Treść głównego artykułu

Abstrakt

W wyniku procesów transformacyjnych z ery przemysłowej do nowej ekonomii charakteryzującej gospodarkę opartą na wiedzy zaczęto dostrzegać korzyści z niematerialnych zasobów przedsiębiorstwa, wymagających optymalnych sposobów zarządzania nie tylko w dużych firmach, ale także w małych i średnich przedsiębiorstwach. Zwiększanie wartości dla właścicieli jest głównym paradygmatem działalności współczesnych przedsiębiorstw. Fakt ten wymusza nowatorskie spojrzenie na wartość przedsiębiorstwa, tj. nie tylko przez pryzmat jego bilansu, rachunku wyników ale także uwzględnienie kapitału intelektualnego znajdującego się w dyspozycji firmy i zarządzaniem nim bieżącym i strategicznym) w warunkach silnej konkurencji. Tradycyjna rachunkowość w niewystarczającym stopniu pokazuje znaczenie inwestycji w kapitał intelektualny. Nakłady ponoszone na tego typu inwestycje nie znajdują odzwierciedlenia w wielkości aktywów w sprawozdawczości finansowej. Niematerialne zasoby wiedzy i ich wpływ na pozycję rynkową przedsiębiorstwa zaczęto dostrzegać, dopiero, gdy zostały rozwinięte metody ich wyceny. Praktyka dowodzi, że pomiar i wycena kapitału wiedzy okazują się potrzebne aby dostarczać zewnętrznym interesariuszom przedsiębiorstwa informacji niezbędnych dla określenia jego rzeczywistej wartości we wszystkich aspektach jego działania. O ile dla dużych podmiotów gospodarczych rola kapitału intelektualnego w aspekcie korzyści z jego wykorzystania jest oczywista, to w przedsiębiorstwach sektora MŚP, dostrzeganie wartości aktywów niematerialnych odbywa się intuicyjnie, tym bardziej, że na gruncie nauki nie wypracowane zostało jednoznaczne stanowisko co do uniwersalnej metody pomiaru kapitału intelektualnego Tak wiec identyfikacja i pomiar czynników niematerialnych  kreującymi wartość intelektualną przedsiębiorstwa jest wyzwaniem dla menedżerów, którzy winni docenić wpływ, jaki ma mieć zarządzanie wiedzą na wyniki przedsiębiorstwa, jak pomiar i strategiczne zarządzanie wiedzą mogą wpływać na wyniki działania przedsiębiorstwa.

Słowa kluczowe

gospodarka oparta na wiedzy zasoby wiedzy kapitał intelektualny triada zarządzania kapitałem intelektualnym (identyfikacja, pomiar, wykorzystanie) luka pomiędzy wartością księgową a wartością rynkową przedsiębiorstwa

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Zubek, M. (2024). Zarządzanie kapitałem intelektualnym w małych i średnich przedsiębiorstwach. Edukacja Ekonomistów I Menedżerów, 70(4). https://doi.org/10.33119/EEIM.2024.70.5

