Efekt szklanego sufitu w radach nadzorczych i zarządach polskich spółek akcyjnych
Article Sidebar
-
przedsiębiorstwa państwowe, segregacja zawodowa, szklany sufit, analiza porównawcza
Abstrakt
W artykule podjęto problematykę nierówności szans kobiet i mężczyzn w dostępie do zajmowanych stanowisk kierowniczych, głównie w odniesieniu do zarządów i rad nadzorczych spółek. Zjawisko to jest tematem aktualnym i szeroko podejmowanym zarówno w badaniach naukowych, jak i w dyskursie organizacji międzynarodowych. Badania prowadzone m.in. przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju wskazują, że akcje afirmatywne mogą przynosić pozytywne skutki zarówno w ramach organizacji, jak i całych społeczeństw. Przeprowadzono badanie empiryczne, którego celem było porównanie polskich spółek akcyjnych – państwowych i prywatnych – pod kątem płci osób powoływanych do zarządów oraz rad nadzorczych. Analizą objęto pełną próbę wszystkich 11995 spółek akcyjnych zarejestrowanych w Polsce w latach 2001–2017, wśród których dokonano 85908 powołań do zarządów i rad nadzorczych.
Sformułowano trzy hipotezy badawcze:
Kobiety są niedoreprezentowane w radach nadzorczych i zarządach polskich spółek akcyjnych.
Poziom niedoreprezentowania kobiet jest większy w spółkach państwowych niż w prywatnych.
Zjawisko niedoreprezentowania kobiet w zarządach i radach nadzorczych polskich spółek akcyjnych zmniejsza się w czasie. Wykazano, iż udział mężczyzn w powołaniach do zarządów i rad nadzorczych jest większy niż kobiet (co może wynikać z efektu szklanego sufitu) oraz że niedoreprezentowanie kobiet jest większe w zarządach (co może być tłumaczone zjawiskiem lepkiej podłogi) bez względu na strukturę własności. Porównując spółki prywatne i państwowe wykazano, że niedoreprezentowanie kobiet jest mniejsze w radach nadzorczych przedsiębiorstw państwowych oraz w zarządach spółek prywatnych. Wykazano także, że poziom opisywanego zjawiska zmniejsza się w czasie bez względu na strukturę własności. Sporządzone rekomendacje dla polityki społeczno-gospodarczej państwa wskazują na rolę socjalizacji, edukacji oraz wymiany kulturowej na postrzeganie ról społeczno-zawodowych kobiet i mężczyzn. W konsekwencji działania państwa mogą wpływać na wyrównywanie szans oraz sytuacji kobiet i mężczyzn w sferze rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem większej partycypacji kobiet w korporacyjnych gremiach decyzyjnych.
Full Text
Bibliografia
Aluchna M. [2013], Kobiety we władzach spółek: dyskusja rekomendacji Unii Europejskiej, „Przegląd Organizacji”, nr 1, s. 30–35.
Aluchna M., Krejner-Nowecka A., Tomczyk E. [2017], Własność Skarbu Państwa a obecność kobiet w radach nadzorczych. Badanie spółek notowanych na GPW w Warszawie, „Organization and Management”, vol. 175 (1), s. 103–118.
Becker G. S. [1957], The economics of discrimination, 2nd ed., University of Chicago Press, Chicago.
Bertrand M., Black S. E., Jensen S., Lleras-Muney A. [2019], Breaking the glass ceiling? The effect of board quotas on female labour market outcomes in Norway, „The Review of Economic Studies”, vol. 86 (1), s. 191–239.
Budrowska B. [2004], Szklany sufit – czyli co blokuje kariery kobiet, „Kultura i Historia”, nr 6, s. 5–19.
Ciminelli G., Schwellnus C., Stadler B. [2021], Sticky floors or glass ceilings? The role of human capital, working time flexibility and discrimination in the gender wage gap, „OECD Economics Department Working Papers”, no. 1668, s. 3–39.
Domagała W. [2019], Segregacja zawodowa według płci w krajach OECD, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Jourová V. [2016], Gender balance on corporate boards. Europe is cracking the glass ceiling, European Commission Fact sheet.
Kalinowska-Sufinowicz B. [2013], Polityka społeczno-gospodarcza państwa wobec pracy kobiet, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Poznań.
Komisja Europejska [2010], Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010–2015. (COM(2010) 0491), Bruksela.
Kotowska I. E., Sztanderska U. [2007], Zmiany demograficzne a zmiany na rynku pracy w Polsce, w: Kotowska I. E., Sztanderska U., Wóycicka I. (red.), Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce: w świetle badań empirycznych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 13–46.
Kryńska E., Kwiatkowski E. [2013], Podstawy wiedzy o rynku pracy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Międzynarodowa Organizacja Pracy [1960], Konwencja nr 111 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu przyjęta w Genewie dnia 25 czerwca 1958 r. (Dz.U. 1961, nr 42, poz. 218).
Miller W., Kerr B., Reid M. [1999], A national study of gender – based occupational segregation in municipal bureaucracies: Persistence of glass walls? „Public Administration Review”, vol. 59 (3), s. 218–230.
OECD [2017], 2015 OECD Recommendation of the Council on Gender Equality in Public Life,
OECD Publishing, Paris, http://www.oecd.org/(data dostępu: 15.04.2024).
OECD [2023], OECDStats: Employment: Female share of seats on boards of the largest publicly listed companies, http://www.oecd.org/(data dostępu: 15.04.2024).
Parlament Europejski [2011], Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie kobiet i kierownictwa przedsiębiorstw, P7_TA (2011) 0330, Strasburg.
Parlament Europejski [2022], Dyrektywa 2022/2381 w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych oraz powiązanych środków (Dz.U. UE.L. 2022, nr 315, poz. 44).
Ryan M. K., Haslam S. A. [2005], The glass cliff: Evidence that women are over‐represented in precarious leadership positions, „British Journal of Management”, vol. 16 (2), s. 81–90.
Sielska A. [2017], Dyskryminacja instytucjonalna kobiet na polskim rynku pracy, CeDeWu, Warszawa.
Słomka-Gołebiowska A. [2016], Kobiety we władzach spółek giełdowych w Polsce w 2016 roku, „Fundacja Liderek Biznesu”, Warszawa.
Szarzec K., Totleben B., Piątek D. [2022], How Do Politicians Capture a State? Evidence from State-Owned Enterprises, „East European Politics and Societies”, vol. 36, s. 141–172.
Torchia M., Calabro A., Huse M. [2011], Women Directors on Corporate Boards: From Tokenism to Critical Mass, „Journal of Business Ethics”, no. 102, s. 299–317.
Totleben B., Szarzec K., Kardziejonek A. [2019], Rent-seeking by politicians in state-owned enterprises, „Ekonomia i Prawo”, nr 18 (4), s. 515–529. van der Lippe T., Treas J., Norbutas L. [2018], Unemployment and the division of housework in Europe, „Work, Employment and Society”, vol. 32 (4), s. 650–669.
World Economic Forum [2023], Global Gender Gap Report 2023, Geneva.
Autor
Prawa autorskie (c) 2024 Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Oficynę Wydawniczą SGH autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Oficyna Wydawnicza SGH posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.