Pasek boczny artykułu

Pobieranie
PDF EPUB

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Jednym ze skutków starzenia się populacji jest wzrost zapotrzebowania na świadczenia z zakresu opieki długoterminowej, w tym dla chorych na chorobę Alzheimera (AD). Celem podejmowanych w artykule analiz było rozpoznanie potrzeb opiekunów rodzinnych osób
chorych na chorobę Alzheimera w zakresie oczekiwanego wsparcia w opiece oraz sformułowanie przesłanek dotyczących kierunków rozwoju systemu opieki. W artykule zaprezentowano wynik badań przeprowadzonych w Szczecinie w 2023 roku na próbie 573 opiekunów rodzinnych osób chorych na chorobę Alzheimera. Projektując systemowe rozwiązania w zakresie wsparcia opiekunów rodzinnych osób chorych na AD, warto zwrócić
uwagę na duże zainteresowanie opiekunów możliwością pozostawienia osoby chorej pod opieką na kilka godzin dziennie 1–2 razy w tygodniu (47,8%), na 1–2 tygodnie w całodobowej instytucji (38,4%) oraz możliwością skorzystania z opieki w dziennym ośrodku wsparcia (19,5%).

Słowa kluczowe

opieka długoterminowa gerontologia osoby starsze polityka społeczna long-term care gerontology elderly people

Szczegóły artykułu

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Rafał Iwański, Beata Bugajska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo „Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies” zapewnia dostęp do treści artykułów w trybie otwartego dostępu (Open Access) na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).

Licencja CC-BY

Więcej informacji: Polityka Open Access czasopisma "Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies"

Jak cytować
Iwański, R. i Bugajska, B. (2025) „Oczekiwane wsparcie w opiece nad osobą chorą na chorobę Alzheimera: podejście skoncentrowane na rodzinie”, Studia z Polityki Publicznej, 12(4(48), s. 112–130. doi: 10.33119/KSzPP/2025.4.6.
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Metrics

Referencje

  1. Aguirre, A., Benge, J. F., Finger, A. H., Ambiee, J., Runnels, I., & Hilsabeck, R. C. (2024). The Caregiver Outcomes of Psychotherapy Evaluation (COPE): Development of a Social Work Assessment Tool. Clinical Social Work Journal, 1–10. https://doi.org/10.1007/s10615-024-00925-2
  2. Anacka, M., Janicka, A., Kaczmarczyk, P. & Wrotek, M. (2018). Rynek pracy, system emerytalny i opieka zdrowotna z perspektywy ekonomicznej, [w:] M. Okólski (red.), Wyzwania starzejącego się społeczeństwa. Polska dziś i jutro, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  3. Arbel, I., Bingham, K.S. & Dawson, D.R. (2019). A scoping review of literature on sex and gender differences among dementia spousal caregivers. Gerontologist, 2019, 59, e802–e815. [CrossRef] [PubMed]
  4. Atoyebi, O., Eng, J. J., Routhier, F., Bird, M. L., & Mortenson, W. B. (2022). A systematic review of systematic reviews of needs of family caregivers of older adults with dementia. European journal of ageing, 19(3), 381–396. https://doi.org/10.1007/s10433-021-00680-0
  5. Bangerter, L. R., Griffin, J. M., Zarit, S. H., & Havyer, R. (2019). Measuring the needs of family caregivers of people with dementia: An assessment of current methodological strategies and key recommendations. Journal of Applied Gerontology: The Official Journal of the Southern Gerontological Society, 38(9), 1304–1318. https://doi.org/ 10.1177/0733464817705959
  6. Bastani, F., Alijanpoor agha maleki, M., Hosseini, S. S., Salehabadi, S., & Ghezelbash, S. (2015). Relationship between general health and burden in female caregivers of patients with Alzheimer disease. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, 21(6), 1134–1143. http://jsums.sinaweb.net/arti cle_524_0cfec46ee049ec48b5c48a792814db7b.pdf.
