Atrakcyjność inwestycyjna pierwszych ofert publicznych w Polsce

Main Article Content

Dorota Podedworna-Tarnowska
Maciej Kiełpsz
https://orcid.org/0009-0002-1871-0695

Abstrakt

Zgodnie z teorią efektywności rynku cena rynkowa akcji zawsze i w pełni odpowiada ich wartości wewnętrznej, gdyż odzwierciedla wszystkie informacje dostępne na ich temat. Przy założeniu efektywności rynków finansowych podczas pierwszej oferty publicznej emitenci powinni otrzymywać wartość rynkową za wyemitowane akcje, a inwestorzy nie powinni uzyskać ponadnormatywnej stopy zwrotu z tytułu przydzielonych akcji. W literaturze opisane są jednak dwa zjawiska związane z pierwszą ofertą publiczną: fenomen underpricingu (niedowartościowania) w krótkim okresie oraz underperformance (przewartościowania) w dłuższym horyzoncie inwestycyjnym. Celem artykułu jest ocena atrakcyjności inwestycyjnej pierwszych ofert publicznych akcji na rynku polskim wraz z wykazaniem głównych czynników mających bezpośredni wpływ na ich powodzenie lub porażkę. Analizie poddano 6 największych, z punktu widzenia wielkości całkowitej oferty (powyżej 1 mld PLN) oraz 12 najmniejszych (poniżej 106 mln PLN) debiutów giełdowych, które odbyły się w okresie od 2017 roku do 2021 roku na rynku regulowanym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Wyniki badań wskazują, że inwestor, który nabywał akcje debiutujących spółek w ofercie i utrzymywał je w długim terminie, osiągnął znacznie gorsze rezultaty niż inwestor, który w tych samych dniach kupował akcje przeciętnych spółek giełdowych, które nie przeprowadzały w badanym okresie IPO.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Podedworna-Tarnowska, D., & Kiełpsz, M. (2024). Atrakcyjność inwestycyjna pierwszych ofert publicznych w Polsce. Kwartalnik Nauk O Przedsiębiorstwie, 72(2), 45–65. https://doi.org/10.33119/KNoP.2024.72.2.4 (Original work published 28 czerwiec 2024)
Dział
Dział główny

Bibliografia

Acedo-Ramírez M. Á., Ruiz-Cabestre F. J. [2019], Total and Primary Underpric-ings in the IPO Market: Are They Explained by the Same Variables? „Spanish Journal of Finance and Accounting / Revista Española de Financiación y Contabilidad”, vol. 48 (2), s. 134–159, DOI: 10.1080/02102412.2018.1468642.

Aggarwal R., Leal R., Hernandez L. [1993], The aftermarket performance of initial public offerings in Latin America, „Financial Management”, vol. 22 (1), s. 42–53.

Aggarwal R., Rivoli P. [1990], Fads in the Initial Public Offering Market? „Financial Management”, vol. 19 (4), s. 45–57, https://doi.org/10.2307/3665609.

Aussenegg W. [2006], Underpricing and the aftermarket performance of initial public offerings: The case of Austria, w: Gregoriou G. N. (red.), Initial Public Offerings: An International Perspective, A volume in Quantitative Finance, Butterworth-Heinemann, s. 187–213, https://doi.org/10.1016/B978-075067975-6.50016-5.

Barber B. M., Lyon J. D. [1997], Detecting Long-run Abnormal Stock Returns, The Empirical Power and Specification of Test Statistics, „Journal of Financial Economics”, vol. 43, s. 341–372, https://doi.org/10.1016/S0304-405X(96)00890-2.

Borowski K. [2018], Metody inwestowania na rynkach finansowych, Difin, Warszawa.

Brav A., Geczy C., Gompers P. A. [2000], Is the abnormal return following equity issuances anomalous? „Journal of Financial Economics”, vol. 56 (2), s. 209–249, https://doi.org/10.1016/S0304-405X(00)00040-4.

Brav A., Gompers P. [1997], Myth or reality? The long-run underperformance of initial public offering: evidence from venture and non-venture-backed companies, „Journal of Finance”, vol. 52 (5), s. 1791–1821, https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1997.tb02742.x.

Cai X., Liu G., Mase B. [2008], The long-run performance of initial public offerings and its determinants: the case of China, „Review of Quantitative Finance and Accounting”, vol. 30 (4), s. 419–432, DOI: 10.1007/s11156-007-0064-5.

Chan K., Wang J., Wei K. [2004], Underpricing and long-term performance of IPOs in China, „Journal of Corporate Finance”, vol. 10 (3), s. 409–430, https://doi.org/10.1016/S0929-1199(03)00023-3.

Chen A. [2001], The long-run performance puzzle of initial public offerings in Taiwan: empirical findings from various models, „Journal of Financial Studies”, vol. 9 (3), s. 1–20.

Derrien F. [2005], IPO Pricing in “Hot” Market Conditions: Who Leaves Money on the Table? „The Journal of Finance”, vol. 60 (1), s. 487–521, https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.2005.00736.x.

