Pasek boczny artykułu

STUDIA Z POLITYKI PUBLICZNEJ
Pobieranie
PDF EPUB

Treść głównego artykułu

Abstrakt

W raporcie Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) wskazano, że zmian, które już zaszły w środowisku, nie uda się cofnąć, ale możliwe jest zahamowanie wzrostu
temperatury i zapobiegnięcie katastrofie klimatycznej na globalną skalę. Warunkiem jest wdrażanie rozwiązań i działań mających na celu osiąganie neutralności emisyjnej w skali lokalnej (miasta). W związku z powyższym należy postawić pytanie, jak definiować i projektować lokalną, miejską politykę klimatyczną oraz jakie narzędzia wykorzystywać, aby z jednej strony zmniejszyć emisyjność miast, a z drugiej zwiększyć ich poziom rezyliencji
i adaptacji do zmian, których już doświadczamy? Celem artykułu jest określenie roli panelu obywatelskiego (PO) jako narzędzia kreowania miejskiej polityki klimatycznej oraz
stymulowania działań z zakresu mitygacji i adaptacji do zmian klimatu. Badania literaturowe prowadzono z perspektywy nauk socjologicznych, ekonomii i ochrony środowiska. Badania empiryczne dotyczą Łodzi i opierają się na ankietach realizowanych w trakcie II Łódzkiego Panelu Obywatelskiego (II ŁPO) pt. „W jaki sposób zredukować szkodliwą emisję gazów cieplarnianych na terenie Łodzi o 55 procent do 2030 roku?” oraz zogniskowanym wywiadzie grupowym z panelistami, zrealizowanym niespełna po roku od rozpoczęcia realizacji II ŁPO. Wynika z nich, że PO może być istotnym narzędziem kształtowania miejskiej polityki klimatycznej, na co wskazują wypracowane rekomendacje prezentujące całe spectrum rozwiązań potrzebnych dla łodzian i miasta. Uczestnicy II ŁPO podkreślali
znaczenie części edukacyjnej, rzetelnej, sprawdzonej wiedzy popartej przykładami, której wciąż brakuje lub jest niepełna, oraz wagę bezpośrednich kontaktów i rozmów z przedstawicielami urzędu miasta, organizacji społecznych i in. na temat rządzenia w mieście. Traktowali panel jako miejsce do wyrażenia własnego zdania, mile spędzonego czasu, ciekawych rozmów, niemniej jednak podkreślali wagę odbytych dyskusji i wypracowanych rekomendacji, tym samym wskazując, że nie jest to jedynie partycypacja dla partycypacji.

Słowa kluczowe

miejska polityka klimatyczna instrumenty polityki miejskiej panel obywatelski urban climate policy urban policy instruments citizens' assembly

Szczegóły artykułu

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Kamil Brzeziński, Agnieszka Rzeńca

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo „Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies” zapewnia dostęp do treści artykułów w trybie otwartego dostępu (Open Access) na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).

Licencja CC-BY

Więcej informacji: Polityka Open Access czasopisma "Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies"

Jak cytować
Brzeziński, K. i Rzeńca, A. (2025) „Panel obywatelski jako narzędzie kształtowania polityki klimatycznej miasta: przykład II Łódzkiego Panelu Obywatelskiego”, Studia z Polityki Publicznej, 12(1(45), s. 25–46. doi: 10.33119/KSzPP/2025.1.2.
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Metrics

