Aktywność turystyczna podopiecznych Dziennych Domów Senior+ oraz Klubów Senior+
Słowa kluczowe:
Program Senior+, turystyka seniorów, aktywność turystyczna osób starszych, Dzienne Domy Senior+, Kluby Senior+Abstrakt
Celem artykułu jest analiza działań podejmowanych przez Dzienne Domy Senior+ oraz Kluby Senior+, związanych z organizacją aktywności dla podopiecznych. Artykuł opiera się na przeglądzie literatury oraz wynikach badań ilościowych przeprowadzonych wśród dyrektorów placówek Senior+ na terenie Polski. W badaniach zostały uwzględnione takie aspekty, jak formy i rodzaje aktywności turystycznej preferowane przez seniorów, korzyści płynące z udziału w turystyce, a także sposoby organizacji wyjazdów oraz ich finansowania. Analiza uzyskanych wyników sugeruje, iż ośrodki Senior+ organizują aktywności turystyczne dla podopiecznych, pomimo napotykanych ograniczeń finansowych. Oczywistą rekomendacją wynikającą z badania jest zwiększenie środków przeznaczonych na aktywności turystyczne w Dziennych Domach Opieki i Klubach Senior+. Warto jednak również zwrócić uwagę na potrzebę kształcenia kadr ośrodków w zakresie organizacji turystyki dla seniorów oraz tworzenia przystępnych materiałów szkoleniowych dla osób zajmujących się organizacją turystyki dla osób starszych i z niepełnosprawnościami w języku polskim.
Bibliografia
Beneficjenci środowiskowej pomocy społecznej w 2021 roku. GUS 2021 https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/beneficjenci-srodowiskowej-pomocy-spolecznej-w-2021-roku,15,7.html
Berbeka J., Klimek K., Niemczyk A., Rudnicki M., Seweryn A. (2021). Turystyka a jakość życia seniorów, Warszawa: Diffin.
Blumenthal J.A., Babyak M.A., Moore K.A. (1999). Effects of Exercise Training on Older Patients With Major Depression, Arch Intern Med. 1999;159(19):2349-2356. doi:10.1001/archinte.159.19.2349
Borzyszkowski J., Michalczak W. (2021). Polityka turystyczna na rzecz seniorów. Przegląd wybranych praktyk. Studia Periegetica. 34. 65-81. doi:10.5604/01.3001.0015.0636.
Byrne G.J, Pachana N.A. (2010). Anxiety and depression in the elderly: do we know any more? Curr Opin Psychiatry. Nov;23(6):504-9. doi: 10.1097/YCO.0b013e32833f305f. PMID: 20829694.
Carneiro M., Eusébio C., Kastenholz E., Alvelos H. (2021). Benefits of social tourism programmes for seniors: the case of the INATEL Foundation in Portugal. doi:10.1079/9781789241211.0041.
de Mendonça Lima C. A., Ivbijaro G. (ed.) (2019) Primary Care Mental Health in Older People: A Global Perspective. Springer International Publishing, doi: 10.1080/10548408.2020.1740136
Eurostat (2019). Living conditions in Europe - poverty and social exclusion. https://ec.europa. eu/eurostat/statistics explained/index.php/Living_conditions_in_Europe_-_poverty_and_social_ exclusion.
Głąbiński Z. (red.) (2020). Sprawnie dla niepełnosprawnych. Vademecum obsługi turystów z niepełnosprawnościami oraz osób starszych. Szczecin: Forum Turystyki Regionów.
Głąbiński, Z. (2020). Czynniki wpływające na aktywność turystyczną polskich senioróww świetle opinii słuchaczy uniwersytetów trzeciego wieku. Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Gostic C. L., (2005). The Crucial Role of Exercise and Physical Activity in Weight Management and Functional Improvement for Seniors. Clinics in Geriatric Medicine, Volume 21, Issue 4, https://doi.org/10.1016/j.cger.2005.06.002.
Grzelak-Kostulska E., Hołowiecka B., Kwiatkowski G. (2011). Problem aktywności turystycznej seniorów [w:] A. Stasiak (red.) Perspektywy i kierunki rozwoju turystyki społecznej w Polsce, Łódź: Wydawnictwo WSTH. https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/1033/problem%20aktywno%C5%9Bci%20turystycznej_senior%C3%B3w.pdf?sequence=1.
Grześkowiak A., Przybysz K., Peternek P., Stanimir A. (2021). Pokolenie 65+ Perspektywa społeczno-ekonomiczna. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Huber, D., Milne, S., Hyde, K. F. (2018). Constraints and facilitators for senior tourism. Tourism Management Perspectives, 27, 55-67. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2018.04.003.
Jakość życia osób starszych w Polsce (2021). GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/jakosc-zycia-osob-starszych-w-polsce,26,2.html
Januszewska M. (2017). Rozwój turystyki seniorów jako konsekwencja zmian starości demograficznej, Prace naukowe uniwersytetu ekonomicznego we Wrocławiu nr 473. https://dbc.wroc.pl/Content/37527/PDF/Januszewska_Rozwoj_Turystyki_Seniorow_Jako_Konsekwencja_Zmian_2017.pdf
Kociszewski P. (2016). Turystyka seniorów jako istotny czynnik aktywizacji osób starszych. Warszawa: Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, vol 46.
Kociszewski P., (2021). Aktywność turystyczna seniorów w kontekście odkrywania wartości dziedzictwa kulturowego, Turystyka kulturowa, Vol 1, No 118 http://turystykakulturowa.org/ojs/index.php/tk/article/view/1241
Kociszewski P. (2021). Oferta dla seniorów w kontekście turystyki społecznej – istota i zróżnicowanie [w:], red. Stasiak A., Turystyka społeczna w Polsce. Przewodnik dobrych praktyk, Kraków – Świdnica: Wydawnictwo PTTK.
