Treść głównego artykułu

Abstrakt

W tekście dokonano przeglądu podejść teoretycznych do definiowania pojęcia kariery zawodowej z uwzględnieniem sukcesu zawodowego jako jej elementu. W pierwszej części zaprezentowano wybrane wątki teoretyczne związane z definiowaniem pojęcia kariery, w tym jej wymiar czasowy oraz subiektywne i obiektywne rozumienia pojęcia. Omówiono również różnice pomiędzy tradycyjnym a nowymi modelami karier. Druga część jest poświęcona pojęciu sukcesu zawodowego w jego wymiarze subiektywnym i obiektywnym. Uwzględnione zostały również kolejne poziomy definiowania sukcesu, od osobistego po ogólnospołeczny. W trzeciej części tekstu została podjęta próba przełożenia refleksji teoretycznej dotyczącej definiowania pojęć kariery zawodowej oraz sukcesu na podejścia metodologiczne, zarówno w obszarze metod ilościowych, jak i jakościowych.

Słowa kluczowe

kariera zawodowa sukces zawodowy badania ilościowe badania jakościowe biografia zawodowa

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Czeranowska, O. (2022). Definicyjne i metodologiczne dylematy badań karier oraz sukcesu zawodowego. Edukacja Ekonomistów I Menedżerów, 64(2). https://doi.org/10.33119/EEIM.2022.64.1

