Osoby niepolskiej narodowości i języka w Polsce w świetle NSP 2002
Article Sidebar
Published:
Dec 15, 2006
Keywords:
Languages in use, Population structure by nationality, Regional differences
Main Article Content
Abstract
The base for the analysis of population structure by nationality (by declaration) and language used at home, is the data from the National Population Census 2002. The author also refers to other scientists' study results, to justify assumptions used while disaggregating almost 775 thousand people (2% of total population) with unknown nationality or language used at home. The estimates and analysis results are widely compared with results of other studies, based also on special research. The results of the study show, that Poland, at the beginning of the XXI century, had a homogeneous population in respect of nationality and language used at home. Small national and language minorities (about 471 thousand persons, i.e. 1.2% of the total population, and 481 thousand i.e. 1.3%, after adjustments based on disaggregation of unknown nationality or language), exist mainly in the Opolskie and Slaskie voivodeships (Germans and Silesians) and in Podlaskie voivodeship (Byelorussians). Unique use of the Polish language at home was declared by about 97-98% of population, Polish together with a second language was used at home by 1,3% of population, and exclusively foreign languages - by only 0,14%. Among the foreign languages used at home, German and English were most frequently declared. Also, relatively frequently the Silesian and Kashubian dialects were used at home.
Article Details
How to Cite
Wysocki, T. (2006). Osoby niepolskiej narodowości i języka w Polsce w świetle NSP 2002. Studia Demograficzne, (2(150), 96–125. Retrieved from https://econjournals.sgh.waw.pl/SD/article/view/2618
Section
Original research papers & review papers
References
[1] Adamczuk L., 2006, Koncepcje metodologiczne badania „Narodowości” w polskich spisach powszechnych (1921–2002), [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa, s. 75.
[2] Adamczuk L., Łodziński S., 2006, Wprowadzenie. Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa.
[3] Babiński G., 2004, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce w świetle Spisu Ludności z roku 2002, „Studia Socjologiczne”, nr 1 (172).
[4] Barwiński M., 2004, Podlasie jako pograniczne narodowościowo-wyznaniowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
[5] Berlińska D., Sołdra-Gwiżdż T., 1997, Ludność rodzima i mniejszość niemiecka w Polsce. Stan badań, [w:] Polskie badania nad mniejszościami kulturowymi, (red.) G. Babiński, J. Mucha, A. Sadowski, Wydawnictwo Filii Uniwersytetu Warszawskiego, Białystok.
[6] Bruski J.J.,1965, Rusini Karpaccy – separatyzm czy przebudzenie narodowe (z genezy współczesnego rusinizmu), [w:] M.W. Wanatowicz, Regionalizm a separatyzm – historia i współczesność, Katowice.
[7] Buławski R., 1932, Kwestia narodowościowa w programie Drugiego Powszechnego Spisu Ludności Rzeczypospolitej Polskiej, „Sprawy Narodowościowe”, Rok. VI, nr 1, Warszawa, s. 1–27, [w:] Spisy Ludności Rzeczypospolitej Polskiej, (red.) Z. Strzelecki, T. Toczyński, Warszawa 2002.
[8] Drugi Powszechny Spis Ludności z dnia 9 grudnia 1931 roku, 1937–1938, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, „Statystyka Polski”, Seria C, zeszyt 94 a, Warszawa.
[9] Eberhardt P., 1996, Między Rosją a Niemcami. Przemiany narodowościowe w Europie Środkowo‑Wschodniej w XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
[10] Encyklopedia Powszechna PWN, tom 3, 1975, Warszawa.
[11] European Charter for Regional or Minority Languages Second Periodiacl Report by Croatia presented to the Secretary General of the Council of Europe in accordance with Article 15 of the Charter (14 January 2003) oraz Second report submitted by Croatia puruant to Article 25, paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection od National Minorities (received on 13 April 2004.
[12] Gudaszewski G., 2006, Demograficzno-społeczna charakterystyka obywateli polskich deklarujących narodowość niepolską w Narodowym Spisie Powszechnym w 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa.
[13] http://www.echr.cor.int/Eng/Press/2004/Feb/grandChamberJudgmentGorzelikvPoland.htm
[14] Iwanicki M., 1993, Ukraińcy, Białorusini, Litwini i Niemcy w Polsce w latach 1918–1990, Wyższa Szkoła Rolniczo-Pedagogiczna w Siedlcach, Siedlce.
