Polityka pieniężna NBP a ceny produktów rolnych w czasie COVID-19
DOI:
https://doi.org/10.33119/SIP.2023.193.13Słowa kluczowe:
polityka pieniężna, podaż pieniądza, rolnictwo, ceny, nożyce cenAbstrakt
Celem opracowania jest ocena oddziaływania polityki monetarnej prowadzonej przez Narodowy Bank Polski na dynamikę cen skupu produktów rolnych. W okresie pandemii COVID-19 polityka NBP stała się wyjątkowo łagodna. Bezpośrednią konsekwencją takich działań był dynamiczny wzrost podaży pieniądza. Opóźnionym skutkiem było pojawienie się znaczących procesów inflacyjnych w polskiej gospodarce. Analiza danych rocznych wskazuje, że w latach 2019–2022 wpływ wzrostu podaży pieniądza na wahania cen skupu produktów rolnych był opóźniony o około jeden rok. Natomiast ekonometryczna analiza oparta na przyrostach rocznych publikowanych co miesiąc, po usunięciu trendów, wskazuje, że wpływ wzrostu ilości pieniądza M1 na zmiany cen rolnych był najsilniejszy przy opóźnieniu 18 miesięcy. Zmiana agregatu M1 wyjaśniała zmiany cen skupu w 40%. Oddziaływanie NBP na ceny rolne było bezpośrednie, jak i pośrednie poprzez wpływ na wzrost kosztów produkcji w polskim rolnictwie.
Downloads
Bibliografia
Wydawnictwa zwarte
Akram Q. F. [2009], Commodity prices, interest rates and the dollar, „Energy Economics”, vol. 31 (6), s. 838–851.
Ali M., Alam N., Rizvi S. [2020], Coronavirus (COVID-19) – An epidemic or pandemic for financial markets, „Journal of Behavioral and Experimental Finance”, vol. 27, s. 100341.
Ancyparowicz G. [2022], Wkład NBP do zarządzania polską gospodarką podczas pandemii COVID-19, „Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania GWSH”, nr 17, s. 40–48.
Apergis N., Chatziantoniou I., Cooray A. [2020], Monetary policy and commodity markets: Unconventional versus conventional impact and the role of economic uncertainty, „International Review of Financial Analysis”, vol. 71, s. 101536.
Bairagi S., Mishra A. K., Mottaleb K. A. [2022], Impacts of the COVID-19 pandemic on food prices: Evidence from storable and perishable commodities in India, „PLoS One”, vol. 17 (3), s. e0264355.
Bajan B., Czubak W. [2018], Korzyści płynące z integracji poziomej w polskim rolnictwie na przykładzie grup producentów rolnych, „Wieś i Rolnictwo”, nr 3 (180), s. 229–241.
Barro R., Ursúa J., Weng J. [2020], The coronavirus and the great influenza pandemic: Lessons from the “spanish flu” for the coronavirus’s potential effects on mortality and economic activity, no. w26866, National Bureau of Economic Research.
Beckman J., Countryman A. [2021], The importance of agriculture in the economy: impacts from COVID‐19, „American Journal of Agricultural Economics”, vol. 103 (5), s. 1595–1611.
Benmelech E., Tzur-Ilan N. [2020], The determinants of fiscal and monetary policies during the COVID-19 crisis, no. w27461, National Bureau of Economic Research.
Bezat-Jarzębowska A., Rembisz W. [2022], Zmiany cen skupu i efektywności a opłacalność produkcji w rolnictwie – ujęcie analityczne i empiryczne, „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej”, nr 372 (3), s. 5–20.
Bhattacharya R., Jain R. [2020], Can monetary policy stabilise food inflation? Evidence from advanced and emerging economies, „Economic Modelling”, vol. 89, s. 122–141.
Brzoza-Brzezina M., Kolasa M., Makarski K. [2021], Monetary policy and COVID-19, International Monetary Fund.
Catão L. A., Chang R. [2015], World food prices and monetary policy, „Journal of Monetary Economics”, vol. 75, s. 69–88.