Referencje

  1. Beatley, T. (1998). The vision of sustainable communities. W: R.J. Burby (ed.), Cooperating with Nature: Confronting Natural Hazards with Land-use Planning for Sustainable Communities. Washington, DC: Joseph Henry Press.
  2. Becker, J., Chasin, F., Rosemann, M., Beverungen, D., Priefer, J., Brocke, J. vom, Matzner, M., del Rio Ortega, A., Resinas, M., Santoro, F., Song, M., Park, K., Ciccio, C. (2023). City 5.0: Citizen involvement in the design of future cities. Electronic Markets, 33(10). https://doi.org/10.1007/s12525-023-00621-y
  3. Bernaciak, A., Rzeńca, A., Sobol, A. (2017). Participatory Budgeting as a Tool of Environmental Improvements in Polish Cities. Economic and Environmental Studies,Vol.17, No.4 (44/2017) DOI: 10.25167/ees.2017.44.16
  4. Boryczka, E. (2016). Partycypacja społeczna. W: EkoMiasto#Społeczeństwo. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miast (115-154), red. A. Nowakowska, Z. Przygodzki i A. Rzeńca, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  5. Burlińska, A. (2024). Łódzki Panel Obywatelski „Zieleń w mieście” – jak rozwijać partycypację społeczną, gdy kryzysy nawarstwiają się? W: Społeczny udział w tworzeniu miejskiej polityki klimatycznej. Przykład Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  6. Cabannes Y. (2021). Contributions of participatory budgeting to climate change adaptation and mitigation: current local practices across the world and lessons from the field, Environment and Urbanization, 33(2) 33 (2): 356–375. https://doi.org/10.1177/09562478211021710.
  7. Cohen T. (2012). Can participatory emissions budgeting help local authorities to tackle climate change?, Environmental Development, 2, DOI: 10.1016/j.envdev.2012.03.016.
  8. Dalton, R. J. (2004). Democratic Challenges, Democratic Choices: The Erosion of Political Support in Advanced Industrial Democracies. Oxford: Oxford University Press.
  9. Dryzek, J.S. et al. (2019). The crisis of democracy and the science of deliberation. Science, 363, ss. 1144–1146. DOI: 10.1126/science.aaw2694.
  10. Ejsing, M., Veng, A. & Papazu, I. (2023). Green politics beyond the state: radicalizing the democratic potentials of climate citizens’ assemblies. Climatic Change 176, 73. https://doi.org/10.1007/s10584-023-03550-z.
  11. ESPON. (2014) Towards Better Territorial Governance in Europe. ESPON & Politecnico di Torino.https://archive.espon.eu/sites/default/files/attachments/ESPON_Governance_Handbook.pdf
  12. European Commission (EC). 2023. Special Eurobarometer 538: Climate change - Report. Directorate-General for Climate Action. Publications Office of the European Union.
  13. Fortuniak, K. (2024). Miasta a efekt cieplarniany w świetle współczesnych ustaleń naukowych. W: Społeczny udział w tworzeniu miejskiej polityki klimatycznej. Przykład Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  14. George, P. (1956). Miasto, Warszawa, PWN.
  15. Gerwin, M. (2018). Panele obywatelskie. Przewodnik po demokracji, która działa. Kraków: Fundacja Otwarty Plan.
  16. Grimm, N.B., Faeth, S.H., Golubiewski, N.E., Redman, Ch.L., Wu, J., Bai, X., Briggs, J.M. (2008). Global Change and the Ecology of Cities, Science, 319(5864). https://doi.org/10.1126/ science.1150195.
  17. Grygieńć, J. (2022). Innowacje demokratyczne — między deliberacją i partycypacją obywatelską. Sensus Historiae. 46(1), 169-184.
  18. Hu, M., Lagerstedt Wadin, J., Lo, H. and Huang J-Y. (2016). Transformation toward an eco-city: lessons from three Asian cities, Journal of Cleaner Production, 123: 77-87. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.09.033.
