Wartości krajobrazu a stosowanie uchwały krajobrazowej na przykładzie gminy Wiązowna
Słowa kluczowe:
uchwała krajobrazowa, ład przestrzenny, samorząd gminny, koszty i korzyści, ochrona krajobrazu, ochrona środowiskaAbstrakt
Uchwała krajobrazowa jest fakultatywnym narzędziem samorządów gminnych dla kształtowania ładu przestrzennego, w szczególności przestrzeni publicznej. Czynnikiem, który stanowi ważny problem i wywołuje rosnące zainteresowanie gmin tym narzędziem, jest rosnąca liczba reklam oraz ich coraz bardziej agresywny charakter. Jednocześnie wprowadzenie uchwał krajobrazowych napotyka różnego rodzaju przeszkody, powinno natomiast być realizowane w porozumieniu z mieszkańcami i przy ich akceptacji. Celem artykułu jest poszerzenie wiedzy na temat lokalnych uwarunkowań wprowadzenia uchwały i sposobów postrzegania jej przez mieszkańców. Analiza została przeprowadzona w oparciu o badania ankietowe w gminie Wiązowna w 2015 r. i 2022 r. Jak wynika z uzyskanych opinii mieszkańców, istotnym czynnikiem różnicującym stosunek do ustawy są koszty lub utracone korzyści ekonomiczne. Studium przypadku zostało zaprezentowane w szerszym kontekście zmian stosunku do ochrony krajobrazu i środowiska naturalnego oraz roli percepcji wartości natury i krajobrazu.
Downloads
Bibliografia
Dokumenty prawne
Europejska Konwencja Krajobrazowa 2000 sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wiązowna, przyjęte Uchwałą nr 107. LIX.2018 Rady Gminy Wiązowna z dnia 28 sierpnia 2018 r. w sprawie przyjęcia zmiany nr 8 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wiązowna.
U. S. Department of the Interior, Bureau of Land Management, The Federal Land Policy and Management Act, https://www.blm.gov/sites/blm.gov/files/documents/files/FLPMA2016.pdf (dostęp: 05.05.2025).
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 1991 r. nr 9 poz. 31).
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2003 r. nr 162 poz. 1568).
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. z 2015 r. poz. 774).
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U.z 2003 r. nr 80 poz. 717).
Wydawnictwa zwarte
Berkeley, G. (2006). Traktat o zasadach ludzkiego poznania. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Branic, N., Kubrin, C. E. (2018). Gated Communities and Crime in the United States. eScholarship.San Francisco: University of California.
Darwin, K. (2024). O pochodzeniu człowieka. Kraków: Vis-á-Vis/Etiuda.
Degoutin, S. (2006). Prisonniers volontaires du rêve Américain. Paris: La Vilette.
Gehl J. (2014). Miasta dla ludzi. Kraków: Wydawnictwo RAM.
Liszewski, G. (2015). Opłata reklamowa jako przykład złej legislacji podatkowej. W: Państwo, gospodarka, prawo, A. Piszcz, M. Olszak, M. Etel (red.). Białystok: Temida 2.
Sadowy, K. (2023). Evolutionary Urban Development. London: Routledge.
Stelmaszczyk, K. (2019). Determinanty wprowadzania opłaty reklamowej. W: Samorząd Terytorialny w Polsce i w Europie. Aktualne Problemy i Wyzwania, K. Czarnecki, A. Lutrzykowski, R. Musiałkiewicz (red.). Włocławek: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej we Włocławku.
van der Heide, C. M., Heijman, W. J. (2013). Landscape and Economics: Perceptions and Perspectives. W: The Economic Value of Landscapes, C. M. van der Heide, W. J. Heijman (Eds.). London: Routledge.
Vrignon, A., Ambroise-Rendu, A. C., Hagimont, S., Mathis, C. F. (2021). Une histoire des luttes pour l’environnement, XVIIIe-XXe: trois siècles de débats et de combats. Textuel.
Artykuły naukowe
Brown, A. L. (2012). A Review of Progress in Soundscapes and an Approach to Soundscape Planning, International Journal of Acoustic and Vibration, 17 (2), s. 73–81.
Clark, C., Emmanouil, N., Page, J., Pelizzon, A. (2019). Can You Hear the Rivers Sing? Legal Personhood, Ontology, and the Nitty-Gritty of Governance, Ecology Law Quarterly, 45 (4), s. 787–844.
Czyński, M., Ostrowski, M. (2011). Reklama w przestrzeni publicznej miasta, Przestrzeń i Forma, s. 213–228.