Ceny produktów rolnych w grudniu 2022 r. [2023], GUS, Warszawa.
Ceny produktów rolnych w grudniu 2020 r. [2021], GUS, Warszawa.
Ceny w gospodarce narodowej w 2021 r. [2022], GUS, Warszawa.
Clarida R., Duygan-Bump B., Scotti C. [2021], The COVID-19 crisis and the Federal Reserve’s policy response, Finance and Economics Discussion Series 2021–035, Board of Governors of the Federal Reserve System, Washington, https://doi.org/10.17016/FEDS.2021.035.
De Vos J. [2020], The effect of COVID-19 and subsequent social distancing on travel behavior, „Transportation Research Interdisciplinary Perspectives”, no. 5, s. 100121.
Ferreira F. H., Fruttero A., Leite P. G., Lucchetti L. R. [2013], Rising food prices and household welfare: evidence from Brazil in 2008, „Journal of Agricultural Economics”, vol. 64 (1), s. 151– 176.
Frankel J. A. [2008], 7. The Effect of Monetary Policy on Real Commodity Prices, Asset Prices and Monetary Policy, University of Chicago Press, s. 291–334.
Gardner B. L. [1990], The economics of agricultural policy, McGraw-Hill, New York.
Garrison R. W. [2001], Time and Money. The Macroeconomics of Capital Structure, Routledge, London–New York.
Gruère G., Brooks J. [2021], Viewpoint: Characterising early agricultural and food policy responses to the outbreak of COVID-19, „Food Policy”, vol. 100, s. 102017.
Gruszczyński M., Podgórska M. (red.) [2000], Ekonometria, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Hamulczuk M., Skrzypczyk M. [2022], Ceny rolno-żywnościowe w krajach unii europejskiej w czasie kryzysu COVID-19 i ich wybrane determinanty, „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej”, nr 371 (2), s. 5–27.
Jędruchniewicz A. [2019], Produkcja i ceny w rolnym cyklu koniunkturalnym w Polsce, „Wieś i Rolnictwo”, nr 183 (2), s. 109–129.
Jędruchniewicz A. [2021], Business Cycle in Agriculture: Austrian School Theory, „European Research Studies Journal”, no. 2, s. 690–700.
Jedruchniewicz A., Wielechowski M. [2022], COVID-19‑related state aid programs for agriculture in Poland, w: Tomšík K. (red.), Agrarian perspectives XXXI, Green Deal – Future Perspectives Proceedings of the 31st International Scientific Conference, Czech University of Life Sciences Prague, Faculty of Economics and Management, Praga, s. 90–100.
Kierczyńska S. [2022], Determinanty poziomu i zmienności cen skupu owoców porzeczki czarnej w Polsce, „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu”, nr 24 (4), s. 103–115.
Koh D. [2020], COVID-19 lockdowns throughout the world, „Occupational Medicine”, vol. 70, s. 322–322.
Kokoszczyński R. [2004], Współczesna polityka pieniężna w Polsce, PWE, Warszawa.
Koniunktura w gospodarstwach rolnych [2022], GUS, Warszawa.
Kulpaka P. [2022], Analiza kształtowania się cen wybranych surowców w okresie pandemii COVID-19, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 66 (3), s. 60–74.
Laing T. [2020], The economic impact of the Coronavirus 2019 (COVID-2019): Implications for the mining industry, „The Extractive Industries and Society”, vol. 7 (2), s. 580–582.
Łon E. [2020], Polityka pieniężna banków centralnych w dobie koronawirusa, „Pieniądze i Więź”, nr 23 (1 (86)), s. 69–76.
Mahajan K., Tomar S. [2021], COVID‐19 and Supply Chain Disruption: Evidence from Food Markets in India, „American Journal of Agricultural Economics”, vol. 103 (1), s. 35–52.
Maier B., Brockmann D. [2020], Effective containment explains subexponential growth in recent confirmed COVID-19 cases in China, „Science”, vol. 368 (6492), s. 742–746.
Maśniak J. [2015], Cykl koniunkturalny w rolnictwie z perspektywy austriackiej szkoły ekonomii, „Zeszyty Naukowe SGGW Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej”, nr 111, s. 111–121.
