Treść głównego artykułu
Abstrakt
Celem artykułu jest wskazanie, w jaki sposób pandemia SARS-CoV-2 może determinować kluczowe kierunki polityki przestrzennej miast w Polsce. Przeanalizowano: wytyczne związane z medycznym punktem widzenia (w zakresie priorytetów polityki zdrowotnej) oraz główne tezy międzynarodowej dyskusji naukowej na temat zmian miejskich polityk przestrzennych. Na podstawie powyższej analizy, a także wskazanych aktualnych rozwiązań planistycznych w Polsce zostały opracowane rekomendacje dotyczące kierunkowych zagadnień polityki przestrzennej miast. W artykule określono, w jakim zakresie w polskich realiach jest możliwa realizacja poszczególnych postulatów. Opracowane w taki sposób rekomendacje zachowają wymiar uniwersalny - możliwy do odniesienia do większości dokumentów rozwojowych i przestrzennych polskich miast (w szczególności strategii rozwoju oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego). Istotnym wkładem autorów artykułu będzie również próba interdyscyplinarnego ujęcia perspektywy medycznej i urbanistycznej oraz przełożenie jej na konkretne postulaty.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Czasopismo „Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies” zapewnia dostęp do treści artykułów w trybie otwartego dostępu (Open Access) na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Więcej informacji: Polityka Open Access czasopisma "Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies"
Referencje
- Acharya, A., Wolfson, C., Matta, S., Cardona, C., Lamba, S., Bishai, D. (2021). The role of public health expenditures in COVID-19 control: Evidence from local governments in England, SSM - Population Health, 15: artykuł 100861. DOI: 10.1016/j.ssmph.2021.100861.
- Addas, A., Maghrabi, A. (2022). How did the COVID-19 pandemic impact urban green spaces? A multi-scale assessment of Jeddah megacity (Saudi Arabia), Urban Forestry & Urban Greening, 69: artykuł 127493. DOI: 10.1016/j.ufug.2022.127493.
- Afrin, S., Chowdhury, F. J., Rahman, M. M. (2021). COVID-19 pandemic: rethinking strategies for resilient urban design, perceptions, and planning, Frontiers in Sustainable Cities, 3: artykuł 668263. DOI: 10.3389/frsc.2021.668263.
- Allam, Z., Nieuwenhuijsen, M., Chabaud, D., Moreno, C. (2022). The 15-minute city offers a new framework for sustainability, liveability, and health, The Lancet Planetary Health, 6 (3): e181-e183. DOI: 10.1016/S2542-5196(22)00014-6.
- Antipova, A., Momeni, E., Banai, R. (2022). Urban Sprawl, Blight, and the COVID-19 Pandemic. W: Advances in Urbanism, Smart Cities, and Sustainability (263-281), U. Chatterjee, A. Biswas, J. Mukherjee, S. Majumdar (Eds.). Boca Raton: CRC Press.
- Calori, A., Federici, F. (2020). Coronavirus and beyond: empowering social self-organization in urban food systems, Agriculture and Human Values, 37 (3): 615-616. DOI: 10.1007/s10460-020-10111-y.
- Costi, D. (2022). Designing the City of People 4.0: Reflections on Strategic and Sustainable Urban Design After COVID-19 Pandemic. Cham: Springer Nature. DOI: 10.1007/978-3-030-76100-4.
- D'Onofrio, R., Trusiani, E. (2022). The Future of the City in the Name of Proximity: A New Perspective for the Urban Regeneration of Council Housing Suburbs in Italy after the Pandemic, Sustainability, 14 (3): artykuł 1252. DOI: 10.3390/su14031252.
- Erfani, G., Bahrami, B. (2022). COVID and the home: the emergence of new urban home life practised under pandemic-imposed restrictions, Cities & Health, ahead-of-print. DOI: 10.1080/23748834.2022.2029241.
- Fazal, S., Sultana, S. (2022). Vulnerability Assessment to COVID Pandemic in Urban Settlement: A Case Study from India, Current Urban Studies, 10: 25-54. DOI: 10.4236/cus.2022.101003.
- Fransen, J., Peralta, D. O., Vanelli, F., Edelenbos, J., Olvera, B. C. (2022). The emergence of urban community resilience initiatives during the COVID-19 pandemic: An international exploratory study, The European Journal of Development Research, 34: 432-454. DOI: 10.1057/s41287-020-00348-y.
