Od nacjonalizmu gospodarczego do otwartego rynku. Polska polityka
Article Sidebar
Opublikowane:
lip 2, 2018
Słowa kluczowe:
handel zagraniczny, polityka gospodarcza, Druga Rzeczpospolita, Polska Rzeczpospolita Ludowa, Trzecia Rzeczpospolita
Main Article Content
Abstrakt
W polskiej polityce handlowej na przestrzeni ostatnich stu lat można zaobserwować fluktuacje w stopniu wpływu państwa na wymianę. Zaczęto od niemal pełnej kontroli państwa nad handlem zagranicznym u progu niepodległości, następnie trend stopniowej liberalizacji został przerwany przez wojnę celną z Niemcami i wielki kryzys, zaś ostatnie lata przed wybuchem drugiej wojny światowej były świadkami ponownego przejęcia kontroli nad handlem zagranicznym przez rozbudowane instytucje państwowe. Wzrost zaangażowania państwa wystąpił w zupełnie innym kontekście po zakończeniu wojny wraz z wprowadzoną przez komunistów monopolizacją wymiany międzynarodowej. Po okresie stalinowskim doszło do odwrócenia kierunku zmian i stopniowej liberalizacji wymiany. Początkowo była ona bardzo ograniczona, przyspieszyła jednak w latach 80., zasadniczy przełom nastąpił zaś w trakcie transformacji gospodarczej po 1989 r. Charakterystyczną konsekwencją integracji gospodarczej następnych lat było scedowanie wielu instrumentów prowadzenia polityki handlowej na instytucje międzynarodowe – przede wszystkim zaś na Unię Europejską. Zarówno w czasie Drugiej, jak i Trzeciej Rzeczypospolitej, polityka handlowa prowadzona była zgodnie z trendami światowymi. Odstępstwem od nich była narzucona z zewnątrz polityka lat komunizmu.
Downloads
Download data is not yet available.
Article Details
Jak cytować
Łazor , J. (2018). Od nacjonalizmu gospodarczego do otwartego rynku. Polska polityka. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia I Prace, (3 (35), 81–100. Pobrano z https://econjournals.sgh.waw.pl/kwes/article/view/1107
Dział
Dział główny
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Oficynę Wydawniczą SGH autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Oficyna Wydawnicza SGH posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.
Bibliografia
1. Analiza handlu zagranicznego Polski w świetle najnowszych koncepcji teoretycznych: implikacje dla polityki gospodarczej w dobie kryzysu, K. Gawlikowska-Hueckel, S. Umiński, (Eds.), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2016.
2. Åslund A., Jak budowano kapitalizm: transformacja Europy Środkowej i Wschodniej, Rosji i Azji Środkowej, Książka i Wiedza, Warszawa 2010.
3. Bairoch P., Economics and world history: myths and paradoxes, University of Chicago Press, Chicago 1995.
4. Bałtowski M., Miszewski M., Transformacja gospodarcza w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
5. Berend I. T., Economic Nationalism: The Historical Roots, [in:] History and culture of economic nationalism in East Central Europe, H. Schultz, E. Kubů, (Eds.), Berliner Wissenschafts-Verlag, Berlin 2006.
6. Berend I. T., From the Soviet Bloc to the European Union: the economic and social transformation of Central and Eastern Europe since 1973, Cambridge University Press, Cambridge 2009.
7. Białorucki B., Polska w GATT i WTO, “Sprawy Międzynarodowe” Vol. 50, No. 2, 1997.
8. Błahut K. J., Polsko-niemieckie stosunki gospodarcze w latach 1919–1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1975.
9. Czarny E., Śledziewska K., Polska w handlu światowym, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009.
10. Czyżewski A. B., Orłowski W. M., Czynniki zmian struktury wytwarzania PKB, przemysłu i usług w latach 1992–1998, [in:] Struktura gospodarki transformującej się: Polska 1990–1998 i projekcja do roku 2010, A. Lipowski, (Ed.), Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2001.
11. David T., Nationalisme économique et industrialisation: l’expérience des pays d’Europe de l’Est (1789–1939), Librairie Droz, Genève 2009.
