Kultura ryzyka jako komponent zarządzania ryzykiem we współczesnym przedsiębiorstwie – wybrane aspekty
Article Sidebar
-
kultura ryzyka, zarządzanie ryzykiem, transformacja cyfrowa, wymiary silnej kultury ryzyka
Abstrakt
Dzisiejsze przedsiębiorstwa narażone są na różnorodne, przenikające się ryzyko. Turbulentne otoczenie funkcjonowania podmiotów gospodarczych charakteryzuje się niepewnością. Rozwój technologii cyfrowych z jednej strony kształtuje cyberbezpieczeństwo biznesu, a z drugiej strony może destabilizować procesy gospodarowania. W takich warunkach proces zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie powinien być prowadzony na podstawie uznanych standardów, rozwiązań organizacyjnych oraz narzędzi i metod, które zapewniają efektywność. Ważna jest dobra komunikacja ryzyka, w szczególności informująca o poziomie akceptowalnej ekspozycji na ryzyko. Kluczową rolę odgrywa kultura ryzyka, która promując właściwe zachowania wobec ryzyka, wspiera i utrzymuje spójną politykę zarządzania ryzykiem. Przedsiębiorstwa o silnej kulturze ryzyka wykazują większą odporność w sytuacjach kryzysowych. Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji i roli kultury ryzyka we współczesnym przedsiębiorstwie. Dla realizacji celu artykułu dokonano przeglądu literatury krajowej, zagranicznej, raportów branżowych oraz opracowań poruszających tematykę kultury ryzyka obejmujących lata 2012–2025. Przedstawiono również aspekty zarządzania ryzykiem w warunkach cyfryzacji. Wnioski z przeprowadzonych badań wskazują, że fundamentem skutecznej kultury ryzyka powinien być jasno określony wzorzec zachowań pracowników wobec ryzyka. Silna kultura ryzyka angażuje całe przedsiębiorstwo w świadome zarządzanie ryzykiem, wzmacniając jego rezyliencję. Kluczowe znaczenie ma także wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań oraz podnoszenie kompetencji cyfrowych pracowników, które sprzyjają kształtowaniu świadomej, odpowiedzialnej i proaktywnej postawy wobec ryzyka. W artykule zawarto także rekomendacje dla menedżerów, które mogą być pomocne w efektywnym kształtowaniu kultury ryzyka. W ocenie autora właściwie rozpoznana kultura ryzyka może przyczynić się do sukcesu rynkowego przedsiębiorstwa w gospodarce cyfrowej.
Full Text
Bibliografia
ACCA [2024], Risk cultures and banking: where next? https://www.accaglobal.com/content/dam/
ACCA_Global/professional-insights/risk-banking/PI-RISK-CULTURES-BANKING%20v10.pdf (dostęp: 3.12.2024).
Agarwal R., Kallapur S. [2018], Cognitive risk culture and advanced roles of actors in risk governance: A case study, “Journal of Risk Finance”, vol. 19 (4), s. 327–342.
AICPA, CIMA [2024], 2024 State of risk oversight report: 15th edition, https://www.aicpa-cima.com/resources/download/2024‑state-of-risk-oversight-report-15th-edition (dostęp: 30.01.2025).
APRA [2016], Information paper. Risk culture, https://www.apra.gov.au/sites/default/files/information-paper-risk-culture1.pdf (dostęp: 22.10.2024).
APRA [2025], Risk Culture 10 Dimensions, https://www.apra.gov.au/risk-culture-10‑dimensions (dostęp: 25.02.2025).
Ashby S., Palermo T., Power M. [2012], Risk culture in financial organisations: An interim report. Centre for analysis of risk and regulation, https://www.lse.ac.uk/accounting/assets/CARR/ documents/Risk-Culture-in-FinancialOrganisations/Risk-culture-interim-report.pdf (dostęp: 12.10.2024).
Aziz N. A. A., Manab N. A. [2020], Does risk culture matter for sustaining the business? Evidence from Malaysian environmentally sensitive listed companies, “International Journal of Management and Sustainability”, vol. 9 (2), s. 91–100, DOI: 10.18488/journal.11.2020.92.91.100.
