Uwagi o urodzeniach i niskiej dzietności w Polsce oraz polityce rodzinnej wspierającej prokreację
Article Sidebar
Published:
Mar 4, 2020
Keywords:
low fertility, family policy, demographic renewal
Main Article Content
Abstract
The below replacement fertility, persisting in many industrial countries, impacts the decrease in the population dynamics and consequently, the population decline. It also imposes the durable shifts in the age composition, which result in distorting relationships between subsequent generations (children, adults, old people). Therefore, fertility growth has become an increasingly highlighted goal of family policy. The article presents the situation in Poland in terms of changes in births and fertility on the one hand, and family policy reforms on the other hand. The attempt to evaluate whether family policy reforms implemented since 2008 might be considered as supportive for demographic renewal refers to numerous comparative studies on fertility effects of different policy measures. In the conclusion, a strong statement is formulated that to evaluate adequately the effects for demographic renewal from a longer time perspective, policy panel surveys on family relative behaviours and childbearing decisions are needed.
Article Details
How to Cite
Kotowska, I. E. (2020). Uwagi o urodzeniach i niskiej dzietności w Polsce oraz polityce rodzinnej wspierającej prokreację. Studia Demograficzne, (2(176), 11–29. https://doi.org/10.33119/SD.2019.2.1
Section
Original research papers & review papers
References
[1] Balcerzak-Paradowska B. (2004), Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków, Studia i Monografie, Warszawa: IPiSS.
[2] Billingsley, S., Neyer, G., Wesolowski, K. (2018). The influence of family policies on women´s childbearing: A longitudinal micro-data analysis of 21 countries, SPaDE Working Paper 2018:04, Stockholm University.
[3] Brzozowska, Z., Mynarska, M. (2018). Short-term fertility intensions and their realization in Poland, Studia Demograficzne, 2(174), s. 25–36.
[4] d'Albis, H., Gobbi, P. E., Greulich, A. (2017). Having a Second Child and Access to Childcare: Evidence from European Countries, Journal of Demographic Economics, 83(2), s. 177–210.
[5] Dobry klimat dla rodziny (2013). Program polityki rodzinnej Prezydenta RP. Warszawa: Kancelaria Prezydenta RP.
[6] Esping-Andersen, G., Billari, F. (2015). Re-theorizing family demographics, Population and Development Review, nr 41 (1), s. 1–31.
[7] European Commission (2006). Commission Communication: The demographic future of Europe – from challenge to opportunity, Brussels, 12.10.2006, COM(2006) 571 final.
[8] European Commission (2017). Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of The Regions: An Initiative to Support Work-Life Balance for Working Parents and Carers, Brussels, 26.4.2017 COM(2017) 252 final.
[9] Frejka, T. (2011). The role of contemporary childbearing postponement and recuperation in shaping period fertility trends, Comparative Population Studies, 36 (4), s. 927–958.
[10] Goldscheider, F., Bernhardt, E., Lappegard, T. (2015). The gender revolution: A framework for understanding changing family and demographic behavior, Population and Development Review, nr 41 (2), s. 207–239.
[11] Góra, M., Kotowska, I. E. (2016). Jak skutecznie wspierać prokreację w Polsce?, Rzeczpospolita, 24 lipca, http://www.rp.pl/Opinie/307249908‑Jak-skutecznie-wspierac-prokreacje--w-Polsce.html,pełna wersja.
[12] Greulich, A., Guergoat-Lariviere, M., Thévenon, O. (2017). Employment and second childbirths in Europe, Population-E, 72(4), s. 625–647.
[13] Greulich, A., Thévenon, O., Guergoat-Lariviere, M. (2013). Starting or enlarging families? The determinants of low fertility in Europe, Research Report for the World Bank’s Human Development Department.
[14] GUS (2016). Prognoza ludności rezydującej dla Polski na lata 2015–2050, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-rezydujacej-dla--polski-na-lata-2015–2050.
[15] Jóźwiak, J., Kotowska, I. E. (2008). Decreasing birth rates in Europe: reasons and remedies, European View, 7(2), s. 225–236.
[16] Kohler, H.‑P., Billari, F. C., Ortega, J. A. (2002). The emergence of lowest-low fertility in Europe during the 1990s, Population and Development Review, 28 (4), s. 641–680.
[17] Kohler, H-P., Billari F. C., Ortega J. A. (2006), Low Fertility in Europe: Causes, Implications and Policy Options. W: The Baby Bust: Who will do the Work? Who Will Pay the Taxes? F. R. Harris (Ed.), Lanham, MD: Rowman & Littlefield Publishers.
