Wpływ czynników makroekonomicznych na skalę i dynamikę upadłości przedsiębiorstw w gospodarce polskiej i w województwie kujawsko-pomorskim

Autor

DOI:

https://doi.org/10.33119/SIP.2019.172.7

Słowa kluczowe:

czynniki makroekonomiczne, upadłość, upadłość przedsiębiorstw w gospodarce polskiej, upadłość przedsiębiorstw w województwie kujawsko-pomorskim, ekonometryczny model upadłości

Abstrakt

Celem artykułu jest dokonanie analizy czynników makroekonomicznych wpływających na skalę oraz dynamikę upadłości przedsiębiorstw w gospodarce polskiej oraz w województwie kujawsko-pomorskim, w latach 2001–2015. Zjawisko upadłości jest ściśle związane z uwarunkowaniami makroekonomicznymi, w których powstają i funkcjonują podmioty gospodarcze. Jako determinanty skali upadłości można przyjąć takie parametry makroekonomiczne, jak: liczba przedsiębiorstw zarejestrowanych w systemie REGON, stopa wzrostu PKB, stopa bezrobocia, stopa inflacji itp.
W przeprowadzonym badaniu jako zmienna objaśniana wykorzystana została liczba ogłoszonych upadłości przedsiębiorstw w Polsce w danym roku. Podstawową metodą badawczą zastosowaną w artykule jest ekonometryczna analiza czynników makroekonomicznych, wpływających na upadłość przedsiębiorstw w gospodarce polskiej oraz województwie kujawsko-pomorskim. Ponadto zastosowano również analizę opisową. Wykorzystano do tego obowiązujące przepisy prawa oraz literaturę przedmiotu z zakresu upadłości przedsiębiorstw. Oszacowane parametry modeli wykazały, że liczba upadłości w Polsce jest silnie determinowana przez wiele parametrów makroekonomicznych gospodarki. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć: liczbę bezrobotnych, stopę inflacji, współczynnik rentowności brutto przedsiębiorstw, akumulację, kurs dolara oraz eksport. Natomiast w województwie kujawsko-
-pomorskim jest silnie uwarunkowana przez: regionalne PKB, kurs euro i stopę procentową. Istotne okazało się również występowanie w analizowanych danych trendu liniowego. Determinantami wspólnymi okazały się jedynie stopa procentowa i różne kursy walut.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

