Wielowymiarowa analiza zmian demograficznych w Polsce w świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju
Article Sidebar
Published:
Dec 6, 2012
Keywords:
sustainable development, demographic changes, ageing society, linear ordering, multivariate data analysis
Main Article Content
Abstract
Sustainable development assumes improvement in the quality of living of present and future generations by achieving social, economic and environmental balance. Demographic changes play a significant role in this process due to their long-term impact on social and economic outcomes. The population of Poland is relatively young in comparison to other EU members but it is ageing very rapidly. This demographic process raises challenges for social policy, which include changes in the quality of life of the elderly population. The aim of the paper is to compare Polish voivodships (NUTS-2 territorial units) with respect to main features of both the demographic change and of economic situation of population aged 55 and over. We use selected indicators characterizing the demographic situation of the ageing Polish population, as well as the financial and occupational status of the elderly. Based on these indicators, we calculate synthetic measures of development. The results enable us to evaluate the demographic situation of Polish regions as well as distinguish main trends of the changes.
Article Details
How to Cite
Wilk, J., & Bartłomowicz, T. (2012). Wielowymiarowa analiza zmian demograficznych w Polsce w świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju . Studia Demograficzne, (2(162), 55–86. Retrieved from https://econjournals.sgh.waw.pl/SD/article/view/2549
Section
Original research papers & review papers
References
[1] Atkinson G., Dietz S., Neumayer E. (red.), 2007, Handbook of Sustainable Development, Edward Elgar Publishing, Cheltenham.
[2] Bal-Domańska B., Wilk J., 2011, Gospodarcze aspekty zrównoważonego rozwoju województw – wielowymiarowa analiza porównawcza, Przegląd Statystyczny (Statistical Review) nr 3–4, Polska Akademia Nauk. Komitet Statystyki i Ekonometrii, 300–322.
[3] Błędowski P., 2012, Sytuacja materialna osób starszych, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludności w Polsce, Termedia, Poznań.
[4] Borowski S., 2009, Aspekty metodologiczne badań statystyczno-demograficznych, Klasycy Nauki Poznańskiej Poznań, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
[5] Bortkiewicz A., Makowiec Dąbrowska T., 2008, Wiek a zdolność do pracy, [w:] J. Kleer (red.), Konsekwencje ekonomiczne i społeczne starzenia się społeczeństwa, PAN, Warszawa.
[6] Borys T. (red.), 2005, Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Warszawa-Białystok.
[7] Borys T., 1984, Kategoria jakości w statystycznej analizie porównawczej, Prace Naukowe AE we Wrocławiu nr 284, Seria: Monografie i Opracowania nr 23.
[8] Borys T., 2006, Edukacyjne instrumenty implementacji ładu społecznego, [w:] T. Borys (red.), Edukacja dla zrównoważonego rozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Jelenia Góra-Białystok.
[9] Bukowski Z., 2004, Pojęcie zrównoważonego rozwoju w prawie międzynarodowym, unijnym i polskim, [w:] S. Kozłowski, Regionalne strategie rozwoju zrównoważonego, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok, 163–175.
[10] Cieślak M., 1992, Demografia: metody analizy i prognozowania, wyd. 2 zm., PWN, Warszawa.
[11] Czapiński J., Panek T. (red.), 2011, Diagnoza Społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
[12] Devictor X., 2012, Starzenie się społeczeństwa a gospodarka, Bank Światowy, http://www.worldbank.org/pl/news/opinion/2012/06/14/poland-aging-and-the-economy [18.11.2012].
[13] Dragan A., 2011, Starzenie się społeczeństwa i jego skutki, Kancelaria Senatu. Biuro Analiz i Dokumentacji, Opracowania tematyczne OT-601, Warszawa, kwiecień.
[14] Elliot J., 2006, An introduction to sustainable development, Routledge, Abingdon.
[15] Frątczak E., 1984, Proces starzenia się ludności Polski a proces urbanizacji, Szkoła Główna Planowania i Statystyki, Warszawa.
[16] Gatnar E., Walesiak M., 2004, Metody statystycznej analizy wielowymiarowej w badaniach marketingowych, Wyd. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
[17] Giannakouris K., 2008, Aging characterises the demographic perspectives of the European societies, Eurostat Statistics in Focus, nr 72.
