Zeszyt Naukowy 153
Małgorzata Twarowska
Wydział Ekonomiczny, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Streszczenie
Celem artykułu jest ocena ryzyka finansów publicznych na podstawie analizy sytuacji fiskalnej, rentowności obligacji skarbowych i stawek CDS w grupie państw PIIGS. W pierwszej części artykułu omówiony został związek pomiędzy ryzykiem kraju oraz rentownością obligacji rządowych. Głównym elementem analizy jest ocena ryzyka fiskalnego w państwach PIIGS na podstawie wysokości długu publicznego, bilansu obrotów bieżących, rentowności obligacji rządowych oraz CDS, jak również ryzyka bankructwa państwa na podstawie spreadu CDS państw PIIGS. Ostatni punkt pracy poświęcony został wpływie ryzyka fiskalnego oraz wsparcia finansowego na rentowność greckich obligacji skarbowych.
Celem artykułu jest ocena ryzyka finansów publicznych na podstawie analizy sytuacji fiskalnej, rentowności obligacji skarbowych i stawek CDS w grupie państw PIIGS. W pierwszej części artykułu omówiony został związek pomiędzy ryzykiem kraju oraz rentownością obligacji rządowych. Głównym elementem analizy jest ocena ryzyka fiskalnego w państwach PIIGS na podstawie wysokości długu publicznego, bilansu obrotów bieżących, rentowności obligacji rządowych oraz CDS, jak również ryzyka bankructwa państwa na podstawie spreadu CDS państw PIIGS. Ostatni punkt pracy poświęcony został wpływie ryzyka fiskalnego oraz wsparcia finansowego na rentowność greckich obligacji skarbowych.
Słowa kluczowe: kryzys fiskalny, rentowność obligacji, ryzyko
Katarzyna Twarowska
Wydział Ekonomiczny, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Streszczenie
Przedmiotem opracowania jest zaprezentowanie, w jakim stopniu wydawane oceny ratingowe mogą oddziaływać na zmiany kursu EUR/USD, rentowność obligacji skarbowych i CDS w krajach należących do Unii Gospodarczej i Walutowej (UGiW). Przeanalizowano dzienne zmiany kursu EUR/USD w reakcji na ogłoszenia ratingów krajów strefy euro w okresie od stycznia 2011 r. do grudnia 2011 r. Badanymi zdarzeniami są zmiany ocen ratingowych oraz perspektyw inwestycyjnych wydawanych przez trzy główne agencje ratingowe (Standard & Poor, Moody i Fitch). Analizie poddano ponadto zależność pomiędzy poziomem ryzyka inwestycyjnego kraju opartego na ocenach S&P a rentownością obligacji skarbowych i premiami CDS w krajach strefy euro.
Przedmiotem opracowania jest zaprezentowanie, w jakim stopniu wydawane oceny ratingowe mogą oddziaływać na zmiany kursu EUR/USD, rentowność obligacji skarbowych i CDS w krajach należących do Unii Gospodarczej i Walutowej (UGiW). Przeanalizowano dzienne zmiany kursu EUR/USD w reakcji na ogłoszenia ratingów krajów strefy euro w okresie od stycznia 2011 r. do grudnia 2011 r. Badanymi zdarzeniami są zmiany ocen ratingowych oraz perspektyw inwestycyjnych wydawanych przez trzy główne agencje ratingowe (Standard & Poor, Moody i Fitch). Analizie poddano ponadto zależność pomiędzy poziomem ryzyka inwestycyjnego kraju opartego na ocenach S&P a rentownością obligacji skarbowych i premiami CDS w krajach strefy euro.
Przeprowadzone badania pozwoliły na sformułowanie następujących wniosków:
• nie wystąpiła istotna reakcja kursu walutowego EUR/USD w odpowiedzi na zmiany ocen ratingowych,
• reakcja kursu walutowego była silniejsza w przypadku pogorszenia ratingu,
• reakcja kursu EUR na zmiany ratingu była najsilniejsza w krótkim okresie (w ciągu jednego do dwóch dni),
• istnieje silny związek pomiędzy poziomem ryzyka kraju, rentownością obligacji rządowych i premiami CDS.
Wymienione wyżej wnioski rzucają dodatkowe światło na zachowanie się rynków kapitałowych w odpowiedzi na zmiany ratingów. Silne powiązania między ratingami kredytowymi, oprocentowaniem obligacji rządowych i premią CDS oznaczają, że zdrowe fundamenty makroekonomiczne i równowaga budżetowa są kluczem do zapobiegania obniżeniu ratingu, wzrostowi ryzyka inwestycyjnego kraju, do rentowności dłużnych papierów skarbowych oraz premii CDS.
