Dostępność oferty bankowej dla osób z niepełnosprawnością
Słowa kluczowe:
niepełnosprawność, dostępność, sektor bankowyAbstrakt
Osoby z różnego rodzaju niepełnosprawnością stanowią istotny udział (14,3%) populacji Polski. Celem artykułu jest ocena czy oferta banków prowadzących działalność w Polsce jest dostępna dla tej grupy klientów oraz czy spełnia ona wymogi zasady równego traktowania. W artykule wskazano przykłady dobrych praktyk dostosowania oferty banków prowadzących działalność w Polsce do potrzeb osób z niepełnosprawnością oraz zidentyfikowano główne bariery napotykane przez te grupę klientów. Wskazano również obowiązujące akty prawne, które mają na celu zwiększenie dostępności usług dla osób z niepełnosprawnością oraz przedstawiono instytucje odpowiedzialne za nadzór nad realizacją wynikających z nich obligatoryjnych wymogów. Przyjęta w artykule teza stanowi, że pomimo obowiązywania zasady równości, w praktyce można znaleźć luki w dostosowaniu oferty bankowej do potrzeb osób z niepełnosprawnością. Oprócz pozytywnego zweryfikowania tezy, w artykule znajdują się także rekomendacje mające na celu zwiększenie obecnego poziomu dostępności oferty bankowej dla osób z niepełnosprawnościami.
Downloads
Bibliografia
Akty prawne
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze, (Dz. U. poz. 731 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, (Dz. U. poz. 1696 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, (Dz. U. Nr 254 poz. 1700 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, (Dz. U. Nr 123 poz. 776 z późn. zm.).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług.
Wydawnictwa zwarte
Byczewska-Konieczny K., Jak starzeje się umysł?, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017.
Dąbrowska A., Janoś-Kresło M., Społeczna odpowiedzialność konsumenta w czasie pandemii. Badania międzynarodowe, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2022.
Łakomy M., Demografia jest przyszłością. Czy Polska ma szansę odwrócić negatywne trendy, Prześwity, Warszawa 2024.
Wojciechowska K., Customer Experience Management. Moc pozytywnych doświadczeń klientów w budowaniu twojej przewagi na rynku, Onepress, Warszawa 2020.
Żuchowska-Skiba D., Wykluczenie cyfrowe osób z niepełnosprawnościami - perspektywy badawcze [w:] Całka G., Niedbalski J., Żuchowska-Skiba D. (red.), Jak badać zjawisko niepełnosprawności. Szanse i zagrożenia założeń teoretycznych i metodologicznych studiów nad niepełnosprawnością, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.
Artykuły naukowe, raporty i opracowania
Cierniak-Piotrowska M., Chmielewska A., Dąbrowska A., Kuchta A., Stelmach K., Szymczuk M., Szałtys D., Wysocka A., Główny Urząd Statystyczny, Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021, Starzenie się ludności w świetle wyników narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań 2021, Warszawa 2023.
Czapliński M., Sowiński P., Mendecka K., Wenclewska M., Sas M., Bożek W., Kowalewska E., Dostępność usług bankowych dla osób ze szczególnymi potrzebami, Warszawa 2024.
Dejnaka A., Internet bez barier - accessibility oraz usability a potrzeby osób niepełnosprawnych [w:] Skiba W., Perchla-Włosik A. (red.), Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania, nr II/2012(3).
Grupa robocza ds. obsługi osób z niepełnosprawnościami przez banki przy Związku Banków Polskich, Dobre praktyki obsługi osób z niepełnosprawnościami przez banki, III edycja, 2017.
Kmita J., Odpowiedź banków na zieloną transformację Unii Europejskiej [w:] Teoria i Praktyka Dydaktyki Akademickiej, tom 3, nr 1, 2024.
Kowalski P., Mikołajczyk A., Zimny B., Spółdzielnia Socjalna „FADO" na zlecenie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Jak wdrażać Ustawę o zapewnianiu dostępności?, Łódź 2019.
mBank, Raport ESG Grupy mBank 2023, 2024.
Szulc P., Bariery w życiu codziennym i ich wpływ na jakość życia osób z niepełnosprawnościami [w:] Przegląd Krytyczny, tom 3, nr 2, Poznań 2021.
Ślażyńska-Kluczek D., Brzezek M., Czynniki ESG jako elementy zrównoważonego rozwoju wpływające na postrzeganie przedsiębiorstw przez konsumentów [w:] Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 2024, tom 70, nr 4.
Warchlewska A., Ekskluzja finansowa osób z niepełnosprawnością [w:] Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania, nr III/2017(24).
Materiały internetowe
Alior Bank S.A., Alior Bank wprowadził udogodnienia dla osób niewidomych w systemach bankowości elektronicznej, 2019, https://www.aliorbank.pl/aktualnosci/2019-02-12-udogodnienia-dla-niewidomych.html, Nasze Sprawy, (dostęp: 21.06.2025).
