Pasek boczny artykułu
Przesłane
grudnia 29, 2019
Opublikowane
września 30, 2013
Pobieranie
Statystyczny
Read Counter :
126
Pobieranie : 145
Treść głównego artykułu
Abstrakt
W świecie zorganizowanym XXI wieku ważną rolę w skutecznym oddziaływaniu na podwładnych (współpracowników) odgrywają kompetencje przywódcze. Drogą do wielozakresowego analizowania relacji przywódczych jest identyfikowanie czynników odpowiedzialnych za kształtowanie umiejętności wywierania wpływu na innych w różnego typu organizacjach i uwarunkowaniach. Podstawowe pytania brzmią: Skąd w człowieku takie wyróżniające cechy i umiejętności? Jaki zestaw kompetencji przywódczych sprawdza się w różnych warunkach? Na ile można modyfikować zachowania ludzi na różnym poziomie rozwoju oraz kształtować dorosłych przez świadomy dobór odpowiednich metod w edukacji uniwersyteckiej i szkoleniu pracowników. W artykule zaprezentowano wyniki badań poszukujących cech przywódczych, programy nauczania przywództwa oraz przeanalizowano możliwości i ograniczenia kształtowania przywódców organizacyjnych występujące w Polsce w drugiej dekadzie XXI wieku.
Słowa kluczowe
przywództwo
pomiar kompetencji przywódczych
rola czynników wewnętrznych i zewnętrznych w kształtowaniu relacji przywódczej.
Szczegóły artykułu
Licencja
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Oficynę Wydawniczą SGH autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Oficyna Wydawnicza SGH posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.
Jak cytować
Haromszeki, Łukasz . (2013). Możliwości i ograniczenia badania kompetencji przywódczych w Polsce. Edukacja Ekonomistów I Menedżerów, 29(3), 81–98. https://doi.org/10.5604/01.3001.0009.6308
Referencje
-
1. Armstrong, M. (1999), Jak być lepszym menedżerem? Dom wydawniczy ABC, Warszawa.
2. Beeson, J. (1998), Succession Planning: Building the Management Corps, Business Horizons, September–October.
3. Broniewska, G. (2010), Inteligencja wieloraka i jej znaczenie w rozwoju kadry kierowniczej, w: T. Listwan, S. A. Witkowski (red.), Menedżer w gospodarce opartej na wiedzy, Research Papers of Wroclaw Univeristy of Economics 115, Wrocław.
4. Chełpa, S. (2010), Kierowanie ludźmi i przywództwo, w: T. Listwan (red.), Zarządzanie kadrami, Wyd. C. H. Beck, Warszawa.
5. De Neve, J. E., Mikhaylov, S., Dawes, C. T., Christakis, N. A., Fowler, J. H. (2013), Born to lead? A twin design and genetic association study of leadership role occupancy, “The Leadership Quarterly”, No. 24, www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S1048984312000811.
6. DiTomaso, N. (1993), Weber’s social history and Etzioni’s structural theory of charisma In organizations: Implications for thinking about charismatic leadership, “Leadership Quarterly”, No. 4.
7. Europejski Fundusz Społeczny, www.efs.gov.pl; 12.03.2013.
8. Fox Cabane, O. (2012), The Charisma Myth. How Anyone Can Master the Art and Science of Personal Magnetism, Penguin Group.
9. Haromszeki, Ł. (2013), Talent management as a way to explore and create organizational leader in the three sectors of the economy: Polish case in context with other Central Eastern European Countries, Proceedings of Global Conference on International Human Resource Management 9–10 May The Pennsylvania State University USA, track 6.
10. Haromszeki, Ł., Listwan, T. (2012), Cultural determinants of the organizational leadership succession – Poland compared to other countries in the world, “Journal of Intercultural Management”, Vol. 4, No. 1, Łódź, Marzec.
11. Haromszeki, Ł. (2010), Przywódca organizacyjny przyszłości, w: S. Lachiewicz, A. Walecka (red.), Współczesne problemy zarządzania zasobami ludzkimi, Monografia Politechniki Łódzkiej, Łódź.
12. Haromszeki, Ł. (2011), Skuteczni liderzy lokalni, w: B. Urbaniak (red.), Efektywność zarządzania zasobami ludzkimi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
13. Haromszeki, Ł. (2012a), The teaching of leadership – ways to create leaders in selected universities in the world, “Journal of Intercultural Management”, Vol. 4, N. 3, Łódź, September.
