Wirtualne zespoły w kontekście różnic pokoleniowych – systematyczny przegląd literatury
DOI:
https://doi.org/10.33119/SIP.2023.195.2Słowa kluczowe:
pokolenie, praca zdalna, systematyczny przegląd literatury, zespół wirtualnyAbstrakt
W artykule dokonano syntezy wyników systematycznego przeglądu literatury z zakresu wpływu pokoleń na pracę oraz dzielących je różnic w kontekście zespołów wirtualnych. Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej z nich dokonano przeglądu literatury. Następnie zaprezentowano procedurę badawczą (tj. cel, metodę i zakres badania), w części trzeciej przedstawiono natomiast rezultaty przeprowadzonych badań. Analizie poddano 33 artykuły polsko- i anglojęzyczne opublikowane w latach 2013–2023, wyłonione z baz Scopus, Ebsco i Web of Science. Wybrane artykuły na podstawie analizy merytorycznej podzielono na pięć obszarów: (1) wyzwania, (2) doświadczenia, perspektywy i preferencje, (3) dzielenie się wiedzą, (4) równowaga między życiem zawodowym a prywatnym oraz (5) motywacja i przywództwo. W podsumowaniu artykułu przedstawiono wnioski z przeprowadzonego badania wraz z towarzyszącymi mu ograniczeniami oraz wskazano główne nurty badawcze, które mogą stanowić przyczynek do podjęcia dalszych badań w tym obszarze.
Downloads
Bibliografia
Wydawnictwa zwarte
Albrychiewicz-Słocińska, A. (2022). Remote Work and Knowledge Exchange Strategies in the Opinions of Generation Z. W: Proceedings of the 23 rd European Conference on Knowledge Management (s. 19–27), R. Cerchione, P. Centobelli (Eds.). Neapol: ECKM.
Albrychiewicz-Słocińska, A. (2023). Learning Problems in a Remote Working Situation: A Generation Z Perspective. W: Proceedings of the 24th European Conference on Knowledge Management (s. 33–41), F. Matos, A. Rosa (Eds.). Neapol: ECKM.
Blackburn, R., Furst, S., Rosen, B. (2003). Building a Winning Virtual Team: KSAs, Selection, Training, and Evaluation. W: Virtual Teams That Work (s. 95–120), C. B. Gibson, S. G. Cohen (Eds.). San Francisco: Jossey-Bass.
Cichobłaziński, L. (2022). Counterproductive Aspects of Remote Work in the Context of Exchange of Knowledge. W: Proceedings of the 23 rd European Conference on Knowledge Management (s. 218–225), R. Cerchione, P. Centobelli (Eds.). Neapol: ECKM.
Cichobłaziński, L. (2023). Knowledge Management in the Context of Remote Work in the Opinions of Employees: Challenges and Opportunities. W: Proceedings of the 24th European Conference on Knowledge Management (s. 232–239), R. Cerchione, P. Centobelli (Eds.). Neapol: ECKM.
Gajda, J. (2023). Sharing Knowledge in Multi-Generational Teams in Remote Working Conditions During the COVID-19 Pandemic. W: Proceedings of the 24th European Conference on Knowledge Management (s. 377–383), R. Cerchione, P. Centobelli (Eds.). Neapol: ECKM.
Inków, M. (2022). Korzyści i koszty pracy zdalnej z perspektywy pracodawcy i pracownika – przegląd literatury. W: Wyzwania kierowania ludźmi w systemie hybrydowej organizacji pracy (s. 13–20), J. Tabor-Błażewicz, H. Rachoń (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Juchnowicz, M., Kinowska, H. (2020). Różnice generacyjne w poziomie zaangażowania oraz kryteriach oceny wynagrodzenia. W: Zarządzanie kapitałem ludzkim – wyzwania (s. 393–405), W. J. Cewińska, A. Krejner-Nowecka, S. Winch (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Moczydłowska, J. M., Kowalewski, K. (2014). Nowe koncepcje zarządzania ludźmi. Warszawa: Difin.
Orta, P., Urbina-Coronado, P. D., Ramirez-Mendoza, R. A., Ahuett-Garza, H. (2019). Multicultural Experiences in Global Projects. In: IEEE Global Engineering Education Conference (EDUCON) (s. 1180–1189). Dubai.