Nelimarkka J., Laine O.‑M. [2021], The effects of the ECB’s pandemic-related monetary policy measures, „BoF Economics Review”, no. 4.
Orden D. [2010], Recent macroeconomic dynamics and agriculture in historical perspective, „Journal of Agricultural and Applied Economics”, vol. 42 (3), s. 467–476.
Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2020 [2021], GUS, Warszawa.
Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2022 [2023], GUS, Warszawa.
Rolnictwo w 2020 r. [2021], GUS, Warszawa.
Rolnictwo w 2021 r. [2022], GUS, Warszawa.
Romer D. [2012], Makroekonomia dla zaawansowanych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Roubík H., Lošťák M., Ketuama C. T., Procházka P., Soukupová J., Hakl J., Karlik P., Hejcman M. [2022], Current coronavirus crisis and past pandemics-What can happen in post-COVID-19 agriculture? „Sustainable Production and Consumption”, vol. 30, s. 752–760.
Scrimgeour D. [2014], Commodity price responses to monetary policy surprises, „American Journal of Agricultural Economics”, vol. 97 (1), s. 88–102.
Siche R. [2020], What is the impact of COVID-19 disease on agriculture? „Scientia Agropecuaria”, vol. 11 (1), s. 3–6.
Sieroń A. [2022], Niekonwencjonalna polityka monetarna musi odejść, FOR, Warszawa.
Smolinski P. [2018], Zmiany cen skupu podstawowych produktów rolnych jako wskaźnik stabilizacji krajowych rynków rolnych objętych interwencją rynkową, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej”, nr 123, s. 55–68.
Sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej na rok 2020 [2021], NBP, Warszawa.
Sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej na rok 2021 [2022], NBP, Warszawa.
Stępień S. [2015], Cykl świński w świetle zmian na globalnym rynku żywca wieprzowego, Uniwersytet Ekonomiczny, Poznań.
Strategia polityki pieniężnej po 2003 r. [2003], NBP, Warszawa.
Svensson L. E. O. [1999], Inflation targeting as a monetary policy rule, „Journal of Monetary Economics”, vol. 3 (43), http://dx.doi.org/10.1016/S0304-3932 (99)00007-0.
Szajner P. [2017], Transmisja cen na rynku mleka w Polsce w latach 2004–2017, „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej”, nr 4, s. 3–23.
Tomek W. G., Robinson K. L. [2003], Agricultural Product Prices, Cornell University, Ithaca.
Wei X., Han L. [2021], The impact of COVID-19 pandemic on transmission of monetary policy
to financial markets, „International Review of Financial Analysis”, vol. 74, s. 101705.
Whelan K. [2022], The past, present and future of euro area monetary-fiscal interactions, „International Economics and Economic Policy”, vol. 19 (3), s. 557–579.
Wielechowski M., Czech K., Grzęda Ł. [2020], Decline in Mobility: Public Transport in Poland in the time of the COVID-19 Pandemic, „Economies”, vol. 8 (4), s. 1–24.
Wright W. D. [2021], Pandemic Monetary Policy: The Federal Reserve’s Effort to Mitigate the Adverse Effects of COVID-19, „Massachusetts Undergraduate Journal of Economics”, vol. 72.
Yu X. [2014], Monetary easing policy and long-run food prices: Evidence from China, „Economic Modelling”, vol. 40, s. 175–183.
Zaleska M. [2022], Reaction of the National Bank of Poland to the impact of the COVID-19 pandemic, „European Research Studies Journal”, vol. 25, s. 938–954.
Materiały internetowe
Janecki J. [2021], NBP powinien wreszcie zacząć walczyć z inflacją, https://tep.org.pl/nbp-powinien-wreszcie-zaczac-walczyc-z-inflacja-16-2021/ (dostęp: 14.03.2023).
Wskaźniki makroekonomiczne, https://stat.gov.pl/wskazniki-makroekonomiczne/ (dostęp: 20.03.2023).
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 2024-03-20 - (2)
- 2023-12-06 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
