Banki spółdzielcze jako przedsiębiorstwa społeczne Weryfikacja empiryczna na podstawie reakcji banków spółdzielczych na pandemię COVID-19
Article Sidebar
-
banki spółdzielcze, akcja kredytowa, gospodarka społeczna, przedsiębiorczość społeczna, przedsiębiorstwa społeczne, COVID-19, sektor bankowy
Abstrakt
W artykule podjęto próbę oceny czy banki spółdzielcze w Polsce, postrzegane jako przedsiębiorstwa społeczne, w czasie pandemii COVID-19 zwiększały akcję kredytową intensywniej niż banki komercyjne. Analiza objęła miesięczne dane za lata 2018–2024, a do oszacowania zależności krótko- i długookresowych wykorzystano model ARDL z mechanizmem korekty błędem (ECM). Uzyskane wyniki wskazują, że pandemia COVID-19 nie miała istotnego wpływu na poziom akcji kredytowej żadnego z badanych typów banków. Banki spółdzielcze nie zwiększyły skali finansowania bardziej niż banki komercyjne, choć różniły się determinantami aktywności kredytowej. Wyniki badań osadzono w kontekście historycznej i współczesnej roli banków w systemie gospodarki społecznej. Na podstawie analizy ilościowej i jakościowej sformułowano wnioski dotyczące potencjału wzmocnienia roli banków spółdzielczych jako instytucji wspierających działalność i rozwój przedsiębiorstw społecznych w Polsce.
Full Text
Bibliografia
Abugri B. A., Osah T. T. [2025], US bank lending to small businesses: An analysis of COVID-19 and the paycheck protection program, „Journal of Risk and Financial Management”, vol. 18 (5), s. 231, https://doi.org/10.3390/jrfm18050231.
Balina R. [2014], Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) na przykładzie banków spółdzielczych, „Zarządzanie Finansami i Rachunkowość”, nr 2 (4), s. 51–60, https://doi.org/10.22630/zfir.2014.2.4.30.
Brdulak J., Florczak E. [2022], A social enterprise within the meaning of the social economy act in the context of economic theory and practice, „Economic and Regional Studies / Studia Ekonomiczne i Regionalne”, vol. 15 (4), s. 492–508, https://doi.org/10.2478/ers-2022-0033.
Cholewa M., Nosal S., Rogowski W. [2022], Tendencje na rynku kredytów dla gospodarstw domowych w pierwszym okresie pandemii COVID-19, w: Lusztyn M. (red.), Polska bankowość w czasie pandemii COVID-19, Centrum Myśli Strategicznych.
Florczak E., Gardziński T. [2019], Social enterprise in social market economy, „International Journal of New Economics and Social Sciences”, vol. 9 (1), s. 129–147, https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.3038.
Garbowski M., Skorwider J. [2012], Rola banków spółdzielczych w finansowaniu rozwoju obszarów wiejskich, „Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum”, vol. 11 (2), s. 65–72.
Gardziński T. [2022], Przedsiębiorstwa społeczne w Polsce w czasie pandemii, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna”, nr 69 (2).
Gniewek J. [2016], The mission and cooperative principles as a fundamental factors of a development of cooperative sector bank in Poland, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio
H, Oeconomia”, vol. 50 (3), s. 39, https://doi.org/10.17951/h.2016.50.3.39.
Kata R. [2011], Endogeniczne i instytucjonalne czynniki kształtujące powiązania finansowe gospodarstw rolnych z bankami, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszkowskiego.
Kawa M., Miś T. [2006], Znaczenie banku spółdzielczego dla społeczności lokalnej, „Prace Naukowe
Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu”, nr 1118, t. 1, s. 401–406, https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/174843/edition/136026 (dostęp: 6.07.2025).
KNF [2023], Banki spółdzielcze, https://www.knf.gov.pl/podmioty/Podmioty_sektora_bankowego/banki_spoldzielcze (dostęp: 12.03.2023).
KNF [2024], Benchmarks, Economic data, June 19, https://www.knf.gov.pl/ (dostęp: 13.07.2025).
Mikołajczak P. (red.) [2025], Polski aktywizm. Działalność organizacji pozarządowych w kryzysie uchodźczym związanym z wojną w Ukrainie, 1st edn, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, https://doi.org/10.18559/978–83-8211-260–3.
