Czy tak skomplikowany wskaźnik RRSO powinien być ustawowym wskaźnikiem kosztu kredytu?

Autor

  • Magdalena Redo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

DOI:

https://doi.org/10.33119/SIP.2025.202.1

Słowa kluczowe:

rzeczywista roczna stopa oprocentowania, koszt kredytu, koszt alternatywny, kapitalizacja, zakaz anatocyzmu, przepisy ustaw

Abstrakt

Celem badania była identyfikacja przyczyn niezrozumienia wartości informacyjnej wskaźnika kosztu kredytu RRSO (Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania). Na podstawie analizy logicznej formuły obliczeniowej RRSO zawartej w ustawie o kredycie konsumenckim, badania nielicznej literatury dotyczącej RRSO, a także literatury analizującej problem nierozumienia informacji liczbowych, a także badania treści na stronach internetowych państwowych instytucji kontroli i nadzoru nad rynkiem finansowym w Polsce, znanych instytucji kredytujących oraz uznanych portali finansowych, autorka wyciągnęła wniosek, że formuła matematyczna RRSO jest zbyt skomplikowana jak na regulacje prawne mające służyć każdemu obywatelowi. Uniemożliwia ona od dekad dostrzeżenie, że polska nazwa wskaźnika wprowadza kredytobiorców w błąd (1), że informacje o RRSO zawarte w ustawach i powielane od lat w przestrzeni publicznej także przez ekspertów oraz instytucje państwowe są niekompletne i nieprawdziwe (2), że formuła RRSO jest błędna i nie odpowiada celowi, do jakiego ten miernik został stworzony (3) i wreszcie, że niezbędna wiedza jest zbyt specjalistyczna nawet do podjęcia dyskursu naukowego na temat RRSO (4).

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Allegato I Calcolo del tasso annuo effettivo globale (TAEG) – Direttiva 2014/17/UE del Parlamento Europeo e del Consiglio del 4 febbraio 2014 in merito ai contratti di credito ai consumatori relativi a beni immobili residenziali e reca. Gazzetta ufficiale dell’Unione europea, 28.2.2014.

Annexe I (L 60/71-73) Calcul du taux annuel effectif global (TAEG) – Directive 2014/17/UE du Parlement Européen et du Conseil du 4 février 2014 sur les contrats de crédit aux consommateurs relatifs aux biens immobiliers à usage résidentiel et modifiant les directives 2008/48/CE et 2013/36/UE et le règlement (UE) no 1093/2010. Journal officiel de l’Union européenne, 28.2.2014.

BIK [2022], Biuro Informacji Kredytowej. Analizy rynkowe, data pobrania 5.11.2022

Businessinsider [2022]: Ceglarz J., Zaciska się kredytowa pętla wokół Polaków, 22.06 (https://businessinsider.com.pl/twoje-pieniadze/kredytowa-petla-wokol-polakow-wstyd-mi-ratowalam-sie-chwilowka/nt812t1 - data dostępu 6.11.2022

Council Directive 90/88/EEC of 22 February 1990 amending Directive 87/102/EEC for the approximation of the laws, regulations and administrative provisions of the Member States concerning consumer credit. OJ L 61 10/03/90, p. 14-18.

Czapiński, J., Panek, T. (red.) [2013]. Diagnoza Społeczna 2013, Warszawa.

Day, G.S., Brandt, W.K. [1972]. A Study of Consumer Credit Decisions: Implications of Present and Prospective Legislation, National Commission on Consumer Finance, Report No. 2, Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office.

Due, J.M. [1955]. Consumer Knowledge of Installment Credit Charges. Journal of Marketing, October.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG. OJ L 133, 22.5.2008, p. 66-92.

Fagerlin, A., Zikmund-Fisher, B.J., Ubel, P. [2005]. How making a risk estimate can change the feel of that risk: Shifting attitudes toward breast cancer risk in a general public survey. Patient Education & Counseling, 57(3), 294−299.

Fansher, M., Adkins, T.J., Lalwani, P., Boduroglu, A., Carslon, M., Quirk, M., Lewsi, R.L., Shah, P., Zhang, H., Jonides, J. [2022]. Icon arrays reduce concern over COVID-19 vaccine side effects: a randomized control study. Cognitive Research: Principles and Implications, 7(38), https://doi.org/10.1186/s41235-022-00387-5.