[18] Golinowska S., 2008, Społeczno-ekonomiczne konsekwencje starzenia się populacji, [w:] J. Kleer (red.), Konsekwencje ekonomiczne i społeczne starzenia się społeczeństwa, PAN, Warszawa.
[19] Grabiński T., 1984, Wielowymiarowa analiza porównawcza w badaniach dynamiki zjawisk ekonomicznych, Zeszyty Naukowe AE w Krakowie, Seria specjalna: Monografie nr 61.
[20] Halik J. (red.), 2002, Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
[21] Handbook of constructing composite indicators. Methodology and user guide, OECD, European Comission, Paryż 2008.
[22] Hellwig Z., 1968, Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju i strukturę wykwalifikowanych kadr, Przegląd Statystyczny, z. 4, 307–327.
[23] Holzer J., 1999, Demografia, PWE, Warszawa.
[24] Hopwood B., Mellor M., O’Brien G., 2005, Sustainable Development: Mapping Different Approaches, Sustainable Development, nr 2(13), 38–52.
[25] Hrynkiewicz Z. (red.), 2012, O sytuacji ludzi starszych, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
[26] Hwang C.L., Yoon K., 1981, Multiple Attribute Decision Making Methods and Applications, Springer, Berlin Heidelberg.
[27] Identyfikacja źródeł oraz pozyskanie informacji do budowy modułu Wskaźników Zrównoważonego Rozwoju (WZR) na poziomie lokalnym i regionalnym w Banku Danych Lokalnych, praca metodologiczna Ośrodka Banku Danych Regionalnych Urzędu Statystycznego we Wrocławiu, Departamentu Opracowań Zbiorczych GUS oraz Departamentu Badań Regionalnych i Środowiska GUS, Jelenia Góra 2011.
[28] Jurek Ł., 2012, Ekonomia starzejącego się społeczeństwa, Difin, Warszawa.
[29] Kassenberg A., 2010, Zrównoważony rozwój w Polsce – szanse i zagrożenia, [w:] T. Borys (red.), Edukacja dla zrównoważonego rozwoju, Tom 1. Edukacja dla ładu zintegrowanego, 53–72.
[30] Kistowski M., 2003, Regionalny model zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska Polski a strategie rozwoju województw, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk-Poznań.
[31] Kluzowa K., Slany K., 2004, Przemiany realizacji funkcji prokreacyjnej w rodzinie, [w:] B. Mierzwiński, Dybowska E. (red.), Oblicze współczesnej rodziny polskiej, WAM, Kraków.
[32] Kotowska I.E., Jóźwiak J.J., Matysiak A., Baranowska A., 2008, Poland: Fertility decline as a response to profound societal and labour market changes?, Demographic Research, Volume 19, Article 22, Special Collection 7: Childbearing Trends and Policies in Europe.
[33] Kozłowski S., 1993, Rio Szczyt Ziemi początek ery ekologicznej, Wydawnictwo Akapit Press, Łódź.
[34] Kronenberg J., Bergier T. (red.), 2010, Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira, Kraków.
[35] Kubicki P., 2011, Ubóstwo i wykluczenie społeczne osób starszych, ekspertyza w ramach projektu „EAPN Polska – razem na rzecz Europy Socjalnej”, Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, http://www.eapn.org.pl/expert/files/Ub%C3%B3stwo%20i%20wykluczenie%20os%C3%B3b%20starszych.pdf [10.07.2012].
[36] Kurkiewicz J. (red.), 2006, Ludzie starsi w rodzinie i w społeczeństwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
[37] Kurkiewicz J. (red.), 2010, Procesy demograficzne i metody ich analizy, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
[38] Kurkiewicz J. (red.), 2012, Demograficzne uwarunkowania i wybrane społeczno-ekonomiczne konsekwencje starzenia się ludności w krajach europejskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
[39] Kurkiewicz J., Pociecha J., Zając K ., 1991, Metody wielowymiarowej analizy porównawczej w badaniach rozwoju demograficznego, Monografie i Opracowania 336, Uwarunkowania demograficzne rozwoju społeczno-gospodarczego Polski 21, Wydawnictwo SGPiS, Warszawa.
[40] Lindh, T., Malmberg, B., 2009, European Union Economic Growth and the Age Structure of the Population, Economic Change and Restructuring, vol. 42, no. 3, 159–187.
