Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł prezentuje silne pokrewieństwa i znaczące różnice między socjometrycznymi technikami pracy z grupą, stosowanymi współcześnie w psychoterapii, w projektach artystycznych oraz w badaniach organizacji. Na początku omówiona została geneza socjometrii – metody autorstwa psychoanalityka Jacoba Moreno (1889–1974), powstałej w latach 30. XX wieku do analizy relacji interpersonalnych wewnątrz grupy oraz pomiędzy grupami. Następnie pokazano przykłady i cele ćwiczeń socjometrycznych stosowanych na potrzeby badań organizacji i na polu psychoterapii. Wreszcie artykuł prezentuje nieanalizowane dotąd w kontekście socjometrii przedsięwzięcia artystyczne cenionych artystów tańca i teatru, pokazując przesunięcia wobec oryginalnej idei Moreno, podyktowane przez nowy kontekst i nieco odmienne cele. Autorka udowadnia, że stosując socjometrię w kontekście organizacyjnym, warto czerpać inspirację zarówno z pola psychoterapii, jak i z pola sztuki partycypacyjnej, i korzystać z wypracowanej tam jawnej, aktywizującej wersji tego narzędzia. Metody terapii oraz techniki działania z publicznością mogą pomóc praktykom i badaczom organizacji odkryć na nowo autodiagnostyczny, integrujący potencjał tkwiący w tej metodzie.

Słowa kluczowe

socjometria Jacob Moreno trening grupowy role grupowe sztuka partycypacyjna badania organizacji

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Smolarska, Z. (2023). Czego badacze i praktycy organizacji mogą nauczyć się od artystów i psychoterapeutów? Socjometria jako narzędzie analizy relacji grupowych w organizacjach, psychoterapii i sztuce. Edukacja Ekonomistów I Menedżerów, 67(1). https://doi.org/10.33119/EEIM.2023.67.2

Referencje

  1. Bielańska, A. (2002) Teatr, który leczy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  2. Chmielewska, A., Kołodziejczyk, J. (2013). Zastosowanie socjometrii jako narzędzia badania ról zespołowych. Współczesne zarządzanie, 2, 121–130. Z: https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171318945 (dostęp:
  3. 03.2023).
  4. Czapów, G., Czapów, C. (1969). Psychodrama. Warszawa: PWN.
  5. Fichtenhofer, B. (2009). Superwizja. W: A. Bielańska (red.), Psychodrama. Elementy teorii i praktyki. Warszawa: Eneteia, 331–341.
  6. Hale, A. E. (2009). Moreno’s Sociometry: Exploring Interpersonal Connection. Group, 33 (4), 347–358.
  7. Moreno, J. L. (1934). Who shall survive. Nervous and Mental Disease Publishing Co. Z: https://archive.org/details/whoshallsurviven00jlmo/page/n11/mode/2up (dostęp:
  8. 03.2023)
  9. Moreno, J. L. (1951). Sociometry, Experimental Method and the Science of Society. An Approach to a New Political Orientation. New York: Beacon House.
  10. Łobocki, M. (2006). Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków: Impuls.
  11. Piątek-Janicka, W. (2009). Zastosowanie psychodramy wobec zjawiska oporu. W: A. Bielańska (red.) Psychodrama. Elementy teorii i praktyki. Warszawa: Eneteia, 108–114.
  12. Pilkiewicz, M. (1973). Wybrane techniki badania nieformalnej struktury klasy szkolnej. Próba klasyfikacji. W: L. Wołoszynowa (red.), Materiały do nauczania psychologii, seria III, t. 2, Warszawa: PWN, 185–211.
  13. Stankiewicz, S., Tomczak, K. (2012). Psychodrama w psychoterapii. Gdańsk: GWP.
  14. Szejbal, M. (2010). W poszukiwaniu kreatywności. Bielsko-Biała: Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki.
  15. Sztumski, J. (2005). Socjometria. W: J. Sztumski, Wstęp do metod i badań społecznych.
  16. Katowice: „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, 192–200.
  17. Turner, J. H. (2004). Struktura teorii socjologicznej. Warszawa: PWN.
  18. Zwierzyńska, E. (2008). Poznawanie klasy szkolnej. Poradnik dla nauczycieli. Warszawa:
  19. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.