Pasek boczny artykułu

Pobieranie
PDF EPUB

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza unijnej polityki klimatycznej w zakresie wdrażania mechanizmu CBAM. Unia Europejska (UE) zobowiązała się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Cel ten operacjonalizuje za pomocą pakietów legislacyjnych. Na przestrzeni ostatnich czterech lat UE zaprezentowała wiele projektów przyspieszających transformację energetyczną, przy czym na szczególną uwagę zasługuje przede wszystkim REPowerEU, czy też Europejski Zielony Ład. Jednym z kluczowych elementów Europejskiego Zielonego Ładu jest wdrożenie mechanizmu CBAM, mającego stanowić kompleksowe narzędzie chroniące unijnych  przedsiębiorców przed importem towarów spoza UE, gdzie wymogi dotyczące ochrony klimatu nie są tak wysokie jak w UE. W ramach artykułu zweryfikowana zostanie hipoteza o adaptacyjnym wymiarze polityki klimatycznej w kontekście CBAM. Weryfikacja ta zostanie dokonana z uwzględnieniem modelu inkrementalnego projektowania polityk publicznych. W tym też zakresie artykuł przyjął formę analizy aplikacyjnej. W przypadku CBAM adaptacyjność polityki może być analizowana z dwóch perspektyw: zewnętrznej i wewnętrznej.   

Słowa kluczowe

Europejski Zielony Ład, Fit for 55, CBAM, model inkrementalny, podatek graniczny European Green Deal, Fit for 55, CBAM, incremental model, border tax

Szczegóły artykułu

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Patrycja Fatyga-Wiśniewska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo „Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies” zapewnia dostęp do treści artykułów w trybie otwartego dostępu (Open Access) na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).

Licencja CC-BY

Więcej informacji: Polityka Open Access czasopisma "Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies"

Jak cytować
Fatyga-Wiśniewska, P. (2025) „Mechanizm CBAM jako narzędzie kreowania polityki klimatycznej UE ”, Studia z Polityki Publicznej, 12(3(47), s. 8–32. doi: 10.33119/KSzPP/2025.3.1.
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Metrics

Referencje

  1. Bibliografia:
  2. Böhringer Ch.; Balistreri E., Rutherford T.F, (2012), The role of border carbon adjustment in unilateral climate policy: Overview of an Energy Modeling Forum study (EMF 29), Energy Economics, 34, (S2), S97-S110
  3. Bürgin, A. (2023). The European Commission: A climate policy entrepreneur. W: Handbook on European Union climate change policy and politics (s. 23–37), Rayner T., Szulecki K., Jordan A. J., oraz Oberthür S., Edward Elgar;
  4. Elliott, J.; Foster, I.; Kortum, S.; Jush, G.K.; Munson, T.; Weisbach, D. (2013). Unilateral Carbon Taxes, Border Tax Adjustments and Carbon Leakage. Coase-Sandor Institute for Law &Economics Working Paper, 600: 207–244
  5. Eicke, L., Weko, S., Apergi, M., & Marian, A. (2021). Pulling up the carbon ladder? Decarbonization, dependence, and third-country risks from the European carbon border adjustment mechanism. Energy Research and Social Science, 80: 102240. doi:10.1016/j.erss.2021.102240;
  6. Good D. (2011). Still budgeting by muddling through: Why disjointed incrementalism lasts, Policy and Society, Volume 30, Issue 1: 41–51, https://doi.org/10.1016/j.polsoc.2010.12.005;
  7. Hoffman J. (2022). Europejski Zielony Ład, prawo europejskie i Łużyce, Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis, 11(2): 102-110, DOI: 10.34616/145033;
  8. Howlett M., Migone A. (2011). Charles Lindblom is alive and well and living in punctuated equilibrium land, Policy and Society, Volume 30, Issue 1: 53–62, https://doi.org/10.1016/j.polsoc.2010.12.006;
  9. Kozłowska, N. (2024). Mechanizm dostosowania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM) – teoria a rzeczywistość. Palestra, (6), 75–91, DOI: 10.54383/0031-0344.2024.06.6;
  10. Lim, B.; Hong, K.; Yoon, J.; Chang, J.-I.; Cheong, I. (2021). Pitfalls of the EU’s Carbon Border Adjustment Mechanism. Energies, 14(21), 7303. https://doi.org/10.3390/en14217303;
  11. Lindblom, C. E. (1959). The Science of “Muddling Through.” Public Administration Review, 19(2), 79–88. https://doi.org/10.2307/973677;
  12. Lindblom, C. E. (1979). Still Muddling, Not Yet Through. Public Administration Review, 39(6), 517–526. https://doi.org/10.2307/976178;
  13. Mehling M., Ritz R., (2020). Going beyond default intensities in an EU carbon border adjustment mechanism, W: Working Papers EPRG2026, Energy Policy Research Group, Cambridge Judge Business School, University of Cambridge.
  14. Rothmayr Allison Ch, Saint-Martin D. (2011). Half a century of “muddling”: Are we there yet?, Policy and Society, Volume 30, Issue 1: 1–8, https://doi.org/10.1016/j.polsoc.2010.12.001;
  15. Sobieraj, K. (2017). Wpływ Porozumienia paryskiego na zmianę polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej i unijnych regulacji prawnych w tym zakresie, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 79(4): 177–190. DOI: 10.14746/rpeis.2017.79.4.14;
  16. Sosnowska, A., Pyrka, M., Jeszke, R. (2023). Wprowadzenie podatku granicznego od emisji gazów cieplarnianych (CBAM) jako nowego instrumentu polityki klimatycznej UE i jego potencjalne skutki ekonomiczne dla Polski. Studia BAS, 2(74), 145-170. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2023.16;
  17. Sun X., Mi Z., Cheng L., Coffman D., Liu Y., (2024), The carbon border adjustment mechanism is inefficient in addressing carbon leakage and results in unfair welfare losses, Fundamental Research, Volume 4, Issue 3: 660-670, https://doi.org/10.1016/j.fmre.2023.02.026
  18. Wettestad J.. (2023). Proactive prevention of carbon leakage? The EU Carbon Border Adjustment Mechanism. W: Handbook on European Union Climate Change Policy and Politics (231-245) Rayner T., Szulecki K., Jordan A. J., oraz Oberthür S., Edward Elgar; https://doi.org/10.4337/9781789906981.00029;
  19. Akty prawne:
  20. Decyzja Rady UE 2016/1841 z 5 października 2016 r. w sprawie zawarcia, w imieniu UE, porozumienia paryskiego (Dz. Urz. UE L 282/1);
  21. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/959 z dnia 10 maja 2023 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz decyzję (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (L 130/134);
  22. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z 14 lipca 2021 r. „Gotowi na 55”: osiągnięcie unijnego celu klimatycznego na 2030 r. w drodze do neutralności klimatycznej (COM(2021) 550 final);
  23. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z 12 maja 2021 r. Droga do zdrowej planety dla wszystkich Plan działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby (COM/2021/400 final);
  24. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów i z 11 grudnia 2019 r. Europejski Zielony Ład COM(2019) 640 final;
  25. Porozumienie paryskie do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 9 maja 1992 r., przyjęte w Paryżu dnia 12 grudnia 2015 r. (Dz. U. z 2017 r. poz. 36);
  26. Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r. ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem CO2 (L 130/52);
  27. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (L 243/1);
  28. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U.2004.90.864/2);
  29. Wniosek Dyrektywa Rady w sprawie restrukturyzacji unijnych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (wersja przekształcona COM(2021) 563 final);
  30. Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (2021/0214(COD).