[15] Izvještaj Bosne i Hercegowine o zakonodavnim i drugim mjerema na provodenju načela utvrdenih u Okvirnoj Konvencii za Zaštitu Nacionalnih Manjina Sarajevo, decembar 2003. godine; Report submitted by Bosnia and Hercegovina pursuant to Article 25, paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection of National Minorities, 20 February 2004.
[16] Jachymek J., (red), 1992, Mniejszości narodowe w Polskiej myśli politycznej XX wieku, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Instytut Nauk Politycznych, Oficyna Wydawnicza „Czas”, Lublin.
[17] Jagiełło M., 1995, Partnerstwo dla przyszłości, Szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych, Wydawnictwo Bellona, Warszawa, s. 180.
[18] Janusz G., 1994, Raport o sytuacji osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, Wydawnictwo EXIT, Warszawa.
[19] Janusz G., 2006, Oficjalna Statystyka Mniejszości Narodowych w Europie w świetle raportów krajowych składanych do Rady Europy, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa.
[20] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
[21] Kwaśniewski K., 1997, Czy istnieje narodowość śląska?, „Sprawy Narodowościowe”, Seria Nowa, t. VI, z. 1 (10).
[22] Kwilecki A., 1963, Mniejszości narodowe w Polsce Ludowej, [w:] Kultura i Społeczeństwo, tom 4, Warszawa.
[23] Latoszek M., 1997, Grupa etniczna w Polsce – możliwe warianty przemian (ze szczególnym uwzględnieniem Kaszubów), [w:] Między Odrą i Dnieprem, Wyznania i Narody, (red.) T. Stegner, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
[24] Łodziński S., 2006, Trauma i władza liczb. Wybrane problemy społecznego odbioru pytania o „Narodowość” w Narodowym Spisie Powszechnym z 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa, s. 171.
[25] Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, Ludność, Stan i struktura demograficzna i społeczno-‑ekonomiczna, Województwo Małopolskie, 2003, Urząd Statystyczny w Krakowie.
[26] Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, Ludność, Stan i struktura demograficzno-społeczna, 2003, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
[27] Nijakowski L.M., 2004, Nadciągają Ślązacy. Czy istnieje narodowość śląska?, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.
[28] Nijakowski L.M., 2006, Status grup etnicznych oraz mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa, s. 146.
[29] Nowak J., 2006, Dylematy tożsamościowe Łemków w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa.
[30] Obracht-Prondzyński C., 1997, Kaszubi, Serbołużyczanie, Łemkowie – próba porównania etnicznych grup regionalnych, [w:] Między Odrą i Dnieprem, Wyznania i Narody, (red.) T. Stegner, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
[31] Obracht-Prondzyński C., 2006, Spisy czy spiski, czyli o problemach z liczeniem Kaszubów, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Ł odziński, Warszawa.
[32] Ossowski S., 1947, Zagadnienia więzi regionalnej i więzi narodowej na Śląsku Opolskim, „Przegląd Socjologiczny”, Tom IX.
[33] Pierwszy Powszechny Spis Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 września 1921 roku, 1927, „Statystyka Polski”, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
[34] Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dnia 14 lutego 1946 roku, 1947, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, „Statystyka Polski”, Seria D, Zeszyt 1.
[35] Posern-Zieliński A., 2005, Etniczność. Kategorie. Procesy etniczne, Poznań.
[36] Raport dla Sekretarza Generalnego Rady Europy z realizacji przez Rzeczpospolitą Polską postanowień Konwencji Ramowej Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych, 2002, Rada Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa. http://www.mswia.gov.pl/pdf/raport_mn.pdf
[37] Raport z wyników spisów powszechnych, Województwo Łódzkie, 2003, Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź. Rzeczpospolita z dnia 24 lutego 2004 roku, 2004, dodatek „Prawo co dnia”, Nr 46 (6729).
[38] Report submitted by Lithuania pursuant to Article 25, paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection of National Minorities (received on 31 October 2001).
[39] Second report submitted by the Czech Republic pursant to Article 25, paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection of National Minorities (received on 2 july 2004).
[40] Smith G., 1992, Życie polityczne w Europie Zachodniej, Warszawa.
[41] Sobierajski Z., 1991, Dialekty polskie i folklor z różnych regionów, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
[42] Sułkowski Z., Skarbek J. (red.), 1995, Mniejszości narodowe i religijne w Europie Środkowo-Wschodniej w świetle statystyk XIX i XX wieku, Materiały z międzynarodowej konferencji Mniejszości narodowe i religijne w postkomunistycznej Europie Środkowo-Wschodniej Lublin 20–22 października 1992, Lublin.
[43] Synak B., 1991, Tożsamość kulturowo-etniczna Kaszubów a idea krajowości (regionalizm), „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 85.
