Treść głównego artykułu
Abstrakt
W 1999 r. w Polsce rozpoczęto reformowanie ubezpieczeń społecznych. Zmiany, które wówczas zostały wprowadzone, w bardzo dużym zakresie dotyczyły ubezpieczenia emerytalnego. Do momentu przeprowadzenia reformy ubezpieczenie emerytalne było realizowane w systemie repartycyjnym. Jednak przemiany ustrojowe w Polsce, a także niekorzystne trendy demograficzne spowodowały, że przyjęty dotychczas sposób finansowania świadczeń z tytułu ubezpieczenia emerytalnego przestał sprawnie działać. Konieczne było wprowadzenie zmian, które przede wszystkim pozwoliłyby na utrzymanie odpowiedniej wysokości świadczenia emerytalnego. Artykuł koncentruje się na jednym wybranym aspekcie tego ubezpieczenia - Otwartych Funduszach Emerytalnych, przedstawiając najważniejsze zmiany w latach 2002-2018, ich przyczyny i skutki. Zaprezentowana w artykule analiza została oparta głównie na danych Komisji Nadzoru Finansowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Czasopismo „Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies” zapewnia dostęp do treści artykułów w trybie otwartego dostępu (Open Access) na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Więcej informacji: Polityka Open Access czasopisma "Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies"
Referencje
- Czechowska, I.D. (2002). Działalność lokacyjna OFE - źródło finansowania ubezpieczeń emerytalnych. Acta Universitatis Lodzienisis. Folia Oeconomia, 160: 41-54.
- Dekret z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, Dz.U. 1954 nr 30, poz. 116.
- Fandrejewska, A. (2011), Koniec wspólnego ubezpieczeniowego wora. Rzeczpospolita. Retrieved from: https://www.rp.pl/artykul/716065-Koniec-wspolnego-ubezpieczeniowego-wora.html (accessed: 12.09.2011).
- Góra, M. (2011). Dyskusja dotycząca systemu emerytalnego - Błędna identyfikacja problemów, błędna diagnoza. Analizy, Biuro Analiz Sejmowych, 2(46): 1-11.
- Klimkiewicz, A. (2010). Charakterystyka emerytur kapitałowych finansowanych ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomia, 244: 27-39.
- Likwidacja OFE i opłata przekształceniowa. Poznaliśmy projekt ustawy dot. reformy emerytalnej. Forbes.pl. (2019). Retrieved from: https://www.forbes.pl/finanse/likwidacja-ofe-oplata-przeksztalceniowa-reforma-emerytalna/l5ezjhz (accessed: 29.05.2019).
- Matyjaszczyk, K. (2016). Koncepcje zmian systemu emerytalnego w latach 1999-2015 w kontekście sytuacji demograficznej w Polsce. Rozprawy Ubezpieczeniowe. Konsument na rynku usług finansowych, 22(3): 61-76.
- Michalski, T. (2011). "Polski system emerytalny" - co to za konstrukcja i gdzie poprawiać? Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomia, 254: 5-35.
- Muszalski, W. (2004). Ubezpieczenie społeczne. Warszawa: WN PWN.
- Niżnik, J. (2016). Koszty funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych w Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin - Polonia, L (4): 351-361.
- Nowicki, D.K. (2014). Kapitałowy system emerytalny po zmianach - wybrane zagadnienia prawne. Warszawa: KNF.
- Plan na rzecz odpowiedzialnego rozwoju. Uchwała nr 14/2016 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2016 r.
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy, Dz.U. 1990 nr 4, poz. 27.
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1989 r. w sprawie wcześniejszego przechodzenia na emeryturę pracowników likwidowanych zakładów pracy, Dz.U. 1989 nr 11, poz. 58.
- Środki z OFE zostaną przekazane na prywatne Indywidualne Konta Emerytalne lub do ZUS (2019). Bankier.pl. Retrieved from: https://www.bankier.pl/wiadomosc/Premier-Srodki-z-OFE-zostana-przekazane-na-prywatne-Indywidualne-Konta-Emerytalne-IKE-7653624. html (accessed: 15.04.2019).
- Szyburska-Walczak, G. (2015). Ubezpieczenia społeczne. Warszawa: Wolters Kluwer.
- Ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, Dz.U. 2018, poz. 2215.
- Ustawa z dn. 21.07.2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, Dz.U. 2006 nr 157, poz. 1119.
- Ustawa z dn. 28.08.1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, Dz.U. nr 139, poz. 933, 934.
- Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2012, poz. 637.
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Dz.U. 1998 nr 137, poz. 887.
- Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2017, poz. 38.
- Ustawa z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, Dz.U. 1986 nr 42, poz. 202.
- Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych, Dz.U. 2011 nr 75, poz. 398.
- Ustawa z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2009 nr 127, poz. 1048.
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz innych ustaw, Dz.U. 2003 nr 170, poz. 1651.
- Ustawa z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, Dz.U. 2013, poz. 1717.
- Wieteska, S. (2011). Tendencje kształtowania się wysokości opłat pobieranych przez Otwarte Fundusze Emerytalne w Polsce w latach 2000-2008. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomia, 254: 37-49.
- Zimny, A. (2011). Efektywność inwestycyjna OFE w świetle teorii portfela. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomia, 259: 173-194.
- Dane statystyczne z KNF(a) 2002-2018. Retrieved from: https://www.knf.gov.pl (accessed: 15.04.2019).
- GUS (Główny Urząd Statystyczny) (2010). Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn. Warszawa: GUS.
- GUS (Główny Urząd Statystyczny) (2018a). Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn. Warszawa: GUS.
- GUS (Główny Urząd Statystyczny) (2018b). Wyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2017 roku. Warszawa: GUS.
- Informacja dotycząca otwartych funduszy emerytalnych: z dnia 25 października 2012 r., z dnia 27 października 2014 r., z dnia 26 października 2016 r., z dnia 30 października 2018 r., KNF(c), Warszawa.
- Informacja o działalności inwestycyjnej funduszy emerytalnych w okresie: 31.03.2006-31.03.2009, 31.03.2008-31.03.2011, 31.03.2011-31.03.2014, 31.03.2014-29.09.2017, 31.03.2015-31.03.2018, KNF(b), Warszawa.
- Informacja o przekazywaniu składek do OFE. ZUS. Retrieved from: https://www.zus.pl/o-zus/o-nas/finanse/przekazywanie-skladek-do-ofe/2019 (accessed: 15.04.2019).
- Ministerstwo Finansów (2019). Program konwergencji. Aktualizacja 2019. Warszawa: Ministerstwo Finansów.
- Pensions at a Glance 2015, OECD and G20 indicators. Retrieved from: https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/pension_glance-2015-en.pdf?expires=1569840884&id=id&accname=-guest&checksum=14E8255144D906B2EFBA949FF8240D21 (accessed: 15.04.2019).
- Pensions at a Glance 2017, OECD and G20 indicators. Retrieved from: https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/pension_glance-2017-en.pdf?expires=1569841072&id=id&accname=-guest&checksum=F70CA33E020D118E8F94F253BBFDE88B (accessed: 15.04.2019).
- Podstawowe dane, Roczne wskaźniki makroekonomiczne, GUS. Retrieved from: https://stat.gov.pl/podstawowe-dane/, https://stat.gov.pl/wskazniki-makroekonomiczne (accessed: 15.04.2019).
- ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) (2018). Prognoza wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na lata 2019-2023. Warszawa: ZUS.
Referencje
Czechowska, I.D. (2002). Działalność lokacyjna OFE - źródło finansowania ubezpieczeń emerytalnych. Acta Universitatis Lodzienisis. Folia Oeconomia, 160: 41-54.
Dekret z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, Dz.U. 1954 nr 30, poz. 116.
Fandrejewska, A. (2011), Koniec wspólnego ubezpieczeniowego wora. Rzeczpospolita. Retrieved from: https://www.rp.pl/artykul/716065-Koniec-wspolnego-ubezpieczeniowego-wora.html (accessed: 12.09.2011).
Góra, M. (2011). Dyskusja dotycząca systemu emerytalnego - Błędna identyfikacja problemów, błędna diagnoza. Analizy, Biuro Analiz Sejmowych, 2(46): 1-11.
Klimkiewicz, A. (2010). Charakterystyka emerytur kapitałowych finansowanych ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomia, 244: 27-39.
Likwidacja OFE i opłata przekształceniowa. Poznaliśmy projekt ustawy dot. reformy emerytalnej. Forbes.pl. (2019). Retrieved from: https://www.forbes.pl/finanse/likwidacja-ofe-oplata-przeksztalceniowa-reforma-emerytalna/l5ezjhz (accessed: 29.05.2019).
Matyjaszczyk, K. (2016). Koncepcje zmian systemu emerytalnego w latach 1999-2015 w kontekście sytuacji demograficznej w Polsce. Rozprawy Ubezpieczeniowe. Konsument na rynku usług finansowych, 22(3): 61-76.
