Treść głównego artykułu
Abstrakt
W artykule omówiono jedną z instytucji systemu wyborczego w dobie pandemii COVID-19. Wybory to proces wybierania przez obywateli przedstawicieli na określone stanowiska. Istotne w tym kontekście są sposób i zasady przeprowadzania elekcji, tak by zachowana została jej fundamentalna reguła - powszechność. Chociaż od 1989 r. obowiązywało kilkanaście ordynacji wyborczych, a tradycyjny model oddania głosu w lokalu wyborczym nadal funkcjonował, to polski ustawodawca przewidział także głosowanie korespondencyjne oraz za pośrednictwem pełnomocnika. Z uwagi na ryzyko związane z pandemią COVID-19 wydawać by się mogło, że dalsze zmiany w polskim Kodeksie wyborczym będą niezbędne. Dostosowanie nowych przepisów do Konstytucji RP z 1997 r. okazało się jednak dla krajowego ustawodawcy zbyt ambitnym zadaniem. Niniejsze opracowanie ma charakter empiryczny - to studium przypadku konkretnego działania legislacyjnego pokazanego w ujęciu porównawczym na przykładzie Polski i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Czasopismo „Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies” zapewnia dostęp do treści artykułów w trybie otwartego dostępu (Open Access) na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Więcej informacji: Polityka Open Access czasopisma "Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies"
Referencje
- Applebaum, A. (2020). Zmierzch demokracji. Zwodniczy powab autorytaryzmu. Warszawa: Wydawnictwo Agora.
- Banaszak, B. (2012). Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych. Warszawa: Wolters Kluwer.
- Buczkowski, J. (1998). Podstawowe zasady prawa wyborczego III Rzeczypospolitej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
- Chmaj, M., Skrzydło W. (2002). System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Wyd. 1. Zakamycze: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
- Chmaj, M., Skrzydło W. (2015). System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Wyd. 5. Zakamycze: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
- Dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego, Dz.U. 1918, poz. 46.
- Garlicki, L. (2020). Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer.
- Griffith-Traversy, M. A. (2007). Demokracja, parlament i systemy wyborcze. Warszawa: Vizja Press & IT.
- Grzybowski K., (1947). Demokracja francuska. Kraków: Czytelnik.
- IDEA (International Institute for Democracy and Electoral Assistance) (2021). IDEA's Global Overview of COVID-19: Impact on Election, https://www.idea.int/news-media/multimedia-reports/global-overview-covid-19-impact-elections (dostęp: 24.06.2021).
- IFES (International Foundation for Electoral Systems) (2021). Featured Elections Held and Mitigating Measures Taken During COVID-19, https://www.ifes.org/sites/default/files/elections_held_and_mitigating_measures_taken_during_covid-19.pdf (dostęp: 24.06.2021).
- Jamróz, A. (1993). Demokracja współczesna. Wprowadzenie. Białystok: Wydawnictwo Temida 2.
- Jannene, J. (2020). Drive-Up Voting, https://urbanmilwaukee.com/2020/04/03/photo-gallery-drive-up-voting/ (24.06.2021).
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, poz. 483.
- Ludwikowska, A., Ludwikowski, R. R. (2009). Wybory prezydenckie w USA na tle porównawczym. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
- Mołdawa, T. (2008). Konstytucja Hiszpanii z dnia z dnia 27 grudnia 1978 r. wraz z ostatnią zmianą z 27 sierpnia 1992 r. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
- Mucha, B. (2014). System wyboru prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
- Pułło, A. (1997). System konstytucyjny Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
- RPO (Rzecznik Praw Obywatelskich) (2021). Opinia Rzecznika Praw Obywatelskich dla Senatu RP w sprawie głosowania korespondencyjnego na prezydenta RP, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/koronawirus-rpo-do-senatu-ws-glosowania-korespondencyjnego (dostęp: 10.06.2021).
- Siemieński, F. (1980). Prawo konstytucyjne. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Skotnicki, K. (2000). Zasada powszechności w prawie wyborczym. Zagadnienia teorii i praktyki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy, Dz.U. 2020, poz. 1319.
- Ustawa z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r., Dz.U. 2020, poz. 827.
- Walecka, K., Wojtas, K. (2020). Lockdown demokracji w czasach pandemii COVID-19, https://www.kas.de/documents/279510/8099243/Raport+Lockdown.pdf/8eb86ae7-2a6c-7e06-6506-0b76386b2494?version=1.0&t=1610026523952 (dostęp: 12.06.2021).
- Wyrok SA Kentucky z 23.06.1944. 298 Ky. 44, 181 S. W.2d 691, https://casetext.com/case/commonwealth-etc-v-oconnell-sec-of-state (dostęp: 24.06.2021).
- Wyrok SN Florydy z 9.12.2000. 531 U. S. 98. https://www.floridasupremecourt.org/content/download/242099/file/USSCTBushvGore.pdf (dostęp 10.06.2021).
- Wyrok TK z 20.07.2011. K 9/11. LEX nr 936458.