NBP [2020], Raport o stabilności systemu finansowego. Ocena skutków pandemii COVID-19, Narodowy Bank Polski, https://nbp.pl/system-finansowy/raporty-o-stabilnosci-systemu-finansowego/(dostęp: 12.07.2025).
Niedziółka D., Próchniak M. (red.) [2023], Ekonomia wojny: skutki społeczne, ekonomiczne i geopolityczne wojny w Ukrainie, wyd. I, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Nkoro E., Uko A. K. [2016], Autoregressive distributed lag (ARDL) cointegration technique: Application and interpretation, „Journal of Statistical and Econometric Methods”, vol. 5 (4), s. 1–3.
Nowacka A. [2015], Banki spółdzielcze jako podmioty ekonomii społecznej, „Pieniądze i Więź”, nr 66 (1), s. 28–38.
Nowacka A. [2018], Relacje klientów i członków z bankami spółdzielczymi w kontekście ich aktywności społecznej, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 532, s. 225–236, https://doi.org/10.15611/pn.2018.532.22.
Nowacka A., Szewczyk-Jarocka M. [2015], Lokalny charakter działalności banków spółdzielczych, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 250, s. 182–195.
Pearce J. [2009], Social enterprise in anytown, Calouste Gulbenkian Foundation.
Pesaran M. H., Shin Y., Smith R. J. [2001], Bounds testing approaches to the analysis of level relationships, „Journal of Applied Econometrics”, vol. 16 (3), s. 289–326, https://doi.org/10.1002/jae.616.
Rolski M. [2015], Banki spółdzielcze w Polsce – własność prywatna w służbie społeczności lokalnej czy przedsiębiorstwa nastawione na zysk? „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 403, https://doi.org/10.15611/pn.2015.403.24.
Rolski M. [2018], Ewolucja idei spółdzielczości w sektorze banków spółdzielczych w Polsce, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 509, s. 373–383, https://doi.org/10.15611/pn.2018.509.31.
Rosa A. [2019], Działalność banków spółdzielczych, w: Halamska M., Stanny M., Wilkin J. (red.), Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 1077–1096.
Rutkowska-Tomaszewska E., Choptiany W. [2020], Supervision of the Polish Financial Supervision Authority over non-domestic entities on the consumer credit market in Poland and borrower protection, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego”, nr 8, s. 26–35, https://doi.org/10.33226/0137-5490.2020.8.5.
Sicińska K. [2023], Rozwój przedsiębiorczości społecznej w czasie pandemii COVID-19, „Zbliżenia Cywilizacyjne”, nr 19 (1), s. 67–85, https://doi.org/10.21784/ZC.2023.003.
Siudek T. [2011a], Bankowość spółdzielcza w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej: Wymiar ekonomiczny, organizacyjny i społeczny, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Siudek T. [2011b], Czy banki spółdzielcze w Polsce generują korzyści społeczne dla społeczności lokalnych? „Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu”, nr XIII (3), s. 291–296.
Szczerba W. [2023], CSR activities of cooperative banks in Poland during the COVID-19 pandemic and state security, „National Security Studies”, vol. 28 (2), s. 71–80, https://doi.org/10.37055/sbn/169715.
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej (Dz.U. 2022, poz. 1812).
Waligóra A. [2015], Społeczne umocowanie przedsiębiorczości społecznej, „Studia Oeconomica Posnaniensia”, nr 3 (7).
Węgrzyn P., Topczewska A. [2023], Związek między wojną w Ukrainie a kształtowaniem się relacji depozytów do kredytów w bankach w Polsce, „Bank i Kredyt”, nr 54 (2), s. 129–152, https://doi.org/10.5604/01.3001.0054.5703.
Wielechowski M., Zając A., Czech K. [2023], Credit financing of micro-enterprises and farmers by commercial and cooperative banks in Poland: Does the use of investment and working capital loans change during the COVID-19 pandemic? „Optimum. Economic Studies”, vol. 3 (113), s. 152–170, https://doi.org/10.15290/oes.2023.03.113.09.
Autor
Prawa autorskie (c) 2025 Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Oficynę Wydawniczą SGH autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Oficyna Wydawnicza SGH posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie w informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma).
Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.