Zeszyt Naukowy 150
Marcin Gola
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Konotacje pojęcia ekonomia informacji (pdf)
Streszczenie
Pojęcie ekonomia informacji nie jest precyzyjnym określeniem pola badawczego w naukach ekonomicznych. Artykuł przedstawia przegląd różnych konotacji terminu ekonomia informacji. Autor identyfikuje główne pola badawcze ekonomii informacji oraz grupuje je w cztery obszary: ekonomika informacji, infonomika, ekonomia gospodarki informacyjnej oraz ekonomia informacji niedoskonałej. Prezentuje związki pomiędzy tymi obszarami badawczymi oraz łączy je z różnymi typami informacji z punktu widzenia najprostszego modelu człowieka gospodarującego, używającego rzadkich środków do osiągania alternatywnych celów.
Słowa kluczowe: historia myśli ekonomicznej, infonomika, ekonomia informacji, gospodarka informacyjna, ekonomika informacji
Paweł Zięba
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Metody rozszerzania zbioru danych wykorzystywanego do estymacji parametru LGD (pdf)
Streszczenie
Ratingi wewnętrzne opracowywane przez banki na bazie modeli ekonometrycznych mają coraz większe znaczenie w zarządzaniu ryzykiem kredytowym. Jednym z nich jest strata z tytułu niewykonania zobowiązania (LGD) wykorzystywana doszacowania rezerw z tytułu ryzyka kredytowego, prowadzenia polityki cenowej, a także kalkulacji wymogów kapitałowych. Jakość oszacowań parametru LGD zależy od zbioru danych wykorzystanych do estymacji, w szczególności w przypadku portfeli z małą liczbą zdarzeń niewykonania zobowiązania. Artykuł przedstawia metody pozwalające na zwiększenie liczności tego zbioru obserwacji, co przekłada się na jakość procesu estymacji parametru LGD. Analiza została rozszerzona o badanie empiryczne, przeprowadzone na podstawie historycznych danych strat kredytowych udostępnionych przez jeden z banków działających na polskim rynku. Rezultaty badań wskazują na wykorzystanie wyceny indywidualnej oraz ekstrapolację stóp odzysku jako metod najefektywniejszych w wzbogacaniu zbioru danych. Ich poprawna implementacja pozwala włączyć nowe informacje do procesu modelowania parametru LGD i uzyskać wyższą jakość oszacowań.
Słowa kluczowe: LGD, strata z tytułu niewykonania zobowiązania, modelowanie LGD, rozszerzanie zbioru, ryzyko kredytowe
Maciej Rysiński
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Ocena metod przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy (pdf)
Streszczenie
Artykuł poświęcony jest analizie i krytycznej ocenie metod zwalczania jednego z najpoważniejszych przestępstw gospodarczych współczesnego świata, jakim jest pranie brudnych pieniędzy. Składa się z pięciu rozdziałów oraz podsumowania. Wprowadzenie, stanowiące rozdział pierwszy, obejmuje zagadnienia wstępne. W drugim rozdziale pokrótce zwrócono uwagę na aspekt historyczny prania brudnych pieniędzy, a także określono istotę tego procederu. Rozdział trzeci (podzielony na trzy podrozdziały poprzedzone wstępem motywującym przyjęty podział) skrótowo charakteryzuje opisane w literaturze przedmiotu metody prania brudnych pieniędzy (w fazie umiejscawiania, w fazie maskowania, w fazie integracji),skupiając się na ich najważniejszych wyróżnikach. W rozdziale czwartym przywołano metody przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy. Rozdział piąty stanowi analityczną część artykułu – dokonuje się w niej oceny ww. metod, wynikających z zapisów prawnych przywołanych w rozdziale czwartym. Podjęta ocena metod przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy jest dwupłaszczyznowa (zaprezentowana w formie tabeli): wyróżnia się zarówno mocne, jak i słabe strony poszczególnych metod. Omówienie tabeli znajduje się podsumowaniu niniejszego artykułu. Sformułowano w nim również wniosek wynikający z całości opracowania, że proces przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy jest złożony i nie może ograniczać się do działań jednostkowych. Autor dowodzi, że tylko działania długofalowe, podejmowane we współpracy różnych organów, działania międzynarodowe dadzą możliwość ograniczenia przedmiotowego procederu.