  7. Beach, S.R., Schulz, R. (2017). Family caregiver factors associated with unmet needs for care of older adults. J. Am. Geriatr. Soc. 65, 560–566. doi: 10.1111/jgs.14547.
  8. Bjørge, H., Kvaal, K., Ulstein, I. (2024). Quality of Life and Relationships in Caregivers of People With Dementia. A Gender Perspective. American Journal of Alzheimer’s Disease & Other Dementias. 39. doi:10.1177/15333175241276404
  9. Błędowski, P. (2012). Potrzeby opiekuńcze osób starszych, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, Poznań: Wydawnictwo Termedia, s. 449- 466.
  10. Brodaty, H., Donkin, M. (2009). Family caregivers of people with dementia. Dialogues in clinical neuroscience, 11(2), 217–228. https://doi.org/10.31887/DCNS.2009.11.2/hbrodaty
  11. Bugajska, B., Iwański, R. (2018). Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych niesamodzielnych osób starszych. W poszukiwaniu optymalnych rozwiązań, [w:] B. Bugajska. R. Iwański, Z. Szarota (red.), Gdzie mieszka starość : przestrzeń – architektura – mieszkanie, „Exlibris: Biblioteka Gerontologii Społecznej” nr 1-2 (15), s. 12-25.
  12. Bugajska, B., Iwański, R. (2021). Local Strategies of Strengthening the Caregiving Potential of Families of People with Alzheimer’s Disease—Good Practices Introduced in Poland. In: Shankardass, M.K. (eds) Dementia Care. Springer, Singapore. https://doi-1org-1uokcdvtg27ea.waw-proxlib.swps.edu.pl/10.1007/978-981-16-3864-0_9
  13. Burgdorf, J. G., Reckrey, J., & Russell, D. (2023). "Care for Me, Too": A Novel Framework for Improved Communication and Support Between Dementia Caregivers and the Home Health Care Team. The Gerontologist, 63(5), 874–886. https://doi.org/10.1093/geront/gnac165
  14. Callahan, L. F., Samsell, B., DiBenedetti, D., Frangiosa, T., Slota, C., Biggar, V., Paulsen, R., Lappin, D., Herring, W. L., & Romano, C. (2024). Evaluating Elements of the Care Partner Experience in Individuals Who Care for People with Alzheimer’s Disease Across the Severity Spectrum. Neurology and Therapy, 13(1), 53–67. https://doi.org/10.1007/s40120-023-00558-6
  15. Chappell, N.L., Dujela, C. & Smith, A. (2015). Caregiver well-being: Intersections of relationship and gender. Res. Aging, 37, 623–645, doi: 10.1177/0164027514549258.
  16. Chen, M. C., Chen, K. M., & Chu, T. P. (2015). Caregiver burden, health status, and learned resourcefulness of older caregivers. Western Journal of Nursing Research, 37(6), 767–780. https://doi. org/10.1177/0193945914525280
  17. Cheng, S.-T. (2017). Dementia caregiver burden: A research update and critical analysis. Current Psychiatry Reports, 19(9), 64. https://doi.org/10.1007/s11920-017-0818-2
  18. Cristancho-Lacroix, V., Wrobel, J., Cantegreil-Kallen, I., Dub, T., Rouquette, A., Rigaud, A.S. (2015). A web-based psychoeducational program for informal caregivers of patients with Alzheimer’s disease: A pilot randomized controlled trial. J. Med. Internet Res. 17, e117. doi:10.2196/jmir.3717.