[41] Magnus G., 2008, The age of aging: how demographics are changing the global economy and our world, John Wiley & Sons.
[42] Malthus T.R., 1798, An essay on the principle of population, Londyn.
[43] Martins O., Gonad F., Antolin P., de la Maisonneuve C., Yoo K-Y. (2005), The impact of aging on demand, factor markets and growth, Economics working papers, nr 420, OECD.
[44] Michnowski L., 2008, Odnowiona Strategia Trwałego Rozwoju Unii Europejskiej: co z niej wynika dla Polski?, Problemy Ekorozwoju, nr 2, 89–128.
[45] Muenz R., 2007, Aging and Demographic Change in European Societies: Main Trends and Alternative Policy Options, SP Discussion Paper: no 0703.
[46] Nowak E., 1990, Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów gospodarczych, PWE, Warszawa.
[47] Nyce S.A., Schieber S.J., 2011, Ekonomiczne konsekwencje starzenia się społeczeństw, PWN, Warszawa.
[48] Okólski M., 2004, Demografia zmiany społecznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
[49] Our Common Future, raport Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju ONZ, Nowy Jork, 1987.
[50] Piontek B., 2002, Rozwój zrównoważony i trwały w miernikach oraz w systemach sprawozdawczości, Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji, Bytom.
[51] Piontek F., 2000, Człowiek i jego środowisko w strategii wzrostu gospodarczego i w zrównoważonym (trwałym) rozwoju, Problemy Ekologii nr 5.
[52] Pociecha J. (red.), 2003, Ekonomiczne konsekwencje osiągania wieku emerytalnego przez generancje powojennego wyżu demograficznego, Wydawnictwo Akademii Eknomicznej w Krakowie, Kraków.
[53] Prskawetz A., Lindh T., 2011, The relationship between demographic change and economic growth in the EU, Austrian Academy of Sciences, Wiedeń.
[54] Review of the EU Sustainable Development Strategy (EU SDS) – Renewed Strategy, European Commission, Brussels 2006, http://ec.europa.eu/sustainable/docs/renewed_eu_sds_pl.pdf [08.02.2011].
[55] Rogall H., 2010, Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań.
[56] Rosset E., 1959, Proces starzenia się ludności. Studium demograficzne, Polskie Wydawnictwo Gospodarcze, Warszawa.
[57] Śleszyński J., 1997, Wskaźniki trwałe go rozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko nr 2, Białystok.
[58] Sobotka T., 2004, Postponement of childbearing and low fertility in Europe, Dutch University Press, Amsterdam.
[59] Strahl D., 1980, Modelowanie zjawisk złożonych. Modele infrastruktury społecznej, Prace Naukowe AE we Wrocławiu nr 158, Wydawnictwo AE, Wrocław.
[60] Strange T., Bayley A., 2008, Sustainable development. Linking economy, Society, environment, OECD Insights, Wyd. OECD, Paryż.
[61] Strzelecki Z. (red.), 2009, Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2008–2009, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
[62] Szukalski P., 2009, Starzenie się ludności – wyzwanie XXI wieku, [w:] P. Szukalski (red.), Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się, ISP, Warszawa.
[63] Toczyski W., 2004, Monitoring rozwoju zrównoważonego, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
[64] Walesiak M., 2004, Metody porządkowania liniowego, [w:] E. Gatnar, M. Walesiak (red.), Metody statystycznej analizy wielowymiarowej w badaniach marketingowych, Wyd. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław, 351–368.
[65] Walesiak M., 2006, Uogólniona miara odległości w statystycznej analizie wielowymiarowej, Wyd. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
[66] Wskaźniki do monitorowania zrównoważonego rozwoju Polski, Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Katowicach, Katowice 2011.
[67] Wsparcie w zakresie rozwijania zestawu wskaźników do monitorowania narodowych strategii zrównoważonego rozwoju – rozwój i wdrożenie polskiego zestawu wskaźników zrównoważonego rozwoju, raport Urzędu Statystycznego w Katowicach, Katowice 2011.
Akty prawne
[1] Ustawa Prawo Ochrony Środowiska z dn. 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627, z późn. zmianami).
[2] Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z dn. 6 grudnia 2006 r. (Dz.U. 2006 nr 227 poz. 1658, z późn. zmianami).
[3] Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dn. 27 marca 2003 r. (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717, z późn. zmianami).