Słowa kluczowe: ocena ratingowa, agencje ratingowe, kurs EUR/USD, rentowność obligacji, premia CDS, strefa euro
Marcin Borsuk
Wydział Zarządzania, Uniwersytet Gdański
Streszczenie
Cykle koniunkturalne mogą mieć znaczące przełożenie na rentowność poszczególnych przedsiębiorstw oraz sytuację finansową gospodarstw domowych. W związku z tym wpływają one również na profil ryzyka podmiotów gospodarczych, co ma istotne znaczenie dla polityki kredytowej banków. Korzystając z ekonometrycznego modelu panelowego, w artykule poddano analizie czynniki mogące pomóc wyjaśnić proces kształtowania się salda rezerw i odpisów na kredyty w polskim sektorze bankowym. Zastosowane zmienne objaśniające obejmują zarówno czynniki ekonomiczne, jak i rynkowe. Wnioski z przeprowadzonego badania wskazują, że zmienne makroekonomiczne, takie jak dynamika PKB, stopa bezrobocia oraz krótkoterminowe stopy procentowe, mają istotny wpływ na poziom kosztów ryzyka kredytowego polskich banków.
Cykle koniunkturalne mogą mieć znaczące przełożenie na rentowność poszczególnych przedsiębiorstw oraz sytuację finansową gospodarstw domowych. W związku z tym wpływają one również na profil ryzyka podmiotów gospodarczych, co ma istotne znaczenie dla polityki kredytowej banków. Korzystając z ekonometrycznego modelu panelowego, w artykule poddano analizie czynniki mogące pomóc wyjaśnić proces kształtowania się salda rezerw i odpisów na kredyty w polskim sektorze bankowym. Zastosowane zmienne objaśniające obejmują zarówno czynniki ekonomiczne, jak i rynkowe. Wnioski z przeprowadzonego badania wskazują, że zmienne makroekonomiczne, takie jak dynamika PKB, stopa bezrobocia oraz krótkoterminowe stopy procentowe, mają istotny wpływ na poziom kosztów ryzyka kredytowego polskich banków.
Słowa kluczowe: straty kredytowe, koszty ryzyka, model panelowy, czynniki makroekonomiczne, banki
Ewelina Nojszewska
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Błażej Łyszczarz
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Streszczenie
W obliczu istotnego znaczenia ekonomicznego i zdrowotnego wypadków przy pracy celowe wydaje się rozpoznanie czynników determinujących ich częstość. W niniejszym opracowaniu podjęta została próba zbadania zależności między sytuacją gospodarczą w sekcjach PKD w Polsce a liczbą wypadków przy pracy. W piśmiennictwie wskazuje się, że faza ożywienia gospodarczego wiąże się z większą wypadkowością, co wynika z zatrudnienia większej liczby nowych, niedoświadczonych pracowników, którzy w większym stopniu narażeni są na ryzyko wypadku. W badaniu zbudowano odrębne modele dla sekcji PKD 2007 w celu zidentyfikowania różnic we wpływie koniunktury na wypadkowość w zależności od sektora gospodarki. Wyniki wskazują na procykliczny charakter wypadków w branżach przemysłowych, budownictwie, rolnictwie oraz kulturze i rozrywce oraz antycykliczność w transporcie, opiece zdrowotnej i opiece społecznej. Dalsze badania są konieczne w celu identyfikacji różnic w mechanizmach transmisji, prowadzących do odmiennych wyników dla różnych branż.
W obliczu istotnego znaczenia ekonomicznego i zdrowotnego wypadków przy pracy celowe wydaje się rozpoznanie czynników determinujących ich częstość. W niniejszym opracowaniu podjęta została próba zbadania zależności między sytuacją gospodarczą w sekcjach PKD w Polsce a liczbą wypadków przy pracy. W piśmiennictwie wskazuje się, że faza ożywienia gospodarczego wiąże się z większą wypadkowością, co wynika z zatrudnienia większej liczby nowych, niedoświadczonych pracowników, którzy w większym stopniu narażeni są na ryzyko wypadku. W badaniu zbudowano odrębne modele dla sekcji PKD 2007 w celu zidentyfikowania różnic we wpływie koniunktury na wypadkowość w zależności od sektora gospodarki. Wyniki wskazują na procykliczny charakter wypadków w branżach przemysłowych, budownictwie, rolnictwie oraz kulturze i rozrywce oraz antycykliczność w transporcie, opiece zdrowotnej i opiece społecznej. Dalsze badania są konieczne w celu identyfikacji różnic w mechanizmach transmisji, prowadzących do odmiennych wyników dla różnych branż.
