Gender gap we władzach uniwersytetów. Kulturowa maskulinizacja instytucji jako bariera dostępu kobiet do stanowisk zarządczych
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
Od trzydziestu lat szkolnictwo wyższe w Polsce przechodzi nieustanne, choć mało skoordynowane zmiany, powodowane krajowymi uwarunkowaniami demograficznymi, społecznymi i gospodarczymi, jak również wpływem czynników zewnętrznych [Antonowicz 2015; Wnuk-Lipińska 1996]. Polityka publiczna wobec szkolnictwa wyższego, zwłaszcza klasycznych uniwersytetów, ogniskuje się wokół problemu efektywności instytucjonalnej i związanych z tym zasad finansowania nauki, udziału polskich uczelni w globalnej konkurencji oraz adekwatnych do nowych wyzwań infrastruktury instytucjonalno-prawnej i kultury organizacyjnej [Jabłecka 1998; Kwiek 2010]. Kierunek reform polskiej nauki doprowadził do wielu zasadniczych zmian w mechanizmach rekrutacyjnych kadr (otwarte konkursy), mechanizmach finansowania badań (system grantowy
i ewaluacja instytucjonalna), w obszarze kształcenia studentów (wprowadzenie akredytacji kierunków studiów), a także w zakresie budowania kariery akademickiej (stopniowe odchodzenie od hierarchiczności na rzecz efektów działalności naukowej). Zmiany widoczne są niemal w każdej sferze funkcjonowania uniwersytetów, jednak w jednej zachodzą niezwykle powoli – w strukturze zarządzania analizowanej z perspektywy udziału kobiet i mężczyzn na stanowiskach kierowniczych. Celem opracowania jest identyfikacja barier utrudniających kobietom dostęp do najwyższych
funkcji zarządczych na uniwersytetach. W szczególności zostały omówione bariery instytucjonalne, zarówno na podstawie literatury przedmiotu, jak i wyników badania jakościowego, przeprowadzonego wśród 17 kobiet: rektorek i prorektorek kadencji 2016–2020. (fragment tekstu)
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Oficynę Wydawniczą SGH autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Oficyna Wydawnicza SGH posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.
Autor zgadza się na dalsze udostępnianie pracy wg wymagań licencji CC-BY-NC
Bibliografia
2. Acker J. [1990], Hierarchies, jobs, bodies: A theory of gendered organizations, „Gender & Society”, 4, s. 139–158.
3. Acker J. [1992], From sex roles to gendered institutions, „Con¬temporary Sociology”, 21(5), s. 565–569.
4. Antonowicz D. [2015], Między siłą globalnych procesów a lo¬kalną tradycją. Polskie szkolnictwo wyższe w dobie przemian, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
5. Bergquist W.H., Pawlak K. [2008], Engaging the six cultures of academy, revised and expanded edition of the four cultures of the academy, Jossey-Bass, San Francisco.
6. Berryman S. [1983], Who will do science? Minority and fema¬le attainment of science and mathematics degrees: Trends and causes, New York, Rockefeller Foundation.
7. Billing Y.D., Alvesson M. [2007], Questioning the notion of fe¬minine leadership: A critical perspective on the gender labelling of leadership, „Gender, Work and Organization”, 3, s. 144–157.
8. Carvalho T., Diogo S. [2018], Women rectors and leadership narratives: The same male norm?, „Education Science”, 8 (75), s. 1–14.
9. Carvalho T., Santiago R. [2008], Gender differences on rese¬arch: Perception and use of academic time, „Tertiary Education and Management”, 4, s. 317–330.
10. Clark B. [1997], Academic Power in Italy. Bureaucracy and oli¬garchy in a National University System, University of Chicago Press, Chicago.
11. Collinson D.L., Hearn J. [1996], Men as managers, managers as men. Critical perspectives on men, masculinities and mana¬gements, Sage, London.
12. Connell R. W. [1987], Gender and power, Stanford University Press, Stanford.
13. Dadej I. [2018], The gender order and the disassembling she¬-protagonists: Polish academic culture in the first half of the twentieth century as an illustrative example, „Acta Poloniae Hi¬storica”, 117, s. 27–50.
14. Deem R. [2003], Gender, organizational cultures and the prac¬tices of manager academics in UK universities, „Gender, Work, Organization”,10, s. 239-259.
15. Eagly A., Karau S. [2002], Role congruity theory of prejudice to¬ward female leaders, „Psychological Review”, 109, s. 573–598.
16. Evans D. [2011], Room at the top: Advancement and equity for women in the business world, „National Civic Review”, 100(2), s. 62–64.
17. Grant Thornton [2020], Polski biznes otwarty na kobiety. Wy¬niki badania „Women in Business 2020”, https://grantthornton. pl/wp-content/uploads/2020/03/Kobiety-w-biznesie-2020-RA¬PORT-Grant-Thornto-08-03-2020.pdf
18. GUS [2019], Szkoły wyższe i ich finanse w 2018 r., Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Gdańsku, Warszawa, Gdańsk.
19. Hannum K.M., Shannon M.M., Shockley-Zalabak P.S., White J.S. [2015], Women leaders within higher education in the Uni¬ted States: Supports, barriers, and experiences of being a senior leader, „Advancing Women in Leadership”, 35, s. 65–75.
20. Hoobler J.M., Lemmon G., Wayne S.J. [2011], Women’s under¬representation in upper management: New insights on persi¬stent problem, „Organizational Dynamics”, 40, s. 151–156.
21. Husu L. [2004], Gate-keeping, gender equality and scienti¬fic excelence. Gender and excelence in the making, Office for Official Publications of the European Communities, Luxem¬bourg.
22. Jabłecka J. [1998], Zmiany w systemach zarządzania uniwer¬sytetami w wybranych krajach Europy, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, 12, s. 30–50.
23. Jasińska K. [2014], Kobieca twarz uczelni, „Przegląd Uniwersy¬tecki”, 1, s. 39–45.
24. Jasińska K. [2015], Kobieca twarz uczelni – pionierki, „Przegląd Uniwersytecki”, 1, s. 39–45 i 2, s. 32–35.
25. Kanter R.M., [1975], Women and the structure of organizations: Explorations in theory and behavior, w: Another voice: Feminist perspectives on social life and social science, red. M. Millman, R.M. Kanter, Anchor Books/Doubleday, New York.
26. Kwiek M. [2010], Transformacje uniwersytetu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
27. Pokorska A. [2019], Mechanizmy blokujące kariery kobiet w strukturach kierowniczych uniwersytetów, „Nauka”, 4, s. 91–108.
28. Rodzik P. [2016], Nadane stopnie i tytuły naukowe – czy coś się zmieniło?, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, 2, s. 139–174.
29. Sahlin K., Eriksson-Zetterquist U. [2016], Collegiality in mo¬dern universities – the composition of governance ideals and practices, „Nordic Journal of Studies in Educational Policy”, 2–3, s. 1–10.
30. Schein V.E., Mueller R., Lituchy T., Liu J. [1996], Think ma¬nager – think male, „Journal of Organizational Behaviour”,17, s. 33–41.
31. Scott H.I.R. [2018], Ascending: An exploration of women’s le¬adership advancement in the role of board of trustee chair, „Ad¬ministrative Science”, 8 (7), s. 1–12.
32. Siemieńska R. [2009], Kobiety w (męskim) zawodzie naukow¬ca, w: Kobiety dla Polski. Polska dla kobiet. 20 lat transformacji 1989–2009, Fundacja Feminoteka, Warszawa.
33. Statut Uniwersytetu Jagiellońskiego z dn. 29 maja 2019 r.