Referencje

  1. Arthur, M. B., Arthur, M. B., Hall, D. T., Lawrence, B. S. (Eds.). (1989). Handbook of career theory. Cambridge: Cambridge University Press.
  2. Arthur, M. B., Khapova, S. N., Wilderom, C. P. (2005). Career success in a boundaryless career world. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 26 (2), 177–202. DOI: 10.1002/job.290.
  3. Bednarska-Wnuk, I., Januszkiewicz, K. (2013). Success and Mobility of Generation Y: A Comparative Study on the Example of Poland And Austria. Mediterranean Journal of Social Sciences, 4 (9), 410. DOI: 10.5901/mjss.2013.v4n9p410.
  4. Brewer, A. (Ed.). (2018). Encountering, experiencing and shaping careers. Sydney, New South Wales: Springer.
  5. Cornwell, B. (2015). Social sequence analysis: Methods and applications. Cambridge: Cambridge University Press.
  6. Dries, N., Pepermans, R., De Kerpel, E. (2008). Exploring four generations’ beliefs about career: Is “satisfied” the new “successful”?. Journal of Managerial Psychology, 23 (8), 907–928.
  7. Eith, T. K., Stummer, H., Schusterschitz, C. (2011). Career success perception and work –related behaviour of employees in geriatric care – a pilot study in a German geriatric care facility. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 25 (1), 45–52. DOI: 10.1111/j.1471–6712.2010.00789.x.
  8. Grabowska, I. (2016). Movers and stayers: Social mobility, migration and skills. Peter Lang GmbH, Internationaler Verlag der Wissenschaften.
  9. Gunz, H. P., Heslin, P. A. (2005). Reconceptualizing career success. Journal of Organizational Behavior, 26 (2), 105–111. DOI: 10.1002/job.300.
  10. Hall, D. T. (2004). The protean career: A quarter-century journey. Journal of Vocational Behavior, 65 (1), 1–13. DOI: 10.1016/j.jvb.2003.10.006.
  11. Hall, D. T., Chandler, D. E. (2005). Psychological success: When the career is a calling. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 26 (2), 155–176. DOI: 10.1002/job.301.
  12. Hennequin, E. (2007). What “career success” means to blue‐collar workers. Career Development International, 12 (6), 565–581. DOI: 10.1108/13620430710822029.
  13. Hofstede, G., Hofstede, G. J. (2007). Kultury i Organizacje. Zaprogramowanie umysłu. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
  14. Hughes, E. C. (1937). Institutional office and the person. American Journal of Sociology, 43 (3), 404–413.
  15. Inglehart, R. (1990). Culture Shift in Advanced Industrial Society. Princeton: Princeton University Press.
  16. Inglehart, R., Welzel, C. (2005). Modernisation, cultural change, and democracy: The human development sequence. Cambridge: Cambridge University Press.
  17. Januszkiewicz, K. (2010). Dylematy charakterystyki sukcesu. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, 234, 289–297.
  18. Januszkiewicz, K. (2012). Sukces zawodowy w percepcji pokolenia Y. Studia Ekonomiczne Regionu Łódzkiego, (8), 351–359.
  19. Judge, T. A., Cable, D. M., Boudreau, J., Bretz Jr, R. D. (1995). An empirical investigation of the predictors of executive career success. Personnel Psychology, 48 (3), 485–519.
  20. Kanter, R. M. (1989). Careers and the wealth of nations: A macro-perspective on the structure and implications of career forms. W: M. B. Arthur, D. T. Hall, B. S. Lawrence (Eds.), Handbook of career theory. Cambridge: Cambridge University Press, 506–521.
  21. Kogan, I., Weißmann, M. (2013). Immigrants’ initial steps in Germany and their later economic success. Advances in Life Course Research, 18 (3), 185–198. DOI: 10.1016/ j.alcr.2013.04.002
  22. Korman, A. K., Wittig-Berman, U., Lang, D. (1981). Career success and personal failure: Alienation in professionals and managers. Academy of Management Journal, 24 (2), 342–360. DOI: 10.5465/255846.
  23. Lucas, K., Buzzanell, P. M. (2004). Blue-collar work, career, and success: Occupational narratives of sisu. Journal of Applied Communication Research, 32 (4), 273–292. DOI: 10.1080/0090988042000240167.
  24. Mainiero, L. A., Sullivan, S. E. (2005). Kaleidoscope careers: An alternate explanation for the “opt-out “revolution. Academy of Management Perspectives, 19 (1), 106–123. DOI: 10.5465/ame.2005.15841962.
  25. Mrozowicki, A., Czarzasty, J. (2020). Oswajanie niepewności. Studia społeczno-ekonomiczne nad młodymi pracownikami sprekaryzowanymi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  26. Negoiţă, G. (2020). The Career Model of 21st Century Adopted By Higher Education Graduates. European Review of Applied Sociology, 13 (21), 27–37. DOI: 10.1515/eras2020-0008.
  27. Nicholson, N., De Waal-Andrews, W. (2005). Playing to win: Biological imperatives, selfregulation, and trade-offs in the game of career success. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 26 (2), 137–154. DOI: 10.1002/job.295.
  28. Piorunek, M. (2016). Metoda biograficzna w badaniu karier zawodowych. Egzemplifikacja badawczego zamysłu. Otwarte pola eksploracji. W: M. Piorunek (Ed.), Badania biograficzne i narracyjne w perspektywie interdyscyplinarnej. Aplikacje-Egzemplifikacje-Dylematy metodologiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 99–119.
  29. Piorunek, M. (2021). Młodzież o karierze – postrzeganie kariery na etapie adolescencji i wczesnej dorosłości. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 40 (2), 87–106. DOI: 10.17951/ lrp.2021.40.2.87-106.
  30. Rowe, F., Corcoran, J., Bell, M. (2017). The returns to migration and human capital accumulation pathways: non-metropolitan youth in the school-to-work transition. The Annals of Regional Science, 59 (3), 819–845.
  31. Schütze, F. (1983). Biographieforschung und narratives Interview. Neue Praxis, 13 (3), 283–293.
  32. Scott, J., Marshall, G. (Eds.). (2009). A dictionary of sociology. Oxford: Oxford University Press.
  33. Sennett, R. (1998). The corrosion of character: The personal consequences of work in the new capitalism. London/New York: W. W. Norton & Company.
  34. Suchar, M. (2003). Kariera i rozwój zawodowy. Gdańsk: Wydawnictwo ODDK.
  35. Sullivan, S. E., Baruch, Y. (2009). Advances in career theory and research: A critical review and agenda for future exploration. Journal of Management, 35 (6), 1542–1571. DOI: 10.1177/0149206309350082.
  36. Super, D. E. (1980). A life-span, life-space approach to career development. Journal of Vocational Behavior, 16 (3), 282–298. DOI: 10.1016/0001-8791 (80)90056-1.
  37. Wengraf, T. (2012). Interpretacja historii życiowych, sytuacji życiowych i doświadczeń osobistych: biograficzno-narracyjna metoda interpretacyjna (BNIM-Biographical-Narrative Interpretative Method). W: K. Kaźmierska (Ed.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: Nomos, 351–362.
  38. Widmer, E. D., Ritschard, G. (2009). The de-standardisation of the life course: Are men and women equal?. Advances in Life Course Research, 14 (1–2), 28–39. DOI: /10.1016/ j.alcr.2009.04.001.
  39. Zhou, W., Sun, J., Guan, Y., Li, Y., Pan, J. (2013). Criteria of career success among Chinese employees: Developing a multidimensional scale with qualitative and quantitative approaches. Journal of Career Assessment, 21 (2), 265–277. DOI: 10.1177/1069072712471302.