- Wyrok TK z 25.05.1998 r. U 19/97. LEX nr 33148.
- Wyrok TK z 3.11.2006. K 31/06. LEX nr 231197.
- Zbieranek, J. (2011). Nowe procedury: głosowanie korespondencyjne i przez pełnomocnika. W: Kodeks wyborczy. Wstępna ocena (36-71), K. Skotnicki (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
- Zbieranek, J. (2013). Alternatywne procedury głosowania w polskim prawie wyborczym. Gwarancja zasady powszechności wyborów czy mechanizm zwiększania frekwencji wyborczej?. Warszawa: Difin.
- Żukowski, A. (2004). System wyborczy do Sejmu i Senatu RP. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Referencje
Applebaum, A. (2020). Zmierzch demokracji. Zwodniczy powab autorytaryzmu. Warszawa: Wydawnictwo Agora.
Banaszak, B. (2012). Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych. Warszawa: Wolters Kluwer.
Buczkowski, J. (1998). Podstawowe zasady prawa wyborczego III Rzeczypospolitej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Chmaj, M., Skrzydło W. (2002). System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Wyd. 1. Zakamycze: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
Chmaj, M., Skrzydło W. (2015). System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Wyd. 5. Zakamycze: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
Dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego, Dz.U. 1918, poz. 46.
Garlicki, L. (2020). Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer.
Griffith-Traversy, M. A. (2007). Demokracja, parlament i systemy wyborcze. Warszawa: Vizja Press & IT.
Grzybowski K., (1947). Demokracja francuska. Kraków: Czytelnik.
IDEA (International Institute for Democracy and Electoral Assistance) (2021). IDEA's Global Overview of COVID-19: Impact on Election, https://www.idea.int/news-media/multimedia-reports/global-overview-covid-19-impact-elections (dostęp: 24.06.2021).
IFES (International Foundation for Electoral Systems) (2021). Featured Elections Held and Mitigating Measures Taken During COVID-19, https://www.ifes.org/sites/default/files/elections_held_and_mitigating_measures_taken_during_covid-19.pdf (dostęp: 24.06.2021).
Jamróz, A. (1993). Demokracja współczesna. Wprowadzenie. Białystok: Wydawnictwo Temida 2.
Jannene, J. (2020). Drive-Up Voting, https://urbanmilwaukee.com/2020/04/03/photo-gallery-drive-up-voting/ (24.06.2021).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, poz. 483.
Ludwikowska, A., Ludwikowski, R. R. (2009). Wybory prezydenckie w USA na tle porównawczym. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Mołdawa, T. (2008). Konstytucja Hiszpanii z dnia z dnia 27 grudnia 1978 r. wraz z ostatnią zmianą z 27 sierpnia 1992 r. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Mucha, B. (2014). System wyboru prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Pułło, A. (1997). System konstytucyjny Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
RPO (Rzecznik Praw Obywatelskich) (2021). Opinia Rzecznika Praw Obywatelskich dla Senatu RP w sprawie głosowania korespondencyjnego na prezydenta RP, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/koronawirus-rpo-do-senatu-ws-glosowania-korespondencyjnego (dostęp: 10.06.2021).
Siemieński, F. (1980). Prawo konstytucyjne. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Skotnicki, K. (2000). Zasada powszechności w prawie wyborczym. Zagadnienia teorii i praktyki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy, Dz.U. 2020, poz. 1319.
Ustawa z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r., Dz.U. 2020, poz. 827.
Walecka, K., Wojtas, K. (2020). Lockdown demokracji w czasach pandemii COVID-19, https://www.kas.de/documents/279510/8099243/Raport+Lockdown.pdf/8eb86ae7-2a6c-7e06-6506-0b76386b2494?version=1.0&t=1610026523952 (dostęp: 12.06.2021).
Wyrok SA Kentucky z 23.06.1944. 298 Ky. 44, 181 S. W.2d 691, https://casetext.com/case/commonwealth-etc-v-oconnell-sec-of-state (dostęp: 24.06.2021).
Wyrok SN Florydy z 9.12.2000. 531 U. S. 98. https://www.floridasupremecourt.org/content/download/242099/file/USSCTBushvGore.pdf (dostęp 10.06.2021).
Wyrok TK z 20.07.2011. K 9/11. LEX nr 936458.
Wyrok TK z 25.05.1998 r. U 19/97. LEX nr 33148.
Wyrok TK z 3.11.2006. K 31/06. LEX nr 231197.
Zbieranek, J. (2011). Nowe procedury: głosowanie korespondencyjne i przez pełnomocnika. W: Kodeks wyborczy. Wstępna ocena (36-71), K. Skotnicki (red.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Zbieranek, J. (2013). Alternatywne procedury głosowania w polskim prawie wyborczym. Gwarancja zasady powszechności wyborów czy mechanizm zwiększania frekwencji wyborczej?. Warszawa: Difin.
Żukowski, A. (2004). System wyborczy do Sejmu i Senatu RP. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.