Pasek boczny artykułu
Treść głównego artykułu
Abstrakt
Przedmiotem artykułu są polityki władz państwowych oraz organizacji społecznych Królestwa Polskiego (1815-1914) wobec osób z niepełnosprawnościami. Artykuł, zbierający nowe ustalenia, dowodzi tezy, że władze marginalizowały osoby z niepełnosprawnościami, nie prowadząc wobec nich aktywnych polityk. Wyjątek stanowiły trzy grupy: inwalidzi wojenni, robotnicy fabryczni oraz g/Głusi. Większość działań na rzecz osób z niepełnosprawnościami prowadziły natomiast lokalne stowarzyszenia, koncentrując się na zapewnianiu minimalnego wsparcia bytowego, pomijając z reguły potrzeby społeczne czy kulturalne podopiecznych. W artykule omówiono ponadto typową dla badanego stulecia idealizację instytucji pomocowych i dążenie do zamknięcia w nich osób z niepełnosprawnościami. Autorka podejmuje też kwestię wpływu omówionych zagadnień na współczesne polityki wobec tej grupy.
Słowa kluczowe
osoby z niepełnosprawnościami
polityka wobec osób z niepełnosprawnościami
Królestwo Polskie
inwalidzi wojenni
robotnicy fabryczni
głusi
historia niepełnosprawności
people with disabilities
policy towards persons with disabilities
Kingdom of Poland
war invalids
factory workers
deaf
disability history
Szczegóły artykułu
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Aleksandra Oniszczuk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo „Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies” zapewnia dostęp do treści artykułów w trybie otwartego dostępu (Open Access) na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Więcej informacji: Polityka Open Access czasopisma "Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies"
Jak cytować
Oniszczuk, A. (2024) „Polityki wobec osób z niepełnosprawnościami w Królestwie Polskim (1815-1914)”, Studia z Polityki Publicznej, 10(4(40), s. 89–107. doi: 10.33119/KSzPP/2024.4.5.
Referencje
-
Burch, S. (2000). Transcending Revolutions: The Tsars, the Soviets and Deaf Culture. Journal of Social History, 34(2), 393–401.
Dziennik Praw Królestwa Polskiego (T. 15). (1834).
Dziennik Praw Królestwa Polskiego (T. 70). (1870).
Ewing, S. (1991). The Russian Social Insurance Movement, 1912-1914: An Ideological Analysis. Slavic Review, 50(4), 914–926. https://doi.org/10.2307/2500472
Fetzki, T. (2021). Mniej znane oblicze „Starego Doktora”. Biografistyka Pedagogiczna, 6(1), https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.10
Garbat, M. (2013). Geneza i rozwój rehabilitacji zawodowej oraz zatrudniania osób z niepełnosprawnością na ziemiach polskich. W Osoby z niepełnosprawnościami w polityce społecznej. T.1: Praca zawodowa (s. 19–35). Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Zielonej Górze.
Gasik, W. (1990). Rozwój praktyki i teorii pedagogiki specjalnej w wieku XIX i w początkach XX wieku. W: Dzieje szkolnictwa i pedagogiki specjalnej, red. Stanisław Mauersberg (86–94). Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jaworski, W. (2006). Prowincjonalne towarzystwa naukowe w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 51(2), 195–201.
Karpińska, L. (1967). Zarys dziejów Warszawskiego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w latach 1817-1917. W: O wychowaniu dzieci głuchych red. O. Lipkowski (11–56). Warszawa.
Kodeks kar głównych i poprawczych (Drukarnia Komisji Rządowej Sprawiedliwości). (1847).
Krzymkowski, M., Pilarczyk, P. (2015). Protokoły Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego. T. 1. 1808-1809. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kubicki, P. (2017). Polityka publiczna wobec osób z niepełnosprawnościami. Warszawa, Oficyna Wydawnicza SGH.
Kulbaka, J. (2016). Tradycje kształcenia specjalnego w Królestwie Polskim. W: Szkolnictwo, opieka i wychowanie w Królestwie Polskim. Od jego ustanowienia do odzyskania przez Polskę niepodległości 1815-1918, red. H. Markiewiczowa, I. Czarnecka. Warszawa.
Nussbaum, H. (19 lipca 1861). ‘Obraz dobroczynności gminy starozakonnych w Warszawie. Jutrzenka, 19.
Oniszczuk, A., Antosik-Piela, M. (2024). Marginalised Within a Minority: Jews with Disabilities in the Jewish Press of the Kingdom of Poland (1860s–1914). Medical History.