Programy i dokumenty strategiczne
[1] Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010–2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie.
[2] Narodowa Strategia Spójności 2007–2013.
[3] Polityka energetyczna Polski do 2030 r.
[4] Polityka transportowa Państwa na lata 2006–2025.
[5] Strategia Europa 2020.
[6] Strategia Polityki Społecznej 2007–2013.
[7] Strategia Rozwoju Kraju 2007–2015.
[8] Strategia Zrównoważonego Rozwoju Unii Europejskiej.
Strony internetowe
[1] Moduł Eurostatu „Wskaźniki zrównoważonego rozwoju”, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/sdi/indicators [12.02.2012].
[2] Bank Danych Lokalnych GUS, http://www.stat.gov.pl/bdl [07.03.2012].
[2] Bal-Domańska B., Wilk J., 2011, Gospodarcze aspekty zrównoważonego rozwoju województw – wielowymiarowa analiza porównawcza, Przegląd Statystyczny (Statistical Review) nr 3–4, Polska Akademia Nauk. Komitet Statystyki i Ekonometrii, 300–322.
[3] Błędowski P., 2012, Sytuacja materialna osób starszych, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludności w Polsce, Termedia, Poznań.
[4] Borowski S., 2009, Aspekty metodologiczne badań statystyczno-demograficznych, Klasycy Nauki Poznańskiej Poznań, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
[5] Bortkiewicz A., Makowiec Dąbrowska T., 2008, Wiek a zdolność do pracy, [w:] J. Kleer (red.), Konsekwencje ekonomiczne i społeczne starzenia się społeczeństwa, PAN, Warszawa.
[6] Borys T. (red.), 2005, Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Warszawa-Białystok.
[7] Borys T., 1984, Kategoria jakości w statystycznej analizie porównawczej, Prace Naukowe AE we Wrocławiu nr 284, Seria: Monografie i Opracowania nr 23.
[8] Borys T., 2006, Edukacyjne instrumenty implementacji ładu społecznego, [w:] T. Borys (red.), Edukacja dla zrównoważonego rozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Jelenia Góra-Białystok.
[9] Bukowski Z., 2004, Pojęcie zrównoważonego rozwoju w prawie międzynarodowym, unijnym i polskim, [w:] S. Kozłowski, Regionalne strategie rozwoju zrównoważonego, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok, 163–175.
[10] Cieślak M., 1992, Demografia: metody analizy i prognozowania, wyd. 2 zm., PWN, Warszawa.
[11] Czapiński J., Panek T. (red.), 2011, Diagnoza Społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
[12] Devictor X., 2012, Starzenie się społeczeństwa a gospodarka, Bank Światowy, http://www.worldbank.org/pl/news/opinion/2012/06/14/poland-aging-and-the-economy [18.11.2012].
[13] Dragan A., 2011, Starzenie się społeczeństwa i jego skutki, Kancelaria Senatu. Biuro Analiz i Dokumentacji, Opracowania tematyczne OT-601, Warszawa, kwiecień.
[14] Elliot J., 2006, An introduction to sustainable development, Routledge, Abingdon.
[15] Frątczak E., 1984, Proces starzenia się ludności Polski a proces urbanizacji, Szkoła Główna Planowania i Statystyki, Warszawa.
[16] Gatnar E., Walesiak M., 2004, Metody statystycznej analizy wielowymiarowej w badaniach marketingowych, Wyd. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
[17] Giannakouris K., 2008, Aging characterises the demographic perspectives of the European societies, Eurostat Statistics in Focus, nr 72.
[18] Golinowska S., 2008, Społeczno-ekonomiczne konsekwencje starzenia się populacji, [w:] J. Kleer (red.), Konsekwencje ekonomiczne i społeczne starzenia się społeczeństwa, PAN, Warszawa.
[19] Grabiński T., 1984, Wielowymiarowa analiza porównawcza w badaniach dynamiki zjawisk ekonomicznych, Zeszyty Naukowe AE w Krakowie, Seria specjalna: Monografie nr 61.
[20] Halik J. (red.), 2002, Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
[21] Handbook of constructing composite indicators. Methodology and user guide, OECD, European Comission, Paryż 2008.
[22] Hellwig Z., 1968, Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju i strukturę wykwalifikowanych kadr, Przegląd Statystyczny, z. 4, 307–327.
