Modele koordynacji lokalnych usług publicznych w kontekście ekonomii kosztów transakcyjnych

Main Article Content

Małgorzata Roszkowska

Abstrakt

Celem teoretycznym opracowania jest omówienie zarówno kategorii kosztów transakcyjnych, jak i modeli koordynacji lokalnych usług  publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem usług komunalnych. Natomiast celem aplikacyjnym jest wskazanie możliwości wykorzystania postulatów ekonomii kosztów transakcyjnych przy podejmowaniu decyzji wiążących się z dylematem ekonomicznym „zrób lub kup” (make or buy) w obszarze wyboru rynku, hierarchii lub hybrydy. W artykule dokonano analizy wybranych publikacji z zakresu nowej ekonomii instytucjonalnej i finansów publicznych. Analiza literatury oraz wyników badań naukowych przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych, a także w wybranych krajach Europy wykazała, że założenia ekonomii kosztów transakcyjnych mogą stanowić podstawę do podejmowania racjonalnych decyzji w zakresie wyboru modeli koordynacji lokalnych usług publicznych.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Roszkowska, M. . (2019). Modele koordynacji lokalnych usług publicznych w kontekście ekonomii kosztów transakcyjnych. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia I Prace, (1 (37), 43–76. Pobrano z https://econjournals.sgh.waw.pl/kwes/article/view/2154
Dział
Dział główny

