Pasek boczny artykułu

Pobieranie
PDF EPUB

Treść głównego artykułu

Abstrakt

W niniejszym artykule główny problem badawczy stanowi brak synergii w obrębie post-transformacyjnego wariantu reżimu wiedzy (regime of knowledge), co szczególnie
negatywnie rzutuje na dwie prorozwojowe polityki publiczne: politykę naukową oraz politykę proinnowacyjną. Argumentacja ogniskuje się wokół tezy głoszącej, iż przyczyny wspomnianego braku synergii zakorzenione są w labilności ekonomiczno-politycznego wzorca rozwojowego, która to labilność jest w istocie refleksem chwiejności zagnieżdżonej głębiej – w kulturze politycznej i administracyjnej, a praprzyczyną tego stanu rzeczy
jest przewaga relacji patronacko-klientelistycznych uzasadnianych wiążącymi wzorami zachowania. Autor argumentuje, że skala zainfekowania całego systemu tymi relacjami skłania do twierdzenia, iż mamy do czynienia z rozproszonym hiperobiektem patronażu-klientelizmu, który jest skutecznie przysłonięty symulacjami i symulakrami, utrudniającymi jego diagnozowanie do tego stopnia, że można wręcz mówić o istnieniu problematu niemożności ścisłego diagnozowania oraz skutecznego administracyjno-publicznego „leczenia” patronażu-klientelizmu. Sytuacja ta utrwala labilność całego systemu politycznego wraz z jego modułem wykonawczym w postaci podsystemu polityki publicznej. Labilność ekonomiczno-politycznego wzorca rozwojowego „odpowiada” także za chwiejność jednej z głównych składowych sfery policy, jaką jest reżim zarządzania wiedzą (reżim wiedzy). Odnosząc się do pojęcia oraz typologii reżimów wiedzy, wskazuje się w tekście
na uwarunkowania przesądzające o utrzymywaniu się wspomnianej chwiejności w Polsce. W podsumowaniu udziela się negatywnej odpowiedzi na pytanie o to, czy na aktualnym etapie ewolucji polskiej polityki naukowej podejście behawioralne może stanowić skuteczne
remedium. Zdaniem autora w poszukiwaniu synergii dla rodzimego reżimu wiedzy próby modyfikacji polityki naukowej i pro-innowacyjnej należy rozpocząć nie od korekt
wykorzystujących metody behawioralne (ponieważ takie korekty nie dotarłyby do istoty problemu), lecz od: 1) dialogowego uporządkowania reżimu wiedzy, którego elementem musi być skuteczne środowiskowe  przepracowanie” patronażu-klientelizmu prowadzące
do ujednoznacznienia kryteriów moralnego osądu i tym samym do wzmocnienia 2) nieformalnych
(tym nie mniej wiążących oraz wolnych od piętna patronażu-klientelizmu) wzorów zachowania stanowiących spiritus movens sieci wspierających polityki publiczne
(policy networks). Dopiero po wykonaniu tych dwóch, niełatwych, ale niezbędnych kroków możliwe będzie rozważenie skutecznego zastosowania umiejętnie dobranych metod, które oferuje współczesny behawioralizm publiczny.

Słowa kluczowe

labilność paradygmatu rozwojowego reżim wiedzy podejście behawioralne polityka naukowa polityka pro-innowacyjna policy networks lability of the development paradigm knowledge regime behavioural approach science policy pro-innovation policy policy networks

Szczegóły artykułu

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Jacek Sroka

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo „Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies” zapewnia dostęp do treści artykułów w trybie otwartego dostępu (Open Access) na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).

