Determinanty zastosowania koncepcji Zarządzania dowodowego dla wyjaśniania bytów ontologicznych w naukach o zarządzaniu i jakości
Abstrakt
Celem artykułu jest wskazanie kluczowych determinant badania bytów ontologicznych w naukach o zarządzaniu jakości z zastosowaniem koncepcji Evidence Based Practice. Jako źródła danych dla przeprowadzenia badań i rozważań naukowych wykorzystano pozyskane wyniki z krytycznego przeglądu literatury w zakresie bytów ontologicznych definiowanych w zakresie paradygmatów w dyscyplinie nauki o zarządzaniu i jakości. Jako metodę badawczą zastosowano analizę krytyczną dotychczasowych badań z zakresu podjętego tematu, który pozwolił na stwierdzenie statusu obecnych badań (i wiedzy) odnośnie do opracowanego tematu i luki poznawczej w zakresie determinant zastosowania koncepcji Zarządzania dowodowego dla wyjaśniania bytów ontologicznych w naukach o zarządzaniu i jakości. Dowiedziono, że zastosowanie systematycznych przeglądów literatury (SPL), metaanaliz, oceny literatury szarej i innych metod badawczych może na bazie doświadczeń branży medycznej z powodzeniem być wykorzystane w obszarze dyscypliny nauki o zarządzaniu i jakości. Procesy badawcze oparte na poszukiwaniu dowodów naukowych z przeglądów wielu pozycji literaturowych zamieszczonych w bazach danych masowych pozwalają na poznanie naukowe znacznie szersze niż otrzymywane dotychczas w ramach klasycznego krytycznego przeglądu literatury. Wskazano, że deficyt wiedzy menedżerów w zakresie bytów ontologicznych osadzonych w określonych paradygmatach naukowych dyscypliny nauki o zarządzaniu i jakości utrudnia wykorzystanie metody zarządzania na podstawie dowodów naukowych. Zwiększająca się dostępność dużych zbiorów danych naukowych w postaci raportów z badań pozwala w lepszym stopniu poznać pojęcia i definicje, a także dowody (wyniki badań naukowych) i zastosować je powszechnie w procesach zarządczych. Wskazano, że zarządzanie dowodowe może być skuteczne, gdyż bardzo często menedżerowie nie potrafią rozpoznać bytów ontologicznych, którymi zarządzają, jak i nie znają ontologicznego znaczenia swoich decyzji w biznesie. Metoda Evidence Based Practice oparta na pozyskiwaniu dowodów naukowych na podstawie danych masowych w skuteczny sposób może wspierać nie tylko badaczy w dyscyplinie nauki o zarządzaniu i jakości, ale także menedżerów w ich zarządzaniu organizacjami.
Bibliografia
Agrawal R., Prabakaran S. [2020], Big data in digital healthcare: lessons learnt and recommendations for general practice, “Heredity”, vol. 124, s. 525–534.
Al-Sai Z., Abdullah R., Husin H. [2019], Big Data Impacts and Challenges: A Review, Conference Paper, 2019 IEEE Jordan International Joint Conference on Electrical Engineering and Information Technology (JEEIT).
Altshuler Y., Lubin G. [2020], Complexity and Challenges in Decision-Making Processes, „Management Science Review”, vol. 35 (1), s. 51–65.
Alvesson M., Willmott H. [1992], Critical Management Studies, Sage Publications.
Au-Yong-Oliveira M., Pesqueira A., José Sousa M., Dal Mas F., Soliman M. [2021], The Potential of Big Data Research in HealthCare for Medical Doctors’ Learning, “Journal of Medical Systems”, vol. 45 (13), s. 13.
Baloch L., Ullah Bazai S., Marjan S., Aftab F., Aslam S., Neo T. K., Amphawan A. [2023], A Review of Big Data Trends and Challenges in Healthcare, “International Journal of Technology”, vol. 14 (6), s. 1329.
Barends E., Rousseau D. M., Briner R. B. [2021], Evidence-Based Management: The Basic Principles, Pearson.
Borowski M. [1922], Przedmioty względne i bezwzględne, „Przegląd Filozoficzny”, nr 25 (3), s. 316– 352.
Cayley A. [1857], On the Theory of the Analytical Forms Called Trees, “Philosophical Magazine”, vol. 13 (85), s. 172–176.
Dantzig G. B. [1951], Linear Programming and Extensions, Princeton University Press.
Dash S., Kumar Shakyawar S., Sharma M., Kaushik S. [2019], Big data in healthcare: management, analysis and future prospects, “Journal of Big Data”, no. 6, art. 54.
Degu A. B., Yilma T. M., Beshir M. A., Inthiran A. [2022], Evidence-based practice and its associated factors among point-of-care nurses working at the teaching and specialized hospitals of Northwest Ethiopia: A concurrent study, “Plos One”, vol. 17 (5), s. 2.
Fernandez K. V. [2019], Critically reviewing literature: A tutorial for new researchers, “Australasian Marketing Journal”, vol. 27, s. 187–196.