14. Haromszeki, Ł., Wpływ szkoleń realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na wytworzenie warunków do przewodzenia ludźmi w MŚP – Polska na tle innych krajów Europy Środkowo Wschodniej (w druku).
15. Haromszeki, Ł. (2012b), Kwalifikacje menedżera jako główna determinanta przywództwa sytuacyjnego, w: S.A. Witkowski, M. Stor (red.), Sukces w zarządzaniu kadrami, Elastyczność w zarządzaniu kapitałem ludzkim, T. 2, Problemy zarządczo psychologiczne, Prace Naukowe UE we Wrocławiu, nr 249, Wrocław.
16. Hogg, M.A., Martin, R., Weeden, K., Epitropaki, O. (2001), Effective Leadership Salient Groups: Revisiting Leader member Exchange Theory from the Perspective of the Social Identity Theory of Leadership, University of Queensland, Queensland.
17. Hollander, E.P. (1992), Leadership, followership, self and others, “Leadership Quarterly”, nr 3.
18. http://natemat.pl/74049,wszystkich rownaja do najgorszego o co chodzi w nowej ustawie przedszkolnej i czemu rodzice sa tacy wsciekli, 0510.2013.
19. http://orka.sejm.gov.pl/proc7.nsf/ustawy/1312_u.htm, 05.10.2013.
20. Koopman, P.L., Mączyński, J., Den Hartog, D.N., Witkowski, S.A., and 48 European co authors (2001), Perception of Societal Culture and Preferred Leadership Styles in North/West and South/East European Countries, “Polish Journal of Applied Psychology”, Vol. 1.
21. Kowalewski, K. (2011), Słabości kierowników z sektora MŚP – wyniki badań, w: M. Czerska, M. Gableta (red.), Przełomy w zarządzaniu. Zarządzanie zasobami ludz kimi, TNOiK, T. II, Toruń.
22. Koźmiński, A.K. (2010), Zagrożenie może być szansą, www.wprost.pl; 10.11.2010.
23. Koźmiński, A.K. (2004), Czy polscy menedżerowie są przygotowani do konkurencji na rynkach Unii Europejskiej?, “Master of Business Administration”, 1(66).
24. Kożusznik, B. (2005), Wpływ społeczny w organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. Kuc, B. R. (2004), Od zarządzania do przywództwa. Dylematy władzy organizacyjnej, Wyd. Menedżerskie PTM, Warszawa.
25. List Ministra Edukacji w sprawie zajęć dodatkowych w przedszkolach, www.men.gov. pl, 05.10.2013.
26. Lord, R.S, Foti, R, J., DeVader, C.L. (1984), A Test of Leadership Categorization Theory: Internal Structure, Information Processing and Leadership Perceptions, “Organizational Behavior and Human Performance”, Vol. 34.
27. Mączyński J. (2010), Rozmowa o sposobie kierowania ludźmi w różnych krajach; www. gazetapraca.pl, 10.11.2010.
28. Mączyński J., Wyspiański, D. (2011), Differences on Organizational Practices and Preferred Leader Attributes Between Polish Managers Studies in 2010/2011 and 1996/1997, (ed.) Ł. Sułkowski, “Journal of Intercultural Management”, vol. 3.
29. Ministerstwo Edukacji Narodowej, www.men.gov.pl, 05.10.2013.
30. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, www.nauka.gov.pl, 05.10.2013.
31. Portal Fundusze Europejskie, www.funduszeeuropejskie.gov.pl; 12.03.2013.
32. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, www.poig.gov.pl, 12.03.2013.
33. Projekt Akademia Menedżerek, Euro Spectrum, http://menedzerki.pl/o projekcie/, 12.03.2013.
34. Przegląd przepisów o PARP, Ministerstwo Gospodarki, http://www.mg.gov.pl/ node/11545, 05.10.2013.
35. Quinn, R. E., Faerman, S. R., Thompson, M. R., McGrath, M. R. (2007), Profesjonalne zarządzanie. Kluczowe kompetencje kierownicze, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
36. Raport firmy Target, Menedżerowie Europy Środkowo Wschodniej – raport z badań, www.ccifp.pl, 11.10.2009.
37. Sikorski, C. (2006), Organizacje bez wodzów. Od przywództwa emocjonalnego do koordynacji demokratycznej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa.