[18] Kotowska, I. E. (2005a). Europa wobec przeobrażeń rodziny. Czy potrzebna jest europejska strategia prorodzinna? W: Polska wobec redefinicji Strategii Lizbońskiej, Zielona Księga Polskiego Forum Strategii Lizbońskiej, M. J. Radło (red.). Warszawa-Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
[19] Kotowska, I. E. (2005b). Przemiany rodziny: Polska a Europa. W: Szanse na wzrost dzietności – jaka polityka rodzinna, I. Wóycicka (red.). Warszawa-Gdańsk: Polskie Forum Strategii Lizbońskiej – Niebieskie Księgi 2005, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
[20] Kotowska, I. E. (2007). Remarks on family policy in Poland in the context of increases in fertility and women’s employment, Special Issue of the Polish Monthly Journal on Social Policy: Family Policy in Poland, s. 21–26.
[21] Kotowska, I. E. (2017). Polityka rodzinna a nowe koncepcje dotyczące spadku płodności w krajach europejskich. W: O racjonalną politykę rodzinną. Rodzina formacją niezastąpioną?,
[22] M. Bednarski, Z. Czepulis-Rutkowska, D. Głogosz (red.). Warszawa: Centrum Partnerstwa Społecznego DIALOG – IPiSS.
[23] Kotowska, I. E. (red.) (2014). Niska dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza Społeczna 2013, raport tematyczny. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
[24] Kotowska, I. E., Matysiak, A., Mynarska, M. (red.) (2016). Od opuszczenia domu rodzinnego do przejścia na emeryturę. Życie Polaków w świetle danych z badania ankietowego „Generacje i Rodziny”. Warszawa: Instytut Statystyki i Demografii, Kolegium Analiz Ekonomicznych, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, http://www.sgh.waw.pl/ggs-pl.
[25] Kotowska, I. E., Magda, I. (2017). Polityka rodzinna i podaż pracy w Polsce. W: Starzenie się ludności, rynek pracy i finanse publiczne w Polsce, Instytut Badań Strukturalnych, http://ibs.org.pl/publications/starzenie-sie-ludnosci-rynek-pracy-i-finanse-publiczne-w-polsce.
[26] Luci-Greulich, A., Thevenon, O. (2013). The impact of family policy packages on fertility trends in developed countries, European Journal of Population, 29 (4), s. 387–416.
[27] Luci-Greulich, A., Thevenon, O. (2014). Does economic development ‘cause’ a re-increase in fertility? An empirical analysis for OECD countries (1960–2007), European Journal of Population, 30(2), s. 187–221.
[28] Magda, I., Brzeziński, M., Chłoń-Domińczak, A., Kotowska, I. E., Myck, M., Najsztub, M., Tyrowicz, J. (2019). Rodzina 500+ – ocena programu i propozycje zmian, Raport FOR, https://for.org.pl/pl/publikacje/raporty-for/raport-rodzina-500‑plus-ocena-programu--i-propozycje-zmian.
[29] Magda, I., Kiełczewska, A., Brandt, N. (2018). The "family 500+" child allowance and female labour supply in Poland, OECD Economics Department Working Papers, No. 1481, OECD Publishing, Paris, http://dx.doi.org/10.1787/1a30745e-en.
[30] Matysiak, A. (2017). O wpływie recesji gospodarczej na płodność, Gazeta SGH, nr 2.
[31] Matysiak, A., Węziak-Białowolska, D. (2016). Country-specific conditions of work and family reconciliation, European Journal of Population, 32(4), s. 475–510.
[32] McDonald, P. (2006). Low fertility and the state: The efficacy of policy, Population and Development Review, 32 (3), s. 485–510.
[33] Mynarska, M., Wróblewska, W. (2017). The health of women of reproductive age and their childbearing intentions, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia, tom 15, nr 2, s. 135–143.
[34] Neyer, G., Thevenon, O., Digoix, M., Cortina, C., Festy, P., Waaldijk, K., Duvander, A.‑Z., Hobson, B., Hellgren, Z. (2017). Summary of Key Findings from WP 9: Policies and Diversity over the Life Course, Families and Societies Working Paper Series no.72, http://www.familiesandsocieties.eu.
[35] Rządowa Rada Ludnościowa (2014). Rekomendacje Rządowej Rady Ludnościowej w zakresie polityki ludnościowej Polski, https://bip.stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/publikacje-rzadowej-rady-ludnosciowej.
[36] Saraceno, Ch., Keck, W. (2010). Can we identify intergenerational policy regimes in Europe?, European Societies, 12 (5), s. 675–696.
[37] Sobotka, T., Zeman, K., Lesthaeghe, R., Frejka, T., Neels, K. (2011). Postponement and Recuperation in Cohort Fertility: Austria, Germany, Switzerland in a European Context, Comparative Population Studies, 36(2–3), s. 417–452.