Słowa kluczowe: wypadki w pracy, cykl koniunkturalny, regresja dla danych panelowych
Maciej Redlicki
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Krzysztof Borowski
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Streszczenie
W niniejszym artykule przedstawiony został model trzyczynnikowy Famy-Frencha. Zbadane zostały możliwości jego wykorzystania na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Przedstawione rezultaty badania, dotyczącego okresu od kwietnia 2004 do czerwca 2015, wskazują na dobre dopasowanie oszacowanego, za pomocą metody najmniejszych kwadratów, modelu do stóp zwrotu z portfeli skonstruowanych na podstawie kapitalizacji oraz poziomu BV/MV. Model słabiej radzi sobie z opisywaniem zwrotów z portfeli o średniej kapitalizacji ze względu na ich wyższe stopy zwrotu w porównaniu z małymi i dużymi spółkami.
W niniejszym artykule przedstawiony został model trzyczynnikowy Famy-Frencha. Zbadane zostały możliwości jego wykorzystania na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Przedstawione rezultaty badania, dotyczącego okresu od kwietnia 2004 do czerwca 2015, wskazują na dobre dopasowanie oszacowanego, za pomocą metody najmniejszych kwadratów, modelu do stóp zwrotu z portfeli skonstruowanych na podstawie kapitalizacji oraz poziomu BV/MV. Model słabiej radzi sobie z opisywaniem zwrotów z portfeli o średniej kapitalizacji ze względu na ich wyższe stopy zwrotu w porównaniu z małymi i dużymi spółkami.
Słowa kluczowe: model trzyczynnikowy, model Famy-Frencha, SMB (Small Minus Big)
Karolina Adamczyk
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Streszczenie
Real Estate Investment Trust (REIT) jest alternatywną metodą finansowania nieruchomości, pozwalającą pozyskać kapitał zarówno od inwestorów instytucjonalnych, jak indywidualnych. W artykule zaprezentowano zalety tej struktury, bazując na rozwiązaniach legislacyjnych przyjętych w Stanach Zjednoczonych oraz państwach europejskich. Fundusze nieruchomości funkcjonujące obecnie na polskim rynku nie cieszą się uznaniem inwestorów. REIT są powszechnie uważane za doskonałą formę inwestycji na rynku nieruchomości, z uwagi na stabilne zyski i wysoki poziom dywidend, wynikający ze specyfiki tego typu funduszy. Gwarantują one również odpowiednią dywersyfikację oraz niską korelację z innymi klasami aktywów. Wprowadzenie struktury REIT na polskim rynku to rozwiązanie, które może przyczynić się do zróżnicowania metod finansowania nieruchomości oraz zwiększenia udziału inwestorów krajowych na polskim rynku.
Real Estate Investment Trust (REIT) jest alternatywną metodą finansowania nieruchomości, pozwalającą pozyskać kapitał zarówno od inwestorów instytucjonalnych, jak indywidualnych. W artykule zaprezentowano zalety tej struktury, bazując na rozwiązaniach legislacyjnych przyjętych w Stanach Zjednoczonych oraz państwach europejskich. Fundusze nieruchomości funkcjonujące obecnie na polskim rynku nie cieszą się uznaniem inwestorów. REIT są powszechnie uważane za doskonałą formę inwestycji na rynku nieruchomości, z uwagi na stabilne zyski i wysoki poziom dywidend, wynikający ze specyfiki tego typu funduszy. Gwarantują one również odpowiednią dywersyfikację oraz niską korelację z innymi klasami aktywów. Wprowadzenie struktury REIT na polskim rynku to rozwiązanie, które może przyczynić się do zróżnicowania metod finansowania nieruchomości oraz zwiększenia udziału inwestorów krajowych na polskim rynku.