Bibliografia

1. Arrow K.J., The Organization of Economic Activity: Issues Perinent to the Choice of Market versus Non Market Allocation, w: The Analysis and Evaluation of Public Expenditures: The PBB System, t. 1, Joint Economic Committee, 91st Cong., 1st session, Government Printing Office, Washington 1969.
2. Bachor W., Efektywność majątku trwałego w spółkach komunalnych. Wybrane zagadnienia i wyniki badań, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2009.
3. Balcerek-Kosiarz M., Działalność gospodarcza samorządu gminnego w Polsce i Niemczech, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2018.
4. Bel G., Brown T.L., Warner M.E., Mixed and Hybrid Models of Public Service Delivery, „International Public Management Journal” 2014, vol. 17, issue 3, s. 297–307.
5. Bel G., Rosell J., Public and Private Production in a Mixed Delivery System: Regulation, Competition and Costs, „Journal of Policy Analysis and Management” 2016, vol. 35, no. 3, s. 533–558.
6. Benham A., Benham L., Measuring the Cost of Exchange, w: Institutions, Contracts and Organizations. Perspectives from New Institutional Economics, red. C. Ménard, Edward Elgar Publishing, Cheltenham–Northampton 2000.
7. Borkowska B., Regulacja monopolu naturalnego w świetle teorii kosztów transakcyjnych, „Ekonomia i Prawo” 2006, t. 2, cz. 1, s. 441–455.
8. Brown T.L., Potoski M., Contracting for Management: Assessing Management Capacity under Alternative Service Delivery Arrangements, „Journal of Policy Analysis and Management” 2006, vol. 25, no. 2, s. 323–346.
9. Brown T.L., Potoski M., Transaction Costs and Contracting. The Practitioner Perspective, „Public Performance&Management Review” 2005, vol. 28, no. 3 (March), s. 326–351.
10. Brown T.L., Potoski M., Van Slyke D.M., Changing modes of service delivery: how past choices structure future choices, „Environment and Planning C: Government and Policy” 2008, vol. 26, s. 127–143.
11. Brzozowska K., Rozwój PPP w Polsce – analiza zaangażowania jednostek samorządu terytorialnego, „Prace Naukowe” Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 485, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2017, s. 44–58.
12. Byjoch K., Klimek D., Spółka komunalna. Aspekty prawne, ekonomiczne i społeczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015.
13. Coase R.H., Firma, rynek i prawo, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2013.
14. Commons J.R., Institutional Economics, University of Wisconsin, Madison 1934.
15. Demsetz H., The Cost of Transaction, „The Quarterly Journal of Economics” 1968, vol. 82, no. 1 (February), s. 33–53.
16. Dobrowolski Z., Zarządzanie finansami lokalnymi. Zarys problematyki i metod, Instytut Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017.
17. Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
18. Dylewski M., Filipiak B., Usługi publiczne, w: Współczesna ekonomika usług, red. S. Flejterski, A. Panasiuk, J. Perenc, G. Rosa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
19. Eggertsson T., Economic Behaviour and Institutions, Cambridge University Press, Cambridge 1990.
20. Filipiak B., Finanse samorządowe. Nowe wyzwania bieżące i perspektywiczne, Difin, Warszawa 2011.
21. Furubotn E.G., Richter R., Institutions and Economic Theory: The Contribution of the New Institutional Economics, The University of Michigan Press, Ann Arbor 2000.
22. Gawkowski K., Administracja samorządowa w teorii i praktyce, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2017.
23. Geyskens I., Steenkamp J.B.E.M., Kumar N., Make, Buy or Ally: a Transaction Cost Theory Meta-Analysis, „Academy of Management Journal” 2006, vol. 49, no. 3, s. 519–543.
24. Godłów-Legiędź J., Współczesna ekonomia. Ku nowemu paradygmatowi, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
25. Gorynia M., Mroczek K., Koszty transakcyjne jako determinanta formy zagranicznej ekspansji przedsiębiorstwa, „Ekonomista” 2013, nr 2, s. 201–219.
26. Hardt Ł., Ekonomia kosztów transakcyjnych – geneza i kierunki rozwoju, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2009.
27. Hardt Ł., Instytucje a koszty transakcyjne w nowej ekonomii instytucjonalnej, „Gospodarka Narodowa” 2005, nr 1–2(161–162), s. 1–19.
28. Hausner J., Zarządzanie publiczne, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.
29. Hausner J., Paprocki W., Podstawowe pojęcia, w: Polski archipelag rozwoju w warunkach globalnej niepewności, red. J. Hausner, W. Paprocki, M. Gronicki, Publikacja Europejskiego Kongresu Finansowego, Sopot 2018.
30. Hodgson G.M., Opportunism is not the only reason why firms exist: why on explanatory emphasis on opportunism may mislead management strategy, „Industrial and Corporate Change” 2004, vol. 13, no. 2, s. 401–418.
31. Iwanek M., Wilkin J., Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii, Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1997.
32. Jastrzębska M., Ryzyko w działalności jednostek samorządu terytorialnego, w: Zarządzanie ryzykiem w działalności jednostek samorządu terytorialnego ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka katastroficznego, red. M. Jastrzębska, M. Janowicz-Lomott, K. Łyskawa, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
33. Kachniarz M., Efektywność usług publicznych – teoria i praktyka, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław 2012.
34. Koronowski A., Koszty transakcyjne a efektywność ekonomiczna, w: Nowa ekonomia instytucjonalna wobec kryzysu gospodarczego, red. S. Rudolf, Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce 2012.
35. Kowalska K., Kontraktowanie i koszty transakcyjne w nowej ekonomii instytucjonalnej, „Gospodarka Narodowa” 2005, nr 7–8(167–168), s. 45–64.
36. Kożuch A.J., Standaryzacja jako warunek sprawności jednostek samorządu terytorialnego, „Finanse Komunalne” 2014, nr 7–8(186–187), s. 22–30.
37. Lissowska M., Instytucje gospodarki rynkowej w Polsce. Institutions for Market Economy. The Case of Poland, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2008.
38. Łyszkiewicz M., Gospodarowanie majątkiem komunalnym. Zasady, metody, strategie, CeDeWu, Warszawa 2016.
39. Malchar-Michalska D., Pionowa koordynacja transakcji w rolnictwie. Teoria i praktyka kontraktów rolnych, Difin, Warszawa 2018.
40. Ménard C., Embedding organizational arrangements: towards a general model, „Journal of Institutional Economics” 2014, vol. 10, issue 4 (December), s. 567–589.
41. Ménard C., Hybrid Modes of Organization. Alliances, Joint Ventures, Networks, and Other ’Strange’ Animals, w: The Handbook of Organizational Economics, red. R. Gibbons, J. Roberts, Princeton University Press, Princeton–Oxford 2013.
42. Ménard C., The Economics of Hybrid Organizations, „Journal of Institutional and Theoretical Economics” 2004, vol. 160, no. 3, s. 345–376.
43. Misiński W., Instytucjonalna teoria przedsiębiorstwa, „Prace Naukowe” Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku, t. 48, Gdańsk 2016, s. 241–261.