  19. Culberson, J. W., Kopel, J., Sehar, U., & Reddy, P. H. (2023). Urgent needs of caregiving in ageing populations with Alzheimer's disease and other chronic conditions: Support our loved ones. Ageing research reviews, 90, 102001. https://doi.org/10.1016/j.arr.2023.102001
  20. Dauphinot, V., Potashman, M., Levitchi-Benea, M., Su, R., Rubino, I., Krolak-Salmon, P. (2022). Economic and caregiver impact of Alzheimer’s disease across the disease spectrum: a cohort study. Alzheimers Res Ther. 2022;14(1):34. https://doi.org/10.1186/s13195-022-00969-x
  21. de Araujo, E. L., & Lacerda, S. S. (2024). Psychosocial factors affected by burden in family caregivers of people with Alzheimer's disease. Dementia & neuropsychologia, 18, e20230115. https://doi.org/10.1590/1980-5764-DN-2023-0115
  22. Del-Pino-Casado, R., Frías-Osuna, A., Palomino-Moral, P. A., Ruzafa-Martínez, M., & Ramos-Morcillo, A. J. (2018). Social support and subjective burden in caregivers of adults and older adults: A meta-analysis. PloS one, 13(1), e0189874. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0189874
  23. Edwards, H. B., Ijaz, S., Whiting, P. F., Leach, V., Richards, A., Cullum, S. J., Cheston, R. I., & Savović, J. (2018). Quality of family relationships and outcomes of dementia: a systematic review. BMJ open, 8(1), e015538. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2016-015538
  24. Etters, L., Goodall, D., & Harrison, B. E. (2008). Caregiver burden among Dementia patient caregivers: A review of the literature. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 20(8), 423–428. https://doi.org/10.1111/j.1745-7599.2008.00342.x
  25. Fabiś, A., Wawrzyniak, J.K., Chabior, A. (2015). Ludzka starość Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej, Kraków: Wydawnictwo Impuls.
  26. Gallagher-Thompson, D., Choryan Bilbrey, A., Apesoa-Varano, E. C., Ghatak, R., Kim, K. K., & Cothran, F. (2020). Conceptual framework to guide intervention research across the trajectory of dementia caregiving. The Gerontologist, 60 (Suppl 1), s: 29–40. https://doi.org/10.1093/geront/gnz157
  27. Gaugler, J. E., Bain, L. J., Mitchell, L., Finlay, J., Fazio, S., Jutkowitz, E., Alzheimer’s Association Psychosocial Measurement Workgroup. (2019). Reconsidering frameworks of Alzheimer’s dementia when assessing psychosocial outcomes. Alzheimer’s & Dementia: Translational Research & Clinical Interventions, 5(1), 388–397. https://doi.org/10.1016/j.trci.2019.02.008
  28. Gaugler, J.E., Mittelman, M.S., Hepburn, K. & Newcomer, R. (2010). Clinically significant changes in burden and depression among dementia caregivers following nursing home admission. BMC Med 8, 85 (2010). https://doi.org/10.1186/1741-7015-8-85
  29. Haley, W., Elayoubi, J. (2024). Family caregiving as a global and lifespan public health issue. Lancet, 9, E2–E. doi.org/10.1016/S2468-2667(23)00227-X
  30. Hellis, E. & Mukaetova-Ladinska, E.B. (2022). Informal caregiving and Alzheimer’s disease: the psychological effect. Medicina (Kaunas). 59(1):48. https://doi.org/10.3390/medicina59010048
  31. Hoffman, D. & Zucker, H. (2016). A Call to Preventive Action by Health Care Providers and Policy Makers to Support Caregivers. Prev Chronic Dis 13, E96. doi: 10.5888/pcd13.160233.
  32. Hrynkiewicz, J. (2022). Niesamodzielna starość jako nowe ryzyko socjalne, [w:] J. Hrynkiewicz, M. Halicka (red.), Niesamodzielna starość, Materiały z III Kongresu Demograficznego. Część 2. Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa, s. 46-76.
  33. Iwański, R. (2016). Opieka długoterminowa nad osobami starszymi, Warszawa: CeDeWu.
  34. Iwański, R. & Bugajska, B. (2019). Rodzina w sytuacji opieki nad osobą chorą na chorobę Alzheimera w wieku 75 i więcej lat, [w:] M. Wysokiński, Z. Sienkiewicz, W. Fidecki (red.), Człowiek w podeszłym wieku w ujęciu interdyscyplinarnym, Warszawa: Warszawski Uniwersytet Medyczny, s. 32-41.