Partyka, W. (2021). Ochronki w Królestwie Polskim w Świetle akt Rady Głównej Opiekuńczej (1832-1870). Roczniki Pedagogiczne, 49(1), 139–147.
Pięćdziesięciolecie Chrześcijańskiego Towarzystwa Głuchoniemych „Opatrzność” w Warszawie (1934), Warszawa.
Plann, S. (1997). A Silent Minority: Deaf Education in Spain, 1550-1835. University of California Press.
Rosen, A. (1921). The Status Of The Deaf Under The Regime Of The Czar. 66(4), 349–353.
Rossiter, K., & Rinaldi, J. (2019). Institutional Violence and Disability: Punishing Conditions. Routledge, Taylor & Francis Group.
Schweik, S. (2009). The Ugly Laws. Disability in Public. New York University Press.
Stepanov, V. L. (2008). The Social Legislation of Otto von Bismarck and Worker Insurance Law in Russia, Russian Studies in History, 47(3), 71-95.
Sumpf, A. (2016). Un droit à la réhabilitation ? Le statut légal des invalides russes de la Grande Guerre, 1912-1927. Le Mouvement Social, 257(4), 149–166. https://doi.org/10.3917/lms.257.0149
Sumpf, A. (2022). The Broken Years: Russia’s Disabled War Veterans, 1904–1921. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781009047296
Szczepankowski, B. (2017). Z historii polskiej surdopedagogiki–trudne początki. Studia Edukacyjne, 45, 95–106.
Szulc, A. (2021). Kronika 100-lecia sportu głuchoniemych, głuchych i niesłyszących 1922-1992, Bydgoszcz 2021.
The Status of the Deaf in Russia Before and After the October Revolution, 1917. (1931). American Annals of the Deaf, 76(5), 452–461.
Trąbski, M. (2013). Armia wielkiego księcia Konstantego. Wyszkolenie i dyscyplina Wojska Polskiego w latach 1815-1830, Oświęcim 2013.
Trębacz, M. (2011). Z dziejów żydowskiej edukacji w Łodzi: Izrael Lichtenstein—Nauczyciel, pedagog, bundysta. Kronika Miasta Łodzi 4, 61–69.
Ustawa Schronienia Świętego Władysława dla paralityków w Warszawie. (1881).
Ustawa Towarzystwa Głuchoniemych, byłych wychowańców i wychowanic warszawskiego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych. (1883).
Wizel, H. (1899, grudzień 1). W sprawie przytułków dla obłąkanych Żydów. Izraelita, 510–511.
Woźniak, Z. (2008). Niepełnosprawność i niepełnosprawni w polityce społecznej, Warszawa, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica.
Zybała A. (2024). Odwieczny kryzys i jego dynamika (w druku)
Referencje
Burch, S. (2000). Transcending Revolutions: The Tsars, the Soviets and Deaf Culture. Journal of Social History, 34(2), 393–401.
Dziennik Praw Królestwa Polskiego (T. 15). (1834).
Dziennik Praw Królestwa Polskiego (T. 70). (1870).
Ewing, S. (1991). The Russian Social Insurance Movement, 1912-1914: An Ideological Analysis. Slavic Review, 50(4), 914–926. https://doi.org/10.2307/2500472
Fetzki, T. (2021). Mniej znane oblicze „Starego Doktora”. Biografistyka Pedagogiczna, 6(1), https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.10
Garbat, M. (2013). Geneza i rozwój rehabilitacji zawodowej oraz zatrudniania osób z niepełnosprawnością na ziemiach polskich. W Osoby z niepełnosprawnościami w polityce społecznej. T.1: Praca zawodowa (s. 19–35). Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Zielonej Górze.
Gasik, W. (1990). Rozwój praktyki i teorii pedagogiki specjalnej w wieku XIX i w początkach XX wieku. W: Dzieje szkolnictwa i pedagogiki specjalnej, red. Stanisław Mauersberg (86–94). Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jaworski, W. (2006). Prowincjonalne towarzystwa naukowe w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 51(2), 195–201.
Karpińska, L. (1967). Zarys dziejów Warszawskiego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w latach 1817-1917. W: O wychowaniu dzieci głuchych red. O. Lipkowski (11–56). Warszawa.
Kodeks kar głównych i poprawczych (Drukarnia Komisji Rządowej Sprawiedliwości). (1847).