Dziawgo D. [2001], Inwestorzy indywidualni a zarządzanie wartością firmy, w: Herman A., Bieliński J. (red.), Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa a struktura akcjonariatu, CeDeWu, Warszawa, s. 35–46.

Eckbo B. E., Masulis R. W., Norli Ø. [2000], Seasoned public oferings: resolution of the &new issues puzzle, „Journal of Financial Economics”, vol. 56 (2), s. 251–291, https://doi.org/10.1016/S0304-405X(00)00041-6.

Espenlaub S., Gregory A., Tonks I. [2000], Re-assessing the long-term under-performance of UK initial public offerings, „European Financial Management”, vol. 6, s. 319–42, DOI: 10.1111/1468-036X.00127.

Fama E. F. [1965], Random Walks in Stock Market Prices, „Financial Analysts Journal”, vol. 21 (5), s. 55–59.

Fama E. F. [1969], Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work, „Journal of Finance”, vol. 25 (2), s. 383–417, https://doi.org/10.2307/2325486.

Goergen M., Khurshed A., Mudambi R. [2007], The long-run performance of UK IPOs: can it be predicted? Initial Public Offerings, „Managerial Finance”, vol. 33 (6), s. 401–419, DOI:10.1108/03074350710748759.

Ibbotson R. G., Sindelar J. L., Ritter J. R. [1988], Initial public offerings, „Journal of Applied Corporate Finance”, vol. 1 (2), s. 37–45, https://doi.org/10.1111/j.1745-6622.1988.tb00164.x.

Ibbotson R. G., Sindelar J. L., Ritter J. R. [1994], The Market’s Problems with the Pricing of Initial Public Offering, „Journal of Applied Corporate Finance”, vol. 7 (1), s. 66–74, https://doi.org/10.1111/j.1745–6622.1994.tb00395.x.

Jain B., Kini O. [1994], The post-issue operating performance of IPO firm, „Journal of Finance”, vol. 49 (5), s. 1699–1726, https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1994.tb04778.x.

Jajuga K. [2009], Zarządzanie ryzykiem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Jenkinson T., Ljungqvist A. [1996], Going Public. The Theory and Evidence on how Companies Raise Equity Finance, Clarendon Press, Oxford.

Kavalenka Y. [2018], Determinants of IPO Underpricing on the Warsaw Stock Exchange, „Finanse,

Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 1 (91), s. 257–267, http://dx.doi.org/10.18276/frfu.2018.91-21.

Kochalski C., Ratajczak P. [2013], Długoterminowe stopy zwrotu z akcji spółek przeprowadzających pierwszą ofertę publiczną na polskim rynku giełdowym, w: Duraj A. N., Papiernik-Wojdera M. (red.), Paradygmaty i instrumenty kreowania wartości przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 133–143, doi: 10.18778/7525-867-7.09.

Kwit J. [2006], Wycena spółki przez rynki kapitałowe, w: Panfil M., Szablewski A. (red.), Metody wyceny spółki: perspektywa klienta i inwestora, Poltext, Warszawa, s. 531–556.

La Porta R., Lopez-De-Silanes F., Shleifer A., Vishny R. W. [1997], Legal Determinants of External Finance, „The Journal of Finance”, vol. 52 (3), s. 1131–1150, https://doi.org/10.2307/2329518.

Lee P. J., Taylor S. L., Walter T. S. [1996], Australian IPO pricing in the short and long run, „Journal of Banking & Finance”, vol. 20 (7), s. 1189–1210, https://doi.org/10.1016/0378-4266(95)00053-4.

Lizińska J., Czapiewski L. [2014], Performance of Polish IPO Firms: Size and Proitability Effect, „Gospodarka Narodowa”, vol. 1, s. 53–71, https://doi.org/10.33119/GN/100877.

Ljungqvist A. [2007], IPO Underpricing, w: Espen Eckbo B. (red.), Handbook of Corporate Finance: Empirical Corporate Finance, vol. 1, North-Holland, s. 375–422.

Ljungqvist A. P. [1997], Pricing initial public offerings: Further evidence from Germany, „European Economic Review”, vol. 41 (7), s. 1309–1320, https://doi.org/10.1016/S0014-2921(96)00035-9.

Loughran T., Ritter J. R. [1995], The New Issues Puzzle, „The Journal of Finance”, vol. 50 (1), s. 23–51, https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1995.tb05166.x.

Loughran T., Ritter J. R. [2004], Why Has IPO Underpricing Changed Over Time? „Financial Management”, vol. 33 (3), s. 5–37, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.331780.

Loughran T., Ritter J. R., Rydqvist K. [1994], Initial Public Offerings: International Insights, „Pacific-Basin Finance Journal”, vol. 2, s. 165–199, https://doi.org/10.1016/0927-538X(94)90016-7.

Lyn E., Zychowicz E. [2003], The performance of new equity offerings in Hungary and Poland, „Global Finance Journal”, vol. 14 (2), s. 181–195, https://doi.org/10.1016/S1044-0283(03)00011-5.