38. Strategia Europa 2020, http://ec.europa.eu/europe2020/index_pl.htm, 12.03.2013.
39. Terelak, J., Baczyńska, A. (2008), Inteligencja praktyczna jako kapitał intelektualny: teoria i pomiar, w: S.A. Witkowki, T. Listwan (red.), Kompetencje a sukces zarządzania organizacja, Difin, Warszawa.
40. Tzw. ustawa przedszkolna daje dodatkowe środki na rozwój edukacji przedszkolnej, www.men.gov.pl, 05.10.2013.
41. Witkowski, S.A., Stopyra, L. (2010), Wiedza ukryta, inteligencja praktyczna i intuicja w pracy menedżera, w: T. Listwan, S.A. Witkowski (red.), Menedżer w gospodarce opartej na wiedzy, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 115, Wrocław,.
42. Wojnarowska, B., Sokołowska, M., Skoczek, G., Lutze, I., Leśniewska, K., Stępniak, K., Scenariusze zajęć z zakresu kształtowania umiejętności psychospołecznych uczniów w praktyce, http://www.men.gov.pl/images/stories/RBS_MATERIALY/atmosfe ra_scenariusze_ksztatowania_umiejtnoci.pdf, 05.10.2013.
Referencje
1. Armstrong, M. (1999), Jak być lepszym menedżerem? Dom wydawniczy ABC, Warszawa.
2. Beeson, J. (1998), Succession Planning: Building the Management Corps, Business Horizons, September–October.
3. Broniewska, G. (2010), Inteligencja wieloraka i jej znaczenie w rozwoju kadry kierowniczej, w: T. Listwan, S. A. Witkowski (red.), Menedżer w gospodarce opartej na wiedzy, Research Papers of Wroclaw Univeristy of Economics 115, Wrocław.
4. Chełpa, S. (2010), Kierowanie ludźmi i przywództwo, w: T. Listwan (red.), Zarządzanie kadrami, Wyd. C. H. Beck, Warszawa.
5. De Neve, J. E., Mikhaylov, S., Dawes, C. T., Christakis, N. A., Fowler, J. H. (2013), Born to lead? A twin design and genetic association study of leadership role occupancy, “The Leadership Quarterly”, No. 24, www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S1048984312000811.
6. DiTomaso, N. (1993), Weber’s social history and Etzioni’s structural theory of charisma In organizations: Implications for thinking about charismatic leadership, “Leadership Quarterly”, No. 4.
7. Europejski Fundusz Społeczny, www.efs.gov.pl; 12.03.2013.
8. Fox Cabane, O. (2012), The Charisma Myth. How Anyone Can Master the Art and Science of Personal Magnetism, Penguin Group.
9. Haromszeki, Ł. (2013), Talent management as a way to explore and create organizational leader in the three sectors of the economy: Polish case in context with other Central Eastern European Countries, Proceedings of Global Conference on International Human Resource Management 9–10 May The Pennsylvania State University USA, track 6.
10. Haromszeki, Ł., Listwan, T. (2012), Cultural determinants of the organizational leadership succession – Poland compared to other countries in the world, “Journal of Intercultural Management”, Vol. 4, No. 1, Łódź, Marzec.
11. Haromszeki, Ł. (2010), Przywódca organizacyjny przyszłości, w: S. Lachiewicz, A. Walecka (red.), Współczesne problemy zarządzania zasobami ludzkimi, Monografia Politechniki Łódzkiej, Łódź.
12. Haromszeki, Ł. (2011), Skuteczni liderzy lokalni, w: B. Urbaniak (red.), Efektywność zarządzania zasobami ludzkimi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
13. Haromszeki, Ł. (2012a), The teaching of leadership – ways to create leaders in selected universities in the world, “Journal of Intercultural Management”, Vol. 4, N. 3, Łódź, September.
14. Haromszeki, Ł., Wpływ szkoleń realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na wytworzenie warunków do przewodzenia ludźmi w MŚP – Polska na tle innych krajów Europy Środkowo Wschodniej (w druku).
15. Haromszeki, Ł. (2012b), Kwalifikacje menedżera jako główna determinanta przywództwa sytuacyjnego, w: S.A. Witkowski, M. Stor (red.), Sukces w zarządzaniu kadrami, Elastyczność w zarządzaniu kapitałem ludzkim, T. 2, Problemy zarządczo psychologiczne, Prace Naukowe UE we Wrocławiu, nr 249, Wrocław.