Krzymkowski, M., Pilarczyk, P. (2015). Protokoły Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego. T. 1. 1808-1809. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kubicki, P. (2017). Polityka publiczna wobec osób z niepełnosprawnościami. Warszawa, Oficyna Wydawnicza SGH.
Kulbaka, J. (2016). Tradycje kształcenia specjalnego w Królestwie Polskim. W: Szkolnictwo, opieka i wychowanie w Królestwie Polskim. Od jego ustanowienia do odzyskania przez Polskę niepodległości 1815-1918, red. H. Markiewiczowa, I. Czarnecka. Warszawa.
Nussbaum, H. (19 lipca 1861). ‘Obraz dobroczynności gminy starozakonnych w Warszawie. Jutrzenka, 19.
Oniszczuk, A., Antosik-Piela, M. (2024). Marginalised Within a Minority: Jews with Disabilities in the Jewish Press of the Kingdom of Poland (1860s–1914). Medical History.
Partyka, W. (2021). Ochronki w Królestwie Polskim w Świetle akt Rady Głównej Opiekuńczej (1832-1870). Roczniki Pedagogiczne, 49(1), 139–147.
Pięćdziesięciolecie Chrześcijańskiego Towarzystwa Głuchoniemych „Opatrzność” w Warszawie (1934), Warszawa.
Plann, S. (1997). A Silent Minority: Deaf Education in Spain, 1550-1835. University of California Press.
Rosen, A. (1921). The Status Of The Deaf Under The Regime Of The Czar. 66(4), 349–353.
Rossiter, K., & Rinaldi, J. (2019). Institutional Violence and Disability: Punishing Conditions. Routledge, Taylor & Francis Group.
Schweik, S. (2009). The Ugly Laws. Disability in Public. New York University Press.
Stepanov, V. L. (2008). The Social Legislation of Otto von Bismarck and Worker Insurance Law in Russia, Russian Studies in History, 47(3), 71-95.
Sumpf, A. (2016). Un droit à la réhabilitation ? Le statut légal des invalides russes de la Grande Guerre, 1912-1927. Le Mouvement Social, 257(4), 149–166. https://doi.org/10.3917/lms.257.0149
Sumpf, A. (2022). The Broken Years: Russia’s Disabled War Veterans, 1904–1921. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781009047296
Szczepankowski, B. (2017). Z historii polskiej surdopedagogiki–trudne początki. Studia Edukacyjne, 45, 95–106.
Szulc, A. (2021). Kronika 100-lecia sportu głuchoniemych, głuchych i niesłyszących 1922-1992, Bydgoszcz 2021.
The Status of the Deaf in Russia Before and After the October Revolution, 1917. (1931). American Annals of the Deaf, 76(5), 452–461.
Trąbski, M. (2013). Armia wielkiego księcia Konstantego. Wyszkolenie i dyscyplina Wojska Polskiego w latach 1815-1830, Oświęcim 2013.
Trębacz, M. (2011). Z dziejów żydowskiej edukacji w Łodzi: Izrael Lichtenstein—Nauczyciel, pedagog, bundysta. Kronika Miasta Łodzi 4, 61–69.
Ustawa Schronienia Świętego Władysława dla paralityków w Warszawie. (1881).
Ustawa Towarzystwa Głuchoniemych, byłych wychowańców i wychowanic warszawskiego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych. (1883).
Wizel, H. (1899, grudzień 1). W sprawie przytułków dla obłąkanych Żydów. Izraelita, 510–511.
Woźniak, Z. (2008). Niepełnosprawność i niepełnosprawni w polityce społecznej, Warszawa, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica.
Zybała A. (2024). Odwieczny kryzys i jego dynamika (w druku)
Dziennik Praw Królestwa Polskiego (T. 15). (1834).
Dziennik Praw Królestwa Polskiego (T. 70). (1870).
Ewing, S. (1991). The Russian Social Insurance Movement, 1912-1914: An Ideological Analysis. Slavic Review, 50(4), 914–926. https://doi.org/10.2307/2500472
Fetzki, T. (2021). Mniej znane oblicze „Starego Doktora”. Biografistyka Pedagogiczna, 6(1), https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.10
Garbat, M. (2013). Geneza i rozwój rehabilitacji zawodowej oraz zatrudniania osób z niepełnosprawnością na ziemiach polskich. W Osoby z niepełnosprawnościami w polityce społecznej. T.1: Praca zawodowa (s. 19–35). Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Zielonej Górze.