  35. Jaźwińska, E. & Kiełkowska, M. (2018). Konsekwencje społeczne starzenia. W: Wyzwania starzejącego się społeczeństwa. Polska dziś i jutro, [w:] M. Okólski (red.), Wyzwania starzejącego się społeczeństwa. Polska dziś i jutro, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  36. Jeon, Y. H., Brodaty, H., & Chesterson, J. (2005). Respite care for caregivers and people with severe mental illness: literature review. Journal of advanced nursing, 49(3), 297–306. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2004.03287.x
  37. Jutkowitz, E., Gaugler, J.E., Trivedi, A.N., Mitchell, L.L. & Gozalo, P. (2020). Family caregiving in the community up to 8-years after onset of dementia. BMC Geriatr. 20(1):216. doi: 10.1186/s12877-020-01613-9.
  38. Kaschowitz, J., Brandt, M. (2017). Health effects of informal caregiving across Europe: A longitudinal approach. Social Science & Medicine, 173(C), 72–80. https://doi.org/ 10.1016/j.socscimed.2016.11.036
  39. Kenny, P., King, M. T., & Hall, J. (2014). The physical functioning and mental health of informal carers: Evidence of care-giving impacts from an Australian population-based cohort. Health and Social Care in the Community, 22(6), 646–659. https://doi.org/10.1111/hsc.12136
  40. Koca, E., Taşkapilioğlu, Ö., Bakar, M. (2017). Caregiver burden in different stages of Alzheimer’s disease. Noro Psikiyatr Ars. 2017;54(1):82-6. https://doi. org/10.5152/npa.2017.11304
  41. Kokorelias, K.M., Naglie, G., Gignac, M.A., Rittenberg, N. & Cameron, J.I. (2021). A qualitative exploration of how gender and relationship shape family caregivers’ experiences across the Alzheimer’s disease trajectory. Dementia, 20, 2851–2866. doi: 10.1177/14713012211019502.
  42. Leocadie, M. C., Roy, M. H., & Rothan-Tondeur, M. (2018). Barriers and enablers in the use of respite interventions by caregivers of people with dementia: an integrative review. Archives of public health = Archives belges de sante publique, 76, 72. https://doi.org/10.1186/s13690-018-0316-y
  43. Liu, S., Li, C., Shi, Z., Wang, X., Zhou, Y., Liu, S., Liu, J., Yu, T., & Ji, Y. (2017). Caregiver burden and prevalence of depression, anxiety and sleep disturbances in Alzheimer's disease caregivers in China. Journal of clinical nursing, 26(9-10), 1291–1300. https://doi.org/10.1111/jocn.13601
  44. Lopez-Mendez, M., Iskandar, R., & Jutkowitz, E. (2023). Individual and dyadic health-related quality of life of people living with dementia and their caregivers. Applied Research in Quality of Life, 18(4), 1673–1692. https://doi.org/10.1007/s11482-023-10157-0
  45. Low, L.F., Yap, M., Brodaty, H. (2011). A systematic review of different models of home and community care services for older persons. BMC Health Serv Res. 2011;11:1–15, doi.org/10.1186/1472-6963-11-93
  46. Luchsinger, J. A., Burgio, L., Mittelman, M., Dunner, I., Levine, J. A., Kong, J., Silver, S., Ramirez, M., & Teresi, J. A. (2016). Northern Manhattan hispanic caregiver intervention effectiveness study: Protocol of a pragmatic randomised trial comparing the effectiveness of two established interventions for informal caregivers of persons with Dementia. British Medical Journal Open, 6(11), e014082. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2016-014082
  47. Maciá, E.S., López, B.B. (2015). Desarrollo de un programa psicoeducativo en inteligencia emocional para cuidadores principales de enfermos de Alzheimer. Eur. J. Investig. Health Psychol. Educ. 4, 257–266.