[38] Szelewa, D. (2015). Polityka rodzinna w Polsce po 1989 roku: od familializmu prywatnego do publicznego. W: Niebezpieczne związki. Macierzyństwo, ojcostwo i polityka, R. Hryciuk, E. Korolczuk (red.). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
[39] Thévenon, O. (2011). Family policies in OECD countries: A comparative analysis, Population and Development Review, 37 (2), s. 57–87.
[40] Thévenon, O., Gauthier, A. (2011). Family policies in developed countries: A „fertility booster” with side-effects, Community, Work and Family, 14 (2), s. 197–216.
[41] Tymicki, K., Zeman, K., Holzer-Żelażewska, D. (2018). Cohort fertility of Polish women, 1945–2015: the context of postponement and recuperation, Studia Demograficzne, 2(174), s. 5–23.
[42] United Nations (2018). World Population Policies 2015, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York.
[2] Billingsley, S., Neyer, G., Wesolowski, K. (2018). The influence of family policies on women´s childbearing: A longitudinal micro-data analysis of 21 countries, SPaDE Working Paper 2018:04, Stockholm University.
[3] Brzozowska, Z., Mynarska, M. (2018). Short-term fertility intensions and their realization in Poland, Studia Demograficzne, 2(174), s. 25–36.
[4] d'Albis, H., Gobbi, P. E., Greulich, A. (2017). Having a Second Child and Access to Childcare: Evidence from European Countries, Journal of Demographic Economics, 83(2), s. 177–210.
[5] Dobry klimat dla rodziny (2013). Program polityki rodzinnej Prezydenta RP. Warszawa: Kancelaria Prezydenta RP.
[6] Esping-Andersen, G., Billari, F. (2015). Re-theorizing family demographics, Population and Development Review, nr 41 (1), s. 1–31.
[7] European Commission (2006). Commission Communication: The demographic future of Europe – from challenge to opportunity, Brussels, 12.10.2006, COM(2006) 571 final.
[8] European Commission (2017). Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of The Regions: An Initiative to Support Work-Life Balance for Working Parents and Carers, Brussels, 26.4.2017 COM(2017) 252 final.
[9] Frejka, T. (2011). The role of contemporary childbearing postponement and recuperation in shaping period fertility trends, Comparative Population Studies, 36 (4), s. 927–958.
[10] Goldscheider, F., Bernhardt, E., Lappegard, T. (2015). The gender revolution: A framework for understanding changing family and demographic behavior, Population and Development Review, nr 41 (2), s. 207–239.
[11] Góra, M., Kotowska, I. E. (2016). Jak skutecznie wspierać prokreację w Polsce?, Rzeczpospolita, 24 lipca, http://www.rp.pl/Opinie/307249908‑Jak-skutecznie-wspierac-prokreacje--w-Polsce.html,pełna wersja.
[12] Greulich, A., Guergoat-Lariviere, M., Thévenon, O. (2017). Employment and second childbirths in Europe, Population-E, 72(4), s. 625–647.
[13] Greulich, A., Thévenon, O., Guergoat-Lariviere, M. (2013). Starting or enlarging families? The determinants of low fertility in Europe, Research Report for the World Bank’s Human Development Department.
[14] GUS (2016). Prognoza ludności rezydującej dla Polski na lata 2015–2050, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-rezydujacej-dla--polski-na-lata-2015–2050.
[15] Jóźwiak, J., Kotowska, I. E. (2008). Decreasing birth rates in Europe: reasons and remedies, European View, 7(2), s. 225–236.
[16] Kohler, H.‑P., Billari, F. C., Ortega, J. A. (2002). The emergence of lowest-low fertility in Europe during the 1990s, Population and Development Review, 28 (4), s. 641–680.
[17] Kohler, H-P., Billari F. C., Ortega J. A. (2006), Low Fertility in Europe: Causes, Implications and Policy Options. W: The Baby Bust: Who will do the Work? Who Will Pay the Taxes? F. R. Harris (Ed.), Lanham, MD: Rowman & Littlefield Publishers.
[18] Kotowska, I. E. (2005a). Europa wobec przeobrażeń rodziny. Czy potrzebna jest europejska strategia prorodzinna? W: Polska wobec redefinicji Strategii Lizbońskiej, Zielona Księga Polskiego Forum Strategii Lizbońskiej, M. J. Radło (red.). Warszawa-Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
[19] Kotowska, I. E. (2005b). Przemiany rodziny: Polska a Europa. W: Szanse na wzrost dzietności – jaka polityka rodzinna, I. Wóycicka (red.). Warszawa-Gdańsk: Polskie Forum Strategii Lizbońskiej – Niebieskie Księgi 2005, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
[20] Kotowska, I. E. (2007). Remarks on family policy in Poland in the context of increases in fertility and women’s employment, Special Issue of the Polish Monthly Journal on Social Policy: Family Policy in Poland, s. 21–26.
