Pasek boczny artykułu
Treść głównego artykułu
Abstrakt
Przedmiotem niniejszej pracy jest polityka sądownictwa powszechnego w Polsce i działania podejmowane w jej obrębie w okresie pandemii COVID-19. Autor omawia proces modernizacji w sądownictwie oraz przywołuje porównawcze przykłady zagraniczne. Przedstawia propozycje i wdrożone projekty mające na celu unowocześnienie sądownictwa, ze szczególnym uwzględnieniem informatyzacji. Stawia tezę, że sytuacja wywołana pandemią COVID-19 w znacznym stopniu przyśpieszyła wprowadzenie narzędzi umożliwiających dostęp online do sądów w Polsce. Niektóre rozwiązania zostały przyjęte przez ustawodawcę jedynie z myślą o czasach epidemii, inne w zamiarze prawodawcy miały na stałe stać się częścią procedur sądowych.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Prawa autorskie (c) 2024 Krzysztof Piekarski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo „Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies” zapewnia dostęp do treści artykułów w trybie otwartego dostępu (Open Access) na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Więcej informacji: Polityka Open Access czasopisma "Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies"
Referencje
- Brzozowski Ł. (2021). Udział prokuratora w rozprawie i posiedzeniu zdalnym. „Prokuratura i Prawo”, nr 3.
- Efektywność sądownictwa powszechnego – oceny i analizy (2020). Ostaszewski P. (red.). Warszawa.
- Girdwoyń K. (2021). Posiedzenia i rozprawy w sprawach karnych online – jak to robią Anglicy?, w: Prawo w czasie pandemii Covid 19, XXII Konferencja Wydziałowa, Warszawa: Wydział Prawa i Administracji UW.
- Grabowska-Moroz B. (2017). Jakiej reformy wymiaru sprawiedliwości potrzebujemy? Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
- Jarzmus K. (2020). Dostęp do sądu w dobie pandemii. Analiza – część druga. Warszawa.
- Jarzmus K., Szwed M. (2021). Nowe technologie w krajowych wymiarach sprawiedliwości – wspólny kierunek czy różnorodne drogi do digitalizacji?, w: Nowe technologie. Nowa sprawiedliwość. Nowe pytania. Wdrażanie nowych technologii w wymiarze sprawiedliwości. P. Kładoczny, K. Wiśniewska (red.). Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
- Jarzmus K., Szwed M. (2021). Sądownictwo w Polsce a nowe technologie – początek drogi czy przystanek na drodze do cyfryzacji?, w: Nowe technologie. Nowa sprawiedliwość. Nowe pytania. Wdrażanie nowych technologii w wymiarze sprawiedliwości. P. Kładoczny, K. Wiśniewska (red.). Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
- Karolczyk B. (2020). Komunikacja sądowa w czasach zarazy. w: B. Pilitowski, Sądy dostępne przez internet. Szanse i zagrożenia. Toruń: Fundacja Court Watch Polska.
- Katsh E., Rabinovich-Einy O. (2017). Digital Justice. Technology and the Internet of Disputes. New York.
- Kociołowicz-Wiśniewska B., Pilitowski B. (2019). Ocena polskiego sądownictwa w świetle badań, vol. 2. Bilans efektów reform wymiaru sprawiedliwości w latach 2017-2019. Toruń.
- Komisja Europejska, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Banku Centralnego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno‐Społecznego i Komitetu Regionów. Unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości z 2019 r., na podstawie danych CEPEJ.
- Lewandowski P. (2020). Rozprawy sądowe on-line w czasach pandemii COVID-19, w: B. Pilitowski, Sądy dostępne przez internet. Szanse i zagrożenia. Toruń: Fundacja Court Watch Polska.
- Pilitowski B. (2020). Sądy dostępne przez internet. Szanse i zagrożenia. Toruń: Fundacja Court Watch Polska.
- Pudzianowska D., Jagura J. (2016). Równe traktowanie uczestników postępowań. Przewodnik dla sędziów i prokuratorów, Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
- Skarga Orłowski przeciwko Polsce (nr 5547/15), opinia amicus curiae HFPC w sprawie Orłowski przeciwko Polsce (2016). Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
- Strategia modernizacji przestrzeni sprawiedliwości w Polsce na lata 2014-2020 (2014). Warszawa.
