny Wrocławia 2016, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław.
[40] Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dzieckiem do lat trzech (Dz.U. 2016 nr 0 poz. 157 – tekst jednolity).
[41] Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. 2016 poz. 195).
[42] Wrohlich K., 2006, Labor Supply and Child Care Choices in a Rationed Child Care Market, IZA Discussion Paper nr 2053.
[43] Wrocławski opiekun dzienny. Projekt Wrocławskiego Centrum Integracji, http://opiekun.wci.wroclaw.pl/ (data dostępu: 27.07.2016).
[44] Wróbel M., 2015, Tendencje zmian współczynników dzietności w miastach 100-tysięcznych i większych w latach 1999–2012, Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach nr 233, s. 186–196.
Strony internetowe:
[45] https://rodzina.gov.pl/opieka (data dostępu: 16.02.2016).
[46] http://opiekun.wci.wroclaw.pl/ (data dostępu: 16.02.2016).
[47] http://www.mpips.gov.pl/rodzina500plus (data dostępu: 17.04.2016).
[48] https://www.mpips.gov.pl/wsparcie-dla-rodzin-z-dziecmi/opieka-nad-dzieckiem-w-wieku-do-lat-trzech/resortowy-pogram-maluch/rok-2016/ogloszenie-o-konkursie/ (data dostępu: 26.07.2016).
[2] Bank Danych Lokalnych, GUS, https://bdl.stat.gov.pl (data dostępu: 20.05.2016).
[3] Barnett W.S., 2011, Effectiveness of early educational intervention, “Science” 333(6045), s. 975–978.
[4] Castles F.G., 2003, The world turned upside down: Below replacement fertility, changing preferences and family-friendly public policy in 21 OECD countries, “Journal of European Social Policy”, tom 13, nr 3, s. 209–229.
[5] Ciepielewska-Kowalik A., 2014, Współczesne przemiany europejskich modeli opieki nad dziećmi a model polski (na przykładzie zmian w latach 2007–2012), Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 364, s. 145–159.
[6] Czapiński J., Panek T. (red.), 2015, Raport: Diagnoza Społeczna 2015, Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
[7] Del Boca D., 2002, The effect of child care and part-time opportunities on participation and fertility decisions in Italy, “Journal of Population Economics”, nr 15, s. 549–573.
[8] Del Boca D., Locatelli M., 2006, The determinants of motherhood and work status: A survey, IZA Discussion Paper, nr 2414, Institute for the Study of Labour, Bonn.
[9] Del Boca D., Pasqua S., Pronzato C., 2009, Motherhood and market work decisions in institutional context: a European perspective, “Oxford Economic Papers”, nr 61, s. 47–171.
[10] Esping-Andersen G., 2009, The incomplete revolution: adapting to women’s new roles, Polity Press, Cambridge.
[11] Eurofound, 2015, Families in the economic crisis: Changes in policy measures in the EU, Publications Office of the European Union, Luxembourg http://www.euro.centre.org/data/1454079403_50470.pdf (data dostępu: 10.05.2016).
[12] Eurostat, 2009, Reconciliation between work, private and family life in the European Union. Office for Official Publications of the European Communities, Luxemburg.
[13] Eurostat, 2015, http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Employment_statistics/pl (data dostępu: 28.07.2016).
[14] Galar R., Roman G., Waszkiewicz J., 2015, Strategia „Wrocław w perspektywie 2020 plus”, http://www.wroclaw.pl/biznes/files/dokumenty/1250/strategia-Wroclaw2020-pl.pdf (data dostępu: 26.07.2016).
[15] Gromadzka K., 2008, Praca zawodowa kobiet a ich rola w życiu rodziny, [w:] C. Sadowska-Snarska (red.), Równowaga Praca-Życie-Rodzina, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok, s. 194–198.
[16] GUS, 2014a, Miasta w liczbach 2012, GUS, Warszawa.
[17] GUS, 2014b, Rocznik Demograficzny 2014, GUS, Warszawa.
[18] Haan P., Wrohlich K., 2011, Can child-care policy encourage employment and fertility? Evidence form a structural model, “Labour Economics”, nr 18, s. 498–512.
[19] Heckmann J., 2011, The Economics of Inequality. The Value of Early Childhood Education, American Educator, Spring.
[20] Kotowska I., 2007, Uwagi o polityce rodzinnej w Polsce w kontekście wzrostu dzietności i zatrudnienia kobiet, „Polityka Społeczna”, nr 8, s. 13–19.
[21] Kotowska I.E., Jóźwiak J., 2011, Panelowe badanie przemian relacji między pokoleniami, w rodzinie oraz między kobietami i mężczyznami: generacje, rodziny i płeć kulturowa – GGS-PL, „Studia Demograficzne”, nr 1(159), s. 99–106.
[22] Kravdal O., 1996, How the local supply of day-care centres influences fertility in Norway: A parityspecific approach, “Population Research and Policy Review”, tom 15, nr 3, s. 201–218.
[23] Kurowska A., 2010, Bariery i uwarunkowania aktywności zawodowej młodych matek w Polsce, „Polityka Społeczna”, nr 11–12, s. 11–17.
