Przemiany struktury obszarowej gospodarstw chłopskich w Polsce
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
Do ważnych elementów „długiego trwania” w polskiej gospodarce należy struktura obszarowa gospodarstw chłopskich. Obserwacje z ostatniego stulecia dowodzą jej ograniczonych zmian, mimo dramatycznych zdarzeń politycznych i ekonomicznych, w jakie obfitował wiek XX. Nie zmienił się udział najmniejszych gospodarstw w ich ogólnej liczbie. Szczególnie dobitnie ilustruje to fakt, że w latach 1921 i 2015 był identyczny odsetek gospodarstw małorolnych (2–5 ha) wynoszący blisko 33%. W tym czasie o 11 pkt.proc. obniżył się odsetek gospodarstw karłowatych (do 2 ha), ale sięgał 18%. W rezultacie nadal ponad 51% ogółu stanowiły gospodarstwa karłowate i małorolne. Natomiast pozytywne, chociaż ograniczone, zmiany wystąpiły w grupie gospodarstw chłopskich powyżej 20 ha. Ich odsetek wynoszący w 1921 r. 2,5%, a w 1960 r. tylko 1%, do 2015 r. wzrósł do 9,5%. Był to rezultat polityki akceptacji dla większych gospodarstw w końcowych dwóch dekadach istnienia PRL oraz nowych warunków systemowych i ekonomicznych po 1989 r. Jednak niezbędna, dla wzrostu efektywności produkcyjnej rolnictwa, koncentracja ziemi w dużych gospodarstwach odbywała się zbyt wolno.
Downloads
Article Details
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Oficynę Wydawniczą SGH autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Oficyna Wydawnicza SGH posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.
Bibliografia
w 1997 r., IERiGŻ, Warszawa 1998.
2. Bański J., Geogra'a rolnictwa Polski, PWE, Warszawa 2007.
3. Bański J., Stola W., Przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce, PAN, PTG, Warszawa 2002.
4. Bogacz D. et al., Statystyczne studium struktury agrarnej w Polsce, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2010.
5. Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2005 r., www.stat.gov.pl
6. Dylematy gospodarki polskiej, W. Czerwiński, (Ed.), PFK, London 1965.
7. Głowacki A., Proces nacjonalizacji gospodarki na zaanektowanych ziemiach wschodnich II RP (1939–1941), ”Dzieje Najnowsze”, 2004, 2.
8. Gospodarka Polski Ludowej 1944–1955, J. Kaliński, Z. Landau, (Eds.), KiW, Warszawa 1986.
9. Herer W., Sadowski W., Zmiany struktury agrarnej na tle zmian struktury i wielkości
zatrudnienia w całej gospodarce, GUS, Warszawa 1993.
10. Historia Polski w liczbach, vol. 2: Rolnictwo, Leśnictwo, GUS, Warszawa 1991.
11. Humięcki W., Podgórski B., Kierunki gospodarowania zasobami własności rolnej skarbu
państwa i realizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, ”Wieś i Rolnictwo”, 2016, 3.
12. Jarecka-Kimlowska S., Polityka spółdzielcza na wsi polskiej w latach 1944–1970, LSW,
Warszawa 1978.
13. Jastrzębowski W., Gospodarka niemiecka w Polsce 1939–1944, Czytelnik, Warszawa
1946.
14. Józwiak W., Polskie rolnictwo i gospodarstwa rolne w pierwszej i drugiej dekadzie
XXI wieku, IERiGŻ, Warszawa 2012.
15. Józwiak W., Michna W., Mirkowska Z., Procesy zachodzące w rolnictwie polskim
w latach 1990–2010, projekcje na rok 2013 i pożądana wizja rolnictwa w 2020 roku
– zagadnienia wybrane, IERiGŻ, Warszawa 2011.
16. Kaliński J., Forsowna kolektywizacja rolnictwa (1948–1956), ”Kwartalnik Historyczny’’, 1984, 1.
17. Kaliński J., Transformacja gospodarki polskiej w latach 1989–2004, O!cyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2009.