1. Aczel A. D. [2012], Complete Busines Statistics, Wohl Publishing, Morristown NY.
2. Adamska A., Mączyńska E. [2013], Upadłości, bankructwa i naprawa przedsiębiorstw. Wybrane zagadnienia, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
3. Aghion P., Hart O., Moore J. [1992], The Economics of Bankruptcy Reform, „Journal of Law, Economics and Organization”, no. 8, s. 523–524.
4. Aghion P., Hart O., Moore J. [1995], Insolvency Reform in the UK: A Revised Proposal, Insolvency Law & Practice, no. 11, s. 67–74.
5. Altman E. I. [1968], Financial Ratios, Discriminant Analysis, and Prediction of Corporate Bankruptcy, „Journal of Finance”, no. 23, s. 589–609.
6. Altman E. I. [1984], A Further Empirical Investigation of the Bankruptcy Cost Question, „Journal of Finance”, no. 39, s. 1067–1089.
7. Altman E. I. [1986], Bankruptcy and Reorganization, w: Handbook of corporate finance, John Wiley & Sons, New York.
8. Altman E. I., Eberhart A. C., Aggarwal R. [1999], The Equity Performance of Firms Emerging from Bankruptcy, „Journal of Finance”, 54, s. 1855–1868.
9. Altman E. I., Hotchkiss E. [2006], Corporate Financial Distress and Bankruptcy – Predict and Avoid Bankruptcy, Analyze and Invest in Distress Debt”, 3th ed., JohnWiley & Sons, New Jersey.
10. Antoniewicz P. [2015], Bankructwa i upadłości przedsiębiorstw, Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
11. Babiarz-Mikulska K., Czapracka A., Morawska S. [2012], Ocena efektywności procedur upadłościowych wobec przedsiębiorców. Aspekty prawne, ekonomiczne i organizacyjne, Difin, Warszawa.
12. Beaver W. H. [1966], Financial Ratios as Predictors of Failures in Empirical Research in Accounting, Selected Studies, supplement to the „Journal of Accounting Research”, Autumn, s. 91–101.
13. Beaver W. H. [1968], Market Prices, Financial Ratios, and the Prediction of Failure, „Journal of Accounting Research”, no 6, s. 179–192.
14. Beaver W. H., McNichols M. F., Rhie J. [2005], Have Financial Statements Become Less Informative? Evidence from the Ability of Financial Ratios to Predict Bankruptcy, „Review of Accounting Studies”, no 10, s. 93–122.
15. Bernhardsen E. [2005], A Model of Bankruptcy Prediction, Working Paper, Oslo, Norges Bank.
16. Bieniasz A., Gołasz Z. [2014], Makroekonomiczne uwarunkowania upadłości przedsiębiorstw w Polsce, „Journal of Agribusiness and Rural Development”, 4 (34).
17. Bliss R. R. [2003], Bankruptcy Law and Large Complex Financial Organization, „A Primer Economic Perspectives”, no 10, Federal Reserve Bank of Chicago.
18. Bris A., Welch I., Zhu N. [2006], The Cost of Bankruptcy: Chapter 7 Liquidation Versus Chapter 11 Renegotiation, „Journal of Finance”, no 56, s. 1253–1303.
19. Campbell S. V. [1996], Predicting the bankruptcy decision, „Accounting Horizons”, no. 10, s. 12–25.
20. Dec P. [2016], Demografia przedsiębiorstw – analiza ilościowa upadłości w Polsce i na świecie, „Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstw”, nr 1.
21. Eberhart A. C., Moore W. T., Roenfeldt R. L. [1990], Security Pricing and Deviations from Absolute Priority Rule in Bankruptcy Proceedings, „Journal of Finance”, 45, s. 1457–1469.
22. Eckbo B. E., Thorburn K. S. [2003], Control benefits and CEO Discipline in Automatic Bankruptcy Auctions, „Journal of Financial Economics”, no. 69, s. 227–258.
23. Franks J., Sussman O. [1999], Financial Innovations and Corporate Insolvency, Mimeo, London Business School.
24. Gilson S. C. [1990], Bankruptcy, Boards, Banks, and Blockholders: Evidence on Changes in Corporate Ownership and Control When Firms Default, „Journal of Financial Economics”, no. 26,
s. 355–387.
25. Gilson S. C. [1997], Transactions Costs and Capital Structure Choice: Evidence from Financially Distressed Firms, „Journal of Finance”, no. 52, s. 161–196.
26. Gilson S. C., Kose J., Lang L. H. [1990], Troubled Debt Restructurings: An Empirical Analysis of Private Reorganization of Firms in Default, „Journal of Financial Economics”, no. 26,
s. 315–353.
27. Greene W. H. [2008], Econometric Analysis, Pearson Education, New Jersey.
28. Hadasik D. [1998], Upadłość przedsiębiorstw w Polsce i metody jej prognozowania, „Zeszyty Naukowe, Seria II, Prace habilitacyjne”, z. 153, AE Poznań.
29. Hart O. [2000], Different Approaches to Bankruptcy, Harvard Institute of Economic Research, Discussion Paper, no. 1903.
30. Hotchkiss E. S. [1995], Post-Bankruptcy Performance and Management Turnover, „Journal of Finance”, 50, s. 3–21.
31. Hudson J. (1986), An Analysis of Company Liquidations, „Journal of Applied Economics”, 18, s. 219–35.
32. Korol T. [2008a], Prognozowanie upadłości firm z wykorzystaniem zmiennych makroekonomicznych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 9 (1209), s. 109–115.
33. Korol T. [2008b], System ostrzegania przedsiębiorstw przed ryzykiem upadłości, Wolters Kluwer, Warszawa.
34. Kufel T. [2006], Ekonometria. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem programu GRETL, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
35. Liu J. [2004], Macroeconomic Determinants Of Corporate Failures: Evidence from the UK, „Journal of Applied Economics”, no. 36, s. 939–945.
36. Mączyńska E. [2006], Upadłość przedsiębiorstw, „Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie”, nr 1.
37. Mączyńska E. [2014], Bankructwa przedsiębiorstw. Wybrane aspekty ekonomiczne i prawne, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
38. Mączyńska E. [2015], Bankructwa, upadłości i procesy naprawcze przedsiębiorstw. Wybrane aspekty regulacyjne, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
39. Mączyńska E. (red.) [2005], Ekonomiczne aspekty upadłości przedsiębiorstw w Polsce, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