[23] Holzer J., 1999, Demografia, PWE, Warszawa.
[24] Hopwood B., Mellor M., O’Brien G., 2005, Sustainable Development: Mapping Different Approaches, Sustainable Development, nr 2(13), 38–52.
[25] Hrynkiewicz Z. (red.), 2012, O sytuacji ludzi starszych, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
[26] Hwang C.L., Yoon K., 1981, Multiple Attribute Decision Making Methods and Applications, Springer, Berlin Heidelberg.
[27] Identyfikacja źródeł oraz pozyskanie informacji do budowy modułu Wskaźników Zrównoważonego Rozwoju (WZR) na poziomie lokalnym i regionalnym w Banku Danych Lokalnych, praca metodologiczna Ośrodka Banku Danych Regionalnych Urzędu Statystycznego we Wrocławiu, Departamentu Opracowań Zbiorczych GUS oraz Departamentu Badań Regionalnych i Środowiska GUS, Jelenia Góra 2011.
[28] Jurek Ł., 2012, Ekonomia starzejącego się społeczeństwa, Difin, Warszawa.
[29] Kassenberg A., 2010, Zrównoważony rozwój w Polsce – szanse i zagrożenia, [w:] T. Borys (red.), Edukacja dla zrównoważonego rozwoju, Tom 1. Edukacja dla ładu zintegrowanego, 53–72.
[30] Kistowski M., 2003, Regionalny model zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska Polski a strategie rozwoju województw, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk-Poznań.
[31] Kluzowa K., Slany K., 2004, Przemiany realizacji funkcji prokreacyjnej w rodzinie, [w:] B. Mierzwiński, Dybowska E. (red.), Oblicze współczesnej rodziny polskiej, WAM, Kraków.
[32] Kotowska I.E., Jóźwiak J.J., Matysiak A., Baranowska A., 2008, Poland: Fertility decline as a response to profound societal and labour market changes?, Demographic Research, Volume 19, Article 22, Special Collection 7: Childbearing Trends and Policies in Europe.
[33] Kozłowski S., 1993, Rio Szczyt Ziemi początek ery ekologicznej, Wydawnictwo Akapit Press, Łódź.
[34] Kronenberg J., Bergier T. (red.), 2010, Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira, Kraków.
[35] Kubicki P., 2011, Ubóstwo i wykluczenie społeczne osób starszych, ekspertyza w ramach projektu „EAPN Polska – razem na rzecz Europy Socjalnej”, Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, http://www.eapn.org.pl/expert/files/Ub%C3%B3stwo%20i%20wykluczenie%20os%C3%B3b%20starszych.pdf [10.07.2012].
[36] Kurkiewicz J. (red.), 2006, Ludzie starsi w rodzinie i w społeczeństwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
[37] Kurkiewicz J. (red.), 2010, Procesy demograficzne i metody ich analizy, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
[38] Kurkiewicz J. (red.), 2012, Demograficzne uwarunkowania i wybrane społeczno-ekonomiczne konsekwencje starzenia się ludności w krajach europejskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
[39] Kurkiewicz J., Pociecha J., Zając K ., 1991, Metody wielowymiarowej analizy porównawczej w badaniach rozwoju demograficznego, Monografie i Opracowania 336, Uwarunkowania demograficzne rozwoju społeczno-gospodarczego Polski 21, Wydawnictwo SGPiS, Warszawa.
[40] Lindh, T., Malmberg, B., 2009, European Union Economic Growth and the Age Structure of the Population, Economic Change and Restructuring, vol. 42, no. 3, 159–187.
[41] Magnus G., 2008, The age of aging: how demographics are changing the global economy and our world, John Wiley & Sons.
[42] Malthus T.R., 1798, An essay on the principle of population, Londyn.
[43] Martins O., Gonad F., Antolin P., de la Maisonneuve C., Yoo K-Y. (2005), The impact of aging on demand, factor markets and growth, Economics working papers, nr 420, OECD.
[44] Michnowski L., 2008, Odnowiona Strategia Trwałego Rozwoju Unii Europejskiej: co z niej wynika dla Polski?, Problemy Ekorozwoju, nr 2, 89–128.
[45] Muenz R., 2007, Aging and Demographic Change in European Societies: Main Trends and Alternative Policy Options, SP Discussion Paper: no 0703.