Fed [1970]: Board of Governors of the Federal Reserve System, 57th Annual Reports, Washington, D.C.

Fed [1971]: Board of Governors of the Federal Reserve System, 58th Annual Reports, Washington, D.C.

Garcia-Retamero, R., Galesic, M. [2009]. Communicating Treatment Risk Reduction to People With Low Numeracy Skills: A Cross-Cultural Comparison. American Journal of Public Health, 99(12), 2196-2202, doi: 10.2105/AJPH.2009.160234.

Garcia-Retamero, R., Galesic, M., Gigerenzer, G. [2010]. Do Icon Arrays Help Reduce Denominator Neglect? Medical Decision Making, 30(6). https://doi.org/10.1177/0272989X10369000.

Juster, F.T., Shay, R.P. [1964]. Consumer Sensitivity to Finance Rates: An Empirical and Analytical Investigation. NBER Occasional Paper, 88.

Kinsey, J., McAlister, R. [1981]. Consumer Knowledge of the Costs of Open-End Credit. Journal of Consumer Affairs, 15(2), 249–70.

KNF [2013]: Śliwka, P., Czy rata mojego kredytu nie jest za wysoka? Podstawy matematyki finansowej, Warszawa.

KNF [2018]: Sowińska-Kobelak D., Gryber M., Przewodnik po kredycie konsumenckim. Poradnik klienta usług finansowych, Warszawa. https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/ Przewodnik%20po%20kredycie%20konsumenckim%202018_64304.pdf.

KNF [2021]: Kuligowska A., Ryzyko stopy procentowej dla klientów instytucji finansowych, czyli co trzeba wiedzieć korzystając z kredytów i depozytów, Warszawa.

Lee, J., Hogarth, J.M. [1999]. The Price of Money: Consumers' Understanding of APRs and Contract Interest Rates. Journal of Public Policy & Marketing, 18(1).

Mandell, L. [1971]. Consumer Perception of Incurred Interest Rates: An Empirical Test of the Efficacy of the Truth-in-Lending Law. Journal of Finance, December.

Mors, W.P. [1965]. Consumer Credit Finance Charges: Rate Information and Quotation. NBER Studies in Installment Financing, 12.

NBP [2022]. Statystyka stóp procentowych, dostęp 5.11.2022.

NBP [bez daty]. Pożyczanie pieniędzy a poduszka finansowa. Długi zawsze pod kontrolą. https://www.nbp.pl/edukacja/gmw/opracowania/05.pdf - dostęp 1.12.2021.

NCCF [1973]: National Commission on Consumer Finance, Consumer Credit in the United States, Washington, DC: U.S. Government Printing Office.

Parker, G.C., Shay, R.P. [1974]. Some Factors Affecting Awareness of Annual Percentage Rates in Consumer Installment Credit Transactions. The Journal of Finance, 29(1), 217-225.

Peters, E., Västfjäll, D., Slovic, P., Mertz, C.K., Mazzocco, K., Dickert, S. [2006]. Numeracy and Decision Making. Psychological Science, 17(5), 406−413.

Piasecki, K., Ronka-Chmielowiec, W. [2011]. Matematyka finansowa, Warszawa: CH Beck.

Podgórska, M., Klimkowska, J. [2005]. Matematyka finansowa, Warszawa: PWN.

Prewysz-Kwinto, P., Redo, M. [2022]. Czy RRSO prawidłowo pokazuje rzeczywisty koszt kredytu ponoszony przez dłużnika? Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 187, 57-72. https://doi.org/10.33119/SIP.2022.187.3

Prewysz-Kwinto, P., Redo, M. [2023]. Czy RRSO pozwala na wybór najtańszej oferty kredytowej? Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2, 221-236. https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.16

PricewaterhauseCoopers [2013]. Rynek firm pożyczkowych w Polsce, 11 grudnia.

Raynard, R., Craig, G. [1993]. Estimating the Duration of a Flexible Loan: The Effect of Supplemental Information. Journal of Economic Psychology, 14, 317–35.

Recchia, G., Lawrence, A., Freeman, A. [2022]. Investigating the presentation of uncertainty in an icon array: A randomized trial. PEC Innovation, 1. https://doi.org/10.1016/j.pecinn.2021.100003.