Licencja CC-BY

Więcej informacji: Polityka Open Access czasopisma "Studia z Polityki Publicznej/Public Policy Studies"

Jak cytować
Sroka, J. (2025) „Zbyt wiele, czy zbyt mało opcji? Przyczyny braku synergii w reżimie wiedzy oraz widoki na modelowanie zmian z wykorzystaniem metod współczesnego behawioralizmu publicznego”, Studia z Polityki Publicznej, 12(3(47), s. 51–76. doi: 10.33119/KSzPP/2025.3.3.
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Metrics

Referencje

  1. Acharya, A., Blackwell, M., Sen, M. (2018). Explaining Preferences from Behavior: A Cognitive Dissonance Approach, Journal of Politics 80(2): 400-411.
  2. Adam, F. (2008). Civil Society Organisations in a Knowledge based Society (s. 307-324). W: Opening EU-Governance to Civil Society Gains and Challenges, B. Kohler-Koch, D. De Bièvre, W. Maloney (red.). Manheim: Mannheim Centre for European Social Research, CONNEX – Network of Excellence.
  3. Arrow, K.J. (1951). Social Choice and Individual Values, New York: John Wiley.
  4. Baudrillard, J. (1981). Simulacra and Simulation, Ann Arbor: The University of Michigan Press.
  5. Briquet, J. L. (2009). Clientelism and the Socio-Historical Interpretation of the “Italian Case”, Modern Italy,14(3): 338-356.
  6. Brondi, S. Sarrica, M., Caramis, A., Piccolo, Ch., Mazzara, B.M. (2016). Italian parliamentary debates on energy sustainability: How argumentative 'short-circuits' affect public engagement, Public Understanding of Science 25(6):737-753.
  7. Campbell, J.L., Pedersen, O.K. (2015), Policy ideas, knowledge regimes and comparative political economy, Socio-Economic Review 4(13): 679-701.
  8. Deguilhem, T., Schlegel, J., Berrou, J.-P., Djibo, O., Piveteau, A. (2024). Too many options: How to identify coalitions in a policy network?, Social Networks 79: 104–121.
  9. Dzimińska, M., Mendoza-Poudereux, I., Pellegrini, G., Rowland, J. (2021). Climate change and public perception. Citizens’ proposals for better communication and involvement, Journal of Science Communication 3(20): 1-20.
  10. Ehrlich, S. (1995). Wiążące wzory zachowania. Rzecz o wielości systemów norm, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  11. Enzing, Ch., Deuten, J. Rijnders-Nagle, M. Til van, J. (2012), Technology Across Borders. Exploring perspectives for pan-European Parliamentary Technology Assessment, Brussels: European Parliament.
  12. Felipe, J., Kumara, U., Galope, R. (2017). Middle-Income Transitions: Trap or Myth?, Journal of the Asia Pacific Economy 3(22): 429-453.
  13. Fleck, L. (1927). O niektórych swoistych cechach myślenia lekarskiego, Archiwum Historji i Filozofji Medycyny oraz Historji Nauk Przyrodniczych 6(1): 55-64.
  14. Funtowicz, S., Strand, R. (2007). Models of Science and Policy (263-278). W: Biosafety First: Holistic Approaches to Risk and Uncertainty in Genetic Engineering and Genetically Modified Organisms, T. Traavik, L.C. Lim (red.). Trondheim: Tapir Academic Press.
  15. Frieske K. W. (2022). Iluzje 'evidence - based policy', maszynopis niepublikowanego artykułu udostępniony przez autora Jackowi Sroce w listopadzie 2022.
  16. Gardawski, J., Rapacki, R. (2021), Patchwork Capitalism in Central and Eastern Europe – a New Conceptualization, Warsaw Forum of Economic Sociology 24(12): 7-106.
  17. Gwiazdowicz, M., Stankiewicz, P. (red.), Technology Assessment. Problematyka oceny technologii, Studia Biura Analiz Sejmowych 3(43): 5-175.
  18. Hallsworth, M., Egan, M., Rutter, J., McCrae, J. (2018). Behavioural Government. Using behavioural science to improve how governments make decisions. The Behavioural Insights Team, London: Behavioural Insights Limited.
  19. Klijn, H., Koppenjan, J. (2016). Governance Networks in the Public Sector, London: Routledge.