Kolasińska A., Sporek J. (2021). Preferencje turystyczne seniorów - słuchaczy krakowskich uniwersytetów trzeciego wieku. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego. Tom 35, nr 3/2021, s. 295-306.Libora G. (red.). (2017). Starość nie jedną ma twarz. Badania interdyscyplinarne nad starością. Wydawnictwo internetowe e-bookowo.
Moniz, A.I., Medeiros, T., Silva, O., Ferreira, J. (2020). The Effects of Senior Tourists’ Characteristics on Travel Motivation. [w:] Rocha, Á., Abreu, A., de Carvalho, J., Liberato, D., González, E., Liberato, P. (red.) Advances in Tourism, Technology and Smart Systems. Smart Innovation, Systems and Technologies, vol 171. Singapore: Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-15-2024-2_37
My z Pokolenia BB, X, Y, Z, czyli co łączy, a co dzieli młodych i starszych. Pokoleniowa analiza eksperta UwB https://uwb.edu.pl/aktualnosci/my-z-pokolenia-bb-x-y-z-czyli-co-laczy-a-co-dzieli-mlodych-i-starszych-pokoleniowa-analiza-eksperta-uwb-4578.html [18.05.2022 r.]
Oleśniewicz P., Widawski K. (2015). Motywy podejmowania aktywności turystycznej przez osoby starsze ze Stowarzyszenia Promocji Sportu FA, Rozprawy naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 51, 15–24.
Otoo F. E., Kim S. (2018). Analysis of studies on the travel motivations of senior tourists from 1980 to 2017: progress and future directions. Current Issues in Tourism. 23. 1-25. 10.1080/13683500.2018.1540560.
Otoo F.E., Kim S., Choi Y. (2020). Understanding senior tourists' preferences and characteristics based on their overseas travel motivation clusters, Journal of Travel & Tourism Marketing, 37:2, 246-257.
Patterson I., Balderas-Cejudo A., Pegg S. (2021). Tourism preferences of seniors and their impact on healthy ageing, Anatolia, 32:4, 553-564, doi: 10.1080/13032917.2021.1999753.
Pilipiec, P., Groot, W. & Pavlova, M., (2021). The Effect of an Increase of the Retirement Age on the Health, Well-Being, and Labor Force Participation of Older Workers: a Systematic Literature Review. Population Ageing 14, 271–315.
Pills A., Pilis K., Pilis W., (2010). Rola turystyki w życiu ludzi starszych, Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna 9, 205-227.
Pinquart, M., Sörensen, S., (2001). Influences on loneliness in older adults: A meta-analysis. Basic and Applied Social Psychology, 23(4), 245–266. https://doi.org/10.1207/ 153248301753225702.
Rocznik Demograficzny, (2022). GUS https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2022,3,16.html.
Sie L., Pegg S., Phelan K.V. (2021). Senior tourists’ self-determined motivations, tour preferences, memorable experiences and subjective well-being: An integrative hierarchical model. Journal of Hospitality and Tourism Management, Volume 47. https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2021.03.006.
Sprawozdania z realizacji programów rządowych na rzecz wsparcia aktywności seniorów za 2021 rok, (2021). MRiPS. https://das.mpips.gov.pl/source/2022/sprawozdanie%202021/Sprawozdanie%20z%20realizacji%20programu%20wieloletniegoSenior%20na%20lata%202021_2025_edycja%202021.pdf.
Tóthová L., Vavrova P., Hrnciarova K., Bilanová E., (2021). Seniors’ Participation in Tourism and Its Impact on Their Quality of Life. Sustainability, 13(3), 1171. https://doi.org/10.3390/su13031171
Uchwała nr 161 Rady Ministrów z dnia 26 października 2018 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. BEZPIECZEŃSTWO – UCZESTNICTWO – SOLIDARNOŚĆ. https://www.monitorpolski.gov.pl/M2018000116901.pdf
Uchwała nr 191 Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego "Senior+" na lata 2021-2025 M.P. 2021 poz. 10. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20210000010/O/M20210010.pdf
Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych. Dz.U. 2015 poz. 1705 https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/ download.xsp/WDU20150001705/T/D20151705L.pdf
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593 https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/ download.xsp/WDU20040640593/O/D20040593.pdf
Ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. Dz. U. z 2017 r. poz. 2361, z 2018 r. poz. 650 https://www.gov.pl/web/sport/ustawa-o-imprezach-turystycznych-i-powiazanych-uslugach-turystycznych-oraz-akty-wykonawcze-opublikowane-w-dzienniku-ustaw
Winiarski R., Zdebski J., (2008). Psychologia turystyki. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Wiza A., (2016). Aktywność turystyczna osób starszych w kontekście jakości życia, Turystyka Kulturowa, vol 6 (listopad-grudzień), s.19-31. http://turystykakulturowa.org/ojs/index.php/tk/article/view/797
World Health Organization, https://platform.who.int/data/maternal-newborn-child-adolescent-ageing/ageing-data
World Population Ageing 2020 Highlights: Living arrangements of older persons, (2020). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. https://www.un.org/development/desa/pd/sites/www.un.org.development.desa.pd/files/undesa_pd-2020_world_population_ageing_highlights.pdf
Wyjazdy turystyczne Polaków w 2022 roku i plany na rok 2023, (2023). Komunikat z badań, Centrum Badań Opinii Społecznej.