- Hananel, R., Fishman, R., Malovicki-Yaffe, N. (2022). Urban diversity and epidemic resilience: The case of the COVID-19, Cities, 122: artykuł 103526. DOI: 10.1016/j.cities.2021.103526.
- Hassan, A. M., Megahed, N. A. (2021). COVID-19 and urban spaces: A new integrated CFD approach for public health opportunities, Building and Environment, 204: artykuł 108131. DOI: 10.1016/j.buildenv.2021.108131.
- Hoernke, K. (2020). A socially just recovery from the COVID-19 pandemic: a call for action on the social determinants of urban health inequalities, Journal of the Royal Society of Medicine, 113 (12): 482-484. DOI: 10.1177/0141076820948817.
- Ibert, O., Baumgart, S., Siedentop, S., Weith T. (2022). Planning in the Face of Extraordinary Uncertainty: Lessons from the COVID-19 Pandemic, Planning Practice & Research, 37 (1): 1-12. DOI: 10.1080/02697459.2021.1991124.
- Izdebski, W., Śleszyński, P., Malinowski, Z., Kursa, M. (2018). Analiza morfometryczna planów miejscowych w Polsce, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, II (1): 331-347. DOI: 10.14597/INFRAECO.2018.2.1.022.
- Keil, R. (2022). Of Flying Cars and Pandemic Urbanism: Splintering Urban Society in the Age of Covid-19, Journal of Urban Technology, 29 (1): 29-37. DOI: 10.1080/10630732.2021.2004069.
- Khajuria, A., Kaushik, S. K., Anand, V., Yadav, A. K., Bobdey, S. (2022). COVID-19 and environment: An ecological study of four metropolitan cities, Medical Journal of Dr. D. Y. Patil Vidyapeeth, ahead-of-print. DOI: 10.4103/mjdrdypu.mjdrdypu_223_21.
- Legeby, A., Koch, D. (2020). The changing of urban habits during the Corona pandemic in Sweden, FAMagazine, 52: 198-203. DOI: 10.1283/fam/issn2039-0491/n52-2020/493.
- Liu, C., Liu, Z., Guan, C. (2021). The impacts of the built environment on the incidence rate of COVID-19: A case study of King County, Washington, Sustainable Cities and Society, 74: artykuł 103144. DOI: 10.1016/j.scs.2021.103144.
- Malmusi, D., Pasarín, M. I., Marí-Dell'Olmo, M., Artazcoz, L., Diez, E., Tolosa, S., Rodríguez--Sanz, M., Pérez, G., Pena-Gallardo, C., Borrell, C. (2022). Multi-level policy responses to tackle socioeconomic inequalities in the incidence of COVID-19 in a European urban area, International Journal for Equity in Health, 21: artykuł 28. DOI: 10.1186/s12939-022-01628-1.
- Markowski, T., Nowak, M. J. (2021). Kierunki wykładni prawa w sferze zagospodarowania przestrzennego na tle ekonomicznej interpretacji publicznego wymiaru przestrzeni. W: Rola prawa w systemie gospodarki przestrzennej (29-54), M. J. Nowak (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Mohareb, N. (2020). Has an urban 'new normal' become necessary following the corona pandemic?, Architecture & Planning Journal, 26 (2): 5.
- Mouratidis, K., Yiannakou, A. (2022). COVID-19 and urban planning: Built environment, health, and well-being in Greek cities before and during the pandemic, Cities, 121: artykuł 103491. DOI: 10.1016/j.cities.2021.103491.
- NIK (Najwyższa Izba Kontroli) (2018). Raport. System ochrony zdrowia w Polsce - stan obecny i pożądane kierunki zmian. Warszawa: Najwyższa Izba Kontroli.
- Nowak, M. (2020). Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz do ustawy i przepisów powiązanych. Warszawa: C. H. Beck.
- Nowak, M. J. (2021). Wpływ orzeczeń sądów administracyjnych na ochronę ładu przestrzennego w lokalnym planowaniu przestrzennym, Studia z Polityki Publicznej, 8 (2): 47-62. DOI: 10.33119/KSzPP/2021.2.3.