16. Hogg, M.A., Martin, R., Weeden, K., Epitropaki, O. (2001), Effective Leadership Salient Groups: Revisiting Leader member Exchange Theory from the Perspective of the Social Identity Theory of Leadership, University of Queensland, Queensland.
17. Hollander, E.P. (1992), Leadership, followership, self and others, “Leadership Quarterly”, nr 3.
18. http://natemat.pl/74049,wszystkich rownaja do najgorszego o co chodzi w nowej ustawie przedszkolnej i czemu rodzice sa tacy wsciekli, 0510.2013.
19. http://orka.sejm.gov.pl/proc7.nsf/ustawy/1312_u.htm, 05.10.2013.
20. Koopman, P.L., Mączyński, J., Den Hartog, D.N., Witkowski, S.A., and 48 European co authors (2001), Perception of Societal Culture and Preferred Leadership Styles in North/West and South/East European Countries, “Polish Journal of Applied Psychology”, Vol. 1.
21. Kowalewski, K. (2011), Słabości kierowników z sektora MŚP – wyniki badań, w: M. Czerska, M. Gableta (red.), Przełomy w zarządzaniu. Zarządzanie zasobami ludz kimi, TNOiK, T. II, Toruń.
22. Koźmiński, A.K. (2010), Zagrożenie może być szansą, www.wprost.pl; 10.11.2010.
23. Koźmiński, A.K. (2004), Czy polscy menedżerowie są przygotowani do konkurencji na rynkach Unii Europejskiej?, “Master of Business Administration”, 1(66).
24. Kożusznik, B. (2005), Wpływ społeczny w organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. Kuc, B. R. (2004), Od zarządzania do przywództwa. Dylematy władzy organizacyjnej, Wyd. Menedżerskie PTM, Warszawa.
25. List Ministra Edukacji w sprawie zajęć dodatkowych w przedszkolach, www.men.gov. pl, 05.10.2013.
26. Lord, R.S, Foti, R, J., DeVader, C.L. (1984), A Test of Leadership Categorization Theory: Internal Structure, Information Processing and Leadership Perceptions, “Organizational Behavior and Human Performance”, Vol. 34.
27. Mączyński J. (2010), Rozmowa o sposobie kierowania ludźmi w różnych krajach; www. gazetapraca.pl, 10.11.2010.
28. Mączyński J., Wyspiański, D. (2011), Differences on Organizational Practices and Preferred Leader Attributes Between Polish Managers Studies in 2010/2011 and 1996/1997, (ed.) Ł. Sułkowski, “Journal of Intercultural Management”, vol. 3.
29. Ministerstwo Edukacji Narodowej, www.men.gov.pl, 05.10.2013.
30. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, www.nauka.gov.pl, 05.10.2013.
31. Portal Fundusze Europejskie, www.funduszeeuropejskie.gov.pl; 12.03.2013.
32. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, www.poig.gov.pl, 12.03.2013.
33. Projekt Akademia Menedżerek, Euro Spectrum, http://menedzerki.pl/o projekcie/, 12.03.2013.
34. Przegląd przepisów o PARP, Ministerstwo Gospodarki, http://www.mg.gov.pl/ node/11545, 05.10.2013.
35. Quinn, R. E., Faerman, S. R., Thompson, M. R., McGrath, M. R. (2007), Profesjonalne zarządzanie. Kluczowe kompetencje kierownicze, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
36. Raport firmy Target, Menedżerowie Europy Środkowo Wschodniej – raport z badań, www.ccifp.pl, 11.10.2009.
37. Sikorski, C. (2006), Organizacje bez wodzów. Od przywództwa emocjonalnego do koordynacji demokratycznej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa.
38. Strategia Europa 2020, http://ec.europa.eu/europe2020/index_pl.htm, 12.03.2013.
39. Terelak, J., Baczyńska, A. (2008), Inteligencja praktyczna jako kapitał intelektualny: teoria i pomiar, w: S.A. Witkowki, T. Listwan (red.), Kompetencje a sukces zarządzania organizacja, Difin, Warszawa.
