Dobra wiara w procesie stanowienia oraz interpretacji przepisów o podatku od towarów i usług

Autor

  • Witold Modzelewski Chair of the Department of Financial Law at the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw https://orcid.org/

DOI:

https://doi.org/10.33119/ASCASP.2021.1.2

Słowa kluczowe:

dobra wiara, podatek od towarów i usłu, interpretacja przepisów

Abstrakt

Problem, czy treść przepisów prawa, ich interpretacja, a następnie stosowanie są kształtowane w dobrej czy też w złej wierze, ma prawdopodobnie znacznie szerszy wymiar i wykracza poza ramy prawa podatkowego, w tym również podatku od towarów i usług. Ta perspektywa analiz jak dotąd prawnopodatkowych należy wciąż do niepoprawnego nurtu w piśmiennictwie, w którym dominuje optymistyczna, „poprawiona” wizja wspólnotowej wersji podatku od towarów i usług. Niewielu do dziś zadało pytanie, czy zmasowane
zjawiska ucieczki od opodatkowania oraz nieznana w przeszłości skala wyłudzeń zwrotów, były spowodowane – a przynajmniej wspierane – przez to, że przepisy tego podatku, ich interpretacja oraz stosowanie były kształtowane w złej wierze. Przez złą wiarę rozumiem postawę oraz świadome działania dotyczące danego podatku, które były całkowicie sprzeczne z interesem publicznym, a przede wszystkim nie miały na celu uzyskania w sposób legalny dochodów budżetowych, chroniąc jednocześnie interesy uczciwych obywateli,
lecz służyły uzyskaniu nielegalnych lub pozornie zalegalizowanych korzyści kosztem budżetu państwa i uczciwych podatników. Problem ten dotyczy wspólnotowej wersji tego podatku, która obowiązuje w Polsce od
1 maja 2004 r. (ustawa z dnia 11 marca 2004 r.). Przepisy regulujące ten podatek zostały ukształtowane w ten sposób, że umożliwiały lub tylko pozornie przeciwstawiały się zjawiskom patologicznym, takim jak masowa ucieczka od opodatkowania oraz wyłudzenia zwrotów tego podatku. Bezspornie treść przepisów prawa była kształtowana ze świadomością, że dostatecznie nie chroni interesu publicznego i daje możliwość nadużyć („inwestycje legislacyjne”). To była pierwsza przestrzeń, w której można dostrzec działania w złej wierze. Drugą była fałszywa propaganda na temat zalet tego podatku, który jest (jakoby) przyjazny i bezpieczny dla podatników: jej nadrzędnym celem było wciąganie wielu tysięcy podatników tego podatku do nieświadomego uczestnictwa w oszustwach podatkowych – bez ich udziału nie byłoby to możliwe. Niestety powyższe płaszczyzny działań w złej wierze osiągnęły swój cel, co w sposób zasadniczy i trwały nie tylko zmniejszyło dochody budżetowe, lecz również podważyło zaufanie obywateli do tego podatku.

Bibliografia

Act of 11 March 2004 on Value Added Tax (consolidated text, Journal of Laws of 28 November 2018, item 2174 as amended).

Modzelewski, W. (2013). Podatek naliczony. Studium teoretyczno-prawne z zakresu podatku od towarów i usług. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.

Modzelewski, W. (Ed.). (2019a). Dobrowolny i obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności w podatku od towarów i usług. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.

Modzelewski, W. (2019b). Mitologia podatkowa: od czego zależy w rzeczywistości wzrost albo spadek dochodów budżetowych? Doradztwo podatkowe Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 9(277), pp. 14–16.

Modzelewski, W. (2019c). Niekonwencjonalne metody ucieczki od opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz wyłudzania zwrotów tego podatku (lata 2007–2018). Doradztwo podatkowe Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 7(275), pp. 25–29.

Modzelewski, W. (2019d). Podatek od towarów i usług: Refleksje na rok 2019. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.

Modzelewski, W. (2020a). Biznes ekspercki, czyli wiedza, która ma wartość rynkową. Doradztwo podatkowe Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 5(285), pp. 37–38.

Modzelewski, W. (2020b). Elementy konstrukcji podatku w świetle Konstytucji: uwagi de lege ferenda. In: M. Bogucka-Felczak (Ed.). Finanse publiczne a Konstytucja (pp.35–45). Warszawa: Wydawnictwo Poltext.

Modzelewski, W. (2020c). Mechanizm podzielonej płatności w podatku od towarów i usług. Problematyka prawna. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Modzelewski, W. (Ed.). (2020d). Podatek od towarów i usług – 59 najważniejszych pojęć. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.

Modzelewski, W. (2020e). Podzielona płatność w podatku od towarów i usług: istota, doświadczenia, kierunki zmian. In: D. Gajewski (Ed.), Uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce (pp. 447–455), Warszawa: Wolters Kluwer.

Modzelewski, W. (2020f). Racjonalny model podzielonej płatności w podatku od towarów i usług. Doradztwo podatkowe Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 9(289), pp. 12–20.

Modzelewski, W. (2020g). Stanowienie, interpretacja i stosowanie prawa podatkowego – problemy sporne. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Studiów Podatkowych.

Opublikowane

2021-07-30

Jak cytować

[1]
Witold, W. 2021. Dobra wiara w procesie stanowienia oraz interpretacji przepisów o podatku od towarów i usług. Analizy i Studia CASP. 11, 1 (lip. 2021), 13–21. DOI:https://doi.org/10.33119/ASCASP.2021.1.2.