[46] Nowak E., 1990, Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów gospodarczych, PWE, Warszawa.
[47] Nyce S.A., Schieber S.J., 2011, Ekonomiczne konsekwencje starzenia się społeczeństw, PWN, Warszawa.
[48] Okólski M., 2004, Demografia zmiany społecznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
[49] Our Common Future, raport Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju ONZ, Nowy Jork, 1987.
[50] Piontek B., 2002, Rozwój zrównoważony i trwały w miernikach oraz w systemach sprawozdawczości, Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji, Bytom.
[51] Piontek F., 2000, Człowiek i jego środowisko w strategii wzrostu gospodarczego i w zrównoważonym (trwałym) rozwoju, Problemy Ekologii nr 5.
[52] Pociecha J. (red.), 2003, Ekonomiczne konsekwencje osiągania wieku emerytalnego przez generancje powojennego wyżu demograficznego, Wydawnictwo Akademii Eknomicznej w Krakowie, Kraków.
[53] Prskawetz A., Lindh T., 2011, The relationship between demographic change and economic growth in the EU, Austrian Academy of Sciences, Wiedeń.
[54] Review of the EU Sustainable Development Strategy (EU SDS) – Renewed Strategy, European Commission, Brussels 2006, http://ec.europa.eu/sustainable/docs/renewed_eu_sds_pl.pdf [08.02.2011].
[55] Rogall H., 2010, Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań.
[56] Rosset E., 1959, Proces starzenia się ludności. Studium demograficzne, Polskie Wydawnictwo Gospodarcze, Warszawa.
[57] Śleszyński J., 1997, Wskaźniki trwałe go rozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko nr 2, Białystok.
[58] Sobotka T., 2004, Postponement of childbearing and low fertility in Europe, Dutch University Press, Amsterdam.
[59] Strahl D., 1980, Modelowanie zjawisk złożonych. Modele infrastruktury społecznej, Prace Naukowe AE we Wrocławiu nr 158, Wydawnictwo AE, Wrocław.
[60] Strange T., Bayley A., 2008, Sustainable development. Linking economy, Society, environment, OECD Insights, Wyd. OECD, Paryż.
[61] Strzelecki Z. (red.), 2009, Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2008–2009, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
[62] Szukalski P., 2009, Starzenie się ludności – wyzwanie XXI wieku, [w:] P. Szukalski (red.), Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się, ISP, Warszawa.
[63] Toczyski W., 2004, Monitoring rozwoju zrównoważonego, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
[64] Walesiak M., 2004, Metody porządkowania liniowego, [w:] E. Gatnar, M. Walesiak (red.), Metody statystycznej analizy wielowymiarowej w badaniach marketingowych, Wyd. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław, 351–368.
[65] Walesiak M., 2006, Uogólniona miara odległości w statystycznej analizie wielowymiarowej, Wyd. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
[66] Wskaźniki do monitorowania zrównoważonego rozwoju Polski, Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Katowicach, Katowice 2011.
[67] Wsparcie w zakresie rozwijania zestawu wskaźników do monitorowania narodowych strategii zrównoważonego rozwoju – rozwój i wdrożenie polskiego zestawu wskaźników zrównoważonego rozwoju, raport Urzędu Statystycznego w Katowicach, Katowice 2011.
Akty prawne
[1] Ustawa Prawo Ochrony Środowiska z dn. 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627, z późn. zmianami).
[2] Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z dn. 6 grudnia 2006 r. (Dz.U. 2006 nr 227 poz. 1658, z późn. zmianami).
[3] Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dn. 27 marca 2003 r. (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717, z późn. zmianami).
Programy i dokumenty strategiczne
[1] Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010–2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie.
[2] Narodowa Strategia Spójności 2007–2013.
[3] Polityka energetyczna Polski do 2030 r.
[4] Polityka transportowa Państwa na lata 2006–2025.
[5] Strategia Europa 2020.
[6] Strategia Polityki Społecznej 2007–2013.
[7] Strategia Rozwoju Kraju 2007–2015.
[8] Strategia Zrównoważonego Rozwoju Unii Europejskiej.
Strony internetowe
[1] Moduł Eurostatu „Wskaźniki zrównoważonego rozwoju”, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/sdi/indicators [12.02.2012].
[2] Bank Danych Lokalnych GUS, http://www.stat.gov.pl/bdl [07.03.2012].