- Pelizza, L., Pupo, S. (2020). The COVID-19 pandemic and Italian public mental health services: experience and future directions, Journal of Patient Experience, 7 (5): 642-644. DOI: 10.1177/2374373520956857.
- Pisano, C. (2020). Strategies for post-COVID cities: An insight to Paris En Commun and Milano 2020, Sustainability, 12 (15): artykuł 5883. DOI: 10.3390/SU12155883.
- Ravagnan, C., Cerasoli, M., Amato, C. (2022). Post-COVID cities and mobility, TeMA - Journal of Land Use, Mobility and Environment, Special Issue 1: 87-100. DOI: 10.6093/1970-9870/8652.
- Rocco, R., Newton, C. E. L., Vergara d'Alençon, L. M., Tempels Moreno Pessôa, I., van der Watt, A. (Eds.). (2021). The new urban normal: urban sustainability and resilience post COVID- 19: TU Delft Urban Thinkers Campus June/July 2020. Delft: Delft University of Technology.
- Sasaki, K., Ichinose, T. (2022). The Impact of the COVID-19 Pandemic on the General Public in Urban and Rural Areas in Southern Japan, Sustainability, 14 (4): artykuł 2277. DOI: 10.3390/su14042277.
- Sharifi, A., Khavarian-Garmsir, A. R. (2020). The COVID-19 pandemic: Impacts on cities and major lessons for urban planning, design, and management, Science of the Total Environment, 749: artykuł 142391. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2020.142391.
- Sharifi, A., Khavarian-Garmsir, A. R., Kummitha, R. K. (2021). Contributions of smart city solutions and technologies to resilience against the COVID-19 pandemic: a literature review, Sustainability, 13 (14): artykuł 8018. DOI: 10.3390/su13148018.
- Shekhar, H., Rautela, M., Maqsood, M., Paris, R., Flores de León, R. M., Romero-Aguirre, M. F., Balinos, M., Velázquez, M. E., Amri, G. S., Rahman, T., Asuah, A. Y., Hosni, J., Rahman, M. S. (2022). Are leading urban centers predisposed to global risks: A review of the global south from COVID-19 perspective, Habitat International, 121: artykuł 102517. DOI: 10.1016/j.habitatint.2022.102517.
- Śleszyński, P., Kowalewski, A., Markowski, T., Legutko-Kobus, P., Nowak, M. (2020). The Contemporary Economic Costs of Spatial Chaos: Evidence from Poland, Land, 9 (7): artykuł 214. DOI: 10.3390/land9070214.
- Śleszyński, P., Nowak, M., Sudra, P., Załęczna, M., Blaszke, M. (2021). Economic Consequences of Adopting Local Spatial Development Plans for the Spatial Management System: The Case of Poland, Land, 10 (2): artykuł 112. DOI: 10.3390/land10020112.
Referencje
Acharya, A., Wolfson, C., Matta, S., Cardona, C., Lamba, S., Bishai, D. (2021). The role of public health expenditures in COVID-19 control: Evidence from local governments in England, SSM - Population Health, 15: artykuł 100861. DOI: 10.1016/j.ssmph.2021.100861.
Addas, A., Maghrabi, A. (2022). How did the COVID-19 pandemic impact urban green spaces? A multi-scale assessment of Jeddah megacity (Saudi Arabia), Urban Forestry & Urban Greening, 69: artykuł 127493. DOI: 10.1016/j.ufug.2022.127493.
Afrin, S., Chowdhury, F. J., Rahman, M. M. (2021). COVID-19 pandemic: rethinking strategies for resilient urban design, perceptions, and planning, Frontiers in Sustainable Cities, 3: artykuł 668263. DOI: 10.3389/frsc.2021.668263.
Allam, Z., Nieuwenhuijsen, M., Chabaud, D., Moreno, C. (2022). The 15-minute city offers a new framework for sustainability, liveability, and health, The Lancet Planetary Health, 6 (3): e181-e183. DOI: 10.1016/S2542-5196(22)00014-6.
Antipova, A., Momeni, E., Banai, R. (2022). Urban Sprawl, Blight, and the COVID-19 Pandemic. W: Advances in Urbanism, Smart Cities, and Sustainability (263-281), U. Chatterjee, A. Biswas, J. Mukherjee, S. Majumdar (Eds.). Boca Raton: CRC Press.
