Nominalny Roczny Koszt Kredytu (NRKK) kontra myląco nazwana i niepoprawnie obliczana Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO)
DOI:
https://doi.org/10.33119/SIP.2022.185.5Słowa kluczowe:
kredyt, dług, oprocentowanie, pozaodsetkowe koszty kredytu, koszt długu, RRSO, kapitalizacja odsetek, procent prosty, procent składanyAbstrakt
Artykuł dotyczy rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) – wskaźnika, którego wyliczanie i publikację przez instytucje kredytowe narzuciły dyrektywy unijne oraz ustawa o kredycie konsumenckim.Celem badań jest wykazanie, że przyjęta w języku polskim nazwa tej miary jest nieprawidłowa oraz wyjaśnienie, że nie informuje ona o rzeczywistym koszcie ponoszonym przez pożyczkobiorcę. Wynika to z faktu, że matematyczna formuła wykorzystywana do jej obliczania bazuje nie na nominalnej, a na efektywnej stopie procentowej, tj. stopie uwzględniającej kapitalizację odsetek, która w umowach kredytowych nie występuje. W ten sposób RRSO zniekształca (zawyża lub zaniża) faktyczny koszt kredytu i powinna być nazywana efektywnym rocznym kosztem kredytu (ERKK) lub efektywnym rocznym kosztem długu (ERKD), a ustawowa definicja jednoznacznie wskazywać, że RRSO jest stopą efektywną i nie odzwierciedla prawdziwego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta. W artykule wykazano również, że lepszym rozwiązaniem (choć nie idealnym) dla określenia prawdziwego kosztu, jaki ponosi kredytobiorca, byłoby zastąpienie obecnej formuły obliczania RRSO (dającej w wyniku stopę efektywną uwzględniającą kapitalizację odsetek) dobrze znaną w finansach formułą 86 Magdalena Redo, Piotr Prewysz-Kwintonominalnej wewnętrznej stopy zwrotu – IRR (ang. Internal Rate of Return), podobnie jak ma to miejsce od ponad pół wieku w USA.
Downloads
Bibliografia
Allegato I Calcolo del tasso annuo effettivo globale (TAEG) – Direttiva 2014/17/UE del Parlamento Europeo e del Consiglio del 4 febbraio 2014 in merito ai contratti di credito ai consumatori relativi a beni immobili residenziali e reca. Gazzetta ufficiale dell’Unione europea, 28.2.2014, Allegato, I L 60/71.
Anhang I Berechnung des effektiven Jahreszinses – Richtlinie 2014/17/ЕU des Europäischen Parlaments und des Rates vom 4. Februar 2014 über Wohnimmobilienkreditverträge für Verbraucher und zur Änderung der Richtlinien 2008/48/EG und 2013/36/EU und der Verordnung (EU) Nr. 1093/2010 (Text von Bedeutung für den EWR). Amtsblatt der Europäischen Union, 28.2.2014, Anhang I, L 60/71–73.
Annex I Calculation of the Annual Percentage Rate of Charge (APRC) – Directive 2014/17/EU of the European Parliament and of the Council of 4 February 2014 on credit agreements for consumers relating to residential immovable property and amending Directives 2008/48/EC and 2013/36/EU and Regulation (EU) No 1093/2010. OJ L 60, 28.2.2014, p. 71.
Annexe I Calcul du taux annuel effectif global (TAEG) – Directive 2014/17/UE du Parlement Européen et du Conseil du 4 février 2014 sur les contrats de crédit aux consommateurs relatifs aux biens immobiliers à usage résidentiel et modifiant les directives 2008/48/CE et 2013/36/UE et le règlement (UE) no 1093/2010. Journal officiel de l’Union européenne, 28.2.2014, Annexe I, L 60/71–73.
Council Directive 87/102/EEC of 22 December 1986 for the approximation of the laws, regulations and administrative provisions of the Member States concerning consumer credit. OJ L 42 12/2/87.
Council Directive 90/88/EEC of 22 February 1990 amending Directive 87/102/EEC for the approximation of the laws, regulations and administrative provisions of the Member States concerning consumer credit. OJ L 61 10/03/90, p. 14–18.
Directive 98/7/EC of the European Parliament and of the Council of 16 February 1998 amending Directive 87/102/EEC for the approximation of the laws, regulations and administrative provisions of the Member States concerning consumer credit. OJ L 101 01/04/98, p. 17–23.
Dynus M., Prewysz-Kwinto P. [2005], Matematyka finansowa, TNOiK, Toruń.
Dyrektywa Komisji 2011/90/UE z dnia 14 listopada 2011 r. zmieniająca część II załącznika I do dyrektywy 2008/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, zawierającą dodatkowe założenia do obliczania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, OJ L 296, 15.11.2011, s. 35–37.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG, OJ L 133,
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/17/UE z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi i zmieniająca dyrektywy 2008/48/WE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 1093/2010, OJ L 60,
Gruszczyńska-Brożbar E. [1997], Teorie struktury stóp procentowych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 3.
Koćwin A. [2019], Koszty pożyczek zaciąganych w instytucjach parabankowych on- line – stosowane opłaty, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego”, t. LXXII (nr 9).
Kuligowska A. [2021], Ryzyko stopy procentowej dla klientów instytucji finansowych, czyli co trzeba wiedzieć, korzystając z kredytów i depozytów, KNF, Warszawa.
Piasecki K., Ronka-Chmielowiec W. [2011], Matematyka finansowa, C.H. Beck, Warszawa.
Podgórska M., Klimkowska J. [2005], Matematyka finansowa, PWN, Warszawa.
Redo M. [2021], Bezpieczeństwo finansowe gospodarstw domowych w Polsce – chwilówki a koszty pozaodsetkowe kredytu i RRSO, w: Współczesne i prognozowane problemy bezpieczeństwa państwa i bezpieczeństwa międzynarodowego, red. H. Świeboda, M. Gębska, Wydawnictwo Akademii Sztuki Wojennej, Warszawa, s. 43–73.
Redo M., Prewysz-Kwinto P. [2021], Matematyka finansowa, PWN, Warszawa.
Redo M., Prewysz-Kwinto P. [2022], Zrozumienie wskaźnika RRSO oraz jego rola w decyzjach kredytowych studentów – wyniki badania ankietowego, „Przegląd Prawno-Ekonomiczny”, nr 2, https://doi.org/10.31743/ppe.13181
Sowińska-Kobelak D., Gryber M. [2018], Przewodnik po kredycie konsumenckim. Poradnik klienta usług finansowych, KNF, Warszawa, https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Przewodnik%20po%20kredycie%20konsumenckim%202018_64304.pdf
Truth in Lending Act. 15 U.S.C. §§ 1601–1667f, as amended.
UKNF [2022], Dane miesięczne sektora bankowego według stanu na 31 maja 2022 r.
Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1083.