PARP, UJ (2021). Bilans Kapitału Ludzkiego 2019–2020. Warszawa.
Piwowaj-Sulej, K. (2022). Praktyki szkoleniowe w kontekście pandemii COVID-19 – wyniki badań empirycznych. W: Wyzwania kierowania ludźmi w systemie hybrydowej organizacji pracy (s. 85–94), J. Tabor-Błażewicz, H. Rachoń (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Robak, E. (2022). Knowledge Exchange as a Factor Shaping Employee Relations in Remote Work. W: Proceedings of the 23 rd European Conference on Knowledge Management (s. 975– 982), R. Cerchione, P. Centobelli (Eds.). Neapol: ECKM.
Siregar, C., Pane, M. M., Ruman, Y. S. (2018). The Virtual Team Performance in Solving Teamwork Conflict Problems. W: ICDEL ‘18: Proceedings of the 2018 International Conference on Distance Education and Learning (s. 1–5). New York: Association for Computing Machinery.
Waligóra, Ł. (2020). Znaczenie różnorodności pracowników ze względu na wiek dla wyników organizacji. W: Zarządzanie kapitałem ludzkim – wyzwania (s. 31–42), W. J. Cewińska, A. Krejner-Nowecka, S. Winch (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Warwas, I., Wiktorowicz, J., Jawor-Joniewicz, A. (2018). Kapitał ludzki a zarządzanie wieloma pokoleniami w organizacji. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Winch, S. (2021). HR Business Partner – organizacja, kultura, społeczeństwo. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Żak, A., Sady, M. (2016). Dilemmas of Creating Social Responsibility Programs for the Y Generation. W: State, Society and Business – Development of Contemporary Management (s. 241–265), J. Teczke (Ed.). Kraków: International Management Foundation, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.
Artykuły naukowe
Ahmad, Z., Asmawi, A., Samsi, S. Z. M. (2022). Work from Home (WFH): The Constraints – Coping – Effectiveness Framework, Personnel Review, 51 (8), s. 1883–1901.
Albrychiewicz-Słocińska, A. (2022). Motivational Aspects of Remote Working – A Generation Z Perspective, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarzadzanie, 166.
Arnison, L., Miller, P. (2002). Virtual Teams: A Virtue for the Conventional Team, Journal of Workplace Learning, 14 (4), s. 166–173.
Baldonado, A. M. (2013). Motivating Generation Y and Virtual Teams, Open Journal of Business and Management, 1, s. 39–44.
Barnowska, B., Saniuk, S. (2017). Korzyści i zagrożenia wynikające z funkcjonowania wirtualnych zespołów projektowych, Studia Informatica Pomerania, 1 (43).
Barrero, J. M., Bloom, N., Davis, S. J. (2021). Why Working from Home Will Stick, NBER Working Paper, 28731.
Barros, M. J. F. de, Melo, P., Farias, C. S. S (2021). Perception of Work Performance in Home- Office Mode: Comparison among Different Generations in Brazil, Journal on Innovation and Sustainability, 12 (3), s. 41–47.
Barry, P., Kane, B. (2023). Global Virtual Team Working during the COVID-19 Pandemic, Interacting with Computers, 35 (5), s. 681–690.
Bloom, N., Davis, S. J., Zhestkova, Y. (2021). COVID-19 Shifted Patent Applications toward Technologies that Support Working from Home, AEA Papers and Proceedings, 111, s. 263–266.
Camp, K. M., Young, M., Bushardt, S. C. (2022). A Millennial Manager Skills Model for the New Remote Work Environment, Management Research Review, 45 (5), s. 635–648.
Chafi, M. B., Hultberg, A., Yams, N. B. (2022). Post-Pandemic Office Work: Perceived Challenges and Opportunities for a Sustainable Work Environment, Sustainability, 14 (1), s. 1–20.
Chatterjee, S., Chaudhuri, R., Vrontis, D. (2022). Does Remote Work Flexibility Enhance Organization Performance? Moderating Role of Organization Policy and Top Management Support, Journal of Business Research, 139, s. 1501–1512.
Chomątowska, B., Janiak-Rejno, I. (2022). Does Gen Z Question the Wisdom of Returning to the Office? Results of the Research Conducted during the COVID-19 Pandemic on the Youngest Generation of Employees, European Research Studies Journal, 25 (2), s. 645–654.