Calori, A., Federici, F. (2020). Coronavirus and beyond: empowering social self-organization in urban food systems, Agriculture and Human Values, 37 (3): 615-616. DOI: 10.1007/s10460-020-10111-y.
Costi, D. (2022). Designing the City of People 4.0: Reflections on Strategic and Sustainable Urban Design After COVID-19 Pandemic. Cham: Springer Nature. DOI: 10.1007/978-3-030-76100-4.
D'Onofrio, R., Trusiani, E. (2022). The Future of the City in the Name of Proximity: A New Perspective for the Urban Regeneration of Council Housing Suburbs in Italy after the Pandemic, Sustainability, 14 (3): artykuł 1252. DOI: 10.3390/su14031252.
Erfani, G., Bahrami, B. (2022). COVID and the home: the emergence of new urban home life practised under pandemic-imposed restrictions, Cities & Health, ahead-of-print. DOI: 10.1080/23748834.2022.2029241.
Fazal, S., Sultana, S. (2022). Vulnerability Assessment to COVID Pandemic in Urban Settlement: A Case Study from India, Current Urban Studies, 10: 25-54. DOI: 10.4236/cus.2022.101003.
Fransen, J., Peralta, D. O., Vanelli, F., Edelenbos, J., Olvera, B. C. (2022). The emergence of urban community resilience initiatives during the COVID-19 pandemic: An international exploratory study, The European Journal of Development Research, 34: 432-454. DOI: 10.1057/s41287-020-00348-y.
Hananel, R., Fishman, R., Malovicki-Yaffe, N. (2022). Urban diversity and epidemic resilience: The case of the COVID-19, Cities, 122: artykuł 103526. DOI: 10.1016/j.cities.2021.103526.
Hassan, A. M., Megahed, N. A. (2021). COVID-19 and urban spaces: A new integrated CFD approach for public health opportunities, Building and Environment, 204: artykuł 108131. DOI: 10.1016/j.buildenv.2021.108131.
Hoernke, K. (2020). A socially just recovery from the COVID-19 pandemic: a call for action on the social determinants of urban health inequalities, Journal of the Royal Society of Medicine, 113 (12): 482-484. DOI: 10.1177/0141076820948817.
Ibert, O., Baumgart, S., Siedentop, S., Weith T. (2022). Planning in the Face of Extraordinary Uncertainty: Lessons from the COVID-19 Pandemic, Planning Practice & Research, 37 (1): 1-12. DOI: 10.1080/02697459.2021.1991124.
Izdebski, W., Śleszyński, P., Malinowski, Z., Kursa, M. (2018). Analiza morfometryczna planów miejscowych w Polsce, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, II (1): 331-347. DOI: 10.14597/INFRAECO.2018.2.1.022.
Keil, R. (2022). Of Flying Cars and Pandemic Urbanism: Splintering Urban Society in the Age of Covid-19, Journal of Urban Technology, 29 (1): 29-37. DOI: 10.1080/10630732.2021.2004069.
Khajuria, A., Kaushik, S. K., Anand, V., Yadav, A. K., Bobdey, S. (2022). COVID-19 and environment: An ecological study of four metropolitan cities, Medical Journal of Dr. D. Y. Patil Vidyapeeth, ahead-of-print. DOI: 10.4103/mjdrdypu.mjdrdypu_223_21.
Legeby, A., Koch, D. (2020). The changing of urban habits during the Corona pandemic in Sweden, FAMagazine, 52: 198-203. DOI: 10.1283/fam/issn2039-0491/n52-2020/493.
Liu, C., Liu, Z., Guan, C. (2021). The impacts of the built environment on the incidence rate of COVID-19: A case study of King County, Washington, Sustainable Cities and Society, 74: artykuł 103144. DOI: 10.1016/j.scs.2021.103144.
Malmusi, D., Pasarín, M. I., Marí-Dell'Olmo, M., Artazcoz, L., Diez, E., Tolosa, S., Rodríguez--Sanz, M., Pérez, G., Pena-Gallardo, C., Borrell, C. (2022). Multi-level policy responses to tackle socioeconomic inequalities in the incidence of COVID-19 in a European urban area, International Journal for Equity in Health, 21: artykuł 28. DOI: 10.1186/s12939-022-01628-1.
