Polityka państwa wobec upowszechnienia elastycznych form zatrudnienia w Polsce

Abstrakt

W czerwcu 2015 r. Sejm przyjął nowelizację Kodeksu pracy1, zgodnie z którą wprowadzone zostaje ograniczenie łącznego czasu trwania umów o pracę na czas określony zawieranych z jednym pracodawcą do 33 miesięcy, o ile nie istnieją obiektywne powody, aby tego typu kontrakt został zawarty na dłuższy okres. Zmiany, które wejdą w życie 22 lutego 2016 r., obejmują również m.in. zrównanie czasu trwania okresów wypowiedzenia między umowami terminowymi i na czas nieoznaczony - dotychczas w umowie o pracę na czas określony zawieranej na sześć miesięcy lub dłużej można było zawrzeć klauzulę o możliwości jej rozwiązania z dwutygodniowym wypowiedzeniem. Zmiana przepisów jest reakcją na rozpowszechnienie w Polsce praktyki zatrudniania na podstawie umów terminowych. Osiągnęło to skalę niespotykaną w innych krajach Unii Europejskiej. Nowe regulacje mogą spowodować, że po raz pierwszy od kilku lat udział zatrudnionych na czas określony wśród pracowników najemnych może ulec zmniejszeniu. Problem nadmiernego udziału elastycznych form zatrudnienia doczekał się w ostatnich latach w Polsce bogatej literatury. Stał się przedmiotem badań ekonomistów i socjologów oraz dyskusji specjalistów prawa pracy. Popularność elastycznych form zatrudnienia spotkała się również z aktywną krytyką ze strony związków zawodowych, co znalazło odbicie w mediach - dość wspomnieć o karierze terminu "umowy śmieciowe" począwszy od 2012 r. Autor podejmuje próbę syntetycznego omówienia problemu elastycznych form zatrudnienia, obejmującego kwestie: przyczyn ich popularności wśród pracodawców, intensywności stosowania różnych form zatrudnienia na podstawie dostępnych danych, kształtu przepisów ochronnych krajowego prawa pracy i praw pokrewnych regulujących zawieranie różnego rodzaju umów na rynku pracy w świetle wymogów stawianych przez Unię Europejską i Międzynarodową Organizację Pracy, a także społecznych i ekonomicznych konsekwencji stosowania elastycznych form zatrudnienia.