Polskie rolnictwo w XX wieku : produkcja i ludność
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
W XX wieku dokonały się duże przemiany w polskim rolnictwie. Zmniejszył się udział zasiewów ziemniaków, żyta i owsa, natomiast zwiększył się udział pszenicy, rzepaku, jęczmienia i kukurydzy. Pojawiło się w zasiewach pszenżyto. Plony głównych ziemiopłodów zwiększyły się dwu-trzykrotnie. Radykalnie zmniejszyła się liczba koni i owiec zwiększyła się natomiast liczba trzody chlewnej. Produktywność zwierząt zwiększyła się około trzykrotnie. 2. Radykalne zmiany dokonały się w technicznych metodach produkcji rolniczej. Żywa siła pociągowa zastąpiona została przez ciągniki, maszyny samobieżne i siłę elektryczną. 3. Dużemu zmniejszeniu uległ udział ludności wiejskiej w ogólnej liczbie ludności, ale bardziej zmniejszył się udział ludności rolniczej z poziomu 70% przed I wojną światową do około 8% po 2000 r. Około pięciokrotnie zwiększył się w tym czasie obszar użytków rolnych na 1 osobę w pełni zatrudnioną w rolnictwie. W całym jednak XX wieku przejawiało się jednak przeludnienie agrarne o dużym zróżnicowaniu regionalnym. 4. Poziom materialnych i kulturowych warunków życia ludności rolniczej był gorszy niż ludności nierolniczej na skutek dysparytetu dochodowego. 5. Produktywność polskiego rolnictwa, jakkolwiek wzrosła około trzykrotnie w XX wieku, cechuje jednak znaczne opóźnienie w porównaniu z najbardziej rozwiniętymi krajami świata. (abstrakt oryginalny)
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Bibliografia
J. Czyszkowska-Dąbrowska, T. Smoleński, Rozwój rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich perspektywy, PWRiL, Warszawa, 1976.
A. Czyżewski i A. Henisz-Matuszczak, Rolnictwo Unii Europejskiej i Polski, Studium porównawcze struktur wytwórczych i regulatorów rynków rolnych, Akademia Ekonomiczna, Poznań, 2004.
J.A. Gierowski, Historia Polski, 1764-1864, PWN, Warszawa, 1989.
E. Gorzelak, Dochody ludności rolniczej w Polsce w okresie 1955-1960, Państwowe Wydawnictwo naukowe, Warszawa, 1963.
E. Gorzelak, Dochody ludności w Polsce, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa, 1990.
E. Gorzelak, Polityka agrarna PRL, Państwowe Wydawnictwo naukowe, Warszawa, 1980, wydanie II, 1987.
E. Gorzelak, Rolnictwo polskie przed i w trakcie transformacji ustrojowej. Studium przemian w sytuacji ekonomicznej, SGH – IRG, Nr 44, Warszawa 1995.
E. Gorzelak, Ekonomiczno-finansowe instrumenty polityki rolnej w Polsce w latach 1990-1997 kształtujące sytuację społeczno-ekonomiczną ludności rolniczej, SGH- IRG, nr 57, Warszawa, 1998.
W. Grabski, Materiały w sprawie włościańskiej, Warszawa, 1919.
St. Kieniewicz, Historia Polski, 1795-1918, PWN, Warszawa 1983.
F. Kolbusz, Ewolucja struktury agrarnej w rolnictwie polskim, w: Rolnictwo w trzydziestoleciu Polski Ludowej, praca zbiorowa pod redakcją Franciszka Kolbusza, PWRiL, Warszawa, 1974.
Z. Landau i J. Tomaszewski, Zarys historii gospodarczej 1918-1939, wyd. IV, Książka i Wiedza, Warszawa, 1981.
M. Mieszczankowski, Rolnictwo II Rzeczypospolitej, Książka i Wiedza, Warszawa, 1983.
M. Mieszczankowski, Struktura agrarna Polski Międzywojennej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1960.
Polska w Unii Europejskiej, Pakiet Edukacyjny, Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, pod redakcją Joanny Gospodarczyk i Mirosława Sielatyckiego, Warszawa 2004.
J. Poniatowski, Przeludnienie wsi i rolnictwa, Warszawa 1935.
Problemy gospodarcze Drugiej Rzeczypospolitej, PWN, Warszawa 1989, Wojciech Roszkowski, III Rolnictwo i Leśnictwo.
T. Rychlik, w: Rolnictwo w trzydziestoleciu, Rolnictwo w trzydziestoleciu Polski Ludowej, praca zbiorowa pod redakcją Franciszka Kolbusza, PWRiL, Warszawa, 1974.
S. Rychliński, Na marginesie wędrówki do miast, Warszawa 1936.
T. Stpiczyński, Ludność rolnicza w latach 1950-1982, GUS, Studia i Prace, Warszawa 1984.
St. Szumski, Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa, 2007.
Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski. Praca zespołowa pod kierunkiem T. Witka, IUNG, Puławy 1981.
Wieś w liczbach w Polsce Burżuazyjno - Obszarniczej i w Polsce Ludowej, Instytut Ekonomiki Rolnej, Wydanie II, Książka i Wiedza, Warszawa, 1954.