FRA [2019], Zapobieganie niezgodnemu z prawem profilowaniu obecnie i w przyszłości: przewodnik, Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, s. 33, https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2018‑preventing-unlawful-profiling-guide_pl.pdf (data dostępu: 18.09.2024).
Garrod B. [2023], What Makes a Good Critical Literature Review Paper, “Tourism and Hospitality”, vol. 4 (1), s. 141–147.
Greenhalgh T., Papoutsi C. [2020], Understanding Complexity in Decision-Making Processes, “Decision Science Quarterly”, vol. 45 (3), s. 401–410.
Grzelak W. [2013], Ontologia – próba usystematyzowania pojęć, „Informatyka Ekonomiczna Business Informatics”, no. 4, s. 159.
Guyatt G. [1991], Evidence-based medicine, ACP J Club.
Herbert A. S. [1996], The Sciences of the Artificial (3 rd ed.), MIT Press, Cambridge, MA.
Iccomedia [2024], Platforma promowania i upowszechniania praktyki zawodowej opartej na wiedzy naukowej, https://pro-ebp.awf-bp.edu.pl/glosariusz/data-collection-gromadzenie-danych/ (data dostępu: 17.09.2024).
Ingarden R. [1989], Wykłady z etyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Karp R. M. [1972], Reducibility Among Combinatorial Problems, w: Miller R. E., Thatcher J. W. (red.), Complexity of Computer Computations, Plenum Press, s. 85–103.
Kastner M., Antony J., Straus S. [2021], Challenges in Applying Evidence-Based Practice in Management, “International Journal of Evidence-Based Management”, vol. 9 (4), s. 1012–1024.
Krąpiec M. A. [1984], Metafizyka. Zarys teorii bytu, wyd. III, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
March J. G. [1991], Bounded Rationality, Ambiguity, and the Engineering of Choice, “Organization Science”, vol. 2 (2), s. 71–81.
Medianauka.pl, https://www.medianauka.pl/kombinatoryka (data dostępu: 4.09.2024).
Mitchell T. M. [2019], Machine Learning and Data Mining in Business Management, Wiley.
Monte Carlo Method, sciencedirect.com, https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/ monte-carlo-method (data dostępu: 2.12.2024).
Nemhauser G. L., Wolsey L. A. [1988], Integer and Combinatorial Optimization, Wiley-Interscience.
Nieporowski P. [2015], Etyka niejawnej obserwacji uczestniczącej jako metody badawczej stosowanej w naukach społecznych, „Rocznik Lubuski”, t. 41, cz. 1.
Pascal B. [1654], Traité du triangle arithmétique, Paryż.
Posadzki P. [2023], Evidence-based medicine/practice i systematyczne przeglądy literatury. Praktyczny podręcznik, Sorus, Poznań.
Reis J. [2022], Evidence-Based Medicine: Era of Big Data, “Journal of Scientific & Technical Researche”, vol. 41 (4), art. 32902.
Rousseau D. M., Gunia B. C. [2016], Evidence-Based Practice: The Psychology of EBP Implementation, „Annual Review of Psychology”, s. 667–692.
Salerno-Kochan R., Popek S., Halagarda M., Krzywonos M. [2020], Nauki o jakości jako subdyscyplina w naukach o zarządzaniu i jakości. Identyfikacja obszarów badawczych, “Przeglad Organizacji”, no. 8 (967), s. 3–12.
Schilling M. A. [2021], Sustainable Business Strategies and Decision-Making Processes, “Journal of Business Ethics”, vol. 169 (2), s. 83–92.
Shuttleworth M., Wilson L. T. [2008], Falsifiability – Karl Popper’s Basic Scientific Principle, Explorable.com, https://explorable.com/falsifiability (data dostępu: 4.09.2024).
Simpson L., Smyth P. [2021], Balancing Evidence and Experience in Decision Making, “Leadership and Management Review”, vol. 29 (8), s. 722–740.
Smith D. E. [1998], History of Mathematics, Dover Publications.
Snyder H. [2019], Literature review as a research methodology: An overview and guidelines, “Journal of Business Research”, vol. 104, s. 333–339.
Tzenios N. [2022], Evidence-based practice, „International Research Journal of Modernization in Engineering Technology and Science”, vol. 4 (12), s. 922.
Wright A., Michailova S. [2022], Critical literature reviews: A critique and actionable advice, “Management Learning”, vol. 54 (2), s. 1–21.
Wroński Z. [2020], Evidence Based Practice: dlaczego i po co? „Głos Fizjoterapeuty”, nr 13 (4), s. 32–35, https://pro-ebp.awf-bp.edu.pl/publikacje/evidencebasedpractice-dlaczego-i-po-co/ (data dostępu: 4.09.2024).
Autor
Prawa autorskie (c) 2025 Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Oficynę Wydawniczą SGH autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Oficyna Wydawnicza SGH posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.