Odpowiedzialny konsument i przedsiębiorstwo społeczne – zakres obustronnych korzyści i wartości w systemie rynkowym

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza wzajemnych korzyści generowanych w przestrzeni rynkowej pomiędzy przedsiębiorstwami społecznymi a odpowiedzialnymi konsumentami. Problem badawczy sformułowano w pytaniu: jaki jest zakres wartości, jakie przedsiębiorstwa społeczne i konsumenci generują względem siebie w relacji rynkowej? Uzasadnieniem podjęcia tematu jest rosnące znaczenie przedsiębiorczości społecznej oraz konsumpcji odpowiedzialnej jako dwóch filarów zrównoważonego rozwoju.
Rozważania teoretyczne prowadzone są na podstawie przeglądu literatury z zakresu ekonomii społecznej, marketingu relacji oraz teorii wartości klienta. Zakres analizy obejmuje funkcje przedsiębiorstw społecznych, segmentację klientów i konsumentów, a także klasyfikację wartości generowanych po obu stronach. Podjęto próbę identyfikacji głównych elementów kapitału społecznego, relacyjnego oraz wartości dodanej w działalności gospodarczej i społecznej.
Przyjęto hipotezę, że przedsiębiorstwa społeczne i odpowiedzialni konsumenci tworzą model współzależności, w którym decyzje zakupowe wspierają realizację misji społecznej, a oferowane produkty i usługi stanowią wartość nie tylko funkcjonalną, lecz także społeczną i etyczną. W artykule wskazano, że przedsiębiorstwa społeczne kreują wartość dla klienta poprzez integrację celów rynkowych i społecznych, a konsumenci – jako interesariusze – wspierają te organizacje poprzez decyzje zakupowe, zaufanie i uczestnictwo w budowie marki społecznej. Wnioski teoretyczne obejmują konieczność uwzględnienia wartości niematerialnych i kapitału relacyjnego w analizie modeli biznesowych przedsiębiorstw społecznych. Rekomendacje praktyczne wskazują na potrzebę dalszych badań nad zachowaniami konsumenckimi wobec przedsiębiorstw społecznych oraz rozwój narzędzi marketingowych dostosowanych do prospołecznych wartości konsumentów.