40. Tzw. ustawa przedszkolna daje dodatkowe środki na rozwój edukacji przedszkolnej, www.men.gov.pl, 05.10.2013.
41. Witkowski, S.A., Stopyra, L. (2010), Wiedza ukryta, inteligencja praktyczna i intuicja w pracy menedżera, w: T. Listwan, S.A. Witkowski (red.), Menedżer w gospodarce opartej na wiedzy, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 115, Wrocław,.
42. Wojnarowska, B., Sokołowska, M., Skoczek, G., Lutze, I., Leśniewska, K., Stępniak, K., Scenariusze zajęć z zakresu kształtowania umiejętności psychospołecznych uczniów w praktyce, http://www.men.gov.pl/images/stories/RBS_MATERIALY/atmosfe ra_scenariusze_ksztatowania_umiejtnoci.pdf, 05.10.2013.
2. Beeson, J. (1998), Succession Planning: Building the Management Corps, Business Horizons, September–October.
3. Broniewska, G. (2010), Inteligencja wieloraka i jej znaczenie w rozwoju kadry kierowniczej, w: T. Listwan, S. A. Witkowski (red.), Menedżer w gospodarce opartej na wiedzy, Research Papers of Wroclaw Univeristy of Economics 115, Wrocław.
4. Chełpa, S. (2010), Kierowanie ludźmi i przywództwo, w: T. Listwan (red.), Zarządzanie kadrami, Wyd. C. H. Beck, Warszawa.
5. De Neve, J. E., Mikhaylov, S., Dawes, C. T., Christakis, N. A., Fowler, J. H. (2013), Born to lead? A twin design and genetic association study of leadership role occupancy, “The Leadership Quarterly”, No. 24, www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S1048984312000811.
6. DiTomaso, N. (1993), Weber’s social history and Etzioni’s structural theory of charisma In organizations: Implications for thinking about charismatic leadership, “Leadership Quarterly”, No. 4.
7. Europejski Fundusz Społeczny, www.efs.gov.pl; 12.03.2013.
8. Fox Cabane, O. (2012), The Charisma Myth. How Anyone Can Master the Art and Science of Personal Magnetism, Penguin Group.
9. Haromszeki, Ł. (2013), Talent management as a way to explore and create organizational leader in the three sectors of the economy: Polish case in context with other Central Eastern European Countries, Proceedings of Global Conference on International Human Resource Management 9–10 May The Pennsylvania State University USA, track 6.
10. Haromszeki, Ł., Listwan, T. (2012), Cultural determinants of the organizational leadership succession – Poland compared to other countries in the world, “Journal of Intercultural Management”, Vol. 4, No. 1, Łódź, Marzec.
11. Haromszeki, Ł. (2010), Przywódca organizacyjny przyszłości, w: S. Lachiewicz, A. Walecka (red.), Współczesne problemy zarządzania zasobami ludzkimi, Monografia Politechniki Łódzkiej, Łódź.
12. Haromszeki, Ł. (2011), Skuteczni liderzy lokalni, w: B. Urbaniak (red.), Efektywność zarządzania zasobami ludzkimi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
13. Haromszeki, Ł. (2012a), The teaching of leadership – ways to create leaders in selected universities in the world, “Journal of Intercultural Management”, Vol. 4, N. 3, Łódź, September.
14. Haromszeki, Ł., Wpływ szkoleń realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na wytworzenie warunków do przewodzenia ludźmi w MŚP – Polska na tle innych krajów Europy Środkowo Wschodniej (w druku).
15. Haromszeki, Ł. (2012b), Kwalifikacje menedżera jako główna determinanta przywództwa sytuacyjnego, w: S.A. Witkowski, M. Stor (red.), Sukces w zarządzaniu kadrami, Elastyczność w zarządzaniu kapitałem ludzkim, T. 2, Problemy zarządczo psychologiczne, Prace Naukowe UE we Wrocławiu, nr 249, Wrocław.
16. Hogg, M.A., Martin, R., Weeden, K., Epitropaki, O. (2001), Effective Leadership Salient Groups: Revisiting Leader member Exchange Theory from the Perspective of the Social Identity Theory of Leadership, University of Queensland, Queensland.
17. Hollander, E.P. (1992), Leadership, followership, self and others, “Leadership Quarterly”, nr 3.
18. http://natemat.pl/74049,wszystkich rownaja do najgorszego o co chodzi w nowej ustawie przedszkolnej i czemu rodzice sa tacy wsciekli, 0510.2013.