  19. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). 2021. Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. P. Masson-Delmotte, V.A. Zhai, S.L. Pirani, C. Connors, S. Péan, N. Berger, Y. Caud, L. Chen, M. I. Goldfarb, M. Gomis, K. Huang, E. Leitzell, J.B.R. Lonnoy, T.K. Matthews, T. Maycock, O. Waterfield, R.Y. Yelekçi, B. Zhou (red.). Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA: Cambridge University Press. doi:10.1017/9781009157896.
  20. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). 2022. Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change. Contribution of Working Group III to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. P.R. Shukla, J. Skea, R. Slade, A. Al Khourdajie, R. van Diemen, D. McCollum, M. Pathak, S. Some, P. Vyas, R. Fradera, M. Belkacemi, A. Hasija, G. Lisboa, S. Luz, J. Malley (red.). Cambridge, UK and New York, NY, USA: Cambridge University Press,. doi: 10.1017/9781009157926.
  21. Jewtuchowicz A. (2005). Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  22. Joss, S. (2010). Eco-cities: a global survey 2009. WIT Transactions on Ecology and the Environment, 129: 239-250. DOI: https://doi.org/10.2495/SC100211.
  23. Joss, S. (2011) Eco-cities: the mainstreaming of urban sustainability; key characteristics and driving factors. International Journal of Sustainable Development and Planning, 6 (3): 268-285. DOI: https://doi.org/10.2495/SDP-V6-N3-268-285
  24. Joss, S., Tomozeiu, D. and Cowley, R. (2012). Eco-city indicators: governance challenges, WIT Transactions on Ecology and the Environment, 155: 109-120. DOI: https://doi.org/10.2495/SC120101.
  25. Juchacz, P.W. (2006) Demokracja. Deliberacja. Partycypacja. Szkice z teorii demokracji ateńskiej i współczesnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
  26. Krajowa Polityka Miejska 2023 (2015). Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa. https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/74967/Krajowa_Polityka_Miejska_2023.pdf
  27. Krajowa Polityka Miejska 2030 (2022). Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Warszawa. https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/polityka-miejska
  28. Landry, Ch. (2013). Kreatywne miasto. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
  29. Lang, A. (2007). But Is It for Real? The British Columbia Citizens’ Assembly as a Model of State-Sponsored Citizen Empowerment. Politics & Society, 35(1), 35-70. https://doi.org/10.1177/0032329206297147.
  30. Lavorel, S., Locatellim B., Colloff, M.J., Bruley, E. (2020). Co-producing ecosystemservices for adapting to climate change. Phil Trans. R. Soc. B 375: 20190119. http://dx.doi.org/10.1098/rstb.2019.0119.
  31. Legutko-Kobus P., Rzeńca A., Skubała P., Sobol A. (2020), Miasta i ich mieszkańcy w obliczu wyzwań adaptacji do zmian klimatu. Warszawa: Studia KPZK PAN.
  32. Legutko-Kobus, P., Rzeńca, A., Sobol, A. (red.) (2025) Leksykon polityki klimatycznej, maszynopis
  33. Lewińska, J. (2000). Klimat miasta. Zasoby, zagrożenia, kształtowanie. Kraków: Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej.
  34. Loorbach, D. (2010) Transition management for sustainable development: a prescriptive, complexity based governance framework, Governance, 23(1): 161–183.
  35. Maxwell, S. L., Fuller, L. A., Brooks, T. M., Watson, J. E. M. (2016). The ravages of guns, nets and bulldozers. Nature 536: 143-145.
  36. Miessen, M. (2013). Koszmar partycypacji, tłum. M. Choptiany. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
  37. Malhi, Y., Franklin, J., Seddon, N., Martin S., Turner M. G., Field, Ch. B. and Knowlton N. (2020). Climate change and ecosystems: threats, opportunities and solutions; Phil. Trans. R. Soc. B 375 20190104. http://doi.org/10.1098/rstb.2019.0104.
  38. Ministerstwo Klimatu i Środowiska. (2022). Badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski. Wrocław: Grupa Badawcza DSC Sp. z o.o. https://www.gov.pl/web/edukacja-ekologiczna/badania-swiadomosci-ekologicznej