- Szwed M. (2021). Cyfryzacja sądownictwa a art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, w: Nowe technologie. Nowa sprawiedliwość. Nowe pytania. Wdrażanie nowych technologii w wymiarze sprawiedliwości, P. Kładoczny, K. Wiśniewska (red.). Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
- Troć M. (2021). Transformacja cyfrowa polskich sądów. Warszawa.
- Wiśniewska K. (2021). w: Nowe technologie. Nowa sprawiedliwość. Nowe pytania. Wdrażanie nowych technologii w wymiarze sprawiedliwości. P. Kładoczny, K. Wiśniewska (red.), Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
- Wymierna sprawiedliwość. Projekt reformy sądownictwa (2018). M. Letkiewicz (red.), Warszawa: Fundacja Warsaw Enterprise Institute.
- Źródła internetowe
- Court Orders and Updates During COVID-19 Pandemic, https://www.uscourts.gov/about-federal-courts/court-website-links/court-orders-and-updates-during-covid19-pandemic.
- Diagnoza stanu polskiego sądownictwa. Materiał RPO dla sejmowego zespołu ekspertów „okrągłego stołu”, https://bip.brpo.gov.pl/index.php/pl/content/diagnoza-sadownictwa-material-rpo-dla-sejmowego-zespolu-ekspertow.
- Elektroniczna komunikacja z sądem, dostęp do akt sądowych online, rozprawy odmiejscowione, https://www.nsa.gov.pl/elektroniczna.php.
- https://lexnetjusticia.gob.es/.
- https://worldjusticeproject.org/.
- https://www.c-span.org/supremeCourt/.
- https://www.investopedia.com/coronavirus-aid-relief-and-economic-security-cares-act-4800707.
- https://www.iustitia.pl/79‐informacje/2981‐57‐badanych‐polakow‐uwaza‐ze‐niezaleznosc‐sadoww‐polsce‐jest‐zagrozona‐a‐tylko‐23‐ze‐wszystko‐jest‐ok.
- https://www.uscourts.gov/about-federal-courts/governance-judicial-conference.
- IT-Einsatz in der Justiz, https://www.justiz.gv.at/home/justiz/daten-und-fakten/it-einsatz-in-der-justiz.1e5.de.html.
- Akty prawne
- Ustawa z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2015 poz. 1311.
- Ustawa z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, Dz.U. 2020 poz. 875.
- Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, t.j. Dz.U. 2021 poz. 1072.
- Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, t.j. Dz.U. 2021 poz. 2095.
- Ustawa z dnia 20 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2021 poz. 1023.
- Ustawa z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2021 poz. 1090.
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego, Dz.U. 2021 poz. 534.
Referencje
Brzozowski Ł. (2021). Udział prokuratora w rozprawie i posiedzeniu zdalnym. „Prokuratura i Prawo”, nr 3.
Efektywność sądownictwa powszechnego – oceny i analizy (2020). Ostaszewski P. (red.). Warszawa.
Girdwoyń K. (2021). Posiedzenia i rozprawy w sprawach karnych online – jak to robią Anglicy?, w: Prawo w czasie pandemii Covid 19, XXII Konferencja Wydziałowa, Warszawa: Wydział Prawa i Administracji UW.
Grabowska-Moroz B. (2017). Jakiej reformy wymiaru sprawiedliwości potrzebujemy? Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Jarzmus K. (2020). Dostęp do sądu w dobie pandemii. Analiza – część druga. Warszawa.