Słowa kluczowe: pranie brudnych pieniędzy, metody przeciwdziałania, ocena metod, przestępstwo gospodarcze, regulacje prawne
Adam Barcikowski
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Opodatkowanie dochodu z transakcji a opcjach walutowych w świetle regulacji prawnych (pdf)
Streszczenie
W artykule zaprezentowano zagadnienie dotyczące sposobu opodatkowania dochodu osiąganego przez przedsiębiorców z tytułu dokonywania transakcji za pomocą instrumentów pochodnych. Sposób opodatkowania dochodu z tego rodzaju działalności został omówiony na przykładzie opcji walutowych. Wskazano rozbieżności w rozumieniu ekonomicznym i prawnym istoty instrumentów pochodnych oraz sposobu powstawania dochodu z tytułu działalności prowadzonej za pomocą tych instrumentów. Ponadto w artykule przedstawiono podstawowe zagadnienia związane z problematyką określenia przychodu, kosztów jego uzyskania oraz opodatkowania dochodu w zakresie przedmiotowych instrumentów. Omówiono również kierunki działań w zakresie poprawy obecnego sposobu opodatkowania instrumentów pochodnych.
Słowa kluczowe: opodatkowanie, instrumenty pochodne, opcje walutowe, dochód, podatek dochodowy
Wojciech Rosiak
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Streszczenie
W wyniku procesu liberalizacji rynku pocztowego w Unii Europejskiej operatorzy wyznaczeni do świadczenia usług powszechnych utracili rentę monopolistyczną, która stanowiła źródło finansowania tego obowiązku. W konsekwencji powstało pytanie, w jaki sposób w warunkach konkurencyjnego rynku pocztowego władze państwowe mogą gwarantować nieprzerwane świadczenie usług powszechnych. Kluczowym zagadnieniem w tym zakresie jest wartość obciążenia finansowego operatora wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych z tytułu tego obowiązku, która determinuje ewentualne finansowanie działalności w tym zakresie. Najważniejsze dostępne w literaturze podejścia do analizy obciążenia finansowego z tytułu świadczenia powszechnych usług pocztowych to: • Podejście Kosztu Uniknionego Netto (ang. Net Avoidable Cost Approach – NAC), • Podejście Utraconego Zysku (ang. Profitability Costing Approach – PC), • Podejście Komercyjne (ang. Commercial Approach – CA). Analiza poszczególnych podejść w zakresie zgodności z wymogami regulacyjnymi UE oraz możliwości praktycznego zastosowania wskazują, że Podejście Komercyjne jest właściwym podejściem do kalkulacji kosztu netto. Istotną cechą tego podejścia jest przyjęcie w ramach definicji scenariusza alternatywnego punktu widzenia komercyjnie działającego operatora. W konsekwencji podejście to stara się odtworzyć proces decyzyjny, jaki przeprowadziłby racjonalnie działający przedsiębiorca w przypadku zniesienia obowiązku USO. W szczególności podejście to pozwala uwzględnić sytuacje, w których operator wyznaczony po zniesieniu obowiązku USO decyduje się na kontynuację świadczenia usług w segmentach, które mogą być uznawane za nierentowne.
Słowa kluczowe: koszt netto, usługa powszechna, usługi pocztowe
Arkadiusz Derkacz
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Wiktor Bołkunow
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Privatesourcing jako źródło zwiększenia efektywności zadań publicznych (pdf)
Streszczenie
W artykule tym autorzy postawili sobie za cel przedstawienie modelu privatesourcingu w kontekście efektywności realizacji zadań publicznych. Jest to druga prezentacjatego modelu. Privatesourcing jest innowacyjnym modelem zarządzania projektami bazującym na globalnym sourcingu oraz partnerstwie publiczno-prywatnym. Model privatesourcingu powstał na gruncie obserwacji rzeczywistości i wiedzy autorów. Jego głównym celem jest zwiększenie efektywności ekonomicznej projektów realizowanych przez administrację państwową i samorządową.
Słowa kluczowe: privatesourcing, efektywność zadań publicznych, partnerstwo publiczno-prywatne
Dariusz Urban
Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki
Streszczenie
Państwowe fundusze majątkowe stanowią istotny element w segmencie inwestorów instytucjonalnych na świecie. W przeciwieństwie jednak do innych grup inwestorów, takich jak np. fundusze inwestycyjne, w tym fundusze hedgingowe, państwowe fundusze majątkowe należą do kategorii relatywnie słabo poznanych wehikułów inwestycyjnych, chociaż pewien postęp na przestrzeni ostatnich lat w zakresie naukowej eksploracji tematu jest tutaj zauważalny. W artykule podjęta została próba zbadania, czy zaangażowanie kapitałowe państwowego funduszu majątkowego wiąże się ze zmianą dynamiki niektórych wskaźników finansowych spółki giełdowej w okresie po inwestycji. Badanie wpisuje się w szerszy nurt analiz, których wspólnym mianownikiem jest dążenie do zbadania roli inwestora instytucjonalnego w kontekście zmian wyników finansowych podmiotów, których jest on udziałowcem. Uzyskane wyniki nie dostarczają przekonujących i jednoznacznych dowodów na poparcie hipotezy, że wejściu kapitałowemu funduszu towarzyszy poprawa takich mierników finansowych, jak rentowność kapitału własnego, rentowność aktywów, przychody operacyjne oraz kapitalizacja rynkowa spółki.