[44] Szmeja M., 1997, Dlaczego Ślązacy z Opolszczyzny nie chcą być Polakami?, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce, (red.) Z. Kurcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
[45] The first report by the Federal Republic of Yugoslavia on the implementation of the Framework Convention for the Protection of National Minorities (received on 16 October 2002).
[46] Tomaszewski J., 1991, Mniejszości narodowe w Polsce XX wieku, Editions Spotkania, Warszawa.
[47] Wącławski S., 1993, Mniejsza o większość, Warszawa.
[48] Wróblewski P., 2006, Typy legitymizacji narodowości śląskiej a Narodowy Spis Powszechny z 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa.
[49] Złota Encyklopedia PWN 2002, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
[50] Znaniecki F., 1990, Współczesne narody, Warszawa.
[2] Adamczuk L., Łodziński S., 2006, Wprowadzenie. Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa.
[3] Babiński G., 2004, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce w świetle Spisu Ludności z roku 2002, „Studia Socjologiczne”, nr 1 (172).
[4] Barwiński M., 2004, Podlasie jako pograniczne narodowościowo-wyznaniowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
[5] Berlińska D., Sołdra-Gwiżdż T., 1997, Ludność rodzima i mniejszość niemiecka w Polsce. Stan badań, [w:] Polskie badania nad mniejszościami kulturowymi, (red.) G. Babiński, J. Mucha, A. Sadowski, Wydawnictwo Filii Uniwersytetu Warszawskiego, Białystok.
[6] Bruski J.J.,1965, Rusini Karpaccy – separatyzm czy przebudzenie narodowe (z genezy współczesnego rusinizmu), [w:] M.W. Wanatowicz, Regionalizm a separatyzm – historia i współczesność, Katowice.
[7] Buławski R., 1932, Kwestia narodowościowa w programie Drugiego Powszechnego Spisu Ludności Rzeczypospolitej Polskiej, „Sprawy Narodowościowe”, Rok. VI, nr 1, Warszawa, s. 1–27, [w:] Spisy Ludności Rzeczypospolitej Polskiej, (red.) Z. Strzelecki, T. Toczyński, Warszawa 2002.
[8] Drugi Powszechny Spis Ludności z dnia 9 grudnia 1931 roku, 1937–1938, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, „Statystyka Polski”, Seria C, zeszyt 94 a, Warszawa.
[9] Eberhardt P., 1996, Między Rosją a Niemcami. Przemiany narodowościowe w Europie Środkowo‑Wschodniej w XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
[10] Encyklopedia Powszechna PWN, tom 3, 1975, Warszawa.
[11] European Charter for Regional or Minority Languages Second Periodiacl Report by Croatia presented to the Secretary General of the Council of Europe in accordance with Article 15 of the Charter (14 January 2003) oraz Second report submitted by Croatia puruant to Article 25, paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection od National Minorities (received on 13 April 2004.
[12] Gudaszewski G., 2006, Demograficzno-społeczna charakterystyka obywateli polskich deklarujących narodowość niepolską w Narodowym Spisie Powszechnym w 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa.
[13] http://www.echr.cor.int/Eng/Press/2004/Feb/grandChamberJudgmentGorzelikvPoland.htm
[14] Iwanicki M., 1993, Ukraińcy, Białorusini, Litwini i Niemcy w Polsce w latach 1918–1990, Wyższa Szkoła Rolniczo-Pedagogiczna w Siedlcach, Siedlce.
[15] Izvještaj Bosne i Hercegowine o zakonodavnim i drugim mjerema na provodenju načela utvrdenih u Okvirnoj Konvencii za Zaštitu Nacionalnih Manjina Sarajevo, decembar 2003. godine; Report submitted by Bosnia and Hercegovina pursuant to Article 25, paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection of National Minorities, 20 February 2004.
[16] Jachymek J., (red), 1992, Mniejszości narodowe w Polskiej myśli politycznej XX wieku, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Instytut Nauk Politycznych, Oficyna Wydawnicza „Czas”, Lublin.
[17] Jagiełło M., 1995, Partnerstwo dla przyszłości, Szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych, Wydawnictwo Bellona, Warszawa, s. 180.
[18] Janusz G., 1994, Raport o sytuacji osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, Wydawnictwo EXIT, Warszawa.
[19] Janusz G., 2006, Oficjalna Statystyka Mniejszości Narodowych w Europie w świetle raportów krajowych składanych do Rady Europy, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa.
