Determinanty sprawowania opieki nad starszymi rodzicami w Polscew świetle danych badania GGS-PL
Main Article Content
Abstract
The main aim of the paper was to analyse determinants of care for elderly parents provided by adult children in Poland. The data were from the first wave of the Polish Generations and Gender Survey (GGS-PL) carried out in 2010 and 2011. The logistic regression model with the dependent binary variable describing the fact of providing care to elderly mother or father has been applied. The obtained results are mostly in line with those described in the literature on this topic. Generally the probability of giving care to elderly parents increases with respondent’s age. Women have higher chances of providing care to older mother or father than men do. Persons better educated (with secondary or higher level of education) are characterized by higher probability of caring for elderly parents. Parameters estimates for several variables such as place of residence, living arrangements, employment status and health status were statistically insignificant. As it would have been anticipated health status of a parent significantly increases the probability of providing care to a mother or a father. Moreover, the better the relationship between children and parents, the higher chances of taking care of older parents. In addition, the more respondents agreed with the opinion of responsibility of children for care for elderly parents, the higher the risk of providing an instrumental help by them was.
Article Details
References
[2] Abramowska A., Gourbin C., Wunsch G., 2005, Projections of the dependent elderly population by age, sex, and household composition: Scenarios for Belgium, „Archives of Public Health”, nr 63(5): 243–257.
[3] Abramowska-Kmon A., 2007, Indywidualne demograficzno-społeczne determinanty stanu zdrowia osób starszych – próba kwantyfikacji ich wpływu, raport z badań własnych, ISiD KAE, SGH.
[4] Abramowska-Kmon A., 2008, Indywidualne demograficzno – społeczne determinanty stanu zdrowia osób starszych – próba kwantyfikacji ich wpływu, [w:] Kowaleski J.T., Szukalski P. (red.), Pomyślne starzenie się w świetle nauk o zdrowiu (s. 206–218), Zakład Demografii i Gerontologii Społecznej UŁ, Łódź.
[5] Abramowska-Kmon A., 2011, Zmiany modelu rodziny a zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze dla osób starszych, maszynopis pracy doktorskiej, Instytut Statystyki i Demografii, Kolegium Analiz Ekonomicznych, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa.
[6] Abramowska-Kmon A., Kotowska I.E., 2009, Usługi opiekuńcze dla osób starszych, [w:] Kotowska I.E. (red.), Rynek pracy i wykluczenie społeczne w kontekście percepcji Polaków – Diagnoza Społeczna 2009 (s. 73–88), Raport tematyczny dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa.
[7] Agree E., Bisset, B., Rendall, M.S., 2003, Simultaneous care for parents and care for children among mid-life British women, „Population Trends”, nr 112, 29–35.
[8] Albuquerque P.C., 2014, Intergenerational private transfers: Portugal in the European context, „European Journal of Ageing”, nr 11(4), 301–312.
[9] Attias-Donfut C., Ogg J., Wolff F.-C., 2005, European patterns of intergenerational financial and time transfers, „European Journal of Ageing”, nr 2(3), 161–173.
[10] Attias-Donfut C., Wolff F.-Ch., 2008, Patterns of intergenerational transfers among immigrants in France: a comparative perspective, [w:] Ch. Saraceno (red.), Families, Ageing and Social Policy: Intergenerational Solidarity in European Welfare States (s. 259–284), Edward Elgar Publishing, Cheltenham, UK.
[11] Bień B. (red.), 2006, Family caregiving for the elderly in Poland, Wydawnictwo Uniwersyteckie Transhumana, Białystok.
[12] Bittman M., Fast J.E., Fisher K., Thomson C., 2004, Making the invisible visible: the life and time(s) of informal caregivers, [w:] N. Folbore, M. Bittman (red.), Family time: the social organization of care (s. 69–90), Routledge, London and New York.
[13] Błędowski P., 2011, Sytuacja ekonomiczna i potrzeby opiekuńcze osób starszych w Polsce, „Polityka Społeczna”, nr specjalny „Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. PolSenior”, 31–36.
[14] Błędowski P., 2012, Potrzeby opiekuńcze osób starszych, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (s. 449–466), Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań.
[15] Bonsang E., 2007, How do middle-aged children allocate time and money transfers to their older parents in Europe?, „Empirica”, nr 34(2), 171–188.
[16] Bromley M.C., Blieszner R., 1997, Planning for Long-Term Care: Filial Behavior and Relationship Quality of Adult Children with Independent Parents, „Family Relations”, vol. 46, nr 2, 155–162.
[17] Chisholm J.F., 1999, The Sandwich Generation, „Journal of Social Distress and the Homeless”, vol. 8, nr 3, 177–191(15).
[18] Cooney T.M., Dykstra P.A., 2011, Family obligations and support behaviour: a United States–Nether - lands comparison, „Ageing & Society”, nr 31, 1026–1050.
