Treść głównego artykułu
Abstrakt
W artykule zaprezentowano argumenty wskazujące na niesprawność władz publicznych w systemie polityki przestrzennej. Punktem wyjścia jest analiza wykorzystania narzędzi kształtujących tę politykę, wprowadzonych dzięki uchwaleniu w 2015 r. ustawy o rewitalizacji, m.in. narzędzi związanych ze sferą prawno-przestrzenną i partycypacją. Niesprawność przejawia się w braku umiejętności, woli i determinacji do kształtowania i ochrony ładu przestrzennego. W rewitalizacji zaś przejawia się m.in.: niewłaściwym lub niepełnym zdiagnozowaniem problemów stanowiących podstawę dla przeprowadzenia rewitalizacji, brakiem woli władz publicznych w zakresie adekwatnej reakcji na zdiagnozowane problemy, brakiem aktywnej współpracy z interesariuszami (wynikającym zarówno z niskiego poziomu kapitału społecznego, jak i podejścia urzędów). W konsekwencji tylko władze pełnią funkcję podmiotu realizującego gminny program rewitalizacji, a brakuje innych interesariuszy i aktywności publicznej. Uwzględniając powyższe założenia, bezpośrednim celem artykułu jest określenie, czy i w jakim zakresie narzędzia rewitalizacji mogą ograniczać niesprawność władz publicznych w systemie gospodarki przestrzennej (w odniesieniu do obszarów rewitalizacji). Poniższa analiza wskazuje, że w badanych przypadkach narzędzia rewitalizacji nie są więc wykorzystywane w pełnym zakresie (obejmującym wszystkie powiązane z nimi możliwości). Także narzędzia z zakresu partycypacji nie są w pełni wykorzystane (szczególnie te związane z funkcjonowaniem Komitetu Rewitalizacji).
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Czasopismo „Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies” zapewnia dostęp do treści artykułów w trybie otwartego dostępu (Open Access) na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Więcej informacji: Polityka Open Access czasopisma "Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies"
Referencje
- Arnstein, S.R. (2016). A ladder of citizen participation. Journal of the American Institute of Planners, 35 (4): 216.
- Badanie efektywności mechanizmów konsultacji społecznych. Raport końcowy - załącznik nr 5(2011). Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
- Długosz, D., Wygnański, J. (2005). Obywatele współdecydują. Przewodnik po partycypacji społecznej. Warszawa: Stowarzyszenie na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych.
- Dondorewicz, M., Główczyński, M., Wronkowski, A. (2016). Partycypacja społeczna w rewitalizacji - rola stowarzyszeń lokalnych na przykładzie Poznania. Problemy Rozwoju Miast, Kwartalnik Naukowy Rozwoju Miast, 4(13): 43.
- Drzazga, D. (2018). Systemowe uwarunkowania planowania przestrzennego jako instrumentu osiągania sustensywnego rozwoju. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- Feltynowski, M. (2018). Planowanie przestrzenne gmin wiejskich. Zastosowanie koncepcji polityki opartej na dowodach. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- Hajduk, S. (2018). E-partycypacja jako nowoczesna forma komunikacji w zarządzeniu przestrzennym miast. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 170: 135-150.
- Hołuj, D., Legutko-Kobus, P. (2018a). Partycypacja jako element rewitalizacji (przykłady miast z województwa małopolskiego i mazowieckiego). Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 365: 93-119.
- Hołuj, D., Legutko-Kobus, P. (2018b). A participatory model of creating revitalisation programmes in Poland - challenges and barriers. Mazowsze Studia Regionalne, 26: 39-42.
- Kassen, M. (2020). E-participation actors: understanding roles, connections, partnerships. Knowledge Management Research & Practice, 1(18): 16-17.
- Kowalewski, A. (2019). Interes publiczny i przestrzeń - kilka uwag, w: Zarządzanie rozwojem współczesnych miast, red. J. Danielewicz, D. Sikora-Fernandez. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego: 265-267.
- Leszkowicz-Baczyński, J., Marcinów, B. (2019). Uwarunkowania miejskiej aktywności obywatelskiej a jej współczesne realia. Przypadek miasta średniej wielkości. Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa, 10: 18-29.
- Litwińska, E. (2011). Rewitalizacja małych miast w Polsce na tle doświadczeń miast amerykańskich i zachodnioeuropejskich, w: Rewitalizacja, gentryfikacja i problemy rozwoju małych miast, red. K. Heffner, T. Marszał. Warszawa: Studia KPZK PAN, t. CXXXVI: 32-34.
- Lorens, P. (2017). Kształtowanie programów rewitalizacji miast w kontekście współczesnych przemian społeczno-ekonomicznych, doktrynalnych i prawnych. Biuletyn KPZK PAN, 264: 16-20.