  48. Malmir, S., Navipour, H., & Negarandeh, R. (2022). Exploring challenges among Iranian family caregivers of seniors with multiple chronic conditions: A qualitative research study. Bmc Geriatrics, 22(1), 270. https://doi.org/10.1186/s12877-022-02881-3
  49. Mank, A., van Maurik, I. S., Rijnhart, J. J. M., Rhodius-Meester, H. F. M., Visser, L. N. C., Lemstra, A. W., Sikkes, S. A. M., Teunissen, C. E., van Giessen, E. M., Berkhof, J., & van der Flier, W. M. (2023). Determinants of informal care time, distress, depression, and quality of life in care partners along the trajectory of Alzheimer's disease. Alzheimer's & dementia (Amsterdam, Netherlands), 15(2), e12418. https://doi.org/10.1002/dad2.12418
  50. Mattos, M. K., Bernacchi, V., Shaffer, K. M., Gallagher, V., Seo, S., Jepson, L., & Manning, C. (2024). Sleep and Caregiver Burden Among Caregivers of Persons Living With Dementia: A Scoping Review. Innovation in aging, 8(2). https://doi.org/10.1093/geroni/igae005
  51. McGee, J.S., Davie, M., Meraz, R., Myers, D. & McElroy, M. (2022). Does God work in all things for the good of those who love Him? Family caregivers of persons with early-stage dementia share their spiritual struggles. Religions, 13, 645. doi.org/10.3390/rel13070645
  52. McGee, J.S., Myers, D.R., Groce, H. (2019). Community services, progression rate, and nursing home placement in persons with Alzheimer’s disease. Am. J. Psychiatry Neurosci. 7, 12–18.
  53. Mohammadi, F., & Babaee, M. (2011). Effects of participation in support groups on Alzheimer’s Family caregivers’ strain and spiritual wellbeing. Salmand: Iranian Journal of Ageing, 6(1), 0–0. http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-374-en.html
  54. Mollaei, F., Borhani, F., Abbaszadeh, A., & Khabazkhoob, M. (2019). Correlation between spiritual wellbeing and burden of care in family caregivers of cancer patients. Hayat, 24(4), 296–309. http://hayat.tums.ac.ir/article-1-2583-fa.html
  55. Neville, C.C. & Byrne, G.J. (2006). The impact of residential respite care on the behavior of older people. Int Psychogeriatr. 18(1):163–70. doi: 10.1017/S1041610205002553.
  56. NIK. (2016). Opieka nad osobami chorymi na chorobę Alzheimera oraz wsparcie dla ich rodzin. Warszawa. [dostęp: 08.12.2024] https://www.nik.gov.pl/plik/id,13694,vp,16130.pdf
  57. NIK. (2017). Usługi opiekuńcze świadczone osobom starszym w miejscu zamieszkania. Warszawa. [dostęp: 08.12.2024] https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/17/043
  58. Nikzad-Terhune, K., Gaugler, J. E., & Jacobs-Lawson, J. (2019). Dementia caregiving outcomes: The impact of caregiving onset, cognitive impairment and behavioral problems. Journal of Gerontological Social Work, 62(5), 543–563. https://doi.org/10. 1080/01634372.2019.1625993
  59. Park, M., Sung, M., Kim, S.K., Kim, S. & Lee, D.Y. (2015). Multidimensional determinants of family caregiver burden in Alzheimer’s disease. Int. Psychogeriatr. 27, 1355–1364. doi: 10.1017/S1041610215000460.