19. http://orka.sejm.gov.pl/proc7.nsf/ustawy/1312_u.htm, 05.10.2013.
20. Koopman, P.L., Mączyński, J., Den Hartog, D.N., Witkowski, S.A., and 48 European co authors (2001), Perception of Societal Culture and Preferred Leadership Styles in North/West and South/East European Countries, “Polish Journal of Applied Psychology”, Vol. 1.
21. Kowalewski, K. (2011), Słabości kierowników z sektora MŚP – wyniki badań, w: M. Czerska, M. Gableta (red.), Przełomy w zarządzaniu. Zarządzanie zasobami ludz kimi, TNOiK, T. II, Toruń.
22. Koźmiński, A.K. (2010), Zagrożenie może być szansą, www.wprost.pl; 10.11.2010.
23. Koźmiński, A.K. (2004), Czy polscy menedżerowie są przygotowani do konkurencji na rynkach Unii Europejskiej?, “Master of Business Administration”, 1(66).
24. Kożusznik, B. (2005), Wpływ społeczny w organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. Kuc, B. R. (2004), Od zarządzania do przywództwa. Dylematy władzy organizacyjnej, Wyd. Menedżerskie PTM, Warszawa.
25. List Ministra Edukacji w sprawie zajęć dodatkowych w przedszkolach, www.men.gov. pl, 05.10.2013.
26. Lord, R.S, Foti, R, J., DeVader, C.L. (1984), A Test of Leadership Categorization Theory: Internal Structure, Information Processing and Leadership Perceptions, “Organizational Behavior and Human Performance”, Vol. 34.
27. Mączyński J. (2010), Rozmowa o sposobie kierowania ludźmi w różnych krajach; www. gazetapraca.pl, 10.11.2010.
28. Mączyński J., Wyspiański, D. (2011), Differences on Organizational Practices and Preferred Leader Attributes Between Polish Managers Studies in 2010/2011 and 1996/1997, (ed.) Ł. Sułkowski, “Journal of Intercultural Management”, vol. 3.
29. Ministerstwo Edukacji Narodowej, www.men.gov.pl, 05.10.2013.
30. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, www.nauka.gov.pl, 05.10.2013.
31. Portal Fundusze Europejskie, www.funduszeeuropejskie.gov.pl; 12.03.2013.
32. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, www.poig.gov.pl, 12.03.2013.
33. Projekt Akademia Menedżerek, Euro Spectrum, http://menedzerki.pl/o projekcie/, 12.03.2013.
34. Przegląd przepisów o PARP, Ministerstwo Gospodarki, http://www.mg.gov.pl/ node/11545, 05.10.2013.
35. Quinn, R. E., Faerman, S. R., Thompson, M. R., McGrath, M. R. (2007), Profesjonalne zarządzanie. Kluczowe kompetencje kierownicze, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
36. Raport firmy Target, Menedżerowie Europy Środkowo Wschodniej – raport z badań, www.ccifp.pl, 11.10.2009.
37. Sikorski, C. (2006), Organizacje bez wodzów. Od przywództwa emocjonalnego do koordynacji demokratycznej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa.
38. Strategia Europa 2020, http://ec.europa.eu/europe2020/index_pl.htm, 12.03.2013.
39. Terelak, J., Baczyńska, A. (2008), Inteligencja praktyczna jako kapitał intelektualny: teoria i pomiar, w: S.A. Witkowki, T. Listwan (red.), Kompetencje a sukces zarządzania organizacja, Difin, Warszawa.
40. Tzw. ustawa przedszkolna daje dodatkowe środki na rozwój edukacji przedszkolnej, www.men.gov.pl, 05.10.2013.
41. Witkowski, S.A., Stopyra, L. (2010), Wiedza ukryta, inteligencja praktyczna i intuicja w pracy menedżera, w: T. Listwan, S.A. Witkowski (red.), Menedżer w gospodarce opartej na wiedzy, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 115, Wrocław,.
42. Wojnarowska, B., Sokołowska, M., Skoczek, G., Lutze, I., Leśniewska, K., Stępniak, K., Scenariusze zajęć z zakresu kształtowania umiejętności psychospołecznych uczniów w praktyce, http://www.men.gov.pl/images/stories/RBS_MATERIALY/atmosfe ra_scenariusze_ksztatowania_umiejtnoci.pdf, 05.10.2013.