Edukacja finansowa w Polsce na tle rozwiązań europejskich
DOI:
https://doi.org/10.33119/SIP.2023.192.3Słowa kluczowe:
edukacja finansowa, kompetencje finansowe, krajowe strategie edukacji finansowej, państwa UE, Polska, włączenie finansoweAbstrakt
Dynamiczny rozwój produktów i usług finansowych oraz zmiany i kryzysy na rynkach finansowych pokazują, jak ważna jest dla społeczeństwa wiedza finansowa i umiejętność zastosowania jej w praktyce. Świadomość i kompetencje finansowe obywateli stanowią obecnie ważną determinantę rozwoju rynku finansowego. Są one zarazem silnie powiązane z zachowaniami finansowymi społeczeństwa i ich rezultatami. Tylko świadomi możliwości i zagrożeń konsumenci będą mogli w pełni korzystać z innowacyjnych rozwiązań, jakie oferuje współczesny rynek usług finansowych, wybierając te produkty, które najlepiej zaspokajają ich indywidualne potrzeby. Celem opracowania jest przedstawienie poziomu edukacji finansowej, kompetencji finansowych i włączenia finansowego w Polsce na tle wybranych krajów europejskich. Badanie uzupełnia analiza oferty dydaktycznej w zakresie edukacji finansowej na polskich uczelniach wyższych, ze szczególnym uwzględnieniem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (SGH). Wiedza i umiejętności finansowe Polaków są stosunkowo niskie w porównaniu z innymi państwami Unii Europejskiej (UE). Można zauważyć, że polskie społeczeństwo nie jest odpowiednio przygotowane do tego, by podejmować optymalne decyzje w zakresie finansów i gospodarowania, a coraz bardziej wyrafinowana oferta, która stanowi strategiczną odpowiedź na rosnącą konkurencję na rynkach finansowych, przytłacza konsumentów różnorodnością produktów i usług. Ponadto wysoki poziom kompetencji finansowych pozwala osiągać korzyści w wymiarze nie tylko jednostkowym, lecz także społecznym i ogólnogospodarczym. W niniejszym opracowaniu zastosowano metodę analizy porównawczej oraz analizę opisową i statystyczną.
Downloads
Bibliografia
1. Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (t.j. Dz.U. 2022 poz. 2360).
Wydawnictwa zwarte
1. Anderloni, L., Braga, M. D., Carluccino, E. M. (2007). New Frontiers in Banking Services. Emerging Needs and Tailored Products for Untapped Markets. Berlin–Heidelberg: Springer.
2. Cwynar, A. (2021). Alfabetyzm finansowy na świecie i w Polsce. Warszawa: PWE.
3. Dąbrowska, A., Janoś-Kresło, M., Oziomek, I. (2005). Ochrona i edukacja konsumentów we współczesnej gospodarce rynkowej. Warszawa: PWE.
4. Frączek, B. (2014). Niski poziom alfabetyzacji finansowej społeczeństwa jako bariera ograniczająca rozwój rynku kapitałowego. W: Rynek kapitałowy wobec wyzwań dekoniunktury ,T. Czerwińska, A. Nowak (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
5. Global Findex Database (2021). Financial Inclusion, Digital Payments and Resilience in theAge of COVID-19. Washington: World Bank.
6. Iwanicz-Drozdowska, M. (2011). Edukacja i świadomość finansowa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
7. OECD (2005a). Improving Financial Literacy. Analysis of Issues and Policies. Paris: OECD Publishing.
8. OECD (2005b). Recommendation on Principles and Good Practices for Fiancial Education andAwareness. July.
9. OECD (2022). Financial Literacy in Poland: Relevance, Evidence and Provision.
10. OECD/INFE (2013). Financial Literacy and Inclusion. Results of OECD/INFE Survey across Countries and by Gender, Financial Literacy and Education Russia Trust Fund.
11. OECD/INFE (2015). Toolkit for Measuring Financial Literacy and Financial Inclusion.
12. OECD/INFE (2016). International Survey of Adult Financial Literacy Competencies.
13. OECD/INFE (2020). International Survey of Adult Financial Literacy.
14. Suska, M. (2022). E-Commerce; The Pillar of the Digital Economy. W: The European UnionDigital Single Market; Europe’s Digital Transformation, Ł. Dąbrowski, M. Suska (Eds.). London–New York: Routledge.