Gasik, W. (1990). Rozwój praktyki i teorii pedagogiki specjalnej w wieku XIX i w początkach XX wieku. W: Dzieje szkolnictwa i pedagogiki specjalnej, red. Stanisław Mauersberg (86–94). Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jaworski, W. (2006). Prowincjonalne towarzystwa naukowe w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 51(2), 195–201.
Karpińska, L. (1967). Zarys dziejów Warszawskiego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w latach 1817-1917. W: O wychowaniu dzieci głuchych red. O. Lipkowski (11–56). Warszawa.
Kodeks kar głównych i poprawczych (Drukarnia Komisji Rządowej Sprawiedliwości). (1847).
Krzymkowski, M., Pilarczyk, P. (2015). Protokoły Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego. T. 1. 1808-1809. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kubicki, P. (2017). Polityka publiczna wobec osób z niepełnosprawnościami. Warszawa, Oficyna Wydawnicza SGH.
Kulbaka, J. (2016). Tradycje kształcenia specjalnego w Królestwie Polskim. W: Szkolnictwo, opieka i wychowanie w Królestwie Polskim. Od jego ustanowienia do odzyskania przez Polskę niepodległości 1815-1918, red. H. Markiewiczowa, I. Czarnecka. Warszawa.
Nussbaum, H. (19 lipca 1861). ‘Obraz dobroczynności gminy starozakonnych w Warszawie. Jutrzenka, 19.
Oniszczuk, A., Antosik-Piela, M. (2024). Marginalised Within a Minority: Jews with Disabilities in the Jewish Press of the Kingdom of Poland (1860s–1914). Medical History.
Partyka, W. (2021). Ochronki w Królestwie Polskim w Świetle akt Rady Głównej Opiekuńczej (1832-1870). Roczniki Pedagogiczne, 49(1), 139–147.
Pięćdziesięciolecie Chrześcijańskiego Towarzystwa Głuchoniemych „Opatrzność” w Warszawie (1934), Warszawa.
Plann, S. (1997). A Silent Minority: Deaf Education in Spain, 1550-1835. University of California Press.
Rosen, A. (1921). The Status Of The Deaf Under The Regime Of The Czar. 66(4), 349–353.
Rossiter, K., & Rinaldi, J. (2019). Institutional Violence and Disability: Punishing Conditions. Routledge, Taylor & Francis Group.
Schweik, S. (2009). The Ugly Laws. Disability in Public. New York University Press.
Stepanov, V. L. (2008). The Social Legislation of Otto von Bismarck and Worker Insurance Law in Russia, Russian Studies in History, 47(3), 71-95.
Sumpf, A. (2016). Un droit à la réhabilitation ? Le statut légal des invalides russes de la Grande Guerre, 1912-1927. Le Mouvement Social, 257(4), 149–166. https://doi.org/10.3917/lms.257.0149
Sumpf, A. (2022). The Broken Years: Russia’s Disabled War Veterans, 1904–1921. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781009047296
Szczepankowski, B. (2017). Z historii polskiej surdopedagogiki–trudne początki. Studia Edukacyjne, 45, 95–106.
Szulc, A. (2021). Kronika 100-lecia sportu głuchoniemych, głuchych i niesłyszących 1922-1992, Bydgoszcz 2021.
The Status of the Deaf in Russia Before and After the October Revolution, 1917. (1931). American Annals of the Deaf, 76(5), 452–461.
Trąbski, M. (2013). Armia wielkiego księcia Konstantego. Wyszkolenie i dyscyplina Wojska Polskiego w latach 1815-1830, Oświęcim 2013.
Trębacz, M. (2011). Z dziejów żydowskiej edukacji w Łodzi: Izrael Lichtenstein—Nauczyciel, pedagog, bundysta. Kronika Miasta Łodzi 4, 61–69.
Ustawa Schronienia Świętego Władysława dla paralityków w Warszawie. (1881).
Ustawa Towarzystwa Głuchoniemych, byłych wychowańców i wychowanic warszawskiego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych. (1883).
Wizel, H. (1899, grudzień 1). W sprawie przytułków dla obłąkanych Żydów. Izraelita, 510–511.
Woźniak, Z. (2008). Niepełnosprawność i niepełnosprawni w polityce społecznej, Warszawa, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica.
Zybała A. (2024). Odwieczny kryzys i jego dynamika (w druku)