Kapitał intelektualny a wskaźnik koncentracji właścicielskiej jako determinanta wyceny przedsiębiorstw produkcyjnych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie
DOI:
https://doi.org/10.33119/SIP.2023.192.6Słowa kluczowe:
ESG, kapitał intelektualny, przedsiębiorstwa produkcyjne, raportowanie niefinansowe, struktura właścicielska, wskaźnik koncentracji właścicielskiej, wycena rynkowaAbstrakt
W artykule przedstawiono analizę zależności między wartością kapitału intelektualnego, wskaźnikiem koncentracji właścicielskiej a wyceną giełdową przedsiębiorstw produkcyjnych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW). Ustalono w ten sposób, że zwiększenie potencjału kapitału intelektualnego pozytywnie wpływa na wycenę giełdową spółki, podczas gdy udział znaczącego akcjonariusza w strukturze właścicielskiej może mieć na tę wycenę negatywny wpływ. Analiza wykazała również, że wskaźnik koncentracji właścicielskiej oddziałuje w sposób pozytywny bądź negatywny na wartość kapitału intelektualnego w zależności od typu akcjonariusza. Można tym samym stwierdzić, że wartość kapitału intelektualnego ma znaczący wpływ na wycenę giełdową przedsiębiorstw produkcyjnych notowanych na GPW. Jednocześnie istotną determinantą wyceny jest wskaźnik koncentracji właścicielskiej. Analiza sugeruje, że przedsiębiorstwa produkcyjne powinny inwestować w rozwój kapitału intelektualnego, aby zwiększać swoją wartość na rynku giełdowym, i przywiązywać zarazem wagę do struktury właścicielskiej, co pozwoli im uniknąć negatywnych skutków koncentracji właścicielskiej. W ramach badania próbowano też ustalić zależności przyczynowo-skutkowe między zmienną niezależną (typem akcjonariusza) a zmienną zależną (wartością kapitału intelektualnego przedsiębiorstw produkcyjnych). Kluczowym aspektem analizy było określenie współwystępowania wzrostu bądź spadku wyceny giełdowej przedsiębiorstw wraz z wartością wskaźnika koncentracji danego typu akcjonariusza. Zrozumienie powyższych zależności i ujawnienie ich przez organy nadzoru finansowego przyczyni się do krzewienia edukacji finansowej i racjonalności ekonomicznej w ramach nowego paradygmatu raportowania ESG. Opracowanie raportu weryfikującego ocenę inwestycji w kapitał intelektualny przez dany typ akcjonariusza wiodącego może zwiększyć predykcję przyszłej wyceny przedsiębiorstwa produkcyjnego i przyczynić się do stworzenia mechanizmu ujawniającego i zapobiegającego nadużyciom finansowym oraz do ochrony inwestorów. Zgłaszam tym samym poniższe rekomendacje:
• stworzenie indeksu BPKI30 (Barometr Potencjału Kapitału Intelektualnego), obejmującego 30 przedsiębiorstw produkcyjnych o najwyższym potencjale kapitału intelektualnego skorelowanego ze wskaźnikiem koncentracji właścicielskiej, składającego się z reprezentatywnej liczby spółek z WIG20, WIG40 i WIG80;
• opracowanie i cykliczne ujawnianie w ramach raportu kwartalnego korelacji między potencjałem kapitału intelektualnego – jego kluczowymi komponentami i wskaźnikiem koncentracji właścicielskiej – a typem akcjonariusza i wyceną rynkową danego przedsiębiorstwa produkcyjnego;
• kreowanie i upowszechnianie racjonalnych zachowań inwestycyjnych na kanwie udostępnianej w raporcie wiedzy, pozwalającej na szacowanie zwrotu z inwestycji w danym interwale czasu, przy rzeczywistej wycenie ryzyka, na podstawie ujawnionych KPI (ang. key performance indicators) kapitału intelektualnego;
• zbudowanie modelu związków przyczynowo-skutkowych między zmiennymi kapitału intelektualnego, wskaźnikiem koncentracji właścicielskiej a wyceną rynkową i określenie determinantów zachowań inwestycyjnych interesariuszy wraz z publikacją benchmarkingu przedsiębiorstw produkcyjnych skutecznie zarządzających kapitałem intelektualnym w danej branży.
Downloads
Bibliografia
1. Briscoe, D. (2008). The Role of Interest Groups in the Policy Process. W: State and Local Politics: Institutions and Reform, J. A. Chandler, G. A. Shinn (Eds.). Belmont: Wadsworth Cengage Learning.
2. Grzywacz, T. (2008). Concentration of Ownership and Company Performance: Research Methodology and Empirical Evidence from Warsaw Stock Exchange. In: Advances in Fuzzy
Systems and Data Mining. Cham: Springer. 3. Lo, A. W. (2017). Adaptive Markets: Financial Evolution at the Speed of Thought. Princeton: Princeton University Press.