Lyon J. D., Barber B. M., Tsai C. L. [1999], Improved Methods for Tests of Long-Run Abnormal Stock Returns, „Journal of Finance”, vol. 54 (1), s. 165–201, https://doi.org/10.1111/0022-1082.00101.

Małachowski P., Gadowska-dos Santos D. [2021], What Determines the Success of an IPO? Analysis of IPO Underpricing on the Warsaw Stock Exchange, „Central European Economic Journal”, vol. 8 (55), s. 1–14, https://doi.org/10.2478/ceej-2021-0001.

McDonald J. G., Fisher A. K. [1972], New-Issue Stock Price Behavior, „The Journal of Finance”, vol. 27 (1), s. 97–102, https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1972.tb00624.x.

Miller E. M. [1977], Risk, uncertainty, and divergence of opinion, „Journal of Finance”, vol. 32 (4), s. 1151–1168, https://doi.org/10.1111/j.1540–6261.1977.tb03317.x.

Miller R. E., Reilly F. K. [1987], An Examination of Mispricing, Returns, and Uncertainty for Initial Public Offerings, „Financial Management”, vol. 16 (2), s. 33–38, https://doi.org/10.2307/3666001.

Mizerka J., Lizińska J. (red.) [2017], Pierwsze oferty publiczne w Polsce i na świecie. Kontrowersje wokół anomalii rynkowych, CeDeWu, Warszawa.

Paleari S., Vismara S. [2007], Over-optimism when pricing IPOs, „Managerial Finance”, vol. 33 (6), s. 352–267, Doi: 10.1108/03074350710748722.

Podedworna-Tarnowska D. [2022], Costs of IPO in Poland, „Annales Universitatis Mariae Curie-

Skłodowska, Sectio H – Oeconomia”, vol. 56 (4), s. 135–160, http://dx.doi.org/10.17951/h.2022.56.4.135-160.

Podedworna-Tarnowska D. [2023a], A New Approach to Underpricing Phenomenon in Poland, „Finanse i Prawo Finansowe/Journal of Finance and Financial Law”, vol. 2, s. 123–144, https://doi.org/10.18778/2391-6478. S2.2023.06.

Podedworna-Tarnowska D. [2023b], Praxeological dilemmas of public offers and IPO market on the Warsaw Stock Exchange, „Prakseologia i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe TNP”, vol. 1, s. 40–57.

Ritchie J. C. [1997], Analiza fundamentalna, WIG-Press, Warszawa.

Ritter J. R. [1984], The “Hot Issue” Market of 1980, „The Journal of Business”, vol. 57 (2), s. 215–240, http://doi.org/10.1086/296260.

Ritter J. R. [1987], The Costs of Going Public, „Journal of Financial Economics”, vol. 19 (2), s. 269–281, https://doi.org/10.1016/0304-405X(87)90005-5.

Ritter J. R. [1991], The Long-Run Performance of Initial Public Offerings, „Journal of Finance”, vol. 46 (1), s. 3–27, https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1991.tb03743.x.

Ritter J. R. [2024], Initial Public Offerings: Updated Statistics, https://site.warrington.ufl.edu/ritter/files/IPOs-longrun.pdf (data dostępu: 25.04.2024).

Ritter J. R., Welch I. [2002], A Review of IPO Activity, Pricing, and Allocations, „Journal of Finance”, vol. 57 (4), s. 1795–1828, https://doi.org/10.1111/1540-6261.00478.

Roczniki giełdowe z lat 2005–2023, Biblioteka GPW, https://www.gpw.pl/biblioteka-gpw-lista?gpwlc_id=10 (data dostępu: 25.04.2024).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz. U. UE z 30.06.2017 r., L 168/12).

Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2019 r. [2020], NBP, Warszawa.

Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2022 r. [2023], NBP, Warszawa.

Rydqvist K., Hogholm K. [1995], Going public in the 1980s: Evidence from Sweden, „European Financial Management”, vol. 1 (3), s. 287–315, https://doi.org/10.1111/j.1468-036X.1995.tb00021.x.

Rzewuska A., Wrzesiński M. [2016], Efektywność inwestycji w spółki przeprowadzające pierwszą ofertę publiczną, ze szczególnym uwzględnieniem spółek portfelowych funduszy private equity, w: Karmańska A., Ostaszewski J. (red.), Przełamywanie dysonansów poznawczych jako czynnik stymulowania rozwoju nauk o finansach, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa, s. 133–161.

Sieradzki R. [2013], Does it pay to invest in IPOs? Evidence from the Warsaw Stock Exchange, National Bank of Poland Working Paper no 139, Warsaw.

Siwek P. [2005], Praktyka pierwszych ofert publicznych w Polsce, CeDeWu, Warszawa.

Wieczorek S. [2020], Krótko- i długoterminowe kształtowanie się stóp zwrotu na przykładzie IPO spółek z sektora gier wideo na GPW w Warszawie, „Studia Prawno-Ekonomiczne”, nr 118, s. 367–376, https://doi.org/10.26485/SPE/2020/117/19.