40. Mączyńska E. (red.) [2008], Bankructwa przedsiębiorstw. Wybrane aspekty instytucjonalne, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
41. Mączyńska E. (red.) [2009], Meandry upadłości przedsiębiorstw, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
42. Mączyńska E. (red.) [2010], Cykle życia i bankructwa przedsiębiorstw, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
43. Mączyńska E. (red.) [2013], Procesy upadłościowe i naprawcze w Polsce na tle doświadczeń Unii Europejskiej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
44. Mączyńska E., Adamska A. [2013], Upadłości, bankructwa i naprawa przedsiębiorstw. Wybrane zagadnienia, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
45. Mączyńska E., Kuciński K. [2008], Zagrożenie upadłością, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
46. Mączyńska E., Morawska S. [2015], Efektywność procedur upadłościowych. Bankructwa przedsiębiorstw katharsis i nowa szansa, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
47. Maddala G. S. [2006], Ekonometria, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
48. Mazurek S. [2013a], Niewypłacalność i jej ustalanie, Sławomir Mazurek, Szczecin.
49. Mazurek S. [2013b], Statystyka upadłości [podmiotów biznesowych], w: D. Zarzecki, Zarządzanie finansami – Mierzenie wyników przedsiębiorstw i ocena efektywności inwestycji, „Zeszyty
Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, no. 53, s. 204.
50. Melicher R. W., Hearth D. [1998], A Time Series Analysis of Aggregate Business Failure Activity and Credit Conditions, „Journal of Economics and Business”, 40, s. 319–333.
51. Morawska S. [2011], Modele postępowań upadłościowych w Polsce i wybranych krajach UE, „Wiedza i Praktyka”, Warszawa.
52. Morawska S. [2013], Przedsiębiorca w obliczu upadłości, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
53. Morawska S., Staszkiewicz P., Michalak J. [2017], Analiza frekwencyjna badań nad bankructwem, Biuletyn PTE, nr 2 (77), PTE, Warszawa.
54. Muszyńska J., Zdunek E. [2007], Ekonometryczna analiza upadłości przedsiębiorstw w Polsce w latach 1990–2005. Dynamiczne modele ekonometryczne, Materiały X Ogólnopolskiego
Seminarium Naukowego, Katedra Ekonometrii i Statystyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 4–6 września 2007, Toruń.
55. J. M. Nash, B. van Voorst, A. L. Taylor III, The growing bankruptcy brigade, http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,949605,00.html
56. Ohlson J. A. [1980], Financial Ratios and the Probabilistic Prediction of Bankruptcy, „Journal of Accounting Research”, no 18 (1).
57. Ooghe H., Prijcker de S. [2006], Failure Process and Causes of Company Bankruptcy: A typology, Working Papers of Faculty of Economics and Business Administration, Ghent University,
Belgium 06/388, Ghent University.
58. Ooghe H., Prijcker de S. [2008], Failure Process and Causes of Company Bankruptcy: a Typology, „Management Decision”, 46 (2), s. 223–242.
59. Platt H. D., Platt M. B. [1994], Business Cycle Effects on State Corporate Failure Rates, „Journal of Economics and Business”, 46, s. 113–127.
60. Pociecha J., Pawełek B. [2011], Prognozowanie bankructwa a koniunktura gospodarcza, Uniwersytet Ekonomiczny, Kraków.
61. Prusak B. [2005], Nowoczesne metody prognozowania zagrożenia finansowego przedsiębiorstw, Difin, Warszawa.
62. Prusak B. [2007], Ekonomiczne i prawne aspekty upadłości przedsiębiorstw, Difin, Warszawa.
63. Prusak B. [2011], Ekonomiczna analiza upadłości przedsiębiorstw. Ujęcie międzynarodowe, CeDeWu, Warszawa.
64. Prusak B. [2012], Przedsiębiorstwo w czasach kryzysu, Politechnika Gdańska, Wydział Zarządzania i Ekonomii, Gdańsk.
65. Prusak B. [2015], Enterprises in unstable economy, Gdańsk University of Technology, Faculty of Management and Economics, Gdańsk.
66. Rose P. S., Wesley T. A., Gary A. G. [1982], Predicting Business Failure: A Macroeconomic Perspective, „Journal of Accounting and Finance”, 6, s. 20–31.
67. Routledge J., Gadenne D., [2000], Financial Distress, Reorganization and Corporate Performance, „Journal of Accounting and Finance”, no. 40, s. 233–260.
68. Twardochleb B. [2007], Mierniki bankructwa przedsiębiorstw i ich związek ze wzrostem gospodarczym w Polsce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, 50 (2).
69. Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne, Dz.U. z 2015 r., nr 978.
70. Wadhwani S. B. [1986], Inflation, Bankruptcy, Default Premia and the Stock Market, „Economic Journal”, 96, s. 120.
71. Wang C. [2006], Law and Bankruptcy: An International Comparison of Liquidation and Reorganization, Asian Financial Association/Financial Management Association, Annual Conference
Proceedings, Auckland, New Zealand, July.
72. White M. [1989], The Corporate Bankruptcy Decision, „Journal of Economic Perspectives”, vol. 3, no. 2, s. 129–151.
73. Wydział Statystycznej Informacji Zarządczej, Departament Strategii i Funduszy Europejskich Ministerstwa Sprawiedliwości – sprawozdanie finansowe MS UN.
74. www.stat.gov.pl
75. Zhang J. [2013], Aggregate Business Failures and Macroeconomic Conditions: A Var Look at the U. S. between 1980 and 2004. „Journal of Applied Economics”, 1, s. 179–202.
76. Zhang J., Bessler D. A, Leatham D. J. [2013], Aggregate Business Failures and Macroeconomic Conditions: A Var Look at the U. S. between 1980 and 2004, „Journal of Applied Economics”,
1, s. 179–202.

Pobrania

Opublikowane

2019-07-23

Jak cytować

Krajewski, J., Tokarski, A., & Tokarski, M. (2019). Wpływ czynników makroekonomicznych na skalę i dynamikę upadłości przedsiębiorstw w gospodarce polskiej i w województwie kujawsko-pomorskim. Studia I Prace Kolegium Zarządzania I Finansów , (172), 101–122. https://doi.org/10.33119/SIP.2019.172.7

Numer

Dział

Dział główny