15. Świecka, B. (2016). Wiedza i edukacja finansowa gospodarstw domowych jako determinanty rozwoju obrotu bezgotówkowego. W: Obrót bezgotówkowy w Polsce – stan i perspektywy, P. Bolibok, M. Żukowski (red.). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Artykuły prasowe i okolicznościowe
1. Ambuehl, S., Bernheim, B., Lusardi, A. (2014). Financial Education, Financial Competence and Consumer Welfare, Global Financial Literacy Excellence Center Working Paper Series, 2014–4.
2. Batsaikhan, U., Demertzis, M. (2018). Financial Literacy and Inclusive Growth in the European Union, Policy Contribution, 8.
3. Hastings, J. S., Madrian, B. C., Skimmyhorn, W. L. (2013). Financial Literacy, Financial Education, and Economic Outcomes, Annual Review of Economics, 5, s. 347–373.
4. Knehans-Olejnik, A. (2014). Rola edukacji finansowej w racjonalizowaniu zachowań konsumentów, Handel Wewnętrzny, 3 (350), s. 255–273.
5. Lusardi, A. (2019). Financial Literacy and the Need for Financial Education: Evidence and Implications, Swiss Journal of Economics Statistics, 155 (1).
6. Lusardi, A., Mitchell, O. (2014). The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence, Journal of Economic Literature, 52 (1), s. 5–44.
7. Świecka, B. (2018). Kompetencje finansowe i edukacja finansowa. Ujęcie teoretyczne i praktyczne, Journal of Insurance, Finacial Markets and Consumer Protection, 27 (1), s. 3–17.
8. Wagner, J., Walstad, W. B. (2019). The Effects of Financial Education on Short-Term and Long-Term Financial Behaviours, The Journal of Consumer Affairs, 53 (1), s. 234–259.
Materiały internetowe
1. CFI (2023). Financial Inclusion, https://corporatefinanceinstitute.com/resources/economics/financial-inclusion/ (dostęp: 25.04.2023).
2. CGAP (2023). Financial Inclusion, https://www.cgap.org/financial-inclusion (dostęp:25.04.2023).
3. CNMV (2018). Financial Education Plan 2018–2021, http://www.cnmv.es/DocPortal/Publicaciones/PlanEducacion/PlanEducacion18_21en.pdf (dostęp: 25.04.2023).
4. CSSF (2020). Financial Education, https://www.cssf.lu/en/financial-education/ (dostęp:25.04.2023).
5. Eurostat (2022). Individulas – Internet Activities, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ISOC_CI_AC_I/default/table?lang=en (dostęp: 25.04.2023).
6. Kotkowski, R., Dulinicz, M., Maciejewski, K. (2021). Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2020 r.,
https://www.nbp.pl/systemplatniczy/zwyczaje_platnicze/zwyczaje_platnicze_Polakow_2020p.pdf (dostęp: 25.04.2023).
7. Obserwator Finansowy (2022). Ruszyła Akademia NBP, https://www.obserwatorfinansowy.
pl/bez-kategorii/rotator/ruszyla-akademia-nbp/ (dostęp: 25.04.2023).
8. OECD (2021). A National Financial Literacy Strategy for Austria, https://www.oecd.org/daf/fin/financial-education/A-national-financial-literacy-strategy-for-austria.pdf (dostęp: 25.04.2023).
9. Quello che conta (2023). Strategia nazionale, https://www.quellocheconta.gov.it/it/chi-siamo/
strategia-nazionale/ (dostęp: 25.04.2023).
10. Republic of Bulgaria (2023). National Strategy for Financial Literacy and Its Action Plan (2021–2025), https://www.minfin.bg/en/1491 (dostęp: 24.04.2023).
11. Rzecznik Finansowy (2022). Krajowa Strategia Edukacji Finansowej. Publikacja raportu „Znajomość zagadnień finansowych w Polsce – znaczenie, dane i oferta edukacyjna”, https://rf.gov.
pl/2022/11/18/krajowa-strategia-edukacji-finansowej/ (dostęp: 25.04.2023).
12. Todos Contam (2023). Orientações estratégicas, https://www.todoscontam.pt/pt-pt/orientacoes-estrategicas (dostęp: 25.04.2023).
13. World Bank (2022). Financial Inclusion, https://www.worldbank.org/en/topic/financialinclusion/overview (dostęp: 25.04.2023).