Alior Bank stawia na dostępność - tłumacz polskiego języka migowego dla klientów, 2025, https://naszesprawy.eu/aktualnosci/alior-bank-stawia-na-dostepnosc-tlumacz-polskiego-jezyka-migowego-dla-klientow/#:~:text=Alior%20Bank%20udost%C4%99pnia%20now%C4%85%20us%C5%82ug%C4%99,jak%20i%20w%20plac%C3%B3wkach%20stacjonarnych, (dostęp: 21.06.2025).
Bank Millennium S.A., Obsługa Klientów z niepełnosprawnościami, https://www.bankmillennium.pl/klienci-indywidualni/wsparcie/obsluga-klientow-niepelnosprawnych, Bank Polska Kasa Opieki S.A., (dostęp: 21.06.2025).
Bank Pekao wesprze klientów posługujących się językiem migowym, 2021, https://media.pekao.com.pl/pr/690904/bank-pekao-wesprze-klientow-poslugujacych-sie-jezykiem-migowym, (dostęp: 21.06.2025).
Bank Polska Kasa Opieki S.A., https://www.pekao.com.pl/placowki-i-bankomaty.html (dostęp: 24.06.2025).
Bank.pl, Co Polacy sądzą o zaangażowaniu banków w edukację finansową?, 2024, https://bank.pl/co-polacy-sadza-o-zaangazowaniu-bankow-w-edukacje-finansowa/ (dostęp: 6.07.2025).
Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, Projekt „Centrum Komunikacji dla Osób z Niepełnosprawnościami”, 2025, https://niepelnosprawni.gov.pl/projekty/projekty-fers/projekt-centrum-komunikacji-dla-osob-z-niepelnosprawnosciami/ (dostęp: 3.07.2025).
Błach S., Jak osoba z niepełnosprawnością próbowała założyć konto w banku. XXI wiek, mnóstwo możliwości, najnowsze technologie do pomocy i…, 2024, https://subiektywnieofinansach.pl/jak-osoba-z-niepelnosprawnoscia-probowala-zalozyc-konto-w-banku/ (dostęp:25.06.2025).
BNP Paribas Bank Polska S.A., Centra klienta z obsługą detaliczną, biznesową i maklerską, https://www.bnpparibas.pl/kontakt/oddzialy-z-obsluga-detaliczna-i-biznesowa?type=department_retail_business&filter=no-barriers&filter=wheelchair&filter=pjm&filter=oko, (dostęp: 21.06.2025).
BNP Paribas Bank Polska S.A., Dostępność centrów klienta, https://www.bnpparibas.pl/bank-bez-barier, (dostęp: 21.06.2025).
CCNEWS.pl, Nest Bank nie potrafi poradzić sobie z niewidomymi klientami w bankowości elektronicznej, 2019, https://ccnews.pl/2019/02/04/nest-bank-nie-potrafi-poradzic-sobie-z-niewidomymi-klientami-w-bankowosci-elektronicznej/ (dostęp: 25.06.2025).
Departament Dostępności, PFRON, Zawiadomienie o braku dostępności produktu albo usługi, 2025, https://www.pfron.org.pl/aktualnosci/szczegoly-aktualnosci/news/zawiadomienie-o-braku-dostepnosci-produktu-albo-uslugi/ (dostęp: 3.07.2025).
eur-lex.europa.eu, Dostępność produktów i usług, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=LEGISSUM:4403933 (dostęp: 29.06.2025).
gov.pl, Polski Akt o Dostępności - inauguracja, 2024, https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/polski-akt-o-dostepnosci--inauguracja#:~:text=Ustawa%20okre%C5%9Bla%20wymagania%20dost%C4%99pno%C5%9Bci%2C%20kt%C3%B3re%20maj%C4%85%20zastosowanie,nadzoru%20rynku%20nad%20prawid%C5%82owo%C5%9Bci%C4%85%20stosowania%20przepis%C3%B3w%20ustawy. (dostęp: 23.06.2025).
ING Bank Śląski S.A., Bankomaty z udźwiękowienieniem, https://www.ing.pl/kontakt/dostepne-bankomaty, (dostęp: 21.06.2025).
ING Bank Śląski S.A., Obsługa w języku migowym, https://www.ing.pl/kontakt/bank-dostepny-w-mig , (dostęp: 21.06.2025).
Mackey K., Kilroy D., Bird&Bird, European Accessibility Act: Focus on Financial Services, 2025, https://www.twobirds.com/en/insights/2025/european-accessibility-act-focus-on-financial-services#:~:text=From%20summer%202025%2C%20landmark%20reform,within%20the%20EU%E2%80%99s%20internal%20market (dostęp: 23.06.2025).
mBank S.A., bankowość bez barier, https://www.mbank.pl/pomoc/bankowosc-bez-barier/, (dostęp: 21.06.2025).
mBank S.A., Bankowość bez granic, https://www.mbiznes.mbank.pl/pomoc/dostep-zdalny/osoby-niepelnosprawne/niewidomi-i-niedowidzacy/, (dostęp: 21.06.2025).
