DYWERSYFIKACJA PRZYCHODÓW UCZELNI PUBLICZNYCH. PRAKTYKA POLSKICH UNIWERSYTETÓW KLASYCZNYCH

Main Article Content

Aleksandra Pisarska
Jarosław Karpacz
Ludwik Pisarski

Abstrakt

Zasadniczym celem opracowania było rozpoznanie poziomu dywersyfikacji przychodów wśród publicznych uniwersytetów klasycznych w Polsce oraz określenie udziału i wielkości przychodów gwarantowanych i niegwarantowanych w ogólnej sumie informującej o wielkości finansowania tych jednostek. Analizowano dane za okres od 2019 do 2021 r. przy użyciu modeli danych panelowych, zbadano stopień uniezależnienia uniwersytetów klasycznych od finansowania środkami pochodzącymi z budżetu państwa.


W analizie zwrócono szczególną uwagę na porównanie dwóch kategorii uniwersytetów kierując się w ich klasyfikacji statusem IDUB oraz przyporządkowaniem do grupy publicznych uniwersytetów klasycznych. Pozwoliło to określić jakie znaczenie pod względem dywersyfikacji przychodów ma przynależność uczelni w tej wyróżnionej dodatkowym finansowaniem grupy (IDUB).


W badanych jednostkach najwyższe poziomy wskaźników dywersyfikacji przychodów stwierdzono w Uniwersytetach: Szczecińskim, Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i Opolskim.


Najniższe poziomy wskaźników dywersyfikacji przychodów ustalono w Uniwersytecie Warszawskim i w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.


Najbardziej zbliżone wielkości (przychodów gwarantowanych i niegwarantowanych) wśród badanych uniwersytetów w analizowanym okresie stwierdzono w Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Jagiellońskim. Natomiast największe różnice pomiędzy przychodami gwarantowanymi i niegwarantowanymi, a zarazem najmniejszą skuteczność w pozyskiwaniu dodatkowych środków niezagwarantowanych przez budżet państwa w badanym okresie odnotowano m.in. w Uniwersytetach: Szczecińskim, Śląskim w Katowicach, w Białymstoku i Rzeszowskim.


Nie stwierdzono również ponadprzeciętnej aktywności uniwersytetów (należących do grupy IDUB) wyrażającej się dodatkowymi (niegwarantowanymi) przychodami (na tle grupy publicznych uniwersytetów klasycznych) w pozyskiwaniu dodatkowych (niegwarantowanych), z wyjątkiem poziomu przychodów z dodatkowych źródeł stwierdzonych w Uniwersytecie Warszawskim.

Article Details

Jak cytować
Pisarska, A., Karpacz, J., & Pisarski, L. (2024). DYWERSYFIKACJA PRZYCHODÓW UCZELNI PUBLICZNYCH. PRAKTYKA POLSKICH UNIWERSYTETÓW KLASYCZNYCH. Organizacja I Kierowanie, 195(1), 133–156. Pobrano z https://econjournals.sgh.waw.pl/OiK/article/view/4206
Dział
Artykuły