- Markowski, T., Planowanie przestrzenne i instrumenty jego realizacji w świetle teorii ułomnych rynków, w: Zarządzanie rozwojem przestrzennym miast, red. P. Lorens, J. Martyniu-Pęczek. Gdańsk: Wydawnictwo Urbanista: 28.
- Mielczarek-Żejmo, A. (2019). Sieci współrządzenia w procesach rewitalizacji. Rocznik Lubuski, 45(2): 107.
- Mikuła, Ł. (2019). Zarządzanie rozwojem przestrzennym obszarów metropolitalnych w świetle koncepcji miękkich przestrzeni planowania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Bogucki.
- Muszyńska-Jeleszyńska, D. (2015). Znaczenie konsultacji społecznych w procesach rewitalizacji obszarów miejskich. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 1(77): 259.
- Nowak, M. (2017). Niesprawność władz publicznych a system gospodarki przestrzennej. Studia KPZK PAN, t. CLXXV. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
- Nowak, M., Tokarzewska-Żarna, Z. (2016). Ustawa krajobrazowa, rewitalizacyjna i metropolitalna. Komentarz do przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Warszawa: C. H. Beck.
- Nowakowska, A., Legutko-Kobus, P., Walczak, B.M. (2019). Od rehabilitacji do włączenia społecznego - współczesne ujęcie procesów rewitalizacji. Warszawa: PAN.
- Noworól, A., Noworól, K., Hałat, P. (2012). Partycypacja społeczna w zarządzaniu procesami rewitalizacji. Problemy Rozwoju Miast, 1: 26-39.
- Olech, A., Kaźmierczak, T. (2011). Modele partycypacji publicznej, w: Partycypacja publiczna. O uczestnictwie obywateli w życiu wspólnoty lokalnej, red. A. Olech. Warszawa: ISP: 102-109.
- Ostrom, E. (2012). Instytucje i środowisko. Zarządzanie Publiczne, 2(20): 95.
- Rembarz, G. (2016). Rewitalizacja Berlina i Lipska jako źródło inspiracji dla polskich praktyk rewitalizacji, w: Wybrane zagadnienia rewitalizacji miast w kontekście przemian społeczno-gospodarczych, red. P. Lorens. Biuletyn KPZK PAN, 264: 26-66.
- Staszewska, S., Dajek, O. (2018). Program rewitalizacji a zarządzanie przestrzenne i strategiczne. Biuletyn KPZK PAN, 270: 25-31.
- Szlachetko, J., Szlachetko, K. (2019). Udział interesariuszy w kształtowaniu i prowadzeniu polityki rewitalizacyjnej. Gdańsk: Instytut Metropolitalny.
- Śleszyński, P. (2013). Propozycja kompleksowej koncepcji wskaźników zagospodarowania i ładu przestrzennego. Biuletyn KPZK, 252: 178-229.
- Ustawa z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji (2015). Dz.U. 2015, poz. 1777.
- Zybała, A. (2019). Polityka przestrzenna i jej rezultaty w warunkach rosnącej złożoności jej problemów. Studia z Polityki Publicznej, 2(22): 112.
- Zybała, A. (2012). Polityki publiczne. Doświadczenia w tworzeniu i wykonywaniu programów publicznych w Polsce i innych krajach. Warszawa: Krajowa Szkoła Administracji Publicznej.
Referencje
Arnstein, S.R. (2016). A ladder of citizen participation. Journal of the American Institute of Planners, 35 (4): 216.
Badanie efektywności mechanizmów konsultacji społecznych. Raport końcowy - załącznik nr 5(2011). Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Długosz, D., Wygnański, J. (2005). Obywatele współdecydują. Przewodnik po partycypacji społecznej. Warszawa: Stowarzyszenie na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych.
Dondorewicz, M., Główczyński, M., Wronkowski, A. (2016). Partycypacja społeczna w rewitalizacji - rola stowarzyszeń lokalnych na przykładzie Poznania. Problemy Rozwoju Miast, Kwartalnik Naukowy Rozwoju Miast, 4(13): 43.
Drzazga, D. (2018). Systemowe uwarunkowania planowania przestrzennego jako instrumentu osiągania sustensywnego rozwoju. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Feltynowski, M. (2018). Planowanie przestrzenne gmin wiejskich. Zastosowanie koncepcji polityki opartej na dowodach. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Hajduk, S. (2018). E-partycypacja jako nowoczesna forma komunikacji w zarządzeniu przestrzennym miast. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 170: 135-150.
Hołuj, D., Legutko-Kobus, P. (2018a). Partycypacja jako element rewitalizacji (przykłady miast z województwa małopolskiego i mazowieckiego). Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 365: 93-119.