Słowa kluczowe: rynek nieruchomości, REIT, inwestycje
Błażej Prusak
Wydział Zarządzania i Ekonomii, Politechnika Gdańska
Streszczenie
W literaturze przedmiotu1 poświęcono dotychczas wiele miejsca metodom wyceny przedsiębiorstw. Dotychczas w sposób pobieżny zwracano uwagę na wykorzystanie tych metod do wyceny specyficznych grup przedsiębiorstw. Jedną z takich grup stanowią przedsiębiorstwa, w stosunku do których ogłoszono upadłość, będące w procesie restrukturyzacji bądź zagrożone upadłością. Charakteryzują się one zwiększonym ryzykiem prowadzonej działalności w relacji do podmiotów gospodarczych znajdujących się w dobrej kondycji finansowej, a ich przyszłość uzależniona jest często od skuteczności prowadzonych działań naprawczych. W konsekwencji dobór metod wyceny uzależniony jest od tego, czy podmiot gospodarczy zamierza kontynuować działalność oraz od prawdopodobieństwa uzyskania pozytywnych rezultatów prowadzonej sanacji. Jako tezę artykułu przyjęto, iż zastosowanie uniwersalnych metod do wyceny przedsiębiorstw będących w trudnej sytuacji finansowej wymaga wprowadzenia do nich odpowiednich korekt i dostosowań. Celem artykułu jest omówienie najczęściej stosowanych podejść do wyceny tychże przedsiębiorstw oraz ukazanie kluczowych determinant wpływających na ich wartość.
W literaturze przedmiotu1 poświęcono dotychczas wiele miejsca metodom wyceny przedsiębiorstw. Dotychczas w sposób pobieżny zwracano uwagę na wykorzystanie tych metod do wyceny specyficznych grup przedsiębiorstw. Jedną z takich grup stanowią przedsiębiorstwa, w stosunku do których ogłoszono upadłość, będące w procesie restrukturyzacji bądź zagrożone upadłością. Charakteryzują się one zwiększonym ryzykiem prowadzonej działalności w relacji do podmiotów gospodarczych znajdujących się w dobrej kondycji finansowej, a ich przyszłość uzależniona jest często od skuteczności prowadzonych działań naprawczych. W konsekwencji dobór metod wyceny uzależniony jest od tego, czy podmiot gospodarczy zamierza kontynuować działalność oraz od prawdopodobieństwa uzyskania pozytywnych rezultatów prowadzonej sanacji. Jako tezę artykułu przyjęto, iż zastosowanie uniwersalnych metod do wyceny przedsiębiorstw będących w trudnej sytuacji finansowej wymaga wprowadzenia do nich odpowiednich korekt i dostosowań. Celem artykułu jest omówienie najczęściej stosowanych podejść do wyceny tychże przedsiębiorstw oraz ukazanie kluczowych determinant wpływających na ich wartość.
Słowa kluczowe: wycena przedsiębiorstw, upadłość, przedsiębiorstwo zagrożone upadłością, przedsiębiorstwo w procesie restrukturyzacji
Anna Wójcik-Karpacz
Instytut Zarządzania, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Orientacja przedsiębiorcza a wynik firmy. Problem pomiaru wyniku (pdf)
Streszczenie
Celem opracowania jest identyfikacja narzędzi pomiaru wyniku firmy determinowanego orientacją przedsiębiorczą. Realizacja tego celu wpisuje się tematykę pomiaru efektywności funkcjonowania przedsiębiorstw za pomocą obiektywnych i subiektywnych indykatorów finansowych i pozafinansowych. W pierwszej kolejności rozpoznano istotę pojęć: orientacja przedsiębiorcza, elastyczność strategiczna i efektywność operacyjna. Później przedstawiono znaczenie elastyczności strategicznej i efektywności operacyjnej w osiąganiu i utrzymaniu przewagi konkurencyjnej w długim okresie. Kolejno, studia literatury umożliwiły rozpoznanie indykatorów wyników firmy wykorzystywanych w badaniach związku między orientacją przedsiębiorczą a wynikami biznesowymi. Dalsze rozważania skierowane zostały na identyfikację ograniczeń zarówno obiektywnych, jak i subiektywnych wskaźników wyników biznesowych. Całość rozważań domyka odpowiedź na pytanie, czy istnieje jeden obiektywny indykator efektywności przedsiębiorstw.
Słowa kluczowe: orientacja przedsiębiorcza, wynik firmy, wynik biznesowy, elastyczność strategiczna, efektywność operacyjna, wynik pozafinansowy, wynik finansowy
Aleksander Łożykowski
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa
Streszczenie
W artykule zaprezentowano główne założenia ograniczeń możliwości potrącania odsetek, wynikające z dyrektywy przeciwko unikaniu opodatkowania, która wdraża na poziomie Unii Europejskiej niektóre wytyczne OECD w zakresie projektu Base Erosion and Profit Shifting. Autor podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czy polskie regulacje w zakresie niedostatecznej kapitalizacji są równie skuteczne co rozwiązania zaproponowane w modelu unijnym.