12. Dwilewicz Ł., Procesy umiędzynarodowienia gospodarki polskiej po 1989 r. – wybrane aspekty, [in:] Problemy gospodarcze Trzeciej Rzeczypospolitej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2017.
13. Findlay R., O’Rourke K. H., Power and plenty: trade, war, and the world economy in the second millennium, Princeton University Press, Princeton 2007.
14. Gerschenkron A., Economic backwardness in historical perspective: a book of essays, Harvard University, Cambridge, MA 1962.
15. Grala D. T., Reformy gospodarcze w PRL, 1982–1989: próba uratowania socjalizmu, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2005.
16. Hanson P., The Rise and Fall of the Soviet Economy: An Economic History of the USSR from 1945, Routledge, London 2014.
17. Heilperin M. A., Studies in economic nationalism, Libraire Droz, Genève 1960.
18. Jasiński L. J., Bliżej centrum czy na peryferiach? polskie kontakty gospodarcze z zagranicą w XX wieku, Centrum Europejskie Natolin, Wydawnictwo Trio, Warzsawa 2011.
19. Kaliński J., Kiedy zaczęło się odradzanie gospodarki rynkowej w Polsce?, “Optimum. Studia Ekonomiczne” No. 12, 2015.
20. Kaliński J., Rubel transferowy, “Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace” No. 3, 2013.
21. Kaliszuk E., Konsekwencje systemowe akcesji Polski do Unii Europejskiej dla obrotów towarowych, [in:] Wpływ członkostwa w Unii Europejskiej na stosunki gospodarcze Polski z zagranicą, Instytut Badań Rynku Konsumpcji i Koniunktur, Warszawa 2009.
22. Karpiński A., 40 lat planowania w Polsce: problemy, ludzie, refleksje, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1986.
23. Kofman J., Economic Nationalism in East-Central Europe in the Interwar Period, [in:] Economic nationalism in East Central Europe and South America, 1918–1939, H. Szlajfer, (Ed.), Librairie Droz, Genève 1990.
24. Kofman J., How to Define Economic Nationalism? A Critical Review of Some Old and New Standpoints, [in:] Economic nationalism in East Central Europe and South America, 1918–1939, H. Szlajfer, (Ed.), Librairie Droz, Genève 1990.
25. Krynicki J., Problemy handlu zagranicznego Polski 1918–1939 i 1945–1955, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.
26. Landau Z., Główne tendencje rozwoju gospodarczego Polski Ludowej, [in:] U źródeł polskiego kryzysu. Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania rozwoju gospodarczego Polski w latach osiemdziesiątych, A. Mueller (Ed.), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985.
27. Landau Z., Roszkowski W., Polityka gospodarcza II RP i PRL, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
28. Leszczyńska C., Polska polityka pieniężna i walutowa w latach 1924–1936: w systemie Gold Exchange Standard, Wydawnictwa UW, Warszawa 2013.
29. Leszczyńska C., Socjalistyczny neomerkantylizm. System rozliczeń obrotów płatniczych między państwami socjalistycznymi w latach 1945–1970, [in:] W poszukiwaniu modelu gospodarki centralnie kierowanej, P. Jachowicz, (Ed.) Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2013.
30. Leszczyński A., Skok w nowoczesność: polityka wzrostu w krajach peryferyjnych 1943– 1980, Wydawnictwo Krytyki Politycznej–Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2013.
31. Łapa M., Reglamentacja handlu zagranicznego w Polsce w latach trzydziestych XX wieku, “Zeszyty Wiejskie” No. 22, 2016.
32. Łazor J., Brama na Bliski Wschód: polsko-palestyńskie stosunki gospodarcze w okresie międzywojennym, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2016.
33. Łazor J., Import i eksport polskiego węgla w okresie międzywojennym, [in:] Problemy energetyczne Polski, Vol. 1: Surowce, A. Jarosz-Nojszewska, W. Morawski, (Eds.) Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2016.
34. Łazor J., Polenrisiko. Instytucjonalne ograniczenia handlu zagranicznego II Rzeczypospolitej, “Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace” Vol. 7, No. 3, 2016.
35. Łazor J., Morawski W., Autarkic tendencies in the Council for Mutual Economic Assistance, [in:] Disintegration and integration in East-Central Europe, 1919-post-1989, W. Loth, N. Păun, (Eds.) Nomos, Baden-Baden 2014.