B. Zariko: Jajo i handel jajem, Warszawa 1938.
J. St. Zegar, Ludność rolnicza i gospodarstwa chłopskie w świetle powszechnego spisu rolnego 1996 roku, IERiGŻ, Studia i Monografie nr 88, Warszawa 1999 r.
J. St. Zegar. Źródła utrzymania rodzin związanych z rolnictwem, IERiGŻ, Studia i Monografie nr 133, Warszawa 2006.
J.St. Zegar, Dochody w rolnictwie w okresie transformacji i integracji Europejskiej, IERiGŻ, Warszawa, 2008.
A. Żabko-Potopowicz, Rolnictwo w Polsce, Warszawa, 1938.
L. Baj, T. Prusek, Nasza coraz droższa Europa, Gazeta Wyborcza, 1 czerwiec 2008.
Biuletyn Informacyjny, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Nr 1-2/2003r. pod nazwą: Polskie rolnictwo w UE.
E. Gorzelak, Przesłanki regionalizacji polityki rolnej, Wieś Współczesna, nr 4, Warszawa, 1989.
E. Gorzelak, Awans polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w latach 2001-2007, Zeszyty Naukowe, WWSE im. Edwarda Wiszniewskiego z siedzibą w Warszawie, Nr 45, Warszawa 2008.
E. Gorzelak, Ewolucja Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej, Zeszyty Naukowe WWSE im Edwarda Wiszniewskiego z siedzibą w Warszawie, nr 48, Warszawa, 2008.
Handel zagraniczny produktami rolno – spożywczymi. Stan i perspektywy. Analizy rynkowe, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Państwowy Instytut Badawczy, Agencja Rynku Rolnego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, kwiecień 2007 r.
Z. Jaworowski, Idzie zimno, Polityka nr 15 (2649) z dnia 12 kwietnia 2008 r.
St. Kowalczyk, Fundusze Unii Europejskiej w rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, Warszawa 2007, Nr 3.
M. Kuźnicz, Świat coraz bliżej głodu, Gazeta Wyborcza, 11 kwietnia 2008 r.
P. Maciejewicz i K. Naszkowska, Inflacja 3,5%. Na razie, Gazeta Wyborcza, 4 grudnia 2007 r.
M. Mieszczankowski, Tendencje rozwoju produkcji rolnej w II Rzeczypospolitej, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, Nr 6, Warszawa, 1979.
K. Naszkowska, UE wpuści amerykańskie zboże, Gazeta Wyborcza, 29 listopada 2007.
Polskie Rolnictwo w UE, Biuletyn Informacyjny, Wydanie specjalne, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Warszawa 2003, Nr 1-2/2003.
Popyt na żywność, Stan i perspektywy, Analizy rynkowe, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Agencja Rynku Rolnego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Nr 7, grudzień 2006.
J. Rajtar, Sprawność polskiego rolnictwa, Wieś Współczesna, Warszawa, 1987.
Rynek mleka. Stan i perspektywy, Analizy Rynkowe, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy, Agencja Rynku Rolnego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Październik 2008.
Rynek mięsa. Stan i perspektywy, Analizy Rynkowe, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, Agencja Rynku Rolnego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Październik 2007.
Rynek zbóż. Stan i perspektywy, Analizy rynkowe, Instytut Ekonomiki Rolnej – Państwowy Instytut Badawczy, Agencja Rynku Rolnego, Ministerstwo Rolnictwa i rozwoju Wsi, Nr 32, Warszawa, maj 2007 r.
B. Strużek, Źródła ekonomicznego postępu wsi i rozwoju rolnictwa, Wieś Współczesna, 1969.
B. Strużek, Kształtowanie się systemu socjalistycznej polityki agrarnej w PRL, w: Zmiany w czynnikach wytwórczych indywidualnej gospodarki chłopskiej w Polsce a efektywność gospodarowania, materiały na konferencję naukową Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Polityki Agrarnej SGGW – AR, Warszawa 1985.
B. Wieliczko, Ewolucja programów rozwoju wsi i rolnictwa współfinansowanych ze środków UE w okresie 2007-2013, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, Warszawa 2007.
W rozwoju wsi i rolnictwa współfinansowanych ze środków UE w okresie 2007-2013, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, Warszawa 2007.
Mały Rocznik Statystyczny, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, 1939.
Mały Rocznik Statystyczny, Główny Urząd Statystyczny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa, 1958.
Mały Rocznik Statystyczny, Główny Urząd Statystyczny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa, 1975.
Mały Rocznik Statystyczny, Główny Urząd Statystyczny Polskiej Rzeczypospolitej, Warszawa, 2008.
Powszechny Spis Rolny 1900 r.
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, Powszechny Spis Rolny 2002 r., GUS, Warszawa, 2003.
Rolnictwo i Gospodarka Żywnościowa 1986-1990, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 1992.
Rolnictwo 2007 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 2008 r.
Rolniczy Rocznik Statystyczny 1945-1965, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa, 1966.
Rocznik Statystyczny GUS, 1946-2006.
Rolnictwo i Gospodarka Żywnościowa 1986-1990, Warszawa 1992.