  60. Ponsoda, J. M., Belena, M. A., & Diaz, A. (2023). Psychological Distress in Alzheimer’s Disease Family Caregivers: Gender Differences and the Moderated Mediation of Resilience. Healthcare, 11(23). https://doi.org/10.3390/healthcare11233084
  61. Pöysti, M. M., Laakkonen, M. L., Strandberg, T., Savikko, N., Tilvis, R. S., Eloniemi-Sulkava, U., & Pitkälä, K. H. (2012). Gender differences in dementia spousal caregiving. International journal of Alzheimer's disease, 162960. https://doi.org/10.1155/2012/162960
  62. Prevo, L., Hajema, K., Linssen, E., Kremers, S., Crutzen, R. & Schneider, F. (2018). Population Characteristics and Needs of Informal Caregivers Associated With the Risk of Perceiving a High Burden: A Cross-Sectional Study. Inquiry 55, 46958018775570
  63. Reed, C., Belger, M., Dell'agnello, G., Wimo, A., Argimon, J. M., Bruno, G., Dodel, R., Haro, J. M., Jones, R. W., & Vellas, B. (2014). Caregiver Burden in Alzheimer's Disease: Differential Associations in Adult-Child and Spousal Caregivers in the GERAS Observational Study. Dementia and geriatric cognitive disorders extra, 4(1), 51–64. https://doi.org/10.1159/000358234
  64. Rozporządzenie Ministra Zdrowia. (2013). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej. Dz.U. 2013 poz. 1480.
  65. Sánchez-Pascual, P., Mouronte-Liz, P. & Olazarán-Rodríguez, J. (2001). Beneficios de un programa de formación del cuidador en la demencia: Experiencia piloto desde la enfermería especializada. Rev. Neurol. 33, 432–434.
  66. Sargolzaei, M. S., Kohestani, D., Khoubbin Khoshnazar, T. A., & Asl, H. A. (2023). Relationship between Care Burden and Health Anxiety in the Family Caregivers of the Older Adults with Alzheimer’s Disease. Ageing International, 1–13. https://doi.org/10.1007/s12126-023-09545-6
  67. Schulz, R., Beach, S.R., Czaja, S.J., Martire, L.M. & Monin, J.K. (2020). Family caregiving for older adults. Annu. Rev. Psychol. 71, 635–659. doi: 10.1146/annurev-psych-010419-050754.
  68. Schulz, R., Belle, S.H., Czaja, S.J., McGinnis, K.A., Stevens, A. & Zhang, S. (2004). Long-term care placement of dementia patients and caregiver health and well-being. JAMA. 4;292(8):961–7. doi: 10.1001/jama.292.8.961.
  69. Sehar, U., Rawat, P., Choudhury, M., Boles, A., Culberson, J., Khan, H., Malhotra, K., Basu, T. & Reddy, P.H. (2022). Comprehensive Understanding of Hispanic Caregivers: Focus on Innovative Methods and Validations. Journal of Alzheimer’s Disease Reports, 1–18. doi: 10.3233/ADR-220094.
  70. Sharif Nia, H., Hosseini, L., Ashghali Farahani, M., & Froelicher, E. S. (2023). Development and validation of care stress management scale in family caregivers for people with Alzheimer: a sequential-exploratory mixed-method study. BMC Geriatrics, 23(1). https://doi.org/10.1186/s12877-023-03785-6
  71. Steenfeldt, V. Ø., Aagerup, L. C., Jacobsen, A. H., & Skjødt, U. (2021). Becoming a Family Caregiver to a Person With Dementia: A Literature Review on the Needs of Family Caregivers. SAGE open nursing, 7, https://doi.org/10.1177/23779608211029073
  72. Szabo, S., Lakzadeh, P., Cline, S., Palma Reis RP, & Petrella R. (2019). The clinical and economic burden among caregivers of patients with Alzheimer’s disease in Canada. Int J Geriatr Psychiatry. 34(11):1677-88. https://doi. org/10.1002/gps.5182
  73. Szatur – Jaworska, B. (2014). Starość w polskiej rodzinie, [w:] P. Szukalski (red.), Relacje międzypokoleniowe we współczesnych polskich rodzinach, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 25- 40.