36. Łazor J., Morawski W., Gospodarcze konsekwencje Szklarskiej Poręby, [in:] Zwrot polityczny ’48: między polską drogą a projektem uniwersalnym, Part 2, W. Janowski, M. Jabłonowski, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa 2015.
37. Michałek J. J., Przystępowanie krajów w procesie transformacji do WTO w świetle doświadczeń Polski, “Sprawy Międzynarodowe” Vol. 52, No. 3, 1999.
38. Murgescu B., Łazor J., Economic Development, [in:] The Routledge History Handbook of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century: Challenges of Modernity, S. Holubec, W. Borodziej, J. von Puttkamer, (Eds.), Routledge, London–New York (in print).
39. Reinert E. S., How rich countries got rich – and why poor countries stay poor, Constable, London 2007.
40. Rosati D. K., Polska droga do rynku, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1998.
41. Roszkowski W., Kształtowanie się podstaw polskiej gospodarki państwowej w przemyśle i bankowości w latach 1918–1924, Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1982.
42. Skiba J., Reglamentacja dewizowa w Polsce w latach 1936–1939, praca doktorska obroniona w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (Ph. D. Thesis defended at SGH Warsaw School of Economics), Warszawa 2016.
43. Skrzypek A., Mechanizmy uzależnienia: stosunki polsko-radzieckie 1944–1957, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, Pułtusk 2002.
44. Sołdaczuk J., Nauka polska o handlu zagranicznym po II wojnie światowej (refleksje historyczne), [in:] idem, Polska Nauka o Handlu Zagranicznym (z doświadczeń SGH), Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 1994.
45. Stola D., Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989, Instytut Pamięci Narodowej–Instytut Spraw Międzynarodowych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2012.
46. Szlajfer H., Droga na skróty: nacjonalizm gospodarczy w Ameryce Łacińskiej i Europie Środkowo-Wschodniej w epoce pierwszej globalizacji: kategorie, analiza, kontekst porównawczy, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2005.
47. Szlajfer H., Economic Nationalism of the Peripheries as a Research Problem, [in:] Economic nationalism in East Central Europe and South America, 1918–1939, H. Szlajfer, (Ed.), Librairie Droz, Genève 1990.
48. Szlajfer H., Editor’s introduction, [in:] Economic nationalism in East Central Europe and South America, 1918–1939, H. Szlajfer, (Ed.), Librairie Droz, Genève 1990.
49. Świerkocki J., Zmiany w polityce handlowej Polski w okresie transformacji (1990–1996), “Studia Prawno-Ekonomiczne” Vol. 55, 1997.
50. Witkowski P., Polska polityka celna w latach 1918–1939, “Zamojskie Studia i Materiały” Vol. 7, No. 3, 2005.
51. Zwass A., The council for mutual economic assistance: the thorny path from political to economic integration, Sharpe, Armonk 1989.
52. Żukrowska K., Liberalizacja wymiany handlowej – decentralizacja i demonopolizacja, [in:] Transformacja systemowa w Polsce, K. Żukrowska (Ed.), Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2010.
53. Żukrowska K., Szerokie otwarcie: Polska gospodarka w aktywnym otoczeniu międzynarodowym, Oficyna Wydawnicza “Volumen”, Warszawa 1994.
2. Åslund A., Jak budowano kapitalizm: transformacja Europy Środkowej i Wschodniej, Rosji i Azji Środkowej, Książka i Wiedza, Warszawa 2010.
3. Bairoch P., Economics and world history: myths and paradoxes, University of Chicago Press, Chicago 1995.
4. Bałtowski M., Miszewski M., Transformacja gospodarcza w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
5. Berend I. T., Economic Nationalism: The Historical Roots, [in:] History and culture of economic nationalism in East Central Europe, H. Schultz, E. Kubů, (Eds.), Berliner Wissenschafts-Verlag, Berlin 2006.
6. Berend I. T., From the Soviet Bloc to the European Union: the economic and social transformation of Central and Eastern Europe since 1973, Cambridge University Press, Cambridge 2009.