4. Nonaka, I., Takeuchi, H. (1995). The Knowledge-Creating Company: How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation. New York–Oxford: Oxford University Press.
Artykuły prasowe i okolicznościowe
1. Bontis, J. A., Dragonetti, N., Jacobsen, K., Roos, J. (1999). The Knowledge Toolbox: A Review of the Tools Available to Measure and Manage Intangible Resources, European Management Journal, 17 (4).
2. Bontis, N., Keow, W. C. C., Richardson, S. (2000). Intellectual Capital and Business Performance in Malaysian Industries, Journal of Intellectual Capital, 1 (1).
3. Chen, J., Delmas, M. A. (2011). Measuring the Environmental Performance of Firms: A Case for Including Ctrategic Alliances in the Assessment, Journal of Economics Management Strategy, 20 (3).
4. Corrado, C., Haskel, J., Jona-Lasinio, C., Iommi, M. (2018). Intangible Investment in the EU and US before and since the Great Recession and Its Contribution to Productivity Growth, Journal of Infrastructure, Policy and Development, 2 (1).
5. Cyfert, M., Sługocka, A. (2017). Innowacyjność a wartość przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 931.
6. Danielewicz, J., Jemielniak, D. (2016). Kapitał intelektualny a wycena giełdowa przedsiębiorstw notowanych na GPW, Gospodarka Narodowa, 1.
7. Derkowski, A., Kompa, K., Wilczyński, P. (2019). The Impact of Ownership Structure on the Market Value of Companies: Evidence from the Warsaw Stock Exchange, Journal of Business Research, 104.
8. Derkowski, A., Noga, T., Wachowska, J. (2019). Determinants of Concentration of Ownership in Listed Companies in Poland, Economic and Environmental Studies, 19 (2).
9. Duyma, M. (2017). Kultura organizacyjna a wyniki finansowe przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 934.
10. Fassin, Y., Van Rossem, A., Buelens, M. (2011). Small Business Owners and the Pressure of Interest Groups: An Empirical Analysis, Journal of Small Business Management, 49 (2).
11. Hansen, M. T., Nohria, N., Tierney, T. (1999). What’s Your Strategy for Managing Knowledge?, Harvard Business Review, 77 (2).
12. Jajuga, K., Jajuga, T., Rostek, K. (2015). The Influence of Intellectual Capital on the Market Value of Companies with Different Ownership Structures: Empirical Evidence from Poland, Baltic Journal of Management, 10 (3).
13. Karski, M. (2020). Znaczenie kapitału intelektualnego w procesie wyceny przedsiębiorstw, Journal of Modern Science, 45 (1).
14. King, A. A., Lenox, M. J. (2000). Industry Self-Regulation without Sanctions: The Chemical Industry’s Responsible Care Program, Academy of Management Journal, 43 (4).
15. Kostera, M. (2012). Grupy interesu a wartość kapitału intelektualnego przedsiębiorstw produkcyjnych, Problemy Zarządzania, 10 (1).
16. Kowalski, J. (2018). Zarządzanie jakością a wartość przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 972.
17. Michalski, G. (2021). Ocena wartości przedsiębiorstwa z wykorzystaniem metod ilościowych i jakościowych, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, 69.
18. Nowikowa, J. (2016). Kapitał intelektualny jako element wyceny przedsiębiorstw, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 876.
19. Prędkiewicz, P. (2015). The Impact of Ownership Structure on the Value of Intellectual Capital, Procedia Economics and Finance, 27.
20. Smith, A. B., McKeen, J. D. (2003). The Impact of Interest Groups on Corporate Strategy and Performance, Journal of Management, 29 (6).
21. Szopiński, M. (2015). Wpływ wskaźnika koncentracji właścicielskiej na wartość przedsiębiorstwa, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 394.
22. Szopiński, M., Wójcik, R., Kąkol, M. (2015). Wpływ wskaźników akcjonariatu na wycenę spółek notowanych na GPW, Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae, 19 (2).
23. Witkowska, J. (2019). Analiza wartości przedsiębiorstw z wykorzystaniem kapitału intelektualnego, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 637.
24. Żołądek, J., Kubiak, K., Dobija, M. (2017). The Importance of Intellectual Capital and Ownership Concentration for Market Value: Empirical Evidence from Warsaw Stock Exchange, Journal of Management and Business Administration. Central Europe, 25 (2).
25. Żołądek, P., Duraj, J., Skowronek-Mielczarek, A. (2020). Concentration of Ownership and Market Value of Companies Listed on the Warsaw Stock Exchange, Journal of Entrepreneurship, Management and Innovation, 16 (3).
26. Żurawicki, K. (2017). Kapitał intelektualny a wycena przedsiębiorstw na rynku kapitałowym, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 488.
27. Żurawicki, T. (2017). Concentration of Ownership and Intellectual Capital in Companies Listed on the Warsaw Stock Exchange, Journal of Entrepreneurship, Management and Innovation, 13 (2).