Bibliografia

1. Aghion, Peter, Mathias Dewatripont, Caroline Hoxby, Andreu Mas-Collel, and André Sapir. [2010], The Governance and Performance of Universities: Evidence from Europe and the U.S. Economic Policy 25(61): 7–59.
2. Ahmad N.N.N., Ismail S., Siraj S.A. [2019], Financial sustainability of Malaysian public universities: Officers’ perceptions, „International Journal of Educational Management” 33(2), s. 317-333.
3. Alonso-Cañadas J., Sáez-Martín A., Saraite L. and Caba-Pérez C. [2017], The financial sustainability of public universities in Spain, w: M.P. Rodríguez Bolívar [ed.], Financial Sustainability in Public Administration.
4. Anwar A., Coviello N., Rouziou M. [2023], Weathering a crisis: A multi-level analysis of resilience in young ventures, „Entrepreneurship Theory and Practice”, 47[3], s. 864-892.
5. Carroll, D. A., and K. J. Stater. [2009]. Revenue Diversification in Nonprofit Organisations: Does It Lead to Financial Stability? Journal of Public Administration Research and Theory 19 (4): 947–966.
6. Chang C.F., Tuckman P.H. [1994], Revenue diversification among non-profits, „VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations”, 5(3), s. 273-290.
7. Chikoto G.L., Ling Q., Neely D.G. [2016], The Adoption and use of the Hirschman– Herfindahl Index in nonprofit research: Does revenue diversification measurement matter?, „Voluntas. International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations” 27[3], s. 1425-1447.
8. Clark B.R. [2001], The entrepreneurial university: New foundations for collegiality, autonomy, and achievement, „Higher Education Management” 13(2), s. 9-24.
9. Conrath-Hargreaves, A. and Wüstemann, S. [2019], Multiple institutional logics and their impact on accounting in higher education: the case of a German foundation university, Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol. 32 No. 3, pp. 782-810.
10. Cropper P., Cowton C.J. [2021], Financial scenario modelling: A study of UK uni- versities, „Journal of Higher Education Policy and Management” 43[6], s. 592- 606.
11. Froelich, K. [1999], Diversification of revenue strategies: evolving resource dependence in non-profit organizations, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, Vol. 28 No. 3, pp. 246-268.
12. Garland M. [2020], How vulnerable are you? Assessing the financial health of En- gland’s universities, „Perspectives: Policy and Practice in Higher Education” 24(2) s. 43-52.
13. Geiger, Roger. [2004]. Knowledge and Money: Research Universities and the Paradox of the Marketplace. Stanford, CA: Stanford University Press.
14. Gianiodis P.T., Meek W.R., [2020], Entrepreneurial education for the entrepreneurial university: a stakeholder perspective, The Journal of Technology Transfer 45:1167–1195.
15. Guthrie, A.M.J., Linnenluecke, M.K., Martin-Sardesai, A., Shen, Y. and Smith, T. [2021], On the resilience of Australian public universities: why our institutions may fail unless vice- chancellors rethink broken commercial business models, Accounting and Finance, Vol. 61 No. 3, pp. 1-33.
16. Hoque Z., Mai K., Ozdil E. [2022], Accounting as rhetorical devices during the COVID-19 pandemic: Evidence from Australian universities, „Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management” 34(6), s. 168-192.
17. Jalal A., Khaksari S. [2019], Effects of tuition discounting on university’s financial performance, „Review of Quantitative Finance and Accounting” 52, s. 439-466.
18. Johnstone, B. [2002], Challenges of financial austerity: imperatives and limitations of revenue diversification in higher education, The Welsh Journal of Education, Vol. 11 No. 1, pp. 18-36.
19. Kosikowski C., Salachna J., Kryczko P. [2008], Dyscyplina finansów publicznych oraz odpowiedzialność za jej naruszenie, [w:] Finanse publiczne i prawo finansowe. red. Kosikowski C., Ruśkowski E., Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.
20. Kwiek, M. [2009], The changing attractiveness of European higher education: current developments, future challenges, and major policy issues, in Kehm, B.M., Huisman, J. and Stensaker, B. (Eds), The European Higher Education Area: Perspectives on a Moving Target, Sense, Publishers, Rotterdam, pp. 107-124.
21. Laktionova O., Yurchyshena L., Mativiychuk V. [2021], Income and financial stabil- ity of university: Sectoral approach, „Financial and Credit Activity – Problems of Theory and Practice” 5(40), s. 204-215.
22. Mai, K.T. [2020], COVID-19 and performance: beyond a social construction, Journal of Accounting and Organizational Change, Vol. 16 No. 4, pp. 663-668.
23. Mamat, S., Ahmad, N.N.N. and Said, J.M. [2021], Financial sustainability in Malaysian public universities: coping with or embracing change?, Journal of Public Budgeting, Accounting and Financial Management, Vol. 33 No. 5, pp. 599-617.
24. Martin-Sardesai, A., Irvine, H., Tooley, S. and Guthrie, J. [2017], Organizational change in an Australian university: responses to a research assessment exercise, The British Accounting Review, Vol. 49, pp. 399-412.
25. Mitchell, G. E. [2014]. “Strategic Responses to Resource Dependence among Transnational NGOs Registered in the United States.” Voluntas 25 (1): 67–91.