7. Białorucki B., Polska w GATT i WTO, “Sprawy Międzynarodowe” Vol. 50, No. 2, 1997.
8. Błahut K. J., Polsko-niemieckie stosunki gospodarcze w latach 1919–1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1975.
9. Czarny E., Śledziewska K., Polska w handlu światowym, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009.
10. Czyżewski A. B., Orłowski W. M., Czynniki zmian struktury wytwarzania PKB, przemysłu i usług w latach 1992–1998, [in:] Struktura gospodarki transformującej się: Polska 1990–1998 i projekcja do roku 2010, A. Lipowski, (Ed.), Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2001.
11. David T., Nationalisme économique et industrialisation: l’expérience des pays d’Europe de l’Est (1789–1939), Librairie Droz, Genève 2009.
12. Dwilewicz Ł., Procesy umiędzynarodowienia gospodarki polskiej po 1989 r. – wybrane aspekty, [in:] Problemy gospodarcze Trzeciej Rzeczypospolitej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2017.
13. Findlay R., O’Rourke K. H., Power and plenty: trade, war, and the world economy in the second millennium, Princeton University Press, Princeton 2007.
14. Gerschenkron A., Economic backwardness in historical perspective: a book of essays, Harvard University, Cambridge, MA 1962.
15. Grala D. T., Reformy gospodarcze w PRL, 1982–1989: próba uratowania socjalizmu, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2005.
16. Hanson P., The Rise and Fall of the Soviet Economy: An Economic History of the USSR from 1945, Routledge, London 2014.
17. Heilperin M. A., Studies in economic nationalism, Libraire Droz, Genève 1960.
18. Jasiński L. J., Bliżej centrum czy na peryferiach? polskie kontakty gospodarcze z zagranicą w XX wieku, Centrum Europejskie Natolin, Wydawnictwo Trio, Warzsawa 2011.
19. Kaliński J., Kiedy zaczęło się odradzanie gospodarki rynkowej w Polsce?, “Optimum. Studia Ekonomiczne” No. 12, 2015.
20. Kaliński J., Rubel transferowy, “Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace” No. 3, 2013.
21. Kaliszuk E., Konsekwencje systemowe akcesji Polski do Unii Europejskiej dla obrotów towarowych, [in:] Wpływ członkostwa w Unii Europejskiej na stosunki gospodarcze Polski z zagranicą, Instytut Badań Rynku Konsumpcji i Koniunktur, Warszawa 2009.
22. Karpiński A., 40 lat planowania w Polsce: problemy, ludzie, refleksje, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1986.
23. Kofman J., Economic Nationalism in East-Central Europe in the Interwar Period, [in:] Economic nationalism in East Central Europe and South America, 1918–1939, H. Szlajfer, (Ed.), Librairie Droz, Genève 1990.
24. Kofman J., How to Define Economic Nationalism? A Critical Review of Some Old and New Standpoints, [in:] Economic nationalism in East Central Europe and South America, 1918–1939, H. Szlajfer, (Ed.), Librairie Droz, Genève 1990.
25. Krynicki J., Problemy handlu zagranicznego Polski 1918–1939 i 1945–1955, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.
26. Landau Z., Główne tendencje rozwoju gospodarczego Polski Ludowej, [in:] U źródeł polskiego kryzysu. Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania rozwoju gospodarczego Polski w latach osiemdziesiątych, A. Mueller (Ed.), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985.
27. Landau Z., Roszkowski W., Polityka gospodarcza II RP i PRL, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
28. Leszczyńska C., Polska polityka pieniężna i walutowa w latach 1924–1936: w systemie Gold Exchange Standard, Wydawnictwa UW, Warszawa 2013.
29. Leszczyńska C., Socjalistyczny neomerkantylizm. System rozliczeń obrotów płatniczych między państwami socjalistycznymi w latach 1945–1970, [in:] W poszukiwaniu modelu gospodarki centralnie kierowanej, P. Jachowicz, (Ed.) Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2013.
30. Leszczyński A., Skok w nowoczesność: polityka wzrostu w krajach peryferyjnych 1943– 1980, Wydawnictwo Krytyki Politycznej–Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2013.