Słowa kluczowe: państwowe fundusze majątkowe, inwestowanie, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, rentowność
Karolina Wodzyńska
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Udział kobiet w organach zarządczych i nadzorczych spółek w świetle wybranych teorii (pdf)
Streszczenie
W krajach rozwiniętych kobiety stanowią połowę wykształconej siły roboczej na rynku pracy, ale ich reprezentacja w strukturach zarządów czy rad nadzorczych jest nieadekwatna do posiadanego wykształcenia i doświadczenia zawodowego. Brak korzyści płynących z niewykorzystywania potencjału wysoko wykwalifikowanych kobiet skutkuje utratą talentów i potencjału wzrostu ekonomicznego. Wśród głównych przesłanek przemawiających za zwiększeniem udziału kobiet w organach zarządczych spółek wymieniane są takie kwestie, jak poprawa wizerunku organizacji, adaptacja do zachodzących zmian społecznych czy wniesienie do prac zarządów i rad nadzorczych nowej perspektywy. Celem artykułu jest przedstawienie podstaw teoretycznych przemawiających za zwiększeniem udziału kobiet w zarządach i radach nadzorczych spółek. W artykule przeanalizowano kluczowe założenia teorii interesariuszy, teorii zasobowej, teorii instytucjonalnej oraz teorii zarządzania różnorodnością.
Słowa kluczowe: kobiety w radach nadzorczych, kobiety w zarządach, teoria interesariuszy, teoria zasobowa, teoria instytucjonalna, teoria zarządzania różnorodnością
Łukasz Boberek
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Streszczenie
Artykuł stanowi wprowadzenie do pogłębionych rozważań na temat sposobu ukształtowania reżimu odpowiedzialności prawnej piastunów krajowych spółek jako menedżerów, w korespondencji do doświadczeń współczesnych realiów zarządzania. Jest to praca o charakterze analityczno-koncepcyjnym na kanwie pewnego rozdźwięku w adekwatności regulacji prawnej do realnych wyzwań stojących przed menedżerami i ich mocodawcami. Dotychczas obowiązująca koncepcja domniemania absolutnej kompetencji zarządu spółki, której towarzyszy domniemanie absolutnej odpowiedzialności menedżera za staranne wykonywanie pełni kompetencji z uwzględnieniem zawodowego charakteru, może nie przystawać do realiów i wyzwań zarządzania w Polsce. Niedoreprezentowana w tej koncepcji jest waga relacji współzależności pomiędzy menedżerem a udziałowcami oraz waga obowiązku sprawowania nadzoru właścicielskiego. Pomijane są efekty zewnętrzne powodowane przez praktykę wymiaru sprawiedliwości, który ma naturalną trudność w różnicowaniu szkody od straty wynikłej z ryzyka gospodarczego. Podobnie dzieje się z efektami zewnętrznymi praktyki sterowania zarządem z „tylnego siedzenia” przez członka organu nadzoru lub udziałowca. Zaistniały stan może wprowadzać zagrożenie ewolucji systemu w kierunku absolutnej losowości lub fikcji odpowiedzialności menedżerów za ich działania, ze stratą dla działania różnych rynków, w szczególności ubezpieczeń, usług menedżerskich, doradztwa profesjonalnego. Globalnie może to być strata mierzona wartością niezaspokojonych finansowych i niefinansowych zobowiązań w gospodarce oraz skalą utraconych szans. Powyższe wymaga pogłębionych analiz z dziedziny zarządzania, w ramach których mogłyby być wypracowywane wytyczne dla kształtowania prawa prywatnego gospodarczego oraz prawa karnego gospodarczego. W tym zakresie artykuł jest pracą o charakterze przyczynkowym.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność, menedżer, spółka, corporate governance, zarządzanie, strata, szkoda, kryzys, ryzyko gospodarcze, prawo gospodarcze
Monika Czerwonka
Szymon Gruszewski
Teresa Janicka-Michalak
Elżbieta Malinowska-Misiąg (red.)
Paweł Smaga
Przełamywanie dysonansów poznawczych jako czynnik stymulowania rozwoju nauko finansach (pdf)
– wnioski z konferencji W dniach 9–11 maja 2016 r. odbyła się w Mikołajkach XII konferencja z cyklu „Przedsiębiorczość”, zatytułowana Przełamywanie dysonansów poznawczych jako czynnik stymulowania rozwoju nauk o finansach. Konferencja została zorganizowana wspólnie przez Instytut Finansów oraz Instytut Rachunkowości, pod honorowym patronatem Dziekana Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, dr. hab. prof. SGH Ryszarda Bartkowiaka. Partnerami konferencji były: Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, Związek Banków Polskich oraz Centrum Prawa Bankowego i Informacji – organizator programu edukacyjnego Nowoczesne Zarządzanie Biznesem.
