System rachunkowości i jego specjaliści a środowisko VUCA

Wioletta Baran (1)
(1) Szkoła Głóna Handlowa w Warszawie, Polska

Abstrakt

Akronim VUCA (ang. Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity) definiuje cztery wyzwania, z jakimi we współczesnym – zmiennym, niepewnym, złożonym i niejednoznacznym otoczeniu, jednostki gospodarcze są zmuszone mierzyć się z różnego rodzaju problemami. Pojęcie to znajduje odzwierciedlenie nie tylko w kontekście strategii prowadzenia biznesu czy zarządzaniu, ale także w rachunkowości. Każda zmienna przyczynia się do prowadzenia działalności, zarządzania nią i podejmowania w jej ramach decyzji w określony sposób.
Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy system informacyjny rachunkowości i jego specjaliści przygotowani są na funkcjonowanie w otoczeniu biznesu w warunkach VUCA.
Prowadzone w artykule rozważania dotyczą identyfikacji sposobu oddziaływania zmiennych VUCA na system rachunkowości, wskazania narzędzi wykorzystywanych do łagodzenia skutków VUCA oraz wskazania na niezbędny udział specjalistów ds. rachunkowości w środowisku, określenia ich cech i umiejętności w świecie VUCA. W ilustracji wybranych aspektów wykorzystano literaturę z zakresu istoty VUCA, narzędzi systemu informacyjnego rachunkowości możliwych do wykorzystania w środowisku VUCA, w tym dokonano instytucjonalnych regulacji wydanych w okresie pandemii COVID-19 oraz wojny w Ukrainie. Rozważania uzupełniono wynikami badań prowadzonych w obszarze zagadnień dotyczących cech liderów w świecie
VUCA. Wyniki wykorzystano do określenia hierarchii cech specjalistów rachunkowości w zmiennym, niepewnym, złożonym i niejednoznacznym środowisku.
Uzyskane wyniki badań wskazują, że rachunkowość jako system informacyjny charakteryzuje się zdolnością do adaptacji w każdych warunkach, dostarczając rzetelnych i użytecznych informacji niezależnie od ich charakteru i zmieniających się regulacji. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają specjaliści, których kompetencje i gotowość do ciągłego doskonalenia pozwalają skutecznie identyfikować, ewidencjonować i raportować informacje, nawet w dynamicznym i nieprzewidywalnym otoczeniu.

Full Text

Generated from XML file

Bibliografia

Accounting Act [1994], Act of 29 September 1994 on Accounting, Journal of Laws 2023, Item 1503.

AIC [2014], Global Management Accounting Principles, American Institute of CPAs, Chartered Institute of Management Accountants. Allen C. D., Coates B. E. [2009], The engagement of military voice, “Parameters: US Army War College”, vol. 39 (4), pp. 73–87, DOI:10.55540/0031-1723.2492.

Atadoga A., Umowa U. J., Lottu O., Sodiya E. O. [2024], Evaluating the impact of cloud computing on accounting firms: A review of efficiency, scalability, and data security, “Global Journal of Engineering and Technology Advances”, vol. 18 (2), pp. 065–075, DOI: 10.30574/gjeta.2024.18.2.0027.

Baran W. [2017], System informacyjny rachunkowości zarządczej w samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.

Baran W. [2022], Rachunkowość w realizacji potrzeb informacyjnych i edukacyjnych w aspekcie zrównoważonego rozwoju, „Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie”, no. 2.

Baran W., Karwowski M., Raulinajtys-Grzybek M. [2024], Rachunkowość w świecie VUCA, Katedra Rachunkowości Menedżerskiej, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, https://www.sgh.waw.pl/knop/sites/knop/files/2024-12/Rachunkowo%C5%9B%C4%87%20 w 20%C5%9Bwiecie%20VUCA_Raport%20KRM.pdf (Accessed: 3.04.2025).

Bennett N., Lemoine G. J. [2014], What a difference a word makes: Understanding threats to performance in a VUCA world, “Business Horizons”, vol. 57, pp. 311–317, DOI: 10.2139/ssrn. 2406676.

Chang A. J., El-Rayes N., Shi J. [2022], Blockchain Technology form Supply Chain Management: A Comprehensive Review, “FinTech”, vol. 1 (2), pp. 191–205, doi.org/10.3390/fintech1020015.

ÇIçeklioğlu H. [2020], VUCA concept and leadership [E-book], In: Mart G. (ed.), Management and Strategy, Artikel Akademi, pp. 229–244, https://www.researchgate.net/publication/346470856_VUCA_Concept_and_Leadership (Accessed: 10.03.2025).

Codreanu A. [2016], A VUCA action framework for a VUCA environment. Leadership challenges solutions, “Journal of Defense Resources Management”, vol. 7 (2 (13)), pp. 31–38.