44. Możdżeń M., Współzarządzanie a nowa ekonomia instytucjonalna, w: Współzarządzanie publiczne, red. S. Mazur, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2015.
45. Najwyższa Izba Kontroli, Departament Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji, Realizacja zadań publicznych przez spółki tworzone przez jednostki samorządu terytorialnego. Informacja o wynikach kontroli, Warszawa 2015.
46. North D.C., Institutions, Transaction Costs and Productivity in the Long Run, Washington University in St. Louis, 1993.
47. Pavel J., Sičáková-Beblavá E., Testing the Validity of the Brown-Potoski Model in the
Czech and Slovak Republics, „Prague Economic Papers” 2009, vol. 4, s. 327–341.
48. Poniatowicz M., Instrumenty nowoczesnego zarządzania finansami w kontekście efektywności, sprawności i skuteczności działania jednostek samorządu terytorialnego, „Finanse Komunalne” 2014, nr 7–8(186–187), s. 5–12.
49. Poniatowicz M., Relacje państwo–samorząd terytorialny–przedsiębiorca na tle postulatów nowej ekonomii instytucjonalnej, „Prace Naukowe” Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 485, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2017, s. 389–406.
50. Poniatowicz M., Transaction costs in the context of the requirements of effective finance management for local government units, „Ekonomia i Prawo. Economics and Law” 2017, t. 16, z. 3, s. 325–341.
51. Poniatowicz M., Dziemianowicz R., Efektywne zarządzanie finansami jednostek samorządu terytorialnego – postulaty doktryny ekonomicznej i instrumenty, „Problemy Zarządzania” 2017, t. 15, nr 2(67), cz. 1, s. 126–146.
52. Rodrigues M., Tavares A.F., Araújo J.F., Municipal Service Delivery: The Role of Transaction Costs in the Choice between Alternative Governance Mechanisms, „Local Government Studies” 2012, vol. 38, no. 5 (October), s. 615–638.
53. Rudolf S., Nauki o zarządzaniu z perspektywy nowej ekonomii instytucjonalnej, „Prace Naukowe” Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku, t. 48, Gdańsk 2016, s. 37–50.
54. Sadowy M., Grzymała Z., Problemy zarządzania gospodarką komunalną, w: Nowe zarządzanie publiczne w polskim samorządzie terytorialnym, red. A. Zalewski, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2007.
55. Simon H.A., Działanie administracji. Proces podejmowania decyzji w organizacjach administracyjnych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976.
56. Simon H.A., Podejmowanie decyzji i zarządzanie ludźmi w biznesie i administracji, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2007.
57. Sokołowicz M.E., Rozwój terytorialny w świetle dorobku ekonomii instytucjonalnej. Przestrzeń – bliskość – instytucje, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015.
58. Sołtuniak J., Koszty transakcyjne w energetyce wodnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
59. Swianiewicz P., Gendźwiłł A., Krukowska J., Lackowska M., Picej A., Współpraca międzygminna w Polsce. Związek z rozsądku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2016.
60. Sześciło D., Autonomia samorządu w sferze gospodarki komunalnej a ochrona interesu publicznego, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2015, nr 1(41), s. 531–539.
61. Sześciło D., Rynek, prywatyzacja, interes publiczny. Wyzwania urynkowienia usług publicznych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014.
62. Sześciło D., Samoobsługowe państwo dobrobytu. Czy obywatelska koprodukcja uratuje usługi publiczne?, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2015.
63. Szewczuk A., Usługi komunalne, w: Współczesna ekonomika usług, red. S. Flejterski, A. Panasiuk, J. Perenc, G. Rosa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
64. Szmigiel-Rawska K., Teorie współpracy terytorialnej. Municipium oeconomicus versus municipium reciprocans, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2017.
65. Tavares A.F., Camões P.J., New forms of local governance: A theoretical and empirical analysis of municipal corporations in Portugal, „Public Management Review” 2010, vol. 12(5), s. 587–608.
66. Urbanek P., Outsourcing jako metoda restrukturyzacji przedsiębiorstwa w świetle teorii
kosztów transakcyjnych, w: Nowa ekonomia instytucjonalna wobec kryzysu gospodarczego, red. S. Rudolf, Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce 2012.
67. Urbanek P., Outsourcing w procesie restrukturyzacji przedsiębiorstwa w świetle teorii kosztów transakcyjnych, „Gospodarka Narodowa” 2011, nr 4(236), s. 69–84.
68. Urbanek P., Rachunkowość odpowiedzialności. Teoria a praktyka biznesowa, „Prace Naukowe” Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 252, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2012, s. 489–501.
69. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 827 z późn. zm.
70. Van Genugten M., Comparing the Impact of Modes of Governance, EGPA Annual Conference „Innovation in the public sector”, Rotterdam 2008, https://soc.kuleuven.be/io/egpa/org/2008Rot/papers/VanGenugten.pdf [dostęp 21.08.2018].
71. Wilkin J., Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2016.
72. Williamson O.E., Comparative Economic Organization: The Analysis of Discrete Structural Alternatives, „Administrative Science Quarterly” 1991, vol. 36, issue 2, s. 269–296.
73. Williamson O.E., Ekonomia kosztów transakcyjnych: naturalne etapy rozwoju. Wykład noblowski wygłoszony 8 grudnia 2009 r. z wprowadzeniem Boba Jessopa, „Zarządzanie Publiczne” 2015, nr 2(32), s. 67–90.
74. Williamson O.E., Ekonomiczne instytucje kapitalizmu. Firmy, rynki, relacje kontraktowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
75. Williamson O.E., The Economics of Organization: The Transaction Cost Approach, „American Journal of Sociology” 1981, vol. 87, no. 3 (November), s. 548–577.
76. Williamson O.E., Transaction-Cost Economics: The Governance of Contractual Relations, „Journal of Law and Economics” 1979, vol. 22, no. 2 (October), s. 233–261.
77. Zalewski A., Problemy zarządzania gospodarką komunalną, w: Podstawy ekonomiki i zarządzania w gospodarce komunalnej, red. Z. Grzymała, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2011.
78. Zalewski A., Prywatyzacja jako instrument poprawy efektywności gospodarki komunalnej, w: Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw komunalnych i ich wpływ na efektywność, red. Z. Grzymała, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2010.
79. Zbroińska B., Koszty transakcyjne skarbowości. Analiza instytucjonalna kontraktów skarbowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce 2011.
80. Zbroińska B., Publiczne koszty transakcyjne instytucji systemu podatkowego, „Gospodarka Narodowa” 2009, nr 11–12(219–220), s. 97–115.
81. Zioło M., Modelowanie źródeł finansowania inwestycji komunalnych a efektywność wydatków publicznych, CeDeWu, Warszawa 2012.