[21] Kotowska, I. E. (2017). Polityka rodzinna a nowe koncepcje dotyczące spadku płodności w krajach europejskich. W: O racjonalną politykę rodzinną. Rodzina formacją niezastąpioną?,
[22] M. Bednarski, Z. Czepulis-Rutkowska, D. Głogosz (red.). Warszawa: Centrum Partnerstwa Społecznego DIALOG – IPiSS.
[23] Kotowska, I. E. (red.) (2014). Niska dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza Społeczna 2013, raport tematyczny. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
[24] Kotowska, I. E., Matysiak, A., Mynarska, M. (red.) (2016). Od opuszczenia domu rodzinnego do przejścia na emeryturę. Życie Polaków w świetle danych z badania ankietowego „Generacje i Rodziny”. Warszawa: Instytut Statystyki i Demografii, Kolegium Analiz Ekonomicznych, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, http://www.sgh.waw.pl/ggs-pl.
[25] Kotowska, I. E., Magda, I. (2017). Polityka rodzinna i podaż pracy w Polsce. W: Starzenie się ludności, rynek pracy i finanse publiczne w Polsce, Instytut Badań Strukturalnych, http://ibs.org.pl/publications/starzenie-sie-ludnosci-rynek-pracy-i-finanse-publiczne-w-polsce.
[26] Luci-Greulich, A., Thevenon, O. (2013). The impact of family policy packages on fertility trends in developed countries, European Journal of Population, 29 (4), s. 387–416.
[27] Luci-Greulich, A., Thevenon, O. (2014). Does economic development ‘cause’ a re-increase in fertility? An empirical analysis for OECD countries (1960–2007), European Journal of Population, 30(2), s. 187–221.
[28] Magda, I., Brzeziński, M., Chłoń-Domińczak, A., Kotowska, I. E., Myck, M., Najsztub, M., Tyrowicz, J. (2019). Rodzina 500+ – ocena programu i propozycje zmian, Raport FOR, https://for.org.pl/pl/publikacje/raporty-for/raport-rodzina-500‑plus-ocena-programu--i-propozycje-zmian.
[29] Magda, I., Kiełczewska, A., Brandt, N. (2018). The "family 500+" child allowance and female labour supply in Poland, OECD Economics Department Working Papers, No. 1481, OECD Publishing, Paris, http://dx.doi.org/10.1787/1a30745e-en.
[30] Matysiak, A. (2017). O wpływie recesji gospodarczej na płodność, Gazeta SGH, nr 2.
[31] Matysiak, A., Węziak-Białowolska, D. (2016). Country-specific conditions of work and family reconciliation, European Journal of Population, 32(4), s. 475–510.
[32] McDonald, P. (2006). Low fertility and the state: The efficacy of policy, Population and Development Review, 32 (3), s. 485–510.
[33] Mynarska, M., Wróblewska, W. (2017). The health of women of reproductive age and their childbearing intentions, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia, tom 15, nr 2, s. 135–143.
[34] Neyer, G., Thevenon, O., Digoix, M., Cortina, C., Festy, P., Waaldijk, K., Duvander, A.‑Z., Hobson, B., Hellgren, Z. (2017). Summary of Key Findings from WP 9: Policies and Diversity over the Life Course, Families and Societies Working Paper Series no.72, http://www.familiesandsocieties.eu.
[35] Rządowa Rada Ludnościowa (2014). Rekomendacje Rządowej Rady Ludnościowej w zakresie polityki ludnościowej Polski, https://bip.stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/publikacje-rzadowej-rady-ludnosciowej.
[36] Saraceno, Ch., Keck, W. (2010). Can we identify intergenerational policy regimes in Europe?, European Societies, 12 (5), s. 675–696.
[37] Sobotka, T., Zeman, K., Lesthaeghe, R., Frejka, T., Neels, K. (2011). Postponement and Recuperation in Cohort Fertility: Austria, Germany, Switzerland in a European Context, Comparative Population Studies, 36(2–3), s. 417–452.
[38] Szelewa, D. (2015). Polityka rodzinna w Polsce po 1989 roku: od familializmu prywatnego do publicznego. W: Niebezpieczne związki. Macierzyństwo, ojcostwo i polityka, R. Hryciuk, E. Korolczuk (red.). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
[39] Thévenon, O. (2011). Family policies in OECD countries: A comparative analysis, Population and Development Review, 37 (2), s. 57–87.
[40] Thévenon, O., Gauthier, A. (2011). Family policies in developed countries: A „fertility booster” with side-effects, Community, Work and Family, 14 (2), s. 197–216.
[41] Tymicki, K., Zeman, K., Holzer-Żelażewska, D. (2018). Cohort fertility of Polish women, 1945–2015: the context of postponement and recuperation, Studia Demograficzne, 2(174), s. 5–23.
[42] United Nations (2018). World Population Policies 2015, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York.