Domaradzka, A. (2022). The Un-Equal Playground: Developers and Urban Activists Struggling for the Right to the City, Geoforum, 134, s. 178–186.
Dorier, E., Berry-Chikhaoui, I., Bridier, S. (2012). Fermeture résidentielle et politiques urbaines, le cas marseillais, Articulo-Journal of Urban Research, (8).
Grinfeder, E., Lorenzi, C., Haupert, S., Sueur, J. (2022). What Do We Mean by “Soundscape”? A Functional Description. Frontiers in Ecology and Evolution, 10.
Hamama, B., Liu, J. (2020). What Is Beyond the Edges? Gated Communities and Their Role in China’s Desire for Harmonious Cities, City, Territory and Architecture, 7 (1), 13.
Jordaan, F. (2001). Environmental Impact of Outdoor Advertising. Paper presented to the 20th Annual South African Transport Conference, South Africa, 16–20 July.
Kohyama, S. (2022). Taking/Compensations or Regulations? Balancing Landscape Conservation and the Development of Renewable Energy Facilities in Japan, Land, 12 (1), 51. Kramm, M. (2020). When a River Becomes a Person, Journal of Human Development and Capabilities, 21 (4), s. 307–319.
Łątkowska, A. (2018). Osiedla grodzone w Toruniu i ich postrzeganie wśród mieszkańców miasta, Rocznik Toruński, (45), s. 255–271.
Listwan-Franczak, K., Franczak, P. (2015). Problematyka reklamy zewnętrznej na obszarach cennych przyrodniczo. Przykład otoczenia Tatr, Prace Geograficzne, 142, s. 57–75. DOI:10.4467/20833113PG.15.018.4458.
O’Donnell, E. L., Talbot-Jones, J. (2018). Creating Legal Rights for Rivers, Ecology and Society, 23 (1), 7.
Rokicka-Murszewka, K. (2019). Wybrane aspekty podmiotowe opłaty reklamowej i kary pieniężnej za naruszenie uchwały krajobrazowej. Metropolitan. Przegląd Naukowy, 1 (11).
Stones, C. D. (1972). Should Trees Have Standing?: Toward Legal Rights for Natural Objects, Southern California Law Review, s. 450–476.
Szczepańska, M. (2012). Osiedla grodzone: świadomościowe aspekty podziałów społeczno--przestrzennych i więź sąsiedzka, Przestrzeń Społeczna, 1 (3).
Zbierska, A., Zydroń, A. (2016). Rola administracji samorządowej w ochronie krajobrazu i ładu przestrzennego w Polsce na tle Unii Europejskiej, Studia i Prace WNEiZ US, 46, s. 157–170.
Materiały internetowe
Audyt krajobrazowy (2023). Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN), https://www.gov.pl/web/kultura/audyt-krajobrazowy (dostęp: 10.07.2024).
Audyt krajobrazowy (2024). Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN), https://www.gov.pl/web/kultura/audyt-krajobrazowy (dostęp: 05.05.2025).
Bank Danych Lokalnych GUS (BDL). https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start (dostęp: 10.04.2024).
Encyklopedia PWN (b.d.). Krajobraz, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/krajobraz;3926930. html (dostęp: 10.07.2024).
Gazeta Wyborcza (2017). Praga-Północ ma nowe szyldy nad sklepami. Zamiast szpecić – zdobią i pasują do architektury, ttps://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,22797072, pragapolnoc-ma-nowe-szyldy-nad-sklepami-zamiast-szpecic.html (dostęp: 05.05.2025).
Gmina Wiązowna (b.d.). https://tuwiazowna.pl/ (dostęp: 10.04.2024).
Gmina Wiązowna (b.d.). Szlaki Turystyczne, https://tuwiazowna.pl/szlaki-turystyczne/(dostęp: 05.05.2025).
Konkurs Praga Północ (2023). https://pragapn.um.warszawa.pl/-/konkurs-artystyczny-praskie-szyldy (dostęp: 5.05.2025).
PAP (2021). Dane opublikowane przez Serwis Samorządowy PAP na dzień 19.02.2021 r.
Portal Samorządowy (2021). Problem z uchwałami krajobrazowymi. Przyjęły je zaledwie 44 gminy, https://www.portalsamorzadowy.pl/finanse/problem-z-uchwalami-krajobrazowymiprzyjely-je-zaledwie-44‑gminy,328818.html?mp=promo (dostęp: 10.07.2024).
Teraz Polska (2019). https://terazpolska.pl/pl/a/Ogloszono-laureatow-Konkursu-Teraz-Polska-i-Konkursu-Wybitny-Polak (dostęp: 05.05.2025).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