18. Kosmęda P. M., Zmiany w strukturze obszarowej i własnościowej gospodarstw rolnych
po wejściu w życie nowelizacji kodeksu cywilnego z 28 lipca 1990 r., ”Studia Juridica
Agraria” vol. VIII, 2009.
19. Kumoś Z., Związek Patriotów Polskich. Założenia programowo-ideowe, MON, Warszawa 1983.
20. Landau Z., Tomaszewski J., Gospodarka Drugiej Rzeczypospolitej, KAW, Warszawa 1991.
21. Mazurkiewicz E., Podstawowe problemy polityki rolnej w PRL, KiW, Warszawa 1979.
22. Mazurkiewicz E., Rolnictwo i gospodarka żywnościowa, PWE, Warszawa 1982.
23. Mickiewicz B., Wpływ regulacji prawnych na zmianę struktury agrarnej w Polsce
po 1991 roku, ”Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu” vol. XV, issue 1, 2013.
24. Mieszczankowski M., Rolnictwo II Rzeczypospolitej, KiW, Warszawa 1983.
25. Mieszczankowski M., Struktura agrarna Polski międzywojennej, PWN, Warszawa 1960.
26. Między ekonomią a historią. Studia o'arowane Profesorowi Czesławowi Noniewiczowi z okazji 75. urodzin, R. Dziemianowicz et al., (Eds.), University of Białystok,
Białystok 2012.
27. O co walczy naród polski. Deklaracja Rady Jedności Narodowej, Warszawa 1944.
28. Olszański P., Historia polskiego zadłużenia międzynarodowego na tle wydarzeń społecznych i politycznych, O!cyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2002.
29. Olszewski H., Problemy równowagi bilansu zbożowego w Polsce, PWRiL, Warszawa 1964.
30. Ostrowski L., Nie ma urodzaju na farmerów,”Rzeczpospolita’’ 13 July 1992.
31. Ostrowski L., Problemy społeczne wsi polskiej, PWE, Warszawa 1989.
32. Poczta W., Rolnictwo polskie a rolnictwo EWG (Studium komparatywne), Akademia
Rolnicza, Poznań 1994.
33. Rolnictwo polskie w okresie transformacji systemowej (1989–1997), IERiGŻ, Warszawa 1998.
34. Strużek B., Rozwój socjalistycznych form gospodarki rolnej w Polsce, LSW, Warszawa
1982.
35. Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, DzU 2011,
nr 233, poz. 1382 ("e Act of 16 September 2011 amending the Act on management
of agricultural property of the Treasury and amending some other acts, Journal of
Laws of 2011, No. 233, item 1382).
36. Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, DzU 2003, nr 64,
poz. 592 ("e Act of 11 April 2003 on shaping the agricultural system, Journal of
Laws of 2003, No. 64, item 592).
37. Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi
Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, DzURP 1991, nr 107, poz. 464 ("e
Act of 19 October 1991 on the management of agricultural property of the Treasury
and on the amendment of certain acts, Journal of Laws of 1991, No. 107, item 464).
38. Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu gruntów, DzU 1982, nr 12, poz. 80 ("e Act
of March 26, 1982 on land consolidation, Journal of Laws of 1982, No. 12, item 80).
39. Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o uchyleniu
ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, DzU 1982, nr 11, poz. 81
("e Act of March 26, 1982 amending the Act – Civil Code and annulling the Act on
regulating the ownership of agricultural holdings, Journal of Laws of 1982, No. 11,
item 81).
40. Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego,
DzU 1982, nr 11, poz. 82 ("e Act of March 26, 1982 amending the Act – Code of
Civil Procedure, Journal of Laws of 1982, No. 11, item 82).
41. Ustawa z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, DzU 1971, nr 27, poz. 250 ("e Act of October 26, 1971 on the regulation of
farm ownership, Journal of Laws of 1971, No. 27, item 250).
42. Woś A., Nowa polityka rolna z perspektywy trzydziestolecia, ”Wieś Współczesna” 1987, 1.
43. Woś A., Rolnictwo polskie 1945–2000. Porównawcza analiza systemowa, IERiGŻ,
Warszawa 2000.