Bantleon U., d’Arcy A., Eulerich M., Hucke A., Pedell B., Ratzinger-Sakel N. V. S. [2021], Coordination challenges in implementing the three lines of defense model, “International Journal of Auditing”, vol. 25 (1), s. 59–74.
Bharadwaj Ch. [2025], Harnessing the power of AI for enhanced risk management in business, AI in Risk Management: Key Use Cases, https://appinventiv.com/blog/ai-in-risk-management/ (dostęp: 25.02.2025).
Bulińska-Stangrecka H. [2015], Konceptualizacja e-kultury. Zarzadzanie kulturą organizacji w warunkach ryzyka, „Studia Ekonomiczne”, t. 222, s. 101–115.
Ching Ching W., Rahim F. A. M., Chuing L. S. [2021], Enterprise risk management and risk culture in construction public listed companies, “Journal of Construction in Developing Countries”, vol. 26 (2), s. 17–36.
Cole D. [2014], Driving a strong risk culture: a Swiss Re perspective, “Journal of Financial Perspectives”, vol. 2 (2), s. 1–30.
Coluccia D., Fontana S., Graziano E. A., Rossi M., Solimene S. [2017], Does risk culture affect banks’ volatility? The case of the G-SIBs, “Corporate Ownership & Control”, vol. 15 (1), s. 33–43.
Deloitte [2012], Cultivating a Risk Intelligent Culture Understand, measure, strengthen, and report, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/us/Documents/center-for-corporate-governance/us-ccg-cultivating-a-risk-intelligent-culture-050212.pdf (dostęp: 10.10.2024).
Deloitte [2023], Integrated risk management, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/sg/Documents/risk/sea-risk-integrated-management.pdf (dostęp: 15.10.2024).
ECB [2024], Draft guide on governance and risk culture, https://www.bankingsupervision.europa.eu/framework/legal-framework/public-consultations/pdf/ssm.pubcon202407_draftguide.en.pdf (dostęp: 12.12.2024).
ECIIA [2024], Auditing risk culture, https://www.eciia.eu/2024/08/auditing-risk-culture/ (dostęp: 6.01.2025).
FERMA [2024], Global risk manager survey report 2024, https://www.ferma.eu/app/uploads/2024/10/FERMA-Global-Risk-Manager-Survey-Report-2024.pdf (dostęp: 31.01.2025).
Flickinger L. [2015], Making your risk culture a rock in the storm, “Mortgage Banking”, vol. 76 (1), s. 148–155.
Grant Thorton [2016], Risk culture. Building great organisations and growing your foundation for success. CAPABILITY STATEMENT 2016, https://www.grantthornton.com.au/globalassets/1.-member-firms/australian-website/services/advisory/pdfs/gtal_2016_culture-risk-2016.pdf (dostęp: 10.01.2025).
Grebe G. P. M., Marx J. [2023], The Perceived Relationship between Risk Culture and Operational Risk Management Practices of Ghanaian Banks, “Journal of Risk and Financial Management”, 16: 407, s. 1–22, https://doi.org/10.3390/jrfm16090407.
Gupta A., Owusu A. F. [2020], Identifying the risk culture of banks using machine learning, 3, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3441861 (dostęp: 5.11.2024).
IFC [2015], Risk culture, risk governance, and balanced incentives. Recommendations for strengthening risk management in emerging market banks, s. 1–88, https://openknowledge.worldbank.org/server/api/core/bitstreams/32259c40-6719-5f1f-a800-63facea28c00/content (dostęp: 10.01.2025).
IRM [2012], Risk culture under the microscope guidance for boards, https://www.theirm.org/media/4703/risk_culture_a5_web15_oct_2012.pdf (dostęp: 2.12.2024).
Jackson P. [2014], Risk culture and effective risk governance, Risk Books, London.
Joshi S. [2025], The synergy of generative AI and Big data for financial risk: Review of recent developments, “IJFMR-International Journal For Multidisciplinary Research”, vol. 7 (1), s. 1–17.
Kanu M. S. [2020], The role of risk culture in enterprise risk management implementation, “International Journal of Business and Management”, vol. 15 (11), s. 13–31.