[20] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
[21] Kwaśniewski K., 1997, Czy istnieje narodowość śląska?, „Sprawy Narodowościowe”, Seria Nowa, t. VI, z. 1 (10).
[22] Kwilecki A., 1963, Mniejszości narodowe w Polsce Ludowej, [w:] Kultura i Społeczeństwo, tom 4, Warszawa.
[23] Latoszek M., 1997, Grupa etniczna w Polsce – możliwe warianty przemian (ze szczególnym uwzględnieniem Kaszubów), [w:] Między Odrą i Dnieprem, Wyznania i Narody, (red.) T. Stegner, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
[24] Łodziński S., 2006, Trauma i władza liczb. Wybrane problemy społecznego odbioru pytania o „Narodowość” w Narodowym Spisie Powszechnym z 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa, s. 171.
[25] Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, Ludność, Stan i struktura demograficzna i społeczno-‑ekonomiczna, Województwo Małopolskie, 2003, Urząd Statystyczny w Krakowie.
[26] Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, Ludność, Stan i struktura demograficzno-społeczna, 2003, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
[27] Nijakowski L.M., 2004, Nadciągają Ślązacy. Czy istnieje narodowość śląska?, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.
[28] Nijakowski L.M., 2006, Status grup etnicznych oraz mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa, s. 146.
[29] Nowak J., 2006, Dylematy tożsamościowe Łemków w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa.
[30] Obracht-Prondzyński C., 1997, Kaszubi, Serbołużyczanie, Łemkowie – próba porównania etnicznych grup regionalnych, [w:] Między Odrą i Dnieprem, Wyznania i Narody, (red.) T. Stegner, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
[31] Obracht-Prondzyński C., 2006, Spisy czy spiski, czyli o problemach z liczeniem Kaszubów, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Ł odziński, Warszawa.
[32] Ossowski S., 1947, Zagadnienia więzi regionalnej i więzi narodowej na Śląsku Opolskim, „Przegląd Socjologiczny”, Tom IX.
[33] Pierwszy Powszechny Spis Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 września 1921 roku, 1927, „Statystyka Polski”, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
[34] Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dnia 14 lutego 1946 roku, 1947, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, „Statystyka Polski”, Seria D, Zeszyt 1.
[35] Posern-Zieliński A., 2005, Etniczność. Kategorie. Procesy etniczne, Poznań.
[36] Raport dla Sekretarza Generalnego Rady Europy z realizacji przez Rzeczpospolitą Polską postanowień Konwencji Ramowej Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych, 2002, Rada Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa. http://www.mswia.gov.pl/pdf/raport_mn.pdf
[37] Raport z wyników spisów powszechnych, Województwo Łódzkie, 2003, Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź. Rzeczpospolita z dnia 24 lutego 2004 roku, 2004, dodatek „Prawo co dnia”, Nr 46 (6729).
[38] Report submitted by Lithuania pursuant to Article 25, paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection of National Minorities (received on 31 October 2001).
[39] Second report submitted by the Czech Republic pursant to Article 25, paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection of National Minorities (received on 2 july 2004).
[40] Smith G., 1992, Życie polityczne w Europie Zachodniej, Warszawa.
[41] Sobierajski Z., 1991, Dialekty polskie i folklor z różnych regionów, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
[42] Sułkowski Z., Skarbek J. (red.), 1995, Mniejszości narodowe i religijne w Europie Środkowo-Wschodniej w świetle statystyk XIX i XX wieku, Materiały z międzynarodowej konferencji Mniejszości narodowe i religijne w postkomunistycznej Europie Środkowo-Wschodniej Lublin 20–22 października 1992, Lublin.
[43] Synak B., 1991, Tożsamość kulturowo-etniczna Kaszubów a idea krajowości (regionalizm), „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 85.
[44] Szmeja M., 1997, Dlaczego Ślązacy z Opolszczyzny nie chcą być Polakami?, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce, (red.) Z. Kurcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
[45] The first report by the Federal Republic of Yugoslavia on the implementation of the Framework Convention for the Protection of National Minorities (received on 16 October 2002).
[46] Tomaszewski J., 1991, Mniejszości narodowe w Polsce XX wieku, Editions Spotkania, Warszawa.
[47] Wącławski S., 1993, Mniejsza o większość, Warszawa.
[48] Wróblewski P., 2006, Typy legitymizacji narodowości śląskiej a Narodowy Spis Powszechny z 2002 roku, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, (red.) L. Adamczuk, S. Łodziński, Warszawa.
[49] Złota Encyklopedia PWN 2002, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
[50] Znaniecki F., 1990, Współczesne narody, Warszawa.