  39. Muradova, L., Walker, H., Colli, F. (2020) Climate change communication and public engagement in interpersonal deliberative settings: evidence from the Irish citizens’ assembly, Climate Policy, 20(10), 1322-1335, DOI:10.1080/14693062.2020.1777928.
  40. Nowakowska, A., (2017). Terytorializacja rozwoju i polityki regionalnej, Warszawa: Biuletyn KPZK PAN, Zeszyt 268.
  41. OECD. (2020). Innovative Citizen Participation and New Democratic Institutions: Catching the Deliberative Wave. Paryż: OECD Publishing https://doi.org/10.1787/339306da-en.
  42. Otto, A., Kern, K., Haupt, W., Eckersley, P., Thieken, A.H. (2021) Ranking local climate policy: assessing the mitigation and adaptation activities of 104 German cities. Climatic change, 167(5), DOI: 10.1007/s10584-021-03142-9.
  43. Pike, A., Dawley, S., Tomaney, J. (2010). Resilience, adaptation and adaptability. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 3: 153–167.
  44. Raport podsumowujący II Łódzki Panel Obywatelski (2023) https://uml.lodz.pl/panel-obywatelski/ii-lodzki-panel-obywatelski/raport/
  45. Roberts, N. (2004). Public deliberation in an age of direct participation. American Review of Public Administration, 34(4), 315-353.
  46. Rosemann, M., Becker, J., Chasin, F. (2021). City 5.0. Business & Information Systems Engineering, 63: 71–77. https://doi.org/10.1007/s12599-020-00674-
  47. Rosenzweig, C., Solecki, W.D., Romero-Lankao, P., Mehrotra, S., Dhakal, S., Ali Ibrahim, S. (eds) (2018). Climate Change and Cities. Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316563878.
  48. Sauve, S., Bernard, S., & Sloan, P. (2016). Environmental sciences, sustainable development and circular economy: Alternative concepts for trans-disciplinary research. Environmental Development, 17: 48–56. https://doi.org/10.1016/j.envdev.2015.09.002
  49. Seto, K.S., Solecki, W., Griffith, C. (red.) (2015). The Routledge Handbook of Urbanization and Global Environmental Change. London–New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315849256.
  50. Sharifi, A. (2021). Co-benefits and synergies between urban climate change mitigation and adaptation measures: A literature review. Science of The Total Environment, 750. https://doi. org/10.1016/j.scitotenv.2020.141642
  51. Sinervo L.-M., Bartocci L., Lehtonen P., Ebdon C. (2024). Toward sustainable governance with participatory budgeting, Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management, 36(1), DOI: 10.1108/JPBAFM-11-2023-0205.
  52. Sobol A. (2024) Climate change as the subject of citizens’ assemblies in Polish cities. Environmental Protection and Natural Resources, 35/1(99): 1-9 DOI 10.2478/oszn-2024-0002.
  53. Szmigel-Rawska K. (2017), Mechanizmy polityki klimatycznej polskich samorządów, Studia Lokalne i Regionalne, 1(67): 48-64, doi: 10.7366/1509499516703.
  54. Thacker, S., Adshead, D., Fay, M., Hallegatte, S., Harvey, M., Meller, H., O’Regan, N., Rozenberg, J., Watkins, G., Hall, J.W. (2019). Infrastructure for sustainable development. Nature Sustainability, 2(4). https://doi.org/10.1038/s41893-019-025.
  55. Tomozeiu, D., Joss, S. (2014). Adapting adaptation: the English eco-town initiative as governanace process, Ecology and Society, 19(2): 20. DOI: http://dx.doi.org/10.5751/ES-06411-190220.
  56. United Nations (UN). 2016. New Urban Agenda, New York: United Nations. http://habitat3.org/the-new-urban-agenda/.
  57. UN-Habitat (2018) City Resilience Profiling Tool, https://unhabitat.org/sites/default/files/2021/01/crpt-guide.pdf.
  58. Urząd Miasta Łodzi (UMŁ, II Łódzki Panel Obywatelski, https://uml.lodz.pl/panel-obywatelski/ii-lodzki-panel-obywatelski/