  20. Kwieciński, L. (2017). Przedsiębiorczość–partnerstwo–rozwój – między indywidualnym działaniem a potrzebą kreowania relacji sieciowych, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie” 73: s. 159-179.
  21. Kwieciński, L. (2018). Zasadność i skuteczność koordynacji polityki proinnowacyjnej w Polsce na przykładzie nowego mechanizmu NCBR „Wspólne Przedsięwzięcie”, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 54 (2): 112-122.
  22. Kwieciński, L. (2020). Rola miast w kreowaniu partnerstw na linii biznes-nauka. Przykład rozwiązań wrocławskich, Horyzonty Polityki 37(11): 117-137.
  23. Kwieciński L. (2020a). Sieci jednostek naukowo-badawczych jako istotny element w polityce innowacyjnej państwa. Przykład polskiej Sieci Badawczej Łukasiewicz, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 64 (4): 88-104.
  24. Laranja, M., Uyarra, E., Flanagan, K. (2008). Policies for science, technology and innovation: Translating rationales into regional policies in a multi-level setting, Research Policy 5(37): 823-835.
  25. Morton T. (2013). Hyperobjects: Philosophy and Ecology after the End of the World, Minneapolis: University of Minnesota Press.
  26. Piattoni, S. (red.) (2001). Clientelism, Interests, and Democratic Representation, Cambridge: Cambridge University Press.
  27. Rammert, W. (2006). Two Styles of Knowing and Knowledge Regimes: Between ‘Explicitation’ and ‘Exploration’ under Conditions of Functional Specialization or Fragmental Distribution (256-284). W: Innovation, Science, and Institutional Change, J. Hage, M. Meeus (red.). Oxford: Oxford University Press.
  28. Robinson, J.A., Verdier, T. (2013). The Political Economy of Clientelism, Scandinavian Journal of Economics 115(2): 260–291.
  29. Sroka, J. (2004). Polityka organizacji pracodawców i przedsiębiorców, Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
  30. Sroka, J. (2013). Konfliktowy elityzm grup interesów zamiast społeczeństwa obywatelskiego? Przyczynek do analizy systemowej (105-126). W: Demokracja polska na początku drugiej dekady XXI wieku, Z. Machelski (red.). Opole: Wyd. Uniwersytetu Opolskiego.
  31. Sroka, J. (2017). Dialog w nauce i o nauce – o ograniczeniach polityki naukowej, Cywilizacja i Polityka 15(15): 51-65.
  32. Sroka, J. (2023). Dyskusja z modelem kapitalizmu patchworkowego: pola interakcji, gry interesów i potencjał możliwości zmian mikro- oraz makrosystemowych, Studia ad Didacticam Scientiarum Socialium Pertinentia 13: 23-40.
  33. Sroka, J. (2025). ‘Być za a nawet przeciw’: kultura logiczna, rodzaje trybów argumentacji w dyskursach publicznych oraz wiodąca rola potocznego pragmatyzmu, Teoria Polityki 11.
  34. Sroka, J., Stankiewicz, P. (2025). Deliberative practices in technical and scientific innovations in Poland: the theoretical considerations with the case of Polish Nuclear Energy Program. W: Participatory and Deliberative practices in Techno-scientific Innovation for a better relationship between Science and Society, G. Pellegrini, Ch. Piccolo (red.). London: Vernon Press (w druku).
  35. Sartori, G. (1994). Teoria demokracji, tłum. P. Amsterdamski, D. Grinberg. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.
  36. Stankiewicz, P. (2017). Gra w atom. Społeczne zarządzanie technologią w rozwoju energetyki jądrowej w Polsce, Toruń: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
  37. Thaler, R.H., Sunstein, C.R. (2008). Nudge. Improving Decisions About Wealth, Health, and Hapiness. New Heaven: Yale University Press.
  38. Zieliński, D., Grudowska, J., Lewandowski, P. (2024). Innovation governance in Poland. Technological trends with an outlook to 2030, Sustainable Futures 8:1-11.