Zrównoważona Karta Wyników Zrównoważonego Rozwoju jako metoda zarządzania strategicznego w polskich organizacjach pożytku publicznego – propozycja zastosowania

Agnieszka Dziob-Zadworna (1)
(1) Politechnika Wrocławska, Polska

Abstrakt

Niniejszy artykuł prezentuje badania nad zastosowaniem Zrównoważonej Karty Wyników dla Zrównoważonego Rozwoju (Sustainability Balanced Scorecard, SBCS) w polskich organizacjach pozarządowych, mających status organizacji pożytku publicznego. Zostały one wybrane ze względu na dostępność sprawozdań merytorycznych i finansowych oraz ich ustrukturyzowaną formę, określoną przez prawodawstwo. Motywacją prowadzonych badań jest doświadczenie autorki – jest ona współzałożycielką organizacji pozarządowej i doświadcza problemów związanych z zastosowaniem do organizacji pozarządowych narzędzi planowania strategicznego, stworzonych dla organizacji komercyjnych. Liczne badania cytowane w artykule potwierdzają ten wniosek. Jednocześnie Zrównoważona Karta Wyników (BSC) jest wskazywana w literaturze jako najlepsza metoda do planowania strategicznego w organizacjach trzeciego sektora. Autorka hipotetycznie założyła, że BSC i SBSC są adekwatne do monitorowania realizacji celów strategicznych w organizacjach, ale jedynie niewielki odsetek OPP w sposób eksplicytny wyraża w raportach mierniki związane z realizacją celów strategicznych. W celu zweryfikowania tych hipotez został stworzony korpus 120 sprawozdań merytorycznych za rok 2023 dla OPP, które wskazały działalność wspomagającą rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości jako statutową. Autorka nie skupia się przy tym na perspektywie finansowej sprawozdań, gdyż uznała, że ten zakres jest dość dobrze opisany w literaturze, natomiast podjęła próbę wydobycia z tekstów informacji o innych elementach BSC i SBSC, które, teoretycznie, powinny pojawiać się w sprawozdaniach merytorycznych i stanowić element rozliczania się OPP z działalności operacyjnej, w powiązaniu z ich celami strategicznymi. Autorka przeprowadziła badanie tekstów metodami językoznawstwa korpusowego, które pozwalają na analizę zarówno jakościową, jak i ilościową tekstów. Wykorzystała do tego narzędzia przetwarzania języka naturalnego polskiego, które pozwalają wyciągnąć wnioski uogólniające dla całej próby. Przeprowadzone badania wskazały na to, że raporty merytoryczne OPP w największym stopniu skupiają się na perspektywie klienta. W niewielu tekstach sprawozdań pojawiły się informacje o realizowaniu polityki zrównoważonego rozwoju innego niż rozwój społeczny, mimo dyrektyw Unii Europejskiej w perspektywie do 2050 r., które nakazują zrównoważoną działalność.

Full Text

Generated from XML file

Bibliografia

Březina D., Šafařík D., Hlaváčková P. [2013], LM3 – local multiplier in environmental economics, w: Fialová J., Kubíčková H. (red.), Public recreation and landscape protection – with man hand in hand… Conference Proceedings, Mendel University in Brno, Brno, s. 77–81.

Chaker F., El Manouar A., Idrissi M. A. J. [2017], The Dynamic Adaptive Sustainability Balanced Scorecard: A new framework for a sustainability-driven strategy, „International Journal of Applied Engineering Research”, vol. 12 (16), s. 6182–6191.

Domański J. [2010], Zarządzanie strategiczne organizacjami non profit, Wolters Kluwer, Warszawa.

Dyczkowski T. [2015], Mierniki dokonań organizacji pożytku publicznego. Możliwości i ograniczenia stosowania, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 398, s. 146–158.

Emerson J., Cabaj M. [2000], Social Return on Investment, „Making Waves”, vol. 11 (2), s. 10–14.

Epstein M. J., Wisner P. S. [2001], Using a balanced scorecard to implement sustainability, „Environmental Quality Management”, vol. 11 (2), s. 1–10.

Fudaliński J. [2013], Perspektywy rozwoju zarządzania społecznego w sektorze organizacji non profit w Polsce, Difin, Warszawa.

Głowacki J., Jelonek M. [2013], Mierzenie społecznej wartości dodanej podmiotów ekonomii społecznej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

Gunarsih T., Saleh C., Nur Syukron D., Deros B. M. [2016], A hybrid balanced scorecard and system dynamics for measuring public sector performance, „Journal of Engineering Science and Technology”, vol. 11, s. 65–86.

Hansen E. G., Schaltegger S. [2016], The sustainability balanced scorecard: A systematic review of architectures, „Journal of Business Ethics”, vol. 133, s. 193–221.

Kamasa V. [2014], Techniki językoznawstwa korpusowego wykorzystywane w krytycznej analizie dyskursu. Przegląd, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, vol. 10 (2), s. 100–117.

Kaplan R. S., Norton D. P. [2002], Strategiczna karta wyników. Jak przełożyć strategię na działanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kieraś W., Kobyliński Ł., Ogrodniczuk M. [2018], Korpusomat – a tool for creating searchable morphosyntactically tagged corpora, „Computational Methods in Science and Technology”, vol. 24 (1), s. 21–27.

Krzyżanowska M. [2000], Marketing usług organizacji niekomercyjnych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego, Warszawa.

Lewandowska-Tomaszczyk B. [2005], Podstawy językoznawstwa korpusowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Lewandowska-Tomaszczyk B., Przepiórkowski A., Bańko M., Górski R. L. [2012], Narodowy Korpus Języka Polskiego, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, vol. 47, s. 47–55.

NIW, Baza sprawozdań finansowych i merytorycznych organizacji pożytku publicznego, Narodowy Instytut Wolności, https://sprawozdaniaopp.niw.gov.pl/ (dostęp: 16.08.2024).

Phillips N., Sewell G., Jaynes S. [2008], Applying critical discourse analysis in strategic management research, „Organizational research methods”, vol. 11 (4), s. 770–789.

Rohm H., Montgomery D. [2011], Link sustainability to corporate strategy using the balanced scorecard, Balanced Scorecard Institute, https://balancedscorecard.org/wp-content/uploads/2019/08/BSI-linking-sustainability-to-corporate-strategy-using-balanced-scorecard.pdf (dostęp: 16.08.2024).

Ryńca R. [2009], Zrównoważona karta działania jako metoda pomiaru efektywności procesów i działań, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.

Sarstedt M., Schloderer M. P. [2010], Developing a measurement approach for reputation of nonprofit organizations, „International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing”, vol. 15 (3), s. 276–299.

Senkus P. J. [2013], Zarządzanie i dowodzenie z wykorzystaniem orientacji procesowej: sektor prywatny, sektor publiczny, sektor non profit, Difin, Warszawa.

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. 2023, poz. 571).

Zielińska A. [2016], Formułowanie strategii w organizacji pozarządowej, „Modern Management Review”, vol. 21 (23 (3)), s. 229–238.

Autor

Agnieszka Dziob-Zadworna
Dziob-Zadworna, A. (2025). Zrównoważona Karta Wyników Zrównoważonego Rozwoju jako metoda zarządzania strategicznego w polskich organizacjach pożytku publicznego – propozycja zastosowania. Kwartalnik Nauk O Przedsiębiorstwie, 75(1), 105–122. https://doi.org/10.33119/KNOP.2025.75.1.7

Article Details

Metrics