Michalski, T. (2011). "Polski system emerytalny" - co to za konstrukcja i gdzie poprawiać? Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomia, 254: 5-35.
Muszalski, W. (2004). Ubezpieczenie społeczne. Warszawa: WN PWN.
Niżnik, J. (2016). Koszty funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych w Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin - Polonia, L (4): 351-361.
Nowicki, D.K. (2014). Kapitałowy system emerytalny po zmianach - wybrane zagadnienia prawne. Warszawa: KNF.
Plan na rzecz odpowiedzialnego rozwoju. Uchwała nr 14/2016 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2016 r.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy, Dz.U. 1990 nr 4, poz. 27.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1989 r. w sprawie wcześniejszego przechodzenia na emeryturę pracowników likwidowanych zakładów pracy, Dz.U. 1989 nr 11, poz. 58.
Środki z OFE zostaną przekazane na prywatne Indywidualne Konta Emerytalne lub do ZUS (2019). Bankier.pl. Retrieved from: https://www.bankier.pl/wiadomosc/Premier-Srodki-z-OFE-zostana-przekazane-na-prywatne-Indywidualne-Konta-Emerytalne-IKE-7653624. html (accessed: 15.04.2019).
Szyburska-Walczak, G. (2015). Ubezpieczenia społeczne. Warszawa: Wolters Kluwer.
Ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, Dz.U. 2018, poz. 2215.
Ustawa z dn. 21.07.2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, Dz.U. 2006 nr 157, poz. 1119.
Ustawa z dn. 28.08.1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, Dz.U. nr 139, poz. 933, 934.
Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2012, poz. 637.
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Dz.U. 1998 nr 137, poz. 887.
Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2017, poz. 38.
Ustawa z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, Dz.U. 1986 nr 42, poz. 202.
Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych, Dz.U. 2011 nr 75, poz. 398.
Ustawa z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2009 nr 127, poz. 1048.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz innych ustaw, Dz.U. 2003 nr 170, poz. 1651.
Ustawa z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, Dz.U. 2013, poz. 1717.
Wieteska, S. (2011). Tendencje kształtowania się wysokości opłat pobieranych przez Otwarte Fundusze Emerytalne w Polsce w latach 2000-2008. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomia, 254: 37-49.
Zimny, A. (2011). Efektywność inwestycyjna OFE w świetle teorii portfela. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomia, 259: 173-194.
Dane statystyczne z KNF(a) 2002-2018. Retrieved from: https://www.knf.gov.pl (accessed: 15.04.2019).
GUS (Główny Urząd Statystyczny) (2010). Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn. Warszawa: GUS.
GUS (Główny Urząd Statystyczny) (2018a). Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn. Warszawa: GUS.
GUS (Główny Urząd Statystyczny) (2018b). Wyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2017 roku. Warszawa: GUS.
Informacja dotycząca otwartych funduszy emerytalnych: z dnia 25 października 2012 r., z dnia 27 października 2014 r., z dnia 26 października 2016 r., z dnia 30 października 2018 r., KNF(c), Warszawa.
Informacja o działalności inwestycyjnej funduszy emerytalnych w okresie: 31.03.2006-31.03.2009, 31.03.2008-31.03.2011, 31.03.2011-31.03.2014, 31.03.2014-29.09.2017, 31.03.2015-31.03.2018, KNF(b), Warszawa.
Informacja o przekazywaniu składek do OFE. ZUS. Retrieved from: https://www.zus.pl/o-zus/o-nas/finanse/przekazywanie-skladek-do-ofe/2019 (accessed: 15.04.2019).
Ministerstwo Finansów (2019). Program konwergencji. Aktualizacja 2019. Warszawa: Ministerstwo Finansów.
Pensions at a Glance 2015, OECD and G20 indicators. Retrieved from: https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/pension_glance-2015-en.pdf?expires=1569840884&id=id&accname=-guest&checksum=14E8255144D906B2EFBA949FF8240D21 (accessed: 15.04.2019).
Pensions at a Glance 2017, OECD and G20 indicators. Retrieved from: https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/pension_glance-2017-en.pdf?expires=1569841072&id=id&accname=-guest&checksum=F70CA33E020D118E8F94F253BBFDE88B (accessed: 15.04.2019).
Podstawowe dane, Roczne wskaźniki makroekonomiczne, GUS. Retrieved from: https://stat.gov.pl/podstawowe-dane/, https://stat.gov.pl/wskazniki-makroekonomiczne (accessed: 15.04.2019).
ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) (2018). Prognoza wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na lata 2019-2023. Warszawa: ZUS.