31. Łapa M., Reglamentacja handlu zagranicznego w Polsce w latach trzydziestych XX wieku, “Zeszyty Wiejskie” No. 22, 2016.
32. Łazor J., Brama na Bliski Wschód: polsko-palestyńskie stosunki gospodarcze w okresie międzywojennym, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2016.
33. Łazor J., Import i eksport polskiego węgla w okresie międzywojennym, [in:] Problemy energetyczne Polski, Vol. 1: Surowce, A. Jarosz-Nojszewska, W. Morawski, (Eds.) Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2016.
34. Łazor J., Polenrisiko. Instytucjonalne ograniczenia handlu zagranicznego II Rzeczypospolitej, “Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace” Vol. 7, No. 3, 2016.
35. Łazor J., Morawski W., Autarkic tendencies in the Council for Mutual Economic Assistance, [in:] Disintegration and integration in East-Central Europe, 1919-post-1989, W. Loth, N. Păun, (Eds.) Nomos, Baden-Baden 2014.
36. Łazor J., Morawski W., Gospodarcze konsekwencje Szklarskiej Poręby, [in:] Zwrot polityczny ’48: między polską drogą a projektem uniwersalnym, Part 2, W. Janowski, M. Jabłonowski, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa 2015.
37. Michałek J. J., Przystępowanie krajów w procesie transformacji do WTO w świetle doświadczeń Polski, “Sprawy Międzynarodowe” Vol. 52, No. 3, 1999.
38. Murgescu B., Łazor J., Economic Development, [in:] The Routledge History Handbook of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century: Challenges of Modernity, S. Holubec, W. Borodziej, J. von Puttkamer, (Eds.), Routledge, London–New York (in print).
39. Reinert E. S., How rich countries got rich – and why poor countries stay poor, Constable, London 2007.
40. Rosati D. K., Polska droga do rynku, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1998.
41. Roszkowski W., Kształtowanie się podstaw polskiej gospodarki państwowej w przemyśle i bankowości w latach 1918–1924, Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1982.
42. Skiba J., Reglamentacja dewizowa w Polsce w latach 1936–1939, praca doktorska obroniona w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (Ph. D. Thesis defended at SGH Warsaw School of Economics), Warszawa 2016.
43. Skrzypek A., Mechanizmy uzależnienia: stosunki polsko-radzieckie 1944–1957, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, Pułtusk 2002.
44. Sołdaczuk J., Nauka polska o handlu zagranicznym po II wojnie światowej (refleksje historyczne), [in:] idem, Polska Nauka o Handlu Zagranicznym (z doświadczeń SGH), Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 1994.
45. Stola D., Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989, Instytut Pamięci Narodowej–Instytut Spraw Międzynarodowych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2012.
46. Szlajfer H., Droga na skróty: nacjonalizm gospodarczy w Ameryce Łacińskiej i Europie Środkowo-Wschodniej w epoce pierwszej globalizacji: kategorie, analiza, kontekst porównawczy, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2005.
47. Szlajfer H., Economic Nationalism of the Peripheries as a Research Problem, [in:] Economic nationalism in East Central Europe and South America, 1918–1939, H. Szlajfer, (Ed.), Librairie Droz, Genève 1990.
48. Szlajfer H., Editor’s introduction, [in:] Economic nationalism in East Central Europe and South America, 1918–1939, H. Szlajfer, (Ed.), Librairie Droz, Genève 1990.
49. Świerkocki J., Zmiany w polityce handlowej Polski w okresie transformacji (1990–1996), “Studia Prawno-Ekonomiczne” Vol. 55, 1997.
50. Witkowski P., Polska polityka celna w latach 1918–1939, “Zamojskie Studia i Materiały” Vol. 7, No. 3, 2005.
51. Zwass A., The council for mutual economic assistance: the thorny path from political to economic integration, Sharpe, Armonk 1989.
52. Żukrowska K., Liberalizacja wymiany handlowej – decentralizacja i demonopolizacja, [in:] Transformacja systemowa w Polsce, K. Żukrowska (Ed.), Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2010.
53. Żukrowska K., Szerokie otwarcie: Polska gospodarka w aktywnym otoczeniu międzynarodowym, Oficyna Wydawnicza “Volumen”, Warszawa 1994.