  74. Sztompka, P. (2007). Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków
  75. Szweda - Lewandowska, Z. (2014). Rynek usług opiekuńczych – perspektywy rozwoju w kontekście starzenia się populacji. Optimum. Studia Ekonomiczne. nr 2(68),148-157.
  76. Uchwała Rady Miasta Szczecin (2023). Uchwała Rady Miasta Szczecin Nr XLVI/1270/23 Rady Miasta Szczecin z dnia 24 stycznia 2023 r. w sprawie realizacji na terenie Gminy Miasto Szczecin świadczenia pieniężnego "Bon opiekuńczy: Alzheimer 75" oraz upoważnienie Dyrektora Szczecińskiego Centrum Świadczeń do prowadzenia postępowania, w tym wydawania decyzji administracyjnych w zakresie świadczenia pieniężnego "Bon opiekuńczy: Alzheimer 75".
  77. Urbano-Mairena, J., De Los Ríos-Calonge, J., Postigo-Mota, S., Carvajal-Gil, J., Silveira-Saraiva, E. S., Guerra-Bustamante, J., & Muñoz-Bermejo, L. (2024). Benefits Perceived by Caregivers of Patients with Alzheimer's Disease on Physical and Emotional Health in an Interdisciplinary Program: A Qualitative Study. Healthcare (Basel, Switzerland), 12(14), 1414. https://doi.org/10.3390/healthcare12141414
  78. Ustawa (2004). Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593.
  79. Vandepitte, S., Putman, K., Van Den Noortgate, N., Verhaeghe, S., & Annemans, L. (2019). Effectiveness of an in-home respite care program to support informal dementia caregivers: A comparative study. International journal of geriatric psychiatry, 34(10), 1534–1544. https://doi.org/10.1002/gps.5164
  80. Vandepitte, S., Van Den Noortgate, N., Putman, K., Verhaeghe, S., & Annemans, L. (2016). Effectiveness and cost-effectiveness of an in-home respite care program in supporting informal caregivers of people with dementia: design of a comparative study. BMC geriatrics, 16(1), 207. https://doi.org/10.1186/s12877-016-0373-4
  81. Velasquez, V., Lopez, L., Lopez, H., Catano, N. & Munoz, E. (2011). The effect of an elderly people caregivers’ educational program: A cultural perspective. Rev. Salud Publica 2011, 13, 458–469.
  82. Viens, M., Éthier, A., Provencher, V., & Carrier, A. (2024). Who, when, how: a scoping review on flexible at-home respite for informal caregivers of older adults. BMC health services research, 24(1), 767. https://doi.org/10.1186/s12913-024-11058-0
  83. WHO. (2020). Global action plan on the public health response to dementia 2017–2025, Accessed May 1, https://www.who.int/mental_health/neurology/dementia/action_plan_2017_2025/en/.
  84. Win, K. K., Chong, M. S., Ali, N., Chan, M., & Lim, W. S. (2017). Burden among Family Caregivers of Dementia in the Oldest-Old: An Exploratory Study. Frontiers in medicine, 4, 205. https://doi.org/10.3389/fmed.2017.00205
  85. Yıldızhan, E., Ören, N., Erdoğan, A. et al. The Burden of Care and Burnout in Individuals Caring for Patients with Alzheimer’s Disease. Community Ment Health J 55, 304–310 (2019). https://doi.org/10.1007/s10597-018-0276-2
  86. Yu, H., Wang, X., He, R., Liang, R., & Zhou, L. (2015). Measuring the Caregiver Burden of Caring for Community-Residing People with Alzheimer's Disease. PloS one, 10(7), e0132168. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0132168
  87. Yustisia, N., Aprilatutini, T., Utama, T. A., & Masdar, M. (2023). The Burden experience of Family Caregiver of older adults with chronic Illness. Research in Community and Public Health Nursing, 34(2), 85–95. https://doi.org/10.12799/rcphn.2022.00304