[24] Kurowska A., 2012, Wpływ wybranych instrumentów polityki rodzinnej i polityki zatrudnienia na dzietność oraz aktywność zawodową kobiet, „Polityka Społeczna”, nr 11–12, s. 14–20.
[25] Kurowska A., Szczupak K., 2016, Zmiany w dostępie do usług opieki nad dzieckiem poniżej trzech lat w polskich gminach i popyt na te usługi, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 456, s. 180–191.
[26] Macura M., MacDonald A.L., Haug W. (eds.), 2005, The New Demographic Regime. Population Challenges and Policy Responses, United Nations, New York and Geneva.
[27] Matysiak A., 2007, Indywidualne przesłanki zwiększenia aktywności zawodowej, [w:] I.E. Kotowska, U. Sztanderska, I. Wójcika (red.) Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych, Wyd. Scholar, Warszawa, s. 383–403.
[28] Moroń D., 2011, Zmiany w zakresie instytucjonalnej opieki nad dziećmi do lat trzech w Polsce, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 239.
[29] NIK, 2014, Koordynacja polityki rodzinnej w Polsce. Informacja o wynikach kontroli (KPS-4101-003-01/2014), Warszawa, https://www.nik.gov.pl/plik/id,9100,vp,11306.pdf (data dostępu: 28.02.2016).
[30] Rindfuss R.R., Guilkey D.K., Morgan S.P., Kravdal O., 2010, Child-care availability and fertility in Norway, “Population and Development Review”, tom 36, nr 4, s. 725–748.
[31] Rogaczewska M., 2013, Partycypacyjne tworzenie lokalnej polityki rodzinnej. Poradnik dla samorządowców, Wydanie Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
[32] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy (Dz.U. 2014, poz. 925).
[33] Sprawozdanie z realizacji „Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020” za 2015 rok, https://www.mpips.gov.pl/praca/strategie-i-dokumenty-programowe/strategia-rozwoju-kapitalu-ludzkiego-srkl---projekt-z-31072012-r/ (data dostępu: 2.05.2016).
[34] Sprawozdanie Rady Ministrów z realizacji ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2016 r. poz. 157) w 2015 r., http://www.mpips.gov.pl/wsparcie-dla-rodzin-z-dziecmi/opieka-nad-dzieckiemw-wieku-do-lat-trzech/informacje-statystyczne/sprawozdanie-rady-ministrow-z-realizacji-ustawy-zdnia-4-lutego-2011-r-o-opiece-nad-dziecmi-w-wieku-do-lat-3-w-latach-2011-2012/ (data dostępu: 23.08.2017).
[35] SRKL 2020 (Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020), https://www.mpips.gov.pl/praca/strategiei-dokumenty-programowe/strategia-rozwoju-kapitalu-ludzkiego-srkl---projekt-z-31072012-r/ (data dostępu: 10.05.2016).
[36] Szelewa D., 2011, Usługi opiekuńcze dla małych dzieci: główne argumenty za rozszerzeniem dostępu do publicznych usług opieki nad dzieckiem, „Warszawskie Debaty o Polityce Społecznej”, Friedrich-Ebert-Stiftung, ICRA.
[37] Szczepaniak-Sienniak J., 2016, Polityka rodzinna w Polsce. Kierunki zmian i ich uwarunkowania, [w:] M. Kiełkowska (red.), „Zeszyty Demograficzne” cz. 2, pt. Polityki rodzinne wobec zmian demograficznych, Instytut Obywatelski, Warszawa (w druku).
[38] US we Wrocławiu, 2014, Rocznik Statystyczny Wrocławia 2014, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław.
[39] US we Wrocławiu, 2016, Rocznik Statystyczny Wrocławia 2016, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław.
[40] Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dzieckiem do lat trzech (Dz.U. 2016 nr 0 poz. 157 – tekst jednolity).
[41] Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. 2016 poz. 195).
[42] Wrohlich K., 2006, Labor Supply and Child Care Choices in a Rationed Child Care Market, IZA Discussion Paper nr 2053.
[43] Wrocławski opiekun dzienny. Projekt Wrocławskiego Centrum Integracji, http://opiekun.wci.wroclaw.pl/ (data dostępu: 27.07.2016).
[44] Wróbel M., 2015, Tendencje zmian współczynników dzietności w miastach 100-tysięcznych i większych w latach 1999–2012, Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach nr 233, s. 186–196.
Strony internetowe:
[45] https://rodzina.gov.pl/opieka (data dostępu: 16.02.2016).
[46] http://opiekun.wci.wroclaw.pl/ (data dostępu: 16.02.2016).
[47] http://www.mpips.gov.pl/rodzina500plus (data dostępu: 17.04.2016).
[48] https://www.mpips.gov.pl/wsparcie-dla-rodzin-z-dziecmi/opieka-nad-dzieckiem-w-wieku-do-lat-trzech/resortowy-pogram-maluch/rok-2016/ogloszenie-o-konkursie/ (data dostępu: 26.07.2016).