[19] Czekanowski P., 2002, Rodzina w życiu osób starszych i osoby starsze w rodzinie, [w]: B. Synak (red.), Polska Starość (s. 140–172), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
[20] Czekanowski P., 2006, Family carers of elderly people, [w:] Bień B. (red.), Family caregiving for the elderly in Poland (s. 85–111), Wydawnictwo Uniwersyteckie Transhumana, Białystok.
[21] De Jong Gierveld J., Dykstra P.A., 2006, Impact of longer life on care giving from children, [w:] Yi Z., Crimmins E.M., Carrière Y., Robine J.-M. (red.), Longer life and healthy aging (s. 239–259), Springer, Dordrecht.
[22] De Jong Gierveld J., Dykstra P.A., 2008, Virtue is its own reward? Support-giving in the family and loneliness in middle and old age, „Ageing and Society”, nr 28, 271–287.
[23] De Jong-Gierveld J., van Solinge H., 1995, Ageing and its consequences for the socio-medical system, Population Studies 29, Council of Europe Press, Strasbourg.
[24] De Sandre P., 2006, From the Life Cycle to Life Paths and to Life Transitions, [w:] G. Casselli, J. Vallin, G. Wunsch (red.), Demography: analysis and synthesis: a treatise in population studies (s. 399–417), Elsevier.
[25] Doblhammer G., Zieger U., Martikainen P., Nihtilä E., Apt W., 2008, Health and its effect on the future demand for care, [w:] Gaymu J., Festy P., Poulain M., Beets G., Future Elderly Living Conditions in Europe (s. 141–163), Les Cahiers de l’Ined, INED.
[26] Doblhammer G., Ziegler U., 2006, Future elderly living conditions in Europe: demographic insights, [w:] Backes G.M., Lasch V., Reimann K. (red.), Gender, health and ageing: European perspectives on life course, health issues and social challenges (s. 267–292), VS Verlag, Wiesbaden.
[27] Dykstra P.A., 1997, Employment and caring, NIDI Working Paper 1997/7. The Hague: Netherlands Interdisciplinary Demographic Institute.
[28] Dykstra P. A., Komter, A.E., 2006, Structural characteristics of Dutch kin networks, [w:] P.A. Dykstra, M. Kalmijn, T.C.M. Knijn, A.E. Komter, A.C. Liefbroer & C.H. Mulder (Eds.), Family solidarity in the Netherlands (s. 21–42). Amsterdam: Dutch University Press.
[29] Dykstra P. A., Fokkema T., 2012, Norms of filial obligation in the Netherlands, „Population-E”, nr 67(1), 97–122.
[30] Dykstra P., van den Broek T., Muresan C., Haragus M., Haragus P.-T., Abramowska-Kmon A., Kotowska I.E., 2013, State-of-the-art report Intergenerational linkages in families, Families and Societies Working Paper Series 1(2013).
[31] Finch J., Mason J., 1990, Filial obligations and kin support for elderly people, „Ageing & Society”, nr 10, 151–175.
[32] Fokkema T., ter Bekke S., Dykstra P.A., 2008, Solidarity between Barents and their adult children in Europe, NIDI Report No. 76.
[33] Folbore N., Bittman M., 2004, Family time: the social organization of care, Routledge, London and New York.
[34] Gerstel N., Gallagher S. K., 2001, Men’s caregiving: Gender and the contingent nature of care, „Gender & Society”, nr 15(2), 197–217.
[35] Golini A., Iacoucci R., 2006, Demographic trends and relationships between generations, [w:] G. Casselli, J. Vallin, G. Wunsch (red.), Demography: analysis and synthesis: a treatise in population studies (s. 305–325), Elsevier.
[36] Golinowska S., 2006, Przedmowa, [w:] Szczerbińska K., (red.), Dostępność opieki zdrowotnej i pomocy społecznej dla osób starszych w Polsce (s. 13–17), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
[37] Grotowska-Leder J., 2008, Sieci społeczne seniorów mieszkających w rejonach niezurbanizowanych w perspektywie teoretycznej i empirycznej, [w:] Kowaleski J.T, Szukalski P. (red.), Pomyślne starzenie się w perspektywie nauk o pracy i polityce społecznej (s. 171–185), Zakład Demografii i Gerontologii Społecznej UŁ, Łódź.
[38] Grundy E., Henretta J.C., 2006, Between elderly parents and adult children: a new look at the intergenerational care provided by the ‘sandwich generation’, „Ageing & Society”, nr 26.
[39] Haberkern K., Schmid T., Szydlik M., 2015, Gender differences in intergenerational care in European welfare states, „Ageing and Society”, nr 35(2), 298–320.
[40] Haberkern K., Szydlik M., 2010, State care provision, societal opinion and children’s care of older parents in 11 European countries, „Ageing & Society”, nr 30(2), 299–323.
