President of the state in the Afghan Constitutions

Abstrakt

W większości państw świata zachodniego funkcjonuje instytucja prezydenta. W zależności od prerogatyw przyznanych mu przez konstytucję, jest on albo reprezentantem swojego państwa, albo też dysponuje realną władzą. Niezależnie od tego, jaką funkcję pełni prezydent, urząd ten jest mocno usadowiony w systemie politycznym, a przepisy konstytucyjne i praktyka polityczna precyzują zakres jego kompetencji i możliwości działania. Poza strefą euroatlantycką także spotykamy się z państwami, w których istnieje urząd prezydenta. Zazwyczaj przy jego kształtowaniu, świadomie lub nie, społeczeństwa Azji, Afryki czy Ameryki Południowej czerpały z euroatlantyckich doświadczeń. Jednak doświadczenia historyczne państw pozaeuropejskich sprawiają, że urząd ten ma tam z reguły znacznie krótszą tradycję, a jego wprowadzenie często było efektem gwałtownych przemian społeczno-politycznych. Tym, co często odróżnia prezydentury państw afrykańskich i azjatyckich od euroatlantyckich jest ich niestabilność - przy sprawowaniu urzędu wiele zależy od osobowości i cech charakteru osoby sprawującej urząd, jak również od tradycji (lub jej braku) silnej władzy centralnej. Posługując się tymi przesłankami można przedstawić tradycje prezydenckie takiego państwa pozaeuropejskiego jak Afganistan. Jest to ciekawy przypadek, gdyż bardzo wyraźnie widać w nim wspomniane uwarunkowania, a sytuacja wewnętrzna państwa jest niestabilna. Dodatkowo, ze względu na plan wycofania sił międzynarodowych z tego kraju do końca 2014 r., prezydent może stać się głównym podmiotem kreującym politykę publiczną, a co za tym idzie, przyszłość Afganistanu.