26. Morris M.H., Webb J.W., Franklin R.J. [2011], Understanding the manifestation of entrepreneurial orientation in the nonprofit context, „Entrepreneurship Theory and Practice” 35(5), s. 947-971.
27. Parker L.D. [2020], Australian universities in a pandemic world: Transforming a broken business model?, „Journal of Accounting and Organizational Change” 16(4), s. 541-548.
28. Parker L.D., Martin-Sardesai A., Guthrie A.M.J. [2021], The commercialized Au- stralian public university: An accountingized transition, „Financial Accountability and Management” s. 1-26.
29. Parker L.D. [2022], Public university research engagement contradictions in a commercialization higher education world, „Financial Accountability and Management”, Wiley, https://doi.org/10.1111/faam.12341.
30. Pearce J.A., Fritz D.A., Davis P.S. [2010], Entrepreneurial orientation and the per- formance of religious congregations as predicted by rational choice theory, „En- trepreneurship Theory and Practice” 34(1), s. 219-248.
31. Pisarska A., [2020], Sources of financing tasks for public higher education institutions: findings in light of their reporting, Zeszty Naukowe SGGW w Warszawie, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, NR 24 (73), p. 155-176.
32. Pisarska A. [2023] (Nie) stabilność finansowa uniwersytetów publicznych w Polsce: Optyka koncepcji uniwersytetu przedsiębiorczego, Wydawnictwo UJK w Kielcach, Kielce.
33. Rodríguez Bolívar M.P., Navarro Galera A., and Alcaide Munoz L. [2014], New De- velopment: The role of accounting in assessing local government sustainability, „Public Money and Management” 34(3), s. 233-236.
34. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 13 grudnia 2018 r. w sprawie sposobu podziału środków finansowych na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego oraz potencjału badawczego znajdujących się w dyspozycji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki oraz na zadania związane z utrzymaniem powietrznych statków szkolnych i specjalistycznych ośrodków szkoleniowych kadr powietrznych. Dz.U. 2018, poz. 2508.
35. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2019 r. w sprawie sposobu podziału środków finansowych na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego oraz potencjału badawczego znajdujących się w dyspozycji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki oraz na zadania związane z utrzymaniem powietrznych statków szkolnych i specjalistycznych ośrodków szkoleniowych kadr powietrznych. Dz.U. 2019, poz. 1838.
36. Siegel D.S., Waldman D.A., Atwater L.E., Link A.N. [2003], Commercial knowledge transfers from universities to firms: Improving the effectiveness of university – in- dustry collaboration, „The Journal of High Technology Management Research” 14(1), s. 111-133.
37. Sobol E., red. [2002], Nowy słownik języka polskiego. PWN, Warszawa.
38. Starostina A., Bugrov V., Kravchenko V., Gatto G., Kochkina N. [2023], Entrepreneurial university: Exploring its essence, phases of development, and operating mechanism during wartime in Ukraine, International Journal of Educational Development 103,102895.
39. Suykens B., De Rynck F., Verschuere B. [2019], Nonprofit organizations in between the nonprofit and market spheres: Shifting goals, governance and management?, „Nonprofit Management and Leadership” 29(4), s. 623-636.
40. Taylor M.P. [2013], What is good university financial management? „Perspectives: Policy and Practice in Higher Education” 17[4], s. 141-147.
41. Teixeira P. N., Rocha V., Biscaia R., Cardoso M.F. [2014], Revenue Diversification in Public Higher Education: Comparing the University and Polytechnic Sectors, Public Administration Review, Vol. 74, Iss. 3, pp. 398–412.
42. Tuckman H.P., Chang C.F. [1991], A methodology for measuring the financial vul- nerability of charitable nonprofit organizations, „Nonprofit and Voluntary Sec- tor Quarterly” 20[4], s. 445-460.
43. Ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. Dz. U. Nr 157, poz. 1241, ze zm.
44. Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych z dnia 17 grudnia 2004 r. Dz. U. Nr 4, poz. 114, ze zm.
45. Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. Dz. U. Nr 121, poz. 591, ze zm.
46. Ustawa prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 20 lipca 2018 r. Dz. U. 2018, poz. 1668, ze zm.
47. Wasilewski M., Pisarska A. [2010], Dotacja budżetowa jako podstawowe źródło finansowania działalności uczelni publicznych w Polsce. Zeszyty Naukowe SGGW, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 81, Warszawa.
48. Wasilewski M., Pisarska A. [2015], Długoterminowe kontrakty w podmiotach z sektora publicznego [na przykładzie szkół wyższych], „Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae” 19[3], s. 311-320.
49. Webb J. [2015], A path to sustainability: How revenue diversification helps colleges and universities survive tough economic conditions, „Journal of International & Interdisciplinary Business Research” 2[1], s. 69-97.
50. Winiarska K., Kaczurak-Kozak M. [2010], Rachunkowość budżetowa. Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.