Markowski, T., Nowak, M. J. (2021). Kierunki wykładni prawa w sferze zagospodarowania przestrzennego na tle ekonomicznej interpretacji publicznego wymiaru przestrzeni. W: Rola prawa w systemie gospodarki przestrzennej (29-54), M. J. Nowak (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Mohareb, N. (2020). Has an urban 'new normal' become necessary following the corona pandemic?, Architecture & Planning Journal, 26 (2): 5.
Mouratidis, K., Yiannakou, A. (2022). COVID-19 and urban planning: Built environment, health, and well-being in Greek cities before and during the pandemic, Cities, 121: artykuł 103491. DOI: 10.1016/j.cities.2021.103491.
NIK (Najwyższa Izba Kontroli) (2018). Raport. System ochrony zdrowia w Polsce - stan obecny i pożądane kierunki zmian. Warszawa: Najwyższa Izba Kontroli.
Nowak, M. (2020). Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz do ustawy i przepisów powiązanych. Warszawa: C. H. Beck.
Nowak, M. J. (2021). Wpływ orzeczeń sądów administracyjnych na ochronę ładu przestrzennego w lokalnym planowaniu przestrzennym, Studia z Polityki Publicznej, 8 (2): 47-62. DOI: 10.33119/KSzPP/2021.2.3.
Pelizza, L., Pupo, S. (2020). The COVID-19 pandemic and Italian public mental health services: experience and future directions, Journal of Patient Experience, 7 (5): 642-644. DOI: 10.1177/2374373520956857.
Pisano, C. (2020). Strategies for post-COVID cities: An insight to Paris En Commun and Milano 2020, Sustainability, 12 (15): artykuł 5883. DOI: 10.3390/SU12155883.
Ravagnan, C., Cerasoli, M., Amato, C. (2022). Post-COVID cities and mobility, TeMA - Journal of Land Use, Mobility and Environment, Special Issue 1: 87-100. DOI: 10.6093/1970-9870/8652.
Rocco, R., Newton, C. E. L., Vergara d'Alençon, L. M., Tempels Moreno Pessôa, I., van der Watt, A. (Eds.). (2021). The new urban normal: urban sustainability and resilience post COVID- 19: TU Delft Urban Thinkers Campus June/July 2020. Delft: Delft University of Technology.
Sasaki, K., Ichinose, T. (2022). The Impact of the COVID-19 Pandemic on the General Public in Urban and Rural Areas in Southern Japan, Sustainability, 14 (4): artykuł 2277. DOI: 10.3390/su14042277.
Sharifi, A., Khavarian-Garmsir, A. R. (2020). The COVID-19 pandemic: Impacts on cities and major lessons for urban planning, design, and management, Science of the Total Environment, 749: artykuł 142391. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2020.142391.
Sharifi, A., Khavarian-Garmsir, A. R., Kummitha, R. K. (2021). Contributions of smart city solutions and technologies to resilience against the COVID-19 pandemic: a literature review, Sustainability, 13 (14): artykuł 8018. DOI: 10.3390/su13148018.
Shekhar, H., Rautela, M., Maqsood, M., Paris, R., Flores de León, R. M., Romero-Aguirre, M. F., Balinos, M., Velázquez, M. E., Amri, G. S., Rahman, T., Asuah, A. Y., Hosni, J., Rahman, M. S. (2022). Are leading urban centers predisposed to global risks: A review of the global south from COVID-19 perspective, Habitat International, 121: artykuł 102517. DOI: 10.1016/j.habitatint.2022.102517.
Śleszyński, P., Kowalewski, A., Markowski, T., Legutko-Kobus, P., Nowak, M. (2020). The Contemporary Economic Costs of Spatial Chaos: Evidence from Poland, Land, 9 (7): artykuł 214. DOI: 10.3390/land9070214.
Śleszyński, P., Nowak, M., Sudra, P., Załęczna, M., Blaszke, M. (2021). Economic Consequences of Adopting Local Spatial Development Plans for the Spatial Management System: The Case of Poland, Land, 10 (2): artykuł 112. DOI: 10.3390/land10020112.