Redo, M., Prewysz-Kwinto, P. [2021]. Matematyka finansowa, Warszawa: PWN.

Redo, M., Prewysz-Kwinto, P. [2022a]. Zrozumienie wskaźnika RRSO oraz jego rola w decyzjach kredytowych studentów – wyniki badania ankietowego. Przegląd Prawno-Ekonomiczny, 2, 149-172. https://doi.org/10.31743/ppe.13181.

Redo, M., Prewysz-Kwinto, P. [2022b]. Nominalny Roczny Koszt Kredytu (NRKK) kontra myląco nazwana i niepoprawnie obliczana Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO), Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 185, 85-111.

Redo, M., Prewysz-Kwinto, P. [2023]. Czy kredytobiorcy kierują się poziomem RRSO? Wyniki badania ankietowego. Przegląd Prawno-Ekonomiczny, 1, 29-47, https://doi.org/10.31743/ppe.14462

Redo, M. [2021]. Bezpieczeństwo finansowe gospodarstw domowych w Polsce – chwilówki a koszty pozaodsetkowe kredytu i RRSO [w:] H. Świeboda, M. Gębska (red.), Współczesne i prognozowane problemy bezpieczeństwa państwa i bezpieczeństwa międzynarodowego (s. 43-73), Warszawa: Wydawnictwo Akademii Sztuki Wojennej.

Reyna, V.F., Brainerd, C.J. [2007]. The importance of mathematics in health and human judgment: Numeracy, risk communication, and medical decision making, Learning and Individual Differences, 17, 147-159.

Reyna, V.F., Brainerd, C.J. [1995]. Fuzzy-trace theory: An interim synthesis. Learning & Individual Differences, 7(1), 1−75.

Shay, R.P., Schober, M.W. [1972]. Consumer Awareness of Annual Percentage Rates of Charge in Consumer Installment Credit: Before and After Truth-in-Lending Became Effective, National Commission on Consumer Finance, Report No. 1, Washington, D.C., U.S. Government Printing Office.

Soto, M. [2009]. Study on the Calculation of the Annual Percentage Rate of Charge for Consumer Credit Agreements. European Commission.

Soto, M. [2013]. Study on the Calculation of the Annual Percentage Rate of Charge for Consumer Credit Agreements. Revised, European Commission.

Soto, M. [2015]. Examples For The Calculation Of The Annual Percentage Rate Of Charge For Credit Agreements For Consumers Relating To Residential Immovable Property, European Commission.

UKNF [2022], Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. Dane miesięczne sektora bankowego według stanu na 31 sierpnia 2022 r.

UOKiK [2021]. Chcesz wziąć pożyczkę? O czym musisz pamiętać. 20.08. https://finanse.uokik.gov.pl/kredyty-konsumenckie/chcesz-wziac-pozyczke-o-czym-musisz-pamietac/, dostęp: 1.02.2023.

Ustawa o kredycie konsumenckim z 20 lipca 2001 r. (Dz. U. 2001 nr 100 poz. 1081).

Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. 2019, poz. 1083).

Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz. U. 2017 poz. 819 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie. Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu.

Wałęga, A., Wałęga, G. [2016]. Bogaci i biedni na rynku kredytowym w Polsce. Analiza porównawcza dla lat 2000–2013. Zeszyty Naukowe UEK, 2 (950), 75–92.

DOI: 10.15678/ZNUEK.2016.0950.0205.

Windschitl, P.D., Martin, R., Flugstad, A.R. [2002]. Context and the interpretation of likelihood information: The role of intergroup comparisons on perceived vulnerability. Journal of Personality and Social Psychology, 82, 742−755.

Zielonka, P. [2017]. Framing, czyli efekt sformułowania. Decyzje, 27, 41-68. DOI 10.7206/DEC.1733-0092.85.

Pobrania

Opublikowane

2025-08-30

Jak cytować

Redo, M. (2025). Czy tak skomplikowany wskaźnik RRSO powinien być ustawowym wskaźnikiem kosztu kredytu?. Studia I Prace Kolegium Zarządzania I Finansów , (202), 9–30. https://doi.org/10.33119/SIP.2025.202.1

Numer

Dział

Dział główny