Uwagi o spadku podaży pracy w Polsce

Abstract

Projekcje ludnościowe dla Polski wskazują na nieuchronny spadek liczby ludności i przyśpieszenie procesu starzenia populacji, a także zmniejszanie się potencjalnych zasobów pracy i ich starzenie się. Jak pokazano, nieunikniony jest w związku z tym również spadek i starzenie się podaży pracy - niepewność dotyczy tylko tempa i skali tych zmian. W artykule dyskutowane jest lepsze wykorzystanie malejących zasobów pracy oraz potencjalne rezerwy podaży pracy wynikające z relatywnie niskiej aktywności zawodowej w Polsce. Za pomocą rachunków symulacyjnych dokonano również oceny wpływu wzrostu aktywności zawodowej różnych grup ludności według płci i wieku na przyszłą liczbę aktywnych zawodowo. Pokazano, że brak jakichkolwiek działań w kierunku aktywizacji osób pozostających poza rynkiem pracy (stała aktywność według wieku i płci na poziomie z 2018 r.), oznacza zmniejszenie się zasobu pracy o 15% w ciągu następnych 20 lat, o 24% do roku 2050 i o 33% do 2070 r. oraz spadek współczynnika aktywności zawodowej o 10 pkt. proc. w perspektywie następnych trzech dekad. Gdyby aktywność według wieku i płci w Polsce mogła wzrosnąć do najwyższych poziomów obserwowanych w krajach Unii Europejskiej w 2018 r., współczynnik aktywności ogółem byłby o 15 pkt. proc. wyższy niż faktycznie odnotowany w 2018 r. i nie obniżyłby się do odnotowanego poziomu do 2070 r. pomimo niekorzystnych (i nieuchronnych) zmian wielkości i struktury wieku populacji. Faktyczne rezerwy podaży pracy w 2018 r. wynosiły prawie 5 mln osób (29% liczby aktywnych zawodowo). Właściwe rozpoznanie powodów pozostawania biernym zawodowo, zróżnicowanych według płci i wieku, może dostarczać wskazówek co do koniecznych instrumentów polityki społecznej, które umożliwiłyby ich wykorzystanie.