Kasiewicz S. [2020], Cyfrowa transformacja firma kultura ryzyka, „Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie”, nr 2 (55), s. 43–53.
Kasiewicz S., Kurkliński L. [2017], Ryzyko klienta i kultura ryzyka a rozwój bankowości cyfrowej, „Bezpieczny Bank”, nr 68 (3), s. 106–126.
Kasiewicz S., Kurkliński L. [2019], Kultura ryzyka jako niedoceniany element zarządzania ryzykiem i wspomagania transformacji cyfrowej banków, w: Konsument na rynku usług finansowych, „Rozprawy Ubezpieczeniowe”, nr 31 (1), s. 3–16.
Korombel A. [2013], Istota i znaczenie kultury ryzyka dla funkcjonowania organizacji, „Zeszyty
Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 60, s. 471–478.
KPMG [2023], Quantifying risk culture. Is it possible? https://kpmg.com/uk/en/home/insights/2023/07/quantifying-risk-culture.html (dostęp: 12.10.2024).
Kurkliński L., Kasiewicz S. [2023], Kultura ryzyka w warunkach post-pandemicznych, transformacji cyfrowej i wyzwań XXI wieku, „Bezpieczny Bank”, nr 92 (3), s. 88–107.
Limański A. [2015], Identyfikacja i strukturalizacja cech współczesnego otoczenia w zarządzaniu przedsiębiorstwem, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zarządzanie”, nr 42 (3), s. 47–58.
McKinsey [2021], McKinsey on risk. New risk challenges and enduring themes for the return, https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/business%20functions/risk/our%20insights/mckinsey%20on%20risk%20number%2010%20winter%202021/mckinsey-on-risk-number-10.pdf (dostęp: 15.11.2024).
McKinsey [2025], Enterprise risk management and risk culture, Risk & Resilience, https://www.mckinsey.com/capabilities/risk-and-resilience/how-we-help-clients/enterprise-risk-management-and-risk-culture (dostęp: 25.02.2025).
Miller P. [2022], Does your organization assess risk culture? If not, it should. Here’s how, “Frontiers in Research Metrics Analytics”, no 7 (891324), s. 1–5.
Mtakai J. [2024], Blockchain technology in risk management: Strengthening cybersecurity and financial integrity, “International Journal of Research Publication and Reviews”, vol. 5 (10), s. 2336–2348.
Nuhic-Meskovic M., Meskovic A. [2023], Risk management culture, structure, and process: Theoretical insights and empirical evidence, “International Business Research, Canadian Center of Science and Education”, vol. 16 (10), s. 10–23.
Przetacznik S. [2022], Ewolucja zarządzania ryzykiem, „Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie”, nr 53 (1–2), s. 95–107.
PwC [2024], When culture eats your risk strategy for breakfast, https://www.pwc.ch/en/insights/risk/risk-culture.html (dostęp: 30.01.2025).
Sztorc M. [2023], Sektor dużych przedsiębiorstw w gospodarce cyfrowej i postcyfrowej, Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej.
Tworek P. [2023], Standaryzacja zarządzania ryzykiem w kierowaniu organizacjami w warunkach niepewności, „Zeszyty Naukowe Akademii Górnośląskiej”, nr 5, s. 133–143.
Unterrheiner S. [2017], The importance of risk culture to your risk management structure, General Re Corporation, https://www.genre.com/knowledge/blog/the importance-of-risk-culture-en.html (dostęp: 24.11.2024).
Valkenburg B., Bongiovanni I. [2024], Unravelling the three lines model in cybersecurity: a systematic literature review, “Computers & Security”, vol. 139, s. 1–11.
VMIA [2020], Risk Culture Guide, https://www.vmia.vic.gov.au/sites/default/files/2025–05/Risk-Culture-Guide_0.pdf (dostęp: 15.10.2024).
Word Economic Forum [2025], Future of jobs report 2025, https://reports.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_Report_2025.pdf (dostęp: 20.01.2025).
Autor
Prawa autorskie (c) 2025 Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Oficynę Wydawniczą SGH autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Oficyna Wydawnicza SGH posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.