Jarzmus K., Szwed M. (2021). Nowe technologie w krajowych wymiarach sprawiedliwości – wspólny kierunek czy różnorodne drogi do digitalizacji?, w: Nowe technologie. Nowa sprawiedliwość. Nowe pytania. Wdrażanie nowych technologii w wymiarze sprawiedliwości. P. Kładoczny, K. Wiśniewska (red.). Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Jarzmus K., Szwed M. (2021). Sądownictwo w Polsce a nowe technologie – początek drogi czy przystanek na drodze do cyfryzacji?, w: Nowe technologie. Nowa sprawiedliwość. Nowe pytania. Wdrażanie nowych technologii w wymiarze sprawiedliwości. P. Kładoczny, K. Wiśniewska (red.). Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Karolczyk B. (2020). Komunikacja sądowa w czasach zarazy. w: B. Pilitowski, Sądy dostępne przez internet. Szanse i zagrożenia. Toruń: Fundacja Court Watch Polska.
Katsh E., Rabinovich-Einy O. (2017). Digital Justice. Technology and the Internet of Disputes. New York.
Kociołowicz-Wiśniewska B., Pilitowski B. (2019). Ocena polskiego sądownictwa w świetle badań, vol. 2. Bilans efektów reform wymiaru sprawiedliwości w latach 2017-2019. Toruń.
Komisja Europejska, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Banku Centralnego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno‐Społecznego i Komitetu Regionów. Unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości z 2019 r., na podstawie danych CEPEJ.
Lewandowski P. (2020). Rozprawy sądowe on-line w czasach pandemii COVID-19, w: B. Pilitowski, Sądy dostępne przez internet. Szanse i zagrożenia. Toruń: Fundacja Court Watch Polska.
Pilitowski B. (2020). Sądy dostępne przez internet. Szanse i zagrożenia. Toruń: Fundacja Court Watch Polska.
Pudzianowska D., Jagura J. (2016). Równe traktowanie uczestników postępowań. Przewodnik dla sędziów i prokuratorów, Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Skarga Orłowski przeciwko Polsce (nr 5547/15), opinia amicus curiae HFPC w sprawie Orłowski przeciwko Polsce (2016). Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Strategia modernizacji przestrzeni sprawiedliwości w Polsce na lata 2014-2020 (2014). Warszawa.
Szwed M. (2021). Cyfryzacja sądownictwa a art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, w: Nowe technologie. Nowa sprawiedliwość. Nowe pytania. Wdrażanie nowych technologii w wymiarze sprawiedliwości, P. Kładoczny, K. Wiśniewska (red.). Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Troć M. (2021). Transformacja cyfrowa polskich sądów. Warszawa.
Wiśniewska K. (2021). w: Nowe technologie. Nowa sprawiedliwość. Nowe pytania. Wdrażanie nowych technologii w wymiarze sprawiedliwości. P. Kładoczny, K. Wiśniewska (red.), Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Wymierna sprawiedliwość. Projekt reformy sądownictwa (2018). M. Letkiewicz (red.), Warszawa: Fundacja Warsaw Enterprise Institute.
Źródła internetowe
Court Orders and Updates During COVID-19 Pandemic, https://www.uscourts.gov/about-federal-courts/court-website-links/court-orders-and-updates-during-covid19-pandemic.
Diagnoza stanu polskiego sądownictwa. Materiał RPO dla sejmowego zespołu ekspertów „okrągłego stołu”, https://bip.brpo.gov.pl/index.php/pl/content/diagnoza-sadownictwa-material-rpo-dla-sejmowego-zespolu-ekspertow.
Elektroniczna komunikacja z sądem, dostęp do akt sądowych online, rozprawy odmiejscowione, https://www.nsa.gov.pl/elektroniczna.php.
https://lexnetjusticia.gob.es/.
https://worldjusticeproject.org/.
https://www.c-span.org/supremeCourt/.
https://www.investopedia.com/coronavirus-aid-relief-and-economic-security-cares-act-4800707.
https://www.uscourts.gov/about-federal-courts/governance-judicial-conference.
IT-Einsatz in der Justiz, https://www.justiz.gv.at/home/justiz/daten-und-fakten/it-einsatz-in-der-justiz.1e5.de.html.
Akty prawne
Ustawa z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2015 poz. 1311.
Ustawa z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, Dz.U. 2020 poz. 875.
Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, t.j. Dz.U. 2021 poz. 1072.
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, t.j. Dz.U. 2021 poz. 2095.
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2021 poz. 1023.
Ustawa z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2021 poz. 1090.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego, Dz.U. 2021 poz. 534.