Cokins G. [2001], Activity-Based Cost Management: An Executive’s Guide, Wiley, Gary Cokins.

Cokins G. [2009], Performance management: integrating strategy execution, methodologies, risk, and analytics, Wiley, Hoboken N. J.

Cooke A. [2013], How to manage volatility, uncertainty, complexity and ambiguity – Part 1, https://growthandprofit.me/category/vuca/ (Accessed: 3.04.2025).

Doguc O. [2019], Robot Process Automation (RPA) and Its Future, In: Advances in E-Business Research, pp. 469–492, DOI: 10.4018/978-1-7998-1125-1.ch021.

IFRS Accounting Standards [2020], https://www.ifrs.org/issued-standards/list-of-standards/ (Accessed: 30.03.2025).

Johansen B. [2007], Get there early: Sensing the future to compete in the present, Berrett-Koehler Publishers.

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) [2020], Akty prawne opublikowane w związku z epidemią koronawirusa, Komisja Nadzoru Finansowego, https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/regulacje_ i_praktyka/regulacje_prawne/akty_prawne_w_zwiazku_z_epidemia_koronawirusa (Accessed: 30.03.2025).

Krawczyńska-Zaucha T. [2019], A New Paradigm of Management And Leadership In The VUCA World, Scientific Papers of Silesian University of Technology, Organization and Management series no. 141.

Ministerstwo Finansów (MF) [2020], Objaśnienia podatkowe z 21 lipca 2020 r. ws. nowych preferencji stosowanych w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19, Ministerstwo Finansów, Portal Gov.pl, https://www.gov.pl/web/finanse/objasnienia-podatkowe-z-21‑lipca-2020‑r-ws-nowych-preferencji-stosowanych-w-zwiazku-zponoszeniem-negatywnych-konsekwencji-ekonomicznych-z-powodu-covid-19 (Accessed: 30.03.2025).

Mohd Aris N. F. M., Omar S. S., Hashim F. [2021], VUCA: Thories, Conceps, and its Remedy, In: Omar S. S., Mohd Aris N. F. (eds.), Leading through the Covid-19 Crisis, 1 Chapter, Penerbit

UTHM, pp. 1–9.

Negash S. [2003], Business Intelligence, “Communications of the Association for Information Systems”, vol. 13 (1), DOI: 10.17705/1CAIS.01315. Podatki.gov.pl (Podatki) [2020], https://www.podatki.gov.pl/covid-19/ (Accessed: 30.03.2025).

Polska Izba Biegłych Rewidentów (PIBR), [2020], MF o sporządzaniu sprawozdania finansowego w czasie COVID-19, PIBR, https://www.pibr.org.pl/pl/aktualnosci/1375, MF-o-sporzadzaniusprawozdania-finansowego-w-czasie-COVID-19 (Accessed: 30.03.2025).

Ramakrishnan R. [2020], Leading in a VUCA Worl, “Ushus – Journal of Business Management”, vol. 20 (1), pp. 89–111, DOI: 10.12725/ujbn.54.5, https://www.researchgate.net/publication/351002502_Leading_in_a_VUCA_World (Accessed: 2.04.2025).

Sequeria Armina Sa [2021], Leadership in a VUCA Organizational Context: Are We Ready for a Paradigm Change?, DOI: 10.34190/MLG.19.038.

Shah P. [2023], The role of accountants and bookkeepers in a VUCA environment, Accountancy Published on March 9, https://stellaripe.co.uk/role-of-accountants-and-bookkeepers-in-a-vucaenvironment/ (Accessed: 30.03.2025).

Sharma P., Kirkman B. K. [2015], Leveraging Leaders: A literature Review and Future Lines of Inquiry for Empowering Leadership Research, “Group & Organization Management”, vol. 40 (2), DOI: 10.1177/1059601115574906.

Sinha D., Sinha S. [2020], Managing in a VUCA World: Possibilities and pitfalls, “Journal of Technology Management for Growing Economies”, vol. 11 (1), pp. 17–21.

Sullivan J. [2012], VUCA: The new normal for talent management and workforce planning, ERE, https://www.ere.net/articles/vuca-the-new-normal-for-talent-management-and-workforceplanning (Accessed: 20.03.2025).

Wolke T. [2017], Risk management, De Gruyter Oldenbourg, Berlin, Boston, Massachusetts, https://doi.org/10.1515/9783110440539.

Zhou L., Pan S., Wang J., Vasilakos A. V. [2017], Machine learning on big data: Opportunities and challenges, “Neurocomputing”, vol. 237, pp. 350–361, https://doi.org/10.1016/j.neucom. 2017.01.026.

Autor

Wioletta Baran
Baran, W. (2025). System rachunkowości i jego specjaliści a środowisko VUCA. Kwartalnik Nauk O Przedsiębiorstwie, 76(2), 5–20. https://doi.org/10.33119/KNOP.2025.76.2.1

Article Details

Metrics