Newseria, Sektor bankowy dostosowuje się do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Ułatwienia mogą dotyczyć nawet 5 mln osób, 2016, https://biznes.newseria.pl/news/sektor-bankowy-dostosowuje,p2086903202 (dostęp: 24.06.2025).
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Likwidacja barier w komunikowaniu się, https://www.pfron.org.pl/osoby-niepelnosprawne/sprawna-komunikacja/likwidacja-barier-w-komunikowaniu/ (dostęp: 24.06.2025).
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Rok 2025 stoi pod znakiem inkluzywności?, 2025, https://www.parp.gov.pl/component/content/article/88280:rok-2025-stoi-pod-znakiem-inkluzywnosci#_ftn1 dostęp: 22.06.2025).
Polska Bezgotówkowa, Udogodnienia dla niepełnosprawnych - w jaki sposób banki ułatwiają korzystanie ze swoich usług?, 2021, https://polskabezgotowkowa.pl/dla-ciebie/artykuly/udogodnienia-dla-niepelnosprawnych-w-jaki-sposob-banki-ulatwiaja-korzystanie-ze-swoich-uslug/ (dostęp: 23.06.2025).
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A., Nowe bankomaty dla niewidomych i słabowidzących w sieci PKO Banku Polskiego, 2012, https://media.pkobp.pl/69586-nowe-bankomaty-dla-niewidomych-i-slabowidzacych-w-sieci-pko-banku-polskiego, (dostęp: 21.06.2025).
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A., Obsługujemy w języku migowym, https://www.pkobp.pl/pomoc-kontakt/tlumacz-migam, (dostęp: 21.06.2025).
Różański M., Bank Gospodarstwa Krajowego, Poradnik na instytucji publicznych.
Rzecznik Finansowy, O Rzeczniku Finansowym, https://rf.gov.pl/o-nas/o-rzeczniku-finansowym/, (dostęp: 3.07.2025).
Rzecznik Finansowy, Polski Akt o Dostępności już obowiązuje. Nowy etap dostępności usług finansowych, 2025, https://rf.gov.pl/polski-akt-o-dostepnosci-juz-obowiazuje-nowy-etap-dostepnosci-uslug-finansowych/ (dostęp: 3.07.2025).
Santander Bank Polska S.A., https://esg.santander.pl/2023/relacje-z-interesariuszami-social/relacje-z-interesariuszami-co-jest-dla-nas-wazne/inkluzywna-i-zrownowazona-bankowosc/#:~:text=Inkluzywna%20i%20zr%C3%B3wnowa%C5%BCona%20bankowo%C5%9B%C4%87%20W,Klienci%20znajd%C4%85%20tam (dostęp: 21.06.2025).
Santander Bank Polska S.A., Karty z blind notch oraz inne rozwiązania dla osób słabowidzących i niewidomych, https://esg.santander.pl/serwis/karty-z-blind-notch-oraz-inne-rozwiazania-dla-osob-slabowidzacych-i-niewidomych/, (dostęp: 21.06.2025).
Santander Bank Polska S.A., Santander Bank Polska - bank otwarty na potrzeby osób niesłyszących, https://esg.santander.pl/serwis/santander-bank-polska-bank-otwarty-na-potrzeby-osob-nieslyszacych/, (dostęp: 21.06.2025).
Szerszeń E., ING Bank Śląski S.A , Moje ING mobile przyjazne dla osób niedowidzących, 2018, https://media.ing.pl/informacje-prasowe/926/pr/411571/moje-ing-mobile-przyjazne-dla-osob-niedowidzacych, (dostęp: 21.06.2025).
Wagstaff E., Belsom T., PRI, What is responsible investment?, 2023, https://www.unpri.org/introductory-guides-to-responsible-investment/what-is-responsible-investment/4780.article, (dostęp: 23.06.2025).
Waluś M., wyborcza.pl, Niewidomy Oleksandr chciał założyć konto w banku. "Przeszkodziły nie procedury, ale ludzka znieczulica", 2022, https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,28501454,niewidomy-oleksandr-chcial-zalozyc-konto-w-banku-przeszkodzily.html (dostęp: 24.06.2025).
Wardziak P., Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A., 5,5 mln aktywnych IKO! Aplikacja PKO Banku Polskiego ma teraz tryb ciemny, a jej Asystent głosowy udogodnienia dla osób niewidomych, 2021, https://media.pkobp.pl/139758-55-mln-aktywnych-iko-aplikacja-pko-banku-polskiego-ma-teraz-tryb-ciemny-a-jej-asystent-glosowy-udogodnienia-dla-osob-niewidomych, (dostęp: 21.06.2025).
Związek Banków Polskich, Dostępny Bankomat, https://www.dostepnybankomat.pl/ (dostęp: 23.06.2025).
Związek Banków Polskich, https://www.zbp.pl/Dla-Klientow/Dostepnosc-uslug-bankowych#:~:text=Dobre%20praktyki%20obs%C5%82ugi%20os%C3%B3b%20z,VTM%2C%20%C2%B7%20Dobre%20praktyki (dostęp: 22.06.2025).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