Referencje

  1. Andriessen, D. (2004). Making Sense of Intellectual Capital, Designing a Method for the Valuation of Intangibles. Oxford: Elsevier.
  2. Bąk, M. (2020). Majątek niewidzialny przedsiębiorstwa z perspektywy rachunkowości – Model koncepcyjny majątku niewidzialnego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
  3. Bontis, N. (2002). Managing Organizational Knowledge by Diagnosing Intellectual Capital: Framing and Advancing the State of the Field. W: Ch. W. Choo, N. Bontis (Eds.), The Strategic Management of Intellectual Capital and Organizational Knowledge. Oxford: Oxford University Press, 621–642.
  4. Bubel, D. (2016). Zarządzanie kapitałem intelektualnym w organizacjach non-profit. Studium przypadku dla bibliotek publicznych. Częstochowa: Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej.
  5. Danielak, W. (2013). Wykorzystanie kapitału ludzkiego, strukturalnego i relacyjnego w budowaniu wartościowych relacji z interesariuszami przedsiębiorstwa. Warszawa: PTE.
  6. Daum, J. H. (2002). Intangible Assets and Value Creation. London: John Wiley & Sons.
  7. Dobija, D. (2004). Pomiar i sprawozdawczość kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa. Warszawa: Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego. Dzinkowski, R. (1999a). Buried Treasure. World Accounting Report Financial Times, 2:4, May.
  8. Dzinkowski, R. (1999b). Revealed Treasure. World Accounting Report Financial Times, 2:5, June.
  9. Edvinsson, L., Malone M. (2001). Kapitał intelektualny. Warszawa: PWN.
  10. Fitz-Enz, J. (2000). The ROI of Human Capital. Amazon.pl: Books.
  11. Granstarnd, O. (1999). The Economics and Management of Intellectual Property. London: Edward Elgar.
  12. Ijiri, Y. (1989). Momentum Accounting and Triple-Entry Bookkeeping. Exploring the Dynamic Structure of Accounting Measurements. Sarasota: American Accounting Association.
  13. Jaruga, A., Fijałkowska, J. (2002). Rachunkowość i zarządzanie kapitałem intelektualnym – Koncepcje i praktyka. Gdańsk: Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o. o.
  14. Jaworski, M. (2005). Problematyka pomiaru kapitału intelektualnego w literaturze przedmiotu. W: P. Wachowiak (red.), Pomiar kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
  15. Kozera-Kowalska, M. (2017) Kapitał intelektualny w tworzeniu wartości dodanej przedsiębiorstw rolnych. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego.
  16. Lev, B. Gu, F. (2003). Intangible Assets. Measurement, Drivers, Usefulness. Oxford: Oxford University Press.
  17. Osbert-Pociecha, G., Karaś, M. (1999). Wykorzystanie koncepcji zarządzania zintegrowaną wiedzą pracowników (kapitałem intelektualnym) w reenginering’u przedsiębiorstwa. Przegląd Organizacji, 3, 18–21.
  18. Pulić, A. (2004). An Accounting Tool for IC Management. Pobrane z: http://www.vaic-on.net/start.htm (dostęp: 20.10.2020).
  19. Roos, G., Roos, J. (1997). Measuring Your Company’s Intellectual Performance. Long Range Planning, 30 (3), 413–426, za: Kozera-Kowalska, M. (2017). Kapitał intelektualny w tworzeniu wartości dodanej przedsiębiorstw rolnych. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego.
  20. Sankowska, A. konsultant biznesowy, pracownik naukowy Politechniki Warszawskiej. Pobrane z: https://analizafinansowa.pl/wycena-przedsiebiorstw/upewnij-sie-czym-jest-kapital-intelektualny-i-jakiema-znaczenie-dla-wartosci-firmy-3754.html (dostęp: 09.05.2022).
  21. Sokołowska, A. (2005) Zarządzanie kapitałem intelektualnym w małym przedsiębiorstwie. Warszawa: Wydawnictwo PTE.
  22. Sopińska, A., Wachowiak, P. (2003). Istota kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa – model pomiaru. W: R. Borowiecki, M. Kwieciński (red.). Informacja w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze, 101–130
  23. Stefańska, D., Bubel, D., Barci, A. (2019). Zarządzanie kapitałem intelektualnym w perspektywie nowego zarządzania publicznego. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie, 34, 135–144.
  24. Stewart, T. A. (1997). Intellectual Capital: The New Wealth of Organizations. London: Nicholas Brealey.
  25. Sveiby, K. E. (1997). The New Organizational Wealth: Managing and Measuring Knowledge-Based Assets. San Francisco: Berret- Koehler Publishers.
  26. Sveiby, K. E. (2010). Methods for Measuring Intangible Assets, https://www.sveiby.com/ files/pdf/1537275071_methods-intangibleassets.pdf (dostęp: 20.10.2020).
  27. Śledzik, K. (red.) (2012). Kapitał intelektualny a wartość rynkowa banków giełdowych.
  28. Gdańsk: Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego.
  29. Ujwary-Gil, A. (2009). Kapitał intelektualny a wartość rynkowa przedsiębiorstwa. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
  30. Zubek, M. (2022). Kapitał intelektualny a rozwój technologiczny małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce. Mikroprojekt finansowany z subwencji badawczej w 2022 r. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.