Hołuj, D., Legutko-Kobus, P. (2018b). A participatory model of creating revitalisation programmes in Poland - challenges and barriers. Mazowsze Studia Regionalne, 26: 39-42.
Kassen, M. (2020). E-participation actors: understanding roles, connections, partnerships. Knowledge Management Research & Practice, 1(18): 16-17.
Kowalewski, A. (2019). Interes publiczny i przestrzeń - kilka uwag, w: Zarządzanie rozwojem współczesnych miast, red. J. Danielewicz, D. Sikora-Fernandez. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego: 265-267.
Leszkowicz-Baczyński, J., Marcinów, B. (2019). Uwarunkowania miejskiej aktywności obywatelskiej a jej współczesne realia. Przypadek miasta średniej wielkości. Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa, 10: 18-29.
Litwińska, E. (2011). Rewitalizacja małych miast w Polsce na tle doświadczeń miast amerykańskich i zachodnioeuropejskich, w: Rewitalizacja, gentryfikacja i problemy rozwoju małych miast, red. K. Heffner, T. Marszał. Warszawa: Studia KPZK PAN, t. CXXXVI: 32-34.
Lorens, P. (2017). Kształtowanie programów rewitalizacji miast w kontekście współczesnych przemian społeczno-ekonomicznych, doktrynalnych i prawnych. Biuletyn KPZK PAN, 264: 16-20.
Markowski, T., Planowanie przestrzenne i instrumenty jego realizacji w świetle teorii ułomnych rynków, w: Zarządzanie rozwojem przestrzennym miast, red. P. Lorens, J. Martyniu-Pęczek. Gdańsk: Wydawnictwo Urbanista: 28.
Mielczarek-Żejmo, A. (2019). Sieci współrządzenia w procesach rewitalizacji. Rocznik Lubuski, 45(2): 107.
Mikuła, Ł. (2019). Zarządzanie rozwojem przestrzennym obszarów metropolitalnych w świetle koncepcji miękkich przestrzeni planowania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Bogucki.
Muszyńska-Jeleszyńska, D. (2015). Znaczenie konsultacji społecznych w procesach rewitalizacji obszarów miejskich. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 1(77): 259.
Nowak, M. (2017). Niesprawność władz publicznych a system gospodarki przestrzennej. Studia KPZK PAN, t. CLXXV. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
Nowak, M., Tokarzewska-Żarna, Z. (2016). Ustawa krajobrazowa, rewitalizacyjna i metropolitalna. Komentarz do przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Warszawa: C. H. Beck.
Nowakowska, A., Legutko-Kobus, P., Walczak, B.M. (2019). Od rehabilitacji do włączenia społecznego - współczesne ujęcie procesów rewitalizacji. Warszawa: PAN.
Noworól, A., Noworól, K., Hałat, P. (2012). Partycypacja społeczna w zarządzaniu procesami rewitalizacji. Problemy Rozwoju Miast, 1: 26-39.
Olech, A., Kaźmierczak, T. (2011). Modele partycypacji publicznej, w: Partycypacja publiczna. O uczestnictwie obywateli w życiu wspólnoty lokalnej, red. A. Olech. Warszawa: ISP: 102-109.
Ostrom, E. (2012). Instytucje i środowisko. Zarządzanie Publiczne, 2(20): 95.
Rembarz, G. (2016). Rewitalizacja Berlina i Lipska jako źródło inspiracji dla polskich praktyk rewitalizacji, w: Wybrane zagadnienia rewitalizacji miast w kontekście przemian społeczno-gospodarczych, red. P. Lorens. Biuletyn KPZK PAN, 264: 26-66.
Staszewska, S., Dajek, O. (2018). Program rewitalizacji a zarządzanie przestrzenne i strategiczne. Biuletyn KPZK PAN, 270: 25-31.
Szlachetko, J., Szlachetko, K. (2019). Udział interesariuszy w kształtowaniu i prowadzeniu polityki rewitalizacyjnej. Gdańsk: Instytut Metropolitalny.
Śleszyński, P. (2013). Propozycja kompleksowej koncepcji wskaźników zagospodarowania i ładu przestrzennego. Biuletyn KPZK, 252: 178-229.
Ustawa z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji (2015). Dz.U. 2015, poz. 1777.
Zybała, A. (2019). Polityka przestrzenna i jej rezultaty w warunkach rosnącej złożoności jej problemów. Studia z Polityki Publicznej, 2(22): 112.
Zybała, A. (2012). Polityki publiczne. Doświadczenia w tworzeniu i wykonywaniu programów publicznych w Polsce i innych krajach. Warszawa: Krajowa Szkoła Administracji Publicznej.