W artykule zaprezentowano główne założenia ograniczeń możliwości potrącania odsetek, wynikające z dyrektywy przeciwko unikaniu opodatkowania, która wdraża na poziomie Unii Europejskiej niektóre wytyczne OECD w zakresie projektu Base Erosion and Profit Shifting. Autor podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czy polskie regulacje w zakresie niedostatecznej kapitalizacji są równie skuteczne co rozwiązania zaproponowane w modelu unijnym.
Słowa kluczowe: niedostateczna kapitalizacja, BEPS, earnings stripping, dyrektywa 2016/116
Tomasz Łużak
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa
Strategie niszy rynkowej na przykładzie sektora browarów w Polsce (pdf)
Streszczenie
Nisze rynkowe stanowią bardzo interesujący obszar badań. Nie znajduje to jednak odzwierciedlenia w literaturze przedmiotu, gdyż obserwuje się ograniczoną liczbę publikacji z badań empirycznych poświęconych tej tematyce. Autor przybliża w tekście definicję, charakterystykę oraz możliwości stosowania strategii nisz rynkowych przed przedsiębiorstwa, a także dokonuje klasyfikacji rodzajów nisz rynkowych. Artykuł przedstawia strategie niszowe realizowane przez browary działające w Polsce, a także typologię browarów niszowych.
Nisze rynkowe stanowią bardzo interesujący obszar badań. Nie znajduje to jednak odzwierciedlenia w literaturze przedmiotu, gdyż obserwuje się ograniczoną liczbę publikacji z badań empirycznych poświęconych tej tematyce. Autor przybliża w tekście definicję, charakterystykę oraz możliwości stosowania strategii nisz rynkowych przed przedsiębiorstwa, a także dokonuje klasyfikacji rodzajów nisz rynkowych. Artykuł przedstawia strategie niszowe realizowane przez browary działające w Polsce, a także typologię browarów niszowych.
Słowa kluczowe: nisze, nisze rynkowe, strategia niszy rynkowej, strategie niszowe, strategie nisz rynkowych, rodzaje nisz, browary, browary niszowe, rynki niszowe
Katarzyna Bachnik
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Międzykulturowość w cyberprzestrzeni: nowe wzorce komunikacji (pdf)
Streszczenie
Niniejszy artykuł porusza temat uwarunkowań kulturowych w Internecie w kontekście porozumiewania się. Zwraca uwagę na wybrane przejawy komunikacji i analizuje, w jakim stopniu zmiany w komunikacji międzyludzkiej mają charakter globalny i uniwersalny. Wskazuje na zacieranie się granic czasowo-przestrzennych, popularyzację takich form wymiany informacji, które angażują więcej zmysłów i de facto zastępują bezpośrednią rozmowę, przywiązywanie większej wagi do słowa pisanego, którego modyfikacje odnoszą się nie tylko do długości przekazywanych komunikatów ale i do sposobu wyrażania emocji oraz wartości. Wskazuje na przyrost ilości dostępnych informacji, co powoduje chaos informacyjny, a także na różnice w percepcji i wartościowaniu pomiędzy pokoleniami. W oczywisty sposób te przemiany o charakterze społeczno-technologicznym zmieniają kontekst działania przedsiębiorstw, nakreślając zmienne w otoczeniu wewnętrznym i zewnętrznym organizacji, które koniecznie trzeba wziąć pod uwagę, projektując systemy zarządzania zasobami ludzkimi i relacjami z interesariuszami.\
Niniejszy artykuł porusza temat uwarunkowań kulturowych w Internecie w kontekście porozumiewania się. Zwraca uwagę na wybrane przejawy komunikacji i analizuje, w jakim stopniu zmiany w komunikacji międzyludzkiej mają charakter globalny i uniwersalny. Wskazuje na zacieranie się granic czasowo-przestrzennych, popularyzację takich form wymiany informacji, które angażują więcej zmysłów i de facto zastępują bezpośrednią rozmowę, przywiązywanie większej wagi do słowa pisanego, którego modyfikacje odnoszą się nie tylko do długości przekazywanych komunikatów ale i do sposobu wyrażania emocji oraz wartości. Wskazuje na przyrost ilości dostępnych informacji, co powoduje chaos informacyjny, a także na różnice w percepcji i wartościowaniu pomiędzy pokoleniami. W oczywisty sposób te przemiany o charakterze społeczno-technologicznym zmieniają kontekst działania przedsiębiorstw, nakreślając zmienne w otoczeniu wewnętrznym i zewnętrznym organizacji, które koniecznie trzeba wziąć pod uwagę, projektując systemy zarządzania zasobami ludzkimi i relacjami z interesariuszami.\
Słowa kluczowe: kultura, zarządzanie, komunikacja, Internet