[41] Jang S.-N., Avendano M., Kawachi I., 2012, Informal Caregiving Patterns in Korea and European Countries: A Cross-National Comparison, „Asian Nursing Research”, nr 6(1), 19–26.
[42] Kotowska I.E., Jóźwiak J., 2011, Panelowe badanie przemian relacji między pokoleniami, w rodzinie oraz między kobietami i mężczyznami: generacje, rodziny i płeć kulturowa – GGS-PL, „Studia Demograficzne”, nr 1/159, 99–106.
[43] Künemund H., 2006, Changing Welfare States and the “Sandwich Generation”: Increasing Burden for the Next Generation?, „International Journal of Ageing and Later Life”, nr 1(2), 11–29.
[44] Leopold T, Raab M., Engelhardt H., 2014, The Transition to Parent Care: Costs, Commitments, and Caregiver Selection Among Children, „Journal of Marriage and Family”, nr 76, 300–318.
[45] Myers J.E., 1988, The Mid/Late Life Generation Gap: Adult Children with Aging Parents, „Journal of Counseling & Development”, vol. 66, nr 7, 331–335.
[46] Ogg J., Renaut S., 2006, The support of parents in old age by those born during 1945–1954: a European perspective, „Ageing & Society”, nr 26(5), 723–43.
[47] Pączkowska M., 2002, Samopomoc, pomoc i opieka społeczna, [w:] J. Halik (red.), Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa (s. 61–70), Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
[48] Rossi, A.S., Rossi, P.H., 1990, Of human bonding: Parent-child relations over the life course. New York: Aldine de Gruyter.
[49] Saraceno Ch., 2008, Introduction: Intergenerational relations in families – a micro-macro perspective, [w:] Ch. Saraceno (red.), Families, Ageing and Social Policy: Intergenerational Solidarity in European Welfare States (Globalization and Welfare) (s. 1–19), Edward Elgar, Cheltenham.
[50] Shemmings D., 2006, Using adult attachment theory to differentiate adult children’s internal working models of later life filial relationships, „Journal of Aging Studies”, nr 20, 177–191.
[51] Sherman S.R., Ward R.A., LaGory M., 1988, Women as Caregivers of the Elderly: Instrumental and Expressive Support, „Social Work”, vol. 33, nr 2, 164–167.
[52] Spitze G., Logan J.R., 1991, Sibling Structure and Intergenerational Relations, „Journal of Marriage and Family”, vol. 53, nr 4, 871–884.
[53] Stuifbergen M.C., van Delden J.J.M., Dykstra P.A., 2008, The implications of today’s family structures for support giving to older parents, „Ageing and Society” nr 28: 413–434.
[54] Szczerbińska K., 2006, Korzystanie osób starszych ze świadczeń medycznych i opiekuńczych w Polsce, [w:] Szczerbińska K. (red.), Dostępność opieki zdrowotnej i pomocy społecznej dla osób starszych w Polsce (s. 45–54), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
[55] Szukalski P., 2002, Przepływy międzypokoleniowe i ich kontekst demograficzny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
[56] Szukalski P., 2008, Relacje międzypokoleniowe z demograficznego punktu widzenia w starzejącym się społeczeństwie polskim, [w:] Rządowa Rada Ludnościowa, Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2007–2008 (s. 206–223), Zakład Wydawnictw Statystycznych GUS, Warszawa.
[57] Szweda-Lewandowska Z., 2014. Status rodzinny i nieformalne nierodzinne sieci wsparcia a zamieszkiwanie w instytucjach, „Studia Demograficzne”, nr 2(166), 79–95.
[58] Van Gaalen R.I., Dykstra P.A., 2006, Solidarity and conflict between adult children and parents: A latent class analysis, „Journal of Marriage and Family”, nr 68, 947–960.
[59] Vaupel J.W., von Kistowski K.G., 2008, Living longer in an ageing Europe: a challenge for individuals and societies, „European View”, nr 7(2): 255–263.
[60] Vaupel J.W., 2010, Biodemography of human ageing, „Nature”, nr 464: 536–542.
[61] Wijckmans B., Van Bavel J., 2010, Divorce and intergenerational family obligations: Past research and current patterns in the Netherlands, Interface Demography Working Paper 2010–1, Brussels, Free University.
[62] Wizner B., Skalska A., Klich-Rączka A., Piotrowicz K., Grodzicki T., 2012, Ocena stanu funkcjonalnego u osób w starszym wieku, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (s. 81–94), Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań.
[63] Wolf D.A., Ballal S.S., 2006, Family support for older people in an era of demographic change and policy constraints, „Ageing and Society”, nr 26, 693–706.
[64] Wooldridge J. M., 2006, Introductory econometrics: a modern approach, Thomson/South-Western.
[65] Wóycicka I., 2009, Model opieki w Polsce, [w:] I.E. Kotowska (red.), Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej kobiet w Polsce (s. 99–118), Wydawnictwo Scholar, Warszawa.