Chomątowska, B., Janiak-Rejno, I., Żarczyńska-Dobisz, A. (2022). Essential Competences for Gen Z Remote Workers – Research Results, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 162, s. 87–100.
Chopra, S., Chaudhary, M. (2022). Remote Work Is the New Normal: Virtual Teams as a Prerequisite in Global Business Strategy, Journal of International Business, 9 (1), s. 79–104.
Czakon, W. (2011). Metodyka systematycznego przeglądu literatury, Przegląd Organizacji, 3, s. 57–61.
Czakon, W., Klimas, P., Kawa, A. (2019). Krótkowzroczność strategiczna: metodyczne aspekty systematycznego przeglądu literatury, Studia Oeconomica Posnaniensia, 7 (2), s. 27–37.
Cilliers, E. J. (2017). The Challenge of Teaching Generation Z, International Journal of Social Sciences, 3 (1), s. 188–198.
Delany, K. (2021). What Challenges Will Organisations Face Transitioning for the First Time to the New Normal of Remote Working?, Human Resource Development International, 25 (5), s. 642–650.
Dolińska-Weryńska, D. (2016). Motywacje i potrzeby pracowników pokolenia Y w gospodarce opartej na wiedzy, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 92, s. 31–47.
Ferrara, S. J., Mohammadi, N., Taylor, J. E., Javernick-Will, A. N. (2017). Generational Differences
in Virtual Teaming in the United States: Culture, Time, and Technology, Journal of Information Technology in Construction, 22, s. 132–144.
Forester, G. L., Thorns, P., Pinto, J. K. (2007). Importance of Goal Setting in Virtual Project Teams, Psychological Report, 100 (1), s. 270–274.
Gadomska-Lila, K. (2015). Pokolenie Y wyzwaniem dla zarządzania zasobami ludzkimi, Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, 1, s. 25–39.
Gajda, J. (2017). Oczekiwania przedstawicieli pokolenia Z wobec pracy zawodowej i pracodawcy, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 491, s. 158–171.
Garro-Abarca, V., Pedro, P. S., Mariano, A. C. (2021). Virtual Teams in Times of Pandemic: Factors That Influence Performance, Frontiers in Psychology, 12, s. 1–14.
Gifford, J. (2022). Remote Working: Unprecedented Increase and a Developing Research Agenda, Human Resource Development International, 25 (2), s. 105–113.
Gilson, L., Maynard, M., Young, N., Vartiainen, M., Hakonen, M. (2015). Virtual Teams Research: 10 Years, 10 Themes, and 10 Opportunities, Journal of Management, 41 (5), s. 1313–1337.
Graham, C. M., Daniel, H., Doore, B. (2015). Millennial Leadership: The Oppositional Relationship between Leadership Type and the Quality of Database System’s Development in Virtual Environments, International Journal of e-Collaboration, 11 (3), s. 29–48.
Grześ, B. (2022). Kluczowe kompetencje liderów w organizacjach XXI wieku, Zarządzanie i Jakość, 4 (4), s. 155–171.
Hampel, T., Hampel, N. (2023). Returning to the Workplace after COVID‐19: Determinants of Employee Preferences for Working Onsite Versus Working from Home in Generation Y, Decision, 50, s. 321–331.
Hardey, M. (2011). Generation C Content, Creation, Connections and Choice, International Journal of Market Research, 53 (6), s. 749–770.
Hertel, G. T., Geister, S., Konradt, U. (2005). Managing Virtual Teams: A Review of Current Empirical Research, Human Resource Management Review, 15, s. 69–95.
Hysa, B. (2016). Zarządzanie różnorodnością pokoleniową, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 97, s. 87–96.
Iorio, J., Taylor, J. E. (2015). Precursors to Engaged Leaders in Virtual Project Teams, International Journal of Project Management, 33, s. 395–405.
Kasper-Fuehrer, E. C., Ashkanasy, M. N. (2003). The Interorganizational Virtual Organization, International Studies of Management and Organization, 33 (4), s. 34–64.
Kauffeld, S., Tartler, D., Gräfe, H., Windmann, A. K., Sauer, N. C. (2022). What Will Mobile and Virtual Work Look Like in the Future? Results of a Delphi-Based Study, Gruppe. Interaktion. Organisation. Zeitschrift für Angewandte Organisationspsychologie (GIO), 53, s. 189–214.
Kisiel, P. (2016). Millennialsi – nowy uczestnik życia społecznego, Studia Socialia Cracoviensia, 1 (14), s. 83–94.
Kłopotek, M. (2017). The Advantages and Disadvantages of Remote Working from the Perspective of Young Employees, Organizacja i Zarządzanie. Kwartalnik Naukowy, 4, s. 39–49.
Kopertyńska, M. W., Kmiotek, K. (2014). Budowanie zaangażowania pracowników pokolenia Y, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 358, s. 39–48.
Krajewska-Nieckarz, M., Białas, K. B. (2013). Proces doboru personelu do wirtualnego zespołu projektowego, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 14 (1), s. 89–103.
Krawczyk-Bryłka, B. (2016a). Budowanie zespołu wirtualnego – zasady i wyzwania, Studia Informatica Pomerania, 2 (40), s. 99–111.
Krawczyk-Bryłka, B. (2016b). Postawy pokolenia Y wobec wirtualnej pracy zespołowej, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 430, s. 195–204.
Kubátová, J. (2016). Work-Related Attitudes of Czech Generation Z: International Comparison, Central European Business Review, 5 (4), s. 61–70.
Lian, H., Yam, K. C., Ferris, D. L., Brown, D. (2017). Self-Control at Work, Academy of Management Annals, 11 (2), s. 703–732.
Łukasiński, W., Wójcik, M. (2022). Determinanty pracy zdalnej w opinii przedstawicieli pokolenia Z, Przegląd Organizacji, 7 (990), s. 11–20.
Macedo, R. R. de, Veloso, E. F. R., Pinsky, V., Trevisan, L. (2023). Career Management in Digital Age: A Study of Leadership’s Competencies and Practices Applied for IT Professionals, Revista de Administração da UFSM, 16 (1), s. 1–34.
Maj, J. (2022). Satisfaction and Performance of Generation Z in Virtual and Face-to-Face Teams, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 160, s. 363–382.
Mazur-Wierzbicka, E. (2016). Pokolenie Y – liderzy jutra, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 1 (43), s. 169–180.
McGraw, L., Stewart, C. (2020). Recruiting and Retaining the Genius Generation for Virtual Teams from a Generation Z Perspective, International Journal of Business Research and Information Technology, 7 (1), s. 41–72.
Mikuła, B., Stefaniuk, T. (2013). Zarządzanie wiedzą w zespole wirtualnym jako istotny czynnik jego skutecznej pracy, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie, 97, s. 101–111.
Moore, N., Rowe, L., Stokes, P., Lichy, J., Rodgers, P., Smith, S. M. (2022). An Examination of the Dynamics of Intergenerational Tensions and Technological Change in the Context of Post-Pandemic Recovery, Production Planning and Control, s. 1–18.
Morrison-Smith, S., Ruiz, J. (2020). Challenges and Barriers in Virtual Teams: A Literature Review, SN Applied Sciences, 2, nr 1096.
Murzyn, M., Nogieć, J. (2015). Deklarowane wartości w opinii przedstawicieli wybranych pokoleń, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, 3 (15), s. 373–380. Wirtualne zespoły w kontekście różnic pokoleniowych – systematyczny przegląd literatury 51
Omiotek, P. (2022). Obecny rynek pracy a praca zdalna – wyzwania dla kultury organizacyjnej, Progress. Journal of Young Researchers, 11, s. 49–59.
Orta-Castañon, P., Urbina-Coronado, P., Ahuett-Garza, H., Hernández-de-Menéndez, M., Morales-Menendez, R. (2018). Social Collaboration Software for Virtual Teams: Case Studies, International Journal on Interactive Design and Manufacturing, 12 (1), s. 15–24.
Paul, R., Turtle, C. (2020). Exploring the Components of Individual Virtual Competence in Virtual Team Members by Generation, American Journal of Management, 20 (5), s. 20–32.
Pietrzyk, S. (2021). Zarządzanie wiedzą w zespołach zdalnych – studium przypadku COVID- 19, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 3, s. 32–40.
Presbitero, A. (2020). Foreign Language Skill, Anxiety, Cultural Intelligence and Individual Task Performance in Global Virtual Teams: A Cognitive Perspective, Journal of International Management, 26 (2), s. 1–13.
Raišienė, A. G., Rapuano, V., Varkulevičiūtė, K. (2021). Sensitive Men and Hardy Women: How Do Millennials, Xennials and Gen X Manage to Work from Home?, Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 7 (2), 106, s. 1–17.
Robak, E. (2022). Work-Life Relations and Remote Work Management of the Generation Z Employees, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 163, s. 469–484.
Robak, E. (2023). The Well-Being of Employees and Working Relations in Remote Working – Opinions of Generation Z, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 180, s. 551–565.
Sakvarelidze, S. (2020). The World during the COVID-19 Pandemic: Remote Work and Virtual Teams in Georgia, Myśl Ekonomiczna i Polityczna, 3 (70), s. 41–63.
Seliverstova, Y. (2022). Differences in Defining the Virtual and Traditional Teams, Economicand Regional Studies, 15 (2), s. 250–265.
Shachaf, P. (2008). Cultural Diversity and Information and Communication Technology Impacts on Global Virtual Teams: An Exploratory Study, Information and Management, 45 (2), s. 131–142.
Smolbik-Jęczmień, A. (2013). Podejście do pracy i kariery zawodowej wśród przedstawicieli generacji X i Y – podobieństwa i różnice, Nauki o Zarządzaniu, 1 (14), s. 89–97.
Stankiewicz, K. (2016). Postawy pracowników wobec zróżnicowania wiekowego w zespołach i organizacjach, Edukacja Ekonomistów i Menedżerów: Problemy, Innowacje, Projekty, 1 (39), s. 141–155.
Stewart, C. E., Stewart, C. H. (2020). Recruiting and Retaining the Genius Generation for Virtual Teams From a Generation Z Perspective, The International Journal of Business Research and Information Technology, 7 (1), s. 41–73.
Tranfield, D., Denyer, D., Smart, P. (2003). Towards a Methodology for Developing Evidence- Informed Management Knowledge by Means of Systematic Review, British Journal of Management, 14 (3), s. 207–222.
Twardowska, J. (2016). Korzyści wynikające z wirtualnej organizacji pracy, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 444, s. 512–519.
Velez-Calle, A., Mariam, M., Gonzalez-Perez, M. A., Jimenez, A., Eisenberg, J., Santamaria- Alvarez, S. M. (2020). When Technological Savviness Overcomes Cultural Differences: Millennials in Global Virtual Teams, Critical Perspectives on International Business, 16 (3), s. 279–303. 52 Beata Koszyk
Wang, Y., Haggerty, N. (2011). Individual Virtual Competence and Its Influence on Work Outcomes, Journal of Management Information Systems, 27 (4), s. 299–334.
Waszkiewicz, A. (2022). Praca zdalna po pandemii COVID-19 – preferencje pokoleń BB, X, Y, Z, e-mentor, 5 (97), s. 36–52.
Wójcik, M., Łukasiński, W. (2022). Challenges Determining the Implementation of Remote Work in the Opinion of the Representatives of Generation Z in Poland, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 160, s. 669–683.
Yüceol, N., Urfa, A. M., Sarp, P., Binici, C. M. (2021). The Impact of Work-Life Balance on Mental Well-Being of Remote Working Generation Y Academicians Due to the COVID-19 Pandemic in Turkey, Marmara University Journal of Economic and Administrative Sciences, 43 (2), s. 266–284.
Zoonen, W. van, Sivunen, A., Blomqvist, K., Olsson, T., Ropponen, A., Henttonen, K., Vartiainen, M. (2021). Factors Influencing Adjustment to Remote Work: Employees’ Initial Responses to the COVID-19 Pandemic, International Journal of Environmental Research and Public Health, 18 (13), s. 1–19.
Żarczyńska-Dobiesz, A., Chomątowska, B. (2014). Pokolenie Z na rynku pracy – wyzwania dla zarządzania zasobami ludzkimi, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 350, s. 405–415.
Żarczyńska-Dobiesz, A., Chomątowska, B., Janiak-Rejno, I., Strugała, A. (2022). Generation Z in Uncertain Time of SARS-CoV-2